MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI Isı ve Sıcaklık Sıcaklığı yüksek olan madde ile sıcaklığı düşük olan madde temas ettirildiğinde aralarında ısı akışı olur. Isının akış yönü sıcaklığı yüksek olan maddeden düşük olan maddeye doğrudur. Bir maddenin sıcaklığındaki değişim o maddenin miktarına da bağlıdır.Aynı maddenin farklı miktarlarına eşit ısı verildiğinde sıcaklıklarında değişiklik meydana gelir. * Sıcaklığı yüksek olan bir madde sıcaklığı düşük olan bir maddeye ısı verir.Isı veren bir maddenin sıcaklığı azalırken ısı alan maddenin sıcaklığı artar.Bu durum iki maddenin sıcakılığı eşit olana kadar devam eder. Isı sıcaklık farkından dolayı alınan ya da verilen bir enerjidir. • Bir maddenin sıcaklığında ki artış aldığı ısı miktarına bağlıdır.Kütleleri eşit aynı tür maddelerden fazla miktarda ısı alan maddenin sıcaklığı daha fazla yükselir. • Aynı miktarda ısı verilen aynı tür maddelerin sıcaklıklarında ki artış maddenin kütlesine bağlıdır.Kütlesi küçük olan daha fazla ısınır. • • Sonuç olarak ısı ile sıcaklık birbiriyle ilgili ama aynı kavramlar değildir. • Odun,kömür,doğal gaz gibi ısı sağlamak amacıyla yakılan maddelere yakıt ya da yakacak denir. Katı Yakıtlar • Başlıca katı yakıtlar odun ve maden kömürleridir.Yakacak olarak kullanılan odun ağaçtan elde edilir.Odunun yanmasıyla oluşan enerji düşüktür.Kerestelik ağaçların yakacak odun olarak kullanılması ve ağaçların plansız bir şekilde kesilmesi milli servetimizin yok olmasına yol açar. • Linyit, taşkömürü, kok kömürü ve antrasit diğer katı yakıtlardan bazılarıdır.Maden kömürleri yer altından çıkartılır. Kömürlerin kaynağının bitkiler olduğunu biliyormuydunuz ? Kömür genellikle bataklıklardaki bitkilerin çürüyüp gömülmesiyle yani fosilleşme ile oluşur. • • • • • • Kömür yer altında ne kadar uzun süre kalırsa ısı değeri de o kadar artar. Antrasit en uzun sürede oluşmuş ve verdiği ısı bakımından en değerli olan kömürdür.Linyit ise en kısa sürede oluşur,ısı değeri diğerlerine göre daha azdır. Ülkemizde en çok linyit bulunur. Sıvı Yakıtlar Sıvı yakıtlar petrol ve petrol ürünleridir.Petrol hayvan ve bitkilerin deniz ve göllerde fosilleşmesi ile oluşur.Bu nedenle petrol,kömür ve doğalgaz gibi yakıtlara fosil yakıtlar da denir. Petrol yer altından çıkartılır ve rafinerilerde işlenerek çeşitli maddelere ayrıştırılır. Benzin, gaz yağı, motorin ve fuel-oil petrolün ayrıştırılmasıyla elde edilen sıvı yakıtlardır. Benzin ve mazot motorlu araçlarda kullanılırken, gaz yağı ve fuel-oil ısınma amacıyla kullanılmaktadır. Gaz Yakıtlar • Gaz yakıtlar,sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG), doğal gaz ve hava gazı gibi yakıtlardır. Doğal gaz yandığında diğer yakıtlar gibi katı atık bırakmaz.Bu nedenle en temiz yakıt olarak kabul edilir. • Ülkemizde doğal gaz yatakları fazla olmadığından doğalgaz komşu ülkelerden borularla getirilerek tüketim yerlerine ulaştırılır. Diğer bir gaz yakıtı olan hava gazı, taş kömürünün kuru olarak ısıtılması ile oluşan bir gazdır. Günümüzde kullanımı yaygın değildir.