PresentationPackage - Dr.uz

ZİNDE
1
Açıklamalar ve Tanımlar
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 1
Meslek Hastalığında; etkenin iş ortamında bulunması ve
çalışanın etkenle temasından sonra hastalığın ortaya
çıkması, mesleksel bulaşıcı hastalıklar için de önemli bir
kriterdir.
Ancak diğer meslek hastalıklarından farklı olarak, hemen
hepsinde etkenle süregen bir karşılaşmaya ihtiyaç
duyulmadan, kısa süreli temasla bile mesleksel bulaşıcı
hastalığın gelişiyor olması önemli bir farklılıktır.
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 1
Mesleksel bulaşıcı hastalıklar;
Etkene
Bulaş yoluna
Kaynağa
………..göre sınıflandırılabilirler
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 1
Bir enfeksiyon hastalığının «Mesleki Bulaşıcı Hastalık»
olabilmesi için;
1.Görülen işin gereği olarak oluşması,
2.İşyerinin özel koşulların etkisiyle oluşması,
3.Enfeksiyonun laboratuvar bulguları ile kanıtlanması,
…………………………….gereklidir.
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 2
Meslek hastalıkları listelerinde yer almayan ve fakat
görülen iş ve görev icabı olarak alındığı kesin olarak
tespit edilen diğer enfeksiyon hastalıkları da meslek
hastalığı sayılır. Bu husustaki teşhisin laboratuvar
deneyleriyle teyit edilmesi gereklidir.
Meslek hastalığı teşhisi yükümlülük süresinden sonra
konsa bile bunun meslek hastalığı olarak kabul edileceği
yönetmelikle belirlenmiştir.
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 3
İşten ayrıldıktan en geç ne kadar sonra meydana
gelmesi halinde hastalığın, sigortalının mesleğinden
ileri geldiğine karar verileceği yönetmelikle
belirlenmiştir.
Mesleki Bulaşıcı Hastalıklarında azami kuluçka süresi
yükümlülük süresi olarak kabul edilir.
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
Açıklamalar – 4
Ülkelerdeki ilk 10 morbidite ve mortalite listesinde
enfeksiyon hastalıkları yer almaktadır.
Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar; günümüz dünyasında önemli
sağlık sorunları içinde yer almaktadır.
Meslek hastalıkları ve iş kazaları, bir ülkede İSG
hizmetlerinin niteliğini değerlendirmede en önemli iki
kriterdir.
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR / TANIMLAR
İnfektivite
Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme
özelliğine denir.
Patojenite
Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğidir.
Virülans
Bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma
yeteneğidir. Hastalığın şiddetini belirleyen faktördür.
Enfeksiyon
Etkenin vücuda girip, üreyip hastalık belirtileri vermesidir.
Hastalığı
Hücre Kültürü
Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak
geliştirilmesini
Mikroorganizma
Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan
hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı
5
ENFEKSİYON ZİNCİRİ
2. BULAŞMA YOLU
1.Temas (doğrudan-dolaylı)
2.Ortak kullanılan cansız maddeler
3.Hava yolu (damlacık…)
4.Vektörler (mekanik, biyolojik)
1. KAYNAK-ETKEN
ENFEKSİYON
ZİNCİRİ
3. KONAKÇI
Rezervuar
(Patojenite-Virülans)
Duyarlılık
2
ZİNDE
MESLEK HASTALIKLARINI SINIFLANDIRMAŞEKLİ
Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü
1
A GRUBU
Kimyasal Nedenlerle Olan Meslek Hastalıkları
2
B GRUBU
Mesleki Deri Hastalıkları
3
C GRUBU
Pnömokonyozlar ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
4
D GRUBU
Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar
5
E GRUBU
Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları
ZİNDE
2
D Grubu
Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar
Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü
ZİNDE
1
Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü
MBH Sınıflandırması
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
D1GRUBUMBH [HELMİNTİASİS]
HASTALIKLAR
Ankilostomiasis
Necatoriasis
YÜKÜMLÜLÜK
HASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER
3 Ay
 Tünel ve yeraltı maden işleri,
3 Ay
 Pirinç tarlalarında, killi, nemli toprak zeminde
çalışmalar,
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
D2GRUBUMBH [TROPİK]
HASTALIKLAR
YÜKÜMLÜLÜK
Malarya
40 Gün
Amebiasis
30 Gün
Sarı Humma
10 Gün
Veba
10 Gün
Rekürrent Ateş
20 Gün
Dank
10 Gün
Leishmanioz
Frambosie
Lepra
7 Ay
8 Hafta
HASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER
 Bu gibi hastalıkların saptandığı ve tedavi edildiği sağlık
örgütlerinde-kurumlarında,
 Bu hastalıkların patojen ajanları ile çalışılan
laboratuvarlardaki sağlık görevleri ile araştırmalarında
çalışanlarda,
25 Yıl
Lekeli Humma
20 Gün
Riketsiöz
20 Gün
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
D3GRUBUMBH [HAYVANLARDAN İNSANA BULAŞAN]
HASTALIKLAR
YÜKÜMLÜLÜK
HASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER
Bruselloz
6 Ay
Tetanoz
30 Gün
Şarbon
30 Gün
Salmonella İnfeksiyonu
30 Gün
 Veterinerlik hizmetleri,
Weill Hastalığı
14 Gün
 Hayvanlardan elde edilen materyalle veya hayvan
artıklarıyla yakın temas, bunların işlenmesi,
saklanması, taşınması (ahır, mezbaha, hayvan
taşımacılığı, veteriner hastaneleri, kasap sakatatçı,
sucukçu, et ve balık konserveciliği, süt ve süt
mamullerinin işlenmesi, mutfak işleri, hayvan derisi,
kılı, yelesi, yünü, kemik vb’nin işlendiği, toplandığı,
yok edildiği yerlerdeki çalışmalar),
Kuduz
2 Yıl
Ornithozlar, Psittakoz
30 Gün
Renkküren Ateş
12 Gün
Şap Hastalığı
10 Gün
Çiçek
12 Gün
Q Humması
30 Gün
Leke Humması
20 Gün
Ekinokok Humması
1 Yıl
Ruam
1 Ay
 Hayvan gütme, bakma ve terbiye etme,
 Laboratuvarlarda bu hastalıkların etkenleriyle veya
hastalanmış hayvanlardan alınmış biyolojik
materyalle yapılan çalışmalar,
ZİNDE
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
D4GRUBUMBH [MESLEK GEREĞİ ENFEKSİYON
HASTALIKLARINA ÖZELLİKLE MARUZ KİŞİLERDEKİ]
HASTALIKLAR
YÜKÜMLÜLÜK
Viral Hepatit
6 Ay
Tüberküloz
1 Yıl
HASTALIK TEHLİKESİ OLAN BAŞLICA İŞLER
 Hastane, dispanser, poliklinik araştırma laboratuvarı
vb. sağlık kurumlarında çalışmalar.
ZİNDE
2 Önemli Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar
ZİNDE
SALMONELLOZİS
Etken
Rezervuar
Domuz, küçükbaş, kümes ve ev hayvanları, yumurtalar yumurta tozu, pişmiş
kontamine et parçaları, salatalar, enfekte etler, bayat yemek artıkları, süt, süt
ürünleri
Bulaşma
Rezervuar ortamlarında çoğalabilen ve bunlar tarafından insana bulaşabilen bir
hastalıktır. Özellikle gıda sektörü, veteriner ve hayvancılık sektörü için risk oluşturur.
Klinik
Karında kramplar, ishal, titreme, ateş, kusma ve bulantıdır. İshal çoğu kez uzun sürer
Kuluçka Süresi
Korunma
1
S. Typhimurium, S. Newport ve S. Enteritidis gibi Salmonella türü bakterilerdir
6 saatten 72 saate kadar uzayabilir (ortalama 18 saat)
Konserve gıdaları korumak, gıdaları özenle pişirmek, evlerdeki kemiricileri ve
hayvanları yok etmek. Portörleri aramak. Kümeslerin sağlıklı olmasını temin etmektir.
Aşısı yoktur.
ZİNDE
ŞARBON
Etken
Rezervuar
Şarbon, enfekte hayvanlarla ya da kontamine hayvan ürünleri ile temas sonucu
insanlara bulaşan zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. İnsandan insana da bulaşma
vardır. Sporlarla bulaşma daha çok cilt ve solunum yoluyla olur.
Bulaşma
Hayvanlarla yakın temas veya şarbonlu hayvanın yenmesi, yün, post, tüy, kıl, deri
gibi hayvan ürünlerini işleme. Riskli meslekler Tarım ve Hayvan üretimi ile ilgili işler
yapan; kasaplar, veterinerler ve mezbaha çalışanlarıdır. Endüstriyel kaynaklı şarbon,
hayvansal ürünlerin işlendiği sanayi bölgelerinde yaygındır.
Tipleri
Klinik
Kuluçka Süresi
Korunma
Tedavi
2
Bacillus anthracis
1. Deri şarbonu
2. Sindirim yolu (bağırsak) şarbonu
3. Solunum yolu (akciğer) şarbonu
Bağırsak Şarbonu: Bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş/Akciğer Şarbonu: Yüksek ateştitreme, solunum güçlüğü, ölüm/Deri Şarbonu; derideki siyah renkli pistül (Kara
kabarcık – Püstüla maligna)
Değişik
Temasın önlenmesi, infekte gıdaların tüketilmemesi, solumanın önlenmesi,
hayvanların aşılanması, ölen hastalıklı hayvanların yakılması ya da derin çukurlara
gömülerek kireç kaymağı ile kapatılması gereklidir.
Penisilin ile kolaylıkla tedavi edilebilir.
ZİNDE
EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YETERSİZLİĞİ SENDROMU-AIDS
Etken
Epidemiyoloji
Bulaşma
Klinik
Tanı
Tedavi
Korunma
Aşı
1
İnsan bağışıklık yetersizliği virüsü (Human Immun Deficiency Virüs- HIV)
Sağlık çalışanları için Hepatit-B’ye göre daha küçük risk. Bir iğne kazasında bile HepatitB’nin bulaşma şansı %20-30 iken, EBYS için bu oran 1/650’dır
Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişki
Virüs özellikle hücresel savunma sistemini çökertir. Bunun sonucu oluşan enfeksiyonlar
ve/veya bazı kanserler hastalık tablosuna ve giderek ölüme yol açar. Virüsün
organizmaya girmesi ile ölüm arasında 10 yılı aşkın süre olabilir
Serumda virüse karşı antikor gösterilmesi ile konur. Kişi -henüz- sağlam taşıyıcılıktan,
ölümcül duruma kadar uzanan bir spektrum içinde olabilir
Özgün bir tedavi yöntemi yoktur
Kan ve vücut sıvılarıyla bulaşan hastalıklara karşı alınacak önlemler
Henüz etkin bir aşı geliştirilememiştir
ZİNDE
BRUSELLOZ
Etken
Brusella’nın en sık görülen formu, hem koyunlarda, hem insanlarda görülen ve
Brusella melitensis tarafından meydana getirilen formdur
Rezervuar
Brusella laboratuvarda görülen bakterial infeksiyonlar arasında ilk sırada yer alır.
Veterinerler, mezbaha çalışanları, süt ürünleri endüstrisinde çalışanlar risk
altındadır.
Bulaşma
Özellikle kaynatılmadan, pastörize edilmeden içilen koyun, keçi, inek, manda
sütleri ile ve bu sütlerden üretilen kaymak, tereyağı, peynir gibi ürünlerle bulaşır.
Temasla deri yolundan da bulaşır, ahır ve ağıl tozlarının solunumuyla da olur.
Klinik
Kuluçka Süresi
Korunma
Tedavi
Yüksek ateş, aşırı terleme ve eklem ağrılarıdır
Değişik
En etkili korunma hayvanların aşılanması ile mümkündür. Kişisel korunma, uygun
elbise, ayakkabı ve eldiven kullanımı, etkili el yıkama ile sağlanabilir. Ayrıca çalışma
alanının temiz tutulması, çalışma alanında yeme içmenin, sigara içmenin
yasaklanması gerekir. Risk grubundaki kişilerin aşılanması gerekir.
Penisilin ile kolaylıkla tedavi edilebilir.
ZİNDE
AMİPLİ DİZANTERİ
Etken
Rezervuar
Bulaşma
Klinik
Entamoaba histolytica
Portörlerin ve enfekte kişilerin gaitaları, belki fareler
Su, gıdalar, enfekte çiğ yenen sebze ve meyveler, sinekler, hamam
böcekleri
Gizli ve belirtisiz başlangıç, ishal ya da kabız ya da hiçbiri,
iştahsızlık, karında dolgunluk, kanlı ve balgamlı gaita
Kuluçka Süresi 5 günden birkaç aya değişebilir, ortalama 3-4 hafta
Korunma
Su, gıdalar, kirlenmiş sular için tifoda bahsedilen önlemlerin
alınması, Sütün pastörizasyonu, sineklerin yok edilmesi, portörlerin
izlenmesi, suyun kaynatılması/uyugun arıtımı,
ZİNDE
TÜBERKÜLOZ
Etken
Mycobacterium Tuberculosis (insan ve sığır tipi)
Rezervuar
İnsan, seyrek olarak hayvan solunum yolları
Bulaşma
Temas, aynı şekilde tabak-çatal, gıda ve süt
Klinik
Öksürük, ateş, yorgunluk ve plörezi
Kuluçka Süresi Değişik
Korunma
Sütün pastörizasyonu, tüberkülozlu sığırların ortadan kaldırılması,
kontamine kişilerin röntgen muayenesi ve izlenmesi, PPD taraması
ile BCG
ZİNDE
HEPATİT – B
Etken
Bir DNA virüsüdür
Kanla sık teması olanlar (en sık sağlık çalışanları), homoseksüeller, iv- yolu
Epidemiyoloji kullanan ilaç bağımlıları, taşıyıcı anne bebekleri, huzurevi, düşkünler yurdu vb.
yerlerde yaşayanlar daha çok risk altında
Bulaşma
Klinik
Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişki
Akut enfeksiyonda %90 sarılık gelişmez. %10 kronikleşme olasılığı var. Kronik
aktif hepatit, Siroz, Hepatosellüler karsinom riski
Tanı
Serum ALT ve AST düzeylerinin yükselmesi, Virüse ait serolojik işaretler
Tedavi
Kişilerin belirli sağlık sorunları ile karşılaşma olasılıklarının, risklerinin
belirlenmesini inceler
Korunma
Aşı
Kaynak ve bulaşma yollarına yönelik önlemler almak. Sağlam insanlara
yönelik korumalar. Lab. hasta materyalleri ile çalışanlar eldiven giymesi, ağız
pipeti yerine otomatik pipet kullanma, sızıntıyı önleyecek kapaklı kutular
Aşısı vardır. Aşı uygulaması 0-1-6 aylarda 20mg İ.M şeklindedir.
ZİNDE
HEPATİT – C
Etken
Bir DNA virüsüdür
Kanla sık teması olanlar, homoseksüeller, iv- yolu kullanan ilaç bağımlıları,
Epidemiyoloji taşıyıcı anne bebekleri, huzurevi, düşkünler yurdu vb. yerlerde yaşayanlar
daha çok risk altında
Bulaşma
Kan ve kan ürünleri ile temas, cinsel ilişkiyle. Kan nakilleriyle bulaşma riski
daha yüksektir
Klinik
Hepatit-B’ye göre kronikleşme hızı daha yüksektir
Tanı
Virüse karşı serumda antikor gösterilmesiyle konur
Tedavi
Korunma
Aşı
Özgün bir tedavi yoktur
Korunma, kan ve vücut sıvılarıyla bulaşan hastalıklara karşı alınacak önlemler
çerçevesindedir
Özgün bir aşısı yoktur
ZİNDE
HEPATİT – D (DELTA HEPATİT)
Etken
Bir virüstür
Epidemiyoloji kronik Hepatit-B hastalarını ve HBsAg taşıyıcılarını tehdit eder
Bulaşma
Etken çoğalmak için mutlaka HBsAG’ye ihtiyaç gösteren bir virüstür
Klinik
Hepatit-B’ye göre kronikleşme hızı daha yüksektir
Tanı
Virüse karşı serumda antikor gösterilmesiyle konur
Tedavi
Korunma
Aşı
Hepatit-B tedavisi
Hepatit-B’ye karşı korunma aynı zamanda Hepatit-D’ye korunma demektir
Özgün bir aşısı yoktur
ZİNDE
Teşekkür Ederim
ZİNDE