Okul Fobisi

OKUL FOBİSİ
Okul Fobisi Nedir?
• Okul fobisi, kuvvetli bir endişe
nedeniyle çocuğun okula gitmeyi
reddetmesi ya da bu konuda isteksiz
görünmesidir. Okul fobisi olan çocuklar,
okula olan isteksizliklerini tipik bir
biçimde bedensel yakınmalarıyla dile
getirmeye
çalışan,
bu
nedenle
kendilerini evde tutma yolunda annebabalarını
ikna
etmeye
çalışan
çocuklardır.
• Bu durum çocukta özellikle okul saatleri
yaklaştığında sıkıntı artışı, ağlama, sinirlilik,
uykusuzluk, saldırganlık veya baş ağrısı, mide
bulantısı, iştahsızlık gibi şikayetlerle ortaya
çıkmaktadır.
• Çocukları ilkokula yeni başlamış bazı aileler çocuk
okula uyum sağlayıp sağlayamayacağı konusunda
kaygılar taşıyabilir. Bu konudaki muhtemel
problemleri aşabilmek için veliler ve öğretmenlerin
birlikte hareket etmesi gerekir.
• Ailelerin okula yeni başlayacak
çocuklarını okulla ve öğretmenle
tehdit etmemeleri gerekir. Anne ve
babaların çocuğunu okula götürürken
soğukkanlı ve tutarlı olması gerekir.
Duygusal davranarak çocuk okula
gitmek istemiyor diye onu okul
yolundan geri çevirmek, onun okula
uyumunu çok geciktirir. Ancak aileler
tarafından
öğrencideki
okul
korkusunun
acil
sorun
olarak
görülerek, nedeninin araştırılması
gerekir.
• Okul, çocuklar için yeni bir sosyal ortamdır, çocuğun
bu ortama uyumu, aileden kazandığı iletişim becerileri
ve ilişki biçimlerini kullanmasıyla mümkündür.
çocuğa anaokulu döneminde ve daha öncesinde kendi
ayakları üzerinde durabilme yeteneğinin verilmiş
olması çocuğun okula uyumunu kolaylaştıracaktır.
• Okula uyum zorluğu yaşayan
öğrenciler genellikle, başarı
kaygısı olan, aşırı onay bekleyen
çocuklardır. Bu çocuklar genelde
aile bireyleri dışındaki yabancı
kişilerle sosyal ilişki kurmakta
güçlük çekerler ve utangaçtırlar.
Aynı zamanda anne baba
bağımlılığı olan çocuklar da
okula adapte olmakta zorluk
çekerler.
Okul Fobisi Yaşayan Çocukların Ortak
Özellikleri
• Ebeveynlerince
aşırı
bir
şekilde
korunup
kollanmışlardır.
• Attıkları her adımda anne ve babanın onayını
beklerler.
• Uslu, uyumlu ve anneye aşırı bağımlılıkları vardır.
Annelerinden hiç ayrılmak istemezler; sanki onlara
yapışık gibidirler. Anneden ayrılma korkusu yaşarlar.
• Her istedikleri anında karşılanmış ve anında tatmin
isteyen, bu olmayınca “hileye” başvurabilen
yapıdadırlar.
Okul Korkusunun Nedenleri
• Ayrılık Endişesi: Sorunun ilk nedeni sizden ayrı
kalmanın getirdiği mutsuzluktur.
• Yeni Deneyimlerle Baş Etme: Güçlüğe neden olan
faktörlerden bir diğeri de çocuğunuzun değişim ve
yeniliklerle baş etme ihtiyacıdır. Farklı bir ortama
girme yabancılarla tanışma okul kurallarını öğrenme,
kişisel disiplini geliştirme, grup projelerinde yer alma
gibi deneyimler söz konusudur.
• Gerçekçi
olmayan
yüksek
beklentinler:
Yetişkinlerin beklentileriyle mücadele etmek, bazı
çocuklarda strese yol açan başlıca etkendir. Bu daha
çok, çocukların başarılarında mükemmeliyetçi bir
tutum benimsemek şeklinde kendini gösterir.
• Kendini yalnız hissetme: Arkadaş edinme
konusunda yetersiz yada isteksiz gibi görünen
utangaç ve çekingen çocuklar, yalnızlığa ve
reddedilmeye
mahkumdurlar.
Örneğin
arkadaşlarından daha parlak yada durgun olan bir
çocuk arkadaşlarınca alay konusu olabilir yada
soyutlanabilir
Okul Korkusu Ne Zaman Ortaya Çıkar?
• Yeni bir kardeşin doğumu ve kıskançlık olayı,
• Ailenin ev değiştirmesi, göç etmesi, çevre değişikliği
• Çocuğun ebeveynlerden birini veya başka bir
yakınını kaybetmesi, aileden
birinin hastaneye
yatması
• Anne-babanın uzun süren geçimsizlikleri
• Ailede sosyo-ekonomik kriz halleri gibi nedenlerle
çocuklarda okul korkusu gelişebilir.
Ne Yapmalı?
• Sabırlı, tutarlı ve kararlı bir tavır içinde olunuz.
Sorunu görmezlikten gelmek ve bir sonraki yıla
havale etmek; ancak çözümü zorlaştırır. Okul
korkusuyla baş etmede yapılacak ilk iş çocuğun
olabildiğince çabuk okula geri dönmesidir.
Ne Yapmalı?
• Çocuğu
okula
gitme
zorluğu
nedeniyle
cezalandırmayın,
küçük
düşürücü
sözlerle
aşağılamayın. Çocuğun bunaltısı ile oluşan belirtileri
şımarıklık, ilgi çekme arzusu ya da sizi kızdırmak
için yapılan davranışlar gibi yanlış yorumlamaktan
kaçının.
• Okula gitme vakti dışında bir zamanda çocuğunuzla
okul korkusu hakkında konuşun.
• Çocuğunuz
okula
geç
kaldığında,
servisi
kaçırdığında, mutlaka onu okula göndermek için
başka çözümler geliştirin ve en kısa zamanda okula
gönderin. Bazen çocuğunuz kendiliğinden eve
dönebilir, bu durumda da yapmanız gereken onu
okula geri göndermektir.
• Çocuğunuzun akranları
yardımcı olun.
ile
zaman
geçirmesine
• Okula gitmediğinden dolayı çocuğu suçlamamalı,
korkusu ve gözyaşlarıyla alay edilmemelidir.
• Okulda olduğu zamanlardaki
olduğunu anlatılmalıdır.
ayrılığın
geçici
Ne Yapmalı?
• Çocuğa neden okula gitmesi gerektiği ve gitmezse
neler
kaçıracağı
anlatılmalıdır.
• Ona gününüzün nasıl geçeceğini anlatıp, onunla
gününün nasıl geçtiği hakkında konuşmak her ikinizi
de rahatlatabilir
• Çocuğun endişeleri, duyguları üzerinde konuşmak,
hem sıkıntısını paylaşmasını hem de anlaşıldığını
hissedip rahatlamasını sağlar.
• Okul hakkındaki abartılı yorumlardan kaçınılmalı,
çocuklara okul, sınıf, sıra, öğretmen, müdür, ders,
teneffüs, sınıf arkadaşı ve okul arkadaşı gibi
kavramlar konusunda bilgiler verilmelidir.
• Hata yaptıklarında onları okul veya öğretmenle
korkutursak, çocuğun öğretmenden ve okuldan
soğumasına sebep oluruz. Okul ceza verilen bir yer
olarak gösterilmemelidir.
• Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olun.
Örneğin yakınmaya devam etseler de giyinmesine,
servisine binmesine ve okula kadar yürümesine
yardım edin. Muhalefet etmeye devam etseler de
sınıfa girmesine eşlik etmek, sırasına yerleştirmek ve
ardından hemen sınıftan çıkmak gibi konularda ısrar
edin.
• Okula devam etmesi ve muhalefet etmemesi
karşılığında evde ya da okulda başka ayrıcalıklar
vermek gibi bir takım ödüller sunun.
• Bir kere bile olsa çocuğun kazanmasına izin verilirse
sorunun daha kötüleşeceği unutulmamalıdır. Eğer,
belirli gün veya hafta okula devam zorunluluğu varsa
ve çocuk bu sınırı zorlamaya çalışıyorsa bu noktada
pes etmek tamamen başa dönmek demektir.
• Yardım isteyin. Bu sorun genellikle ana-baba ve okul
personelinin birlikte çabalarıyla aşılır.
Kaynakça
• Sevimli M. (2010). Annelerin Bakış Açısından Okul Fobisinin
Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi. Eğitim Bilimleri
Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Malatya
• DORTUOĞLU Ç.T.( 2009). Okul Fobisi: Tanım, Nedenleri,
Belirtileri ve Ailelere Öneriler. İstanbul
• http://alpullusekerio.k12.tr/uploads/dosyalar/i_9_pdf.pdf
• http://psikolojikdanisma.net/okul_fobisi.htm
• http://www.konyasm.gov.tr/saglikbilgileri/okulfb.htm