Eğitim ve Felsefe İlişkisi, Çağdaş Eğitim Yaklaşımları Kaynak

EĞİTİM VE FELSEFE İLİŞKİSİ
ÇAĞDAŞ EĞİTİM YAKLAŞIMLARI
YRD. DOÇ. DR. HALİSE KADER ZENGİN
Eğitim Felsefesi nedir?

Felsefe, bilgelik sevgisi demektir. Felsefe gerçeği bir bütün olarak her
yönü ile araştırmaktadır. Diğer bilimler ise toplu gerçeğin bazı
yönlerini araştırmaktadır.

Felsefe evrensel bir bilimdir; gerçeğin bütününü, en son ve asli
temellerini araştırır.

Felsefe, insanın aklı vasıtasıyla dünyayı ve evreni anlamaya ve
aydınlatmaya çalışmasıdır.

Felsefe ilk bilimdir. Önceleri bütün bilimler felsefe içinde iken daha
sonra her bilim kendi konusu ve metodunu sınırlayarak felsefeden
ayrıldı.
Eğitim Felsefesi nedir?

Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak
istendik değişme meydana getirme sürecidir.

Eğitim, insanları belli amaçlara göre yetiştirme sürecidir.

İdealizm’e göre eğitim; insanın bilinçlice ve özgürce Allah’a ulaşmak
için sürdürdüğü biteviye çabalarıdır.

Realizm’e göre eğitim; yeni kuşağa kültürel mirası aktararak, onları
topluma uyuma hazırlama sürecidir

Pragmatizm’e göre eğitim; kişiyi yaşantılarını inşa yoluyla yeniden
yetiştirme sürecidir.

Marxizme göre eğitim; insanı çok yönlü eğitme, doğayı denetliyerek
onu değiştirecek ve üretimde bulunacak biçimde yetiştirme
sürecidir.

Naturalizm’e göre; kişinin doğal olgunlaşmasını artırma ve onun bu
özelliğini göstermesini sağlama işidir.
Eğitim Felsefesi nedir?

Eğitim felsefesi, eğitimi engelleyen sorunları, eğitime yön veren
kavram, düşünce ve ilkeleri açıklamaya çalışmaktadır.

Eğitim felsefesi, eğitim politikalarına ve uygulamalarına yön veren
varsayım, inanç, karar ve ölçütleri inceler, tutarlık ve anlam
yönünden kontrol eder.

İnsan anlayışlarını değerlendirir.

Eğitimde kullanılacak yeni hipotezler oluşturmaya çalışır.

İnsanın tabiatı, toplum, öğrenme gibi konulardaki felsefi ve eğitsel
yaklaşımları bir araya getirir; bunlardan bir bütün çıkarmaya çalışır.
Eğitim ve Felsefe İlişkisi

Hedefler/ amaçlar/kazanımlar
Kişide gözlenmesi kararlaştırılan istendik özelliklerdir.
İstendik davranışı kim belirleyecek? Ölçü nedir?
Hedef davranışların ölçütleri her felsefi akıma göre değişiklik
göstermektedir.

İçerik
Hedef ve davranışların açıklandığı, ilgili örnek ve sorunların sunulduğu;
tutarlı dirik bir bütün olarak betimlenir.
Okutulacak dersleri ve sınıflara dağılımını kapsar.
Temel alınan felsefeye göre içerik belirlenmektedir.

Eğitim ve sınama durumu
İstendik davranışları her bir öğrenciye kazandırmak için, işe koşulan her
türlü zihinsel ve işlemsel faaliyetler olarak tanımlanır.
Sınama durumlarıyla felsefi görüşler arasında olumlu ilişki söz konusudur.
FELSEFE AKIMLARI-EĞİTİM AKIMLARI

F. AKIMLARI
E. FELSEFESİ AKIMLARI
- İDEALİZM
- PROGRESSİVİZM (İLERİCİLİK)
- REALİZM
- DEĞİŞMEZCİLİK (PERENNİYALİZM)
- PRAGMATİZM
- ÖZCÜLÜK (ESSENTİYALİZM)
- VAROLUŞÇULUK (EXİSTANTİALİZM)
- YENİDEN KURUCULUK
(REKONSTRUKSİYONİZM)
ÇAĞDAŞ EĞİTİM AKIMLARI
-
- SANAT EĞİTİMİ AKIMI
- ÇOCUKTAN HAREKET AKIMI
-
- KIR EĞİTİMİ YURDU AKIMI
-
- İŞ EĞİTİMİ AKIMI
EĞİTİM AKIMLARI VE SAVUNUCULARI

DAMİCİLİK: İdealizm’e ve Realizm’e dayanır.
Eflatun, Aristo, Locke, Herbart, Comenius, Kant, Hegel

ESASİCİLİK: İdealizm’e ve Realizm’e dayanır. William Bagley, Isaac
Kandel, Herman H. Horne’dur

İLERLEMECİLİK: Pragmatizm’e dayanır.
Heraclitus, Francis Bacon, William James, John Dewey

YENİDEN KURMACILIK: Pragmatizm’e dayanır.
Dewey, W.Killpatrick
İDEOLOJİ VE EĞİTİM

İdeoloji, bugün yaşayan, geçmişi anlatan ve geleceğe işaret eden
bir grubun benimsediği düşünceler bütünüdür.
1.
Bir ideoloji tarihi yorumlayarak belli bir zaman ve yerde ortaya çıkan
bir gruba belirli bir yön verir
2.
İdeoloji grubun şu anki sosyal, ekonomik, siyasal ve eğitimsel
şartlarını tanımlar
3.
Geçmişin yorumu sosyal değişim kavramını ortaya çıkarır ki bu da
geçmişi doğrulayabilecek ve gelecekte ortaya çıkması olası
olayların öngörülmesini sağlar
4.
İdeoloji genel politikasını gelecekte uygulanacak proje olarak
ortaya koyar ki bu politika gereksinim duyulan amaçlara veya
hedeflere ulaştırmaya yöneliktir; bu yolla ideoloji, programlı veya
eylem merkezli bir olgu haline gelir.
İDEOLOJİ VE EĞİTİM

Egemen olan grubun ideolojisi eğitim ve öğretimde şu boyutları
etkiler:
1.
Eğitim politikaları, hedefleri, amaçları ve sonuçlarını belirler.
2.
Okul çevresindeki davranış ve değerleri belirleyip, kuvvetlendirir.
3.
Okulun resmi müfredatını oluşturan bilgi ve yetenekler üzerinde etkili
olur.
İdeolojiler ve savunucuları
 Liberalizm
– john Locke
 Konservatizm
 Marksizm
– Edmunde Burke
– Karl marx
 Milliyetçilik
– Johan Gottlieb Fichte
ÇAĞDAŞ EĞİTİM AKIMLARI

SANAT EĞİTİMİ AKIMI: Güzel sanatların ruhundan hareket ederek
bütün eğitimin yenileştirilmesi gerektiğini savunur. Bu anlayışa göre
eğitimdeki temellerden biri de insanın estetik duygularıdır. İnsan bir
bütün olarak içten şekillendirilmelidir. Bu da ancak sanatla mümkün
olur.

ÇOCUKTAN HAREKET AKIMI: Eğitimin merkezine çocuğu almaktadır.
Eğitimin amaç ve konularının çocuğa göre düzenlenmesini
savunmaktadır. Eğitim öğrenciyi aktif hale getirmeli, ona müdahale
etmemeli, onun gelişmesine destek olmalıdır.
ÇAĞDAŞ EĞİTİM AKIMLARI

KIR EĞİTİMİ YURDU AKIMI: 19. yüzyılın büyük şehir kültürüne ve
entelektüalizmine karşı insanın tabiat içinde yetiştirilmesi gerektiğini
savunur. Karakter şekillendirmek birinci planda yer alırken bilgi ikinci
plandadır. Gençlerin kır eğitimi yurdlarında yetiştirilmesi bu akımda
savunulmaktadır.

İŞ EĞİTİMİ AKIMI: İnsanın zihni ve manevi hayatını belirleyen en
önemli unsurun «iş» olduğu belirtilmektedir. «iş okulu», «üretim okulu»
olarak tarihte yer bulmuştur. İş okulu kişinin karakter gelişimini elişi ve
zihni işin birlikte sağlanması gerektiği anlayışıdır. Çocuğun şahsiyetinin
iş ile yoğrulması esastır.
KAYNAKÇA

Mustafa Ergün, Eğitim Felsefesi, 3. baskı, Pegem A yay., Ankara 2011.

Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin
Kale, Ütopya yay., Ankara 2001.

Veysel Sönmez, Eğitim Felsefesi, 11. baskı Anı Yay., Ankara 2012.