yapılandırıcı öğrenme yaklaşımı

YAPILANDIRICI
ÖĞRENME YAKLAŞIMI
CONSTRUCTIVIST APPROACH IN
EDUCATION
HAZIRLAYAN: İSMAİL
ALTINTAŞ
EĞİTİMDE BEKLENENLER VE
UZLAŞMA
• Günümüz dünyasında küreselleşmenin, yoğun
bilgi veya analitik düşünme gerektiren işlerin,
bilgi teknolojilerinin kullanımının ve takım
çalışması gerektiren iş organizasyonlarının
artması, profesyonelce çalışmak için gerekli
yeteneklerin sınırlarını genişletmiştir.
• Kişiler hayat boyunca öğrenme stratejisini
uygulayarak edindiği bilgileri tekrar tekrar
yapılandırması gerekmektedir.
• Bu nedenle, eğitim sistemlerinin geleceğin çalışma
hayatının uzmanları yetiştirmesi gerekmektedir. Bu
bağlamda da eğitim sistemleri sorgulanmaktadır.
• Eğitimin amaçları açısından son yıllarda yapılan
tartışmalr, çalışma hayatının gerektirdikleri il uyum
içindedir. Örneğin Allan (1996) yüksek öğretimin
amaçlarını arzulanan öğretim çıktılarına göre tatirf etmiş
ve bu çıkyıları: öğretimini gördüğü alana ait bilgiler,
kritik yapma , bilgiyi kullanma, takım çalışması ve
iletişim becerileri gibi uygulamaya yönelik beceriler ve
genel bilimsel (akademik) yaklaşım olarak ortaya
koymuştur.
• Aynı şekilde, Atkins (1995) eğitimin amaçlarını:
• - kişinin kendisine yetmesini sağlayacak düşünme
becerisinin kazandırılması
• - öğrencileirn bilgiyi üretecek, uygulayacak ve
ayıklama yapabilecek şekilde hazırlanmasını
• - öğrencilerin özel meslekler ve genel işlere göre
yetiştirilmesi
• Olarak belirmektedir
• Bu genel amçları alt başlıklara ayırabiiriz.
• - kişinin kendine yetmesini sağlayacak düşünme becerisi: “eğitimli
beyin”in geliştirilmesidir kritik düşünme becerisi ile kavramsal
düşünme yeteneğini kapsar.
• -öğrencilerin bilgiyi üretme, uygulama ve ayıklamaya
hazırlanması: ilgilenilen konu ile ilgili kavramsal çerçevenin
oluşturulması, ilgili bilginin toplanması ve bilgiyi biçimlendirme
becerisini içerir.
• - öğrencinin mesleklere hazırlanması: teorik ve pratik bilginin
entegrasyonu, müşterilerle ilişkiler gibi beceri ve uzmanlıkların
geliştirilmesi ve kendi uygulamalarının sorumluluğunu gerektirir
• - öğrencinin genel işlere hazırlanması: sözel sunum ve rapor
yazma gibi iletişim becerilerinin geliştirilmesi, bilgi
teknolojilerinin kullanılması ve yabancı dil teknik becerilerinin
geliştirilmesini kapsar.
• Geleneksel metodlarla yukarıda saydığımız
amaçların gerçekleşemiyeceği açıktır. Bu amaçlar
ancak öğrencinin uzmanlaşması ile
gerçekleşebilecektir. Eğitimin amacı ise
uzmanlaşmış öğrenci yetiştirmektir. Çünkü
uzmanlar takım çalışması yapar, bilgilerini
çalışma arkadaşları ile paylaşır ve iletir, yeni
bilgilere ulaşmak için araştırır, bilgiyi uygular ve
yeni durumlar için biçimlendirir. Geleneksel
uygulamalarda ise öğrenciler okullarda genellikle
bireysel olarak çalışır, çoğunlukla bilgisini
paylaşması gerekmez. Sahip oldukları bilgileir
hatırlamaları ve tekrar etmeleri genellikle yeterli
görülür.
•
•
•
•
•
•
•
PEKİ UZMANLAŞMA NEDİR?
Sternberg’e göre Uzmanlaşma (1997)
1- İleri derecede problem çözme yöntemlerine,
2- kapsamlı bilgiye,
3- bilgiyi organize etme yöntemlerine,
4- bilgiyi etkili olarak kullanma yöntemlerine,
5- mevcut bilgilerine dayanarak yeni bilgi üretebilme
yeteneğine,
• 6- durumlar karşısında sergilenebilecek otamatik hale
gelmiş eylem ve tavırlara
• 7- bilgilerin bir alana nasıl yönlendirilip uygulanacağına
dair yeteneğe sahip olunmasıdır.
• Uzmanlık bilgisi üç ana başlık altında
toplanmaktadır (Scardamalia 1993, Eraut 1994)
• - formal bilgi
• - uygulama bilgisi
• - kendini yönetme bilgisidir.
Formal bilgi
• İfade edilebilen bilgi kategorisine girer. Diğer bir
deyişle matematiksel olarak tanımlanabilen
bilgidir. Bu; eğitimde temel bir rolü olan açık ve
gerçek bilgidir.
Uygulama bilgisi
• Çoğunlukla işlemsel bilgi olarak adlandırılır. Bir
kimsenin kendi kendine geliştirdiği beceriler ve
bir şeyin nasıl olduğuna dair bilgilerdir. Formal
bilgi evrensel ve açık bilgi olarak tarif edilirken
uygulama bilgisi daha çok kişisel ve sezgi
yoluylaöğrenilen sezgisel bilgidir.açıklaması kolay
değildir.
Kendini yönetme bilgisi
• Metabilişsel ve sorgulama yetenekleridir. Kişi bu
bigiyi kendi eylemlerini kontrol etmek ve
değerlendirmek için kullanır.
• Okullarda öğrenilenler üzerine yapılan
araştırmalarda formal bilginin toplanması üzerine
yoğunlaşılırken, uygulama bilgisinin gelişimi ile
ilgili yapılan araştırmalarda iş hayatı şartlarına
yoğunlaşır. Kendini yönetme bilgisinin hem
okulda hem de işte kazanıdığı kabul edilir. Ancak
son yıllarda meslek uzmanlarının yetişmesinde
her üç bilgi bileşeninin entegre edilmesi ve
öğretimde uygulanması için gayret
sarfedilmektedir
Uzmanlığa giden yol
• Dreyfus (1986) tarafından beş basamaklı bir model
öngörülmüştür. Bu modele göre beceri geliştirme basamağı olan
ilk basamak çıraklık basamağıdır ve bu basamakta çırak belirli
kuralları iyi bir şekilde uygulamasını öğrenir. İkinci basamak
kalfalık basamağıdır. Kalfa da kuralları uygular fakat çırağa göre
daha esnektir. Üçüncü basamak amaca yçnelik planların yapıldığı
yeterli olma (yeterlilik) basamağıdır. Dördüncü basamak ustalık
basamağıdır. Bu basamağa gelen birisi herhangi bir durumda
yapması gereken en önemli şeyin ne olduğunu görebilecek yeterli
tecrübe ve donanıma sahip olmalıdır ve duruma göre esnek karar
verebilmelidir. Son basamak olan uzman kademesi ise devam
eden aktivitelerde sürekli düşünerek hareket etme ve kurallara
bağlı kalmama aşamasıdır.
• Uzman yetiştirmede kullanılan ve en iyi bilinen
bir öğrenme teorisi, Kolb’un “Deneysel öğrenme
modeli” dir. Deneysel öğrenme, kişinin
tecrübeleri ve çevresiyle etkileşimlerine dayanan
sürekli bir öğrenme işlemi içerir. Deneysel
öğrenme, soyut kavramlardan ziyade somut
tecrübelere ve düşündürücü gözlemlerden
ziyade aktif deneylere önem verir.
• Diğer taraftan Schön (1983). Sorgulayıcı
düşünmenin uygulama bilgisi kazanılmasında
temel bir role sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Yapılandırıcılık ve Öğretim
Uygulamaları
• Yapılandırıcılık bir öğreneme (bilme) teorisidir.
Onun temeli Kantçı epistomaloji ile 19. yüzyıl
düşünürü Giambattista’nın görüşlerinin yanında,
John Dewey gibi 20.yy. pragmatistlerinin ve
Barlet, Jean Piaget ve Vygotsky gibi bilişsel ve
sosyal psikolojinin önde gelen isimlerin
düşüncelerine dayanır.
• Yapılandırıcılık tek başına bir teori değildir.
Daha çok, farklı teorilerin sentezi gibidir. Bir çok
dalı vardır ve son literatürde en azından
aşağıdaki dallar yer almaktadır. Bilişsel (veya
radikal) yapılandırıcılık, sosyal yapılandırıcılık,
sosyokültürel yaklaşım ve sembolik etkileşimcilik
• Bütün bu dalların ortak noktası bilginin kişiler
veya sosyal topluluklar tarafından aktif olarak
yapılandırılıp oluşturulduğudur. Bilginin
kazanılmasını mecazi olarak tarif eder. Böylece
yapılandırıcılık bilginin pasif olarak kazanıldığı
fikrini reddeder.
• Bilişsel yapılandırıcılar, kişinin bilgiyi
yapılandırması işlemlerine ve zihinsel modellere
yoğunlaşılırken, sosyal yapılandırıcılar daha çok
sosyal, iletişimsel ve ilişkisel işlemler üzerine
yoğunlaşırlar.
Yapılandırıcılığın Pedagojik
Sonuçları ve Uygulamaları
• Yapılandırıcılığa göre öğrenme, bilginin pasif olarak
algılanması değil, öğrenenin olgularla ilgili anlayışını
aktif ve sürekli olarak yapılandırması ve yeniden
yapılandırması işlemleridir. Öğrenen, yeni bilgiyi
kendisinde var olan bilgiye göre yorumladığı için
yapılandırıcı pedagoji öğrencinin önceki anlayışlarına ve
daha önce gördüğü konularla ilgili kanılarına yoğunlaşır.
Ayrıca, hatırlama ve tekrarlama bilgisinden ziyade
anlamaya yoğunlaşır ve anlamın oluşturulmasında sosyal
etkileşim ve iş biriliğini öne çıkarır.
• Aynı dili konuşan ve aynı kültürden olan
insanların aynı şeylere aynı anlamlar yüklenmesi
beklenir. Ancak insanların bilişsel tecrübeleri
aynı şeylere farklı anlamlar yüklemelerine sebep
olabilir. Bu nedenle, kişilerin yorum ve
anlayışlarını birbirleirne aktarabilecekleri
(interaktif) ve incelemelerin işbirliği ile yapıldığı
bir öğrenme ortamı savunulur. Öğretme, bilginin
aktarılması (duyurulması) değil, öğrencilerin
bilgiyi aktif olarak yapılandırmasına yardım
etmektir.
• Son olarak Yapılandırıcı yaklaşımın pedagojik
yönden bazı önemli sonuçlarını maddeler
halinde özetleyelim:
• Öğrenmede, kişinin önceki bilgi, kanı, anlayış ve
yanlış kavramalarının öneminin ortaya konulması
• Öğrenmede kişinin metabilişsel ve kendi kendini
kontrol etme becerileri ve bilgisinin önemine
dikkat çekilmesi,
• Öğretimde tartışmalar ve farklı şekillerdeki
işbirliği yoluyla anlamların oluşturulması ve
paylaşılması gereğinn vurgulanması,
• Öğretimde, kavramların ve bilginin değişik
kullanımlarının verilmesi hususunun belirtilmesi,
• Öğrenmenin şartlara bağlı doğasının göz önüne
alınması ve böylece bilginin edinilmesi ve
kullanılmasını birbirine entegre edebilecek
öğretim metotlarının geliştirilmesi gereğinin
ortaya konulması,
• Öğrenme sürecinin bir parçası olan, gerçek
konulara yoğunlaşan ve öğrenenin kişisel
eğilimleri ile metabilişsel becerilerini pekiştiren
değerlendirme prosedürlerinin oluşturulmasını
Sağlar.