Hemodiyaliz Hastalarında Kalp Yetersizliği ve Tedavisi Dilek URAL, Prof Dr Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD Hemodiyaliz ve KY Sıklığı: HEMO Çalışması n= 1846 diyaliz hastası 100 80 80 64 60 40 39 39,5 İskemik KH Konjestif KY 30,5 20 0 Herhangi bir KH Aritmi Diğer Cheung AK, et al. Kidney Int 2004;65: 2380–2389 Hemodiyaliz ve KY Sıklığı 50 37 40 30 39,5 36 31 20 10 0 Harnett, 1995 Median sağkalım 36 aya karşı 60 ay Foley, 1994 HEMO, 2004 US Renal Data System, 2001 Stack AG, et al. Am J Kidney Dis 2001;38:992–1000. Hemodiyaliz Hastalarında KY Hemodiyaliz Hastalarında KY Tanısı Hemodiyaliz Hastalarında KY Tedavisi Hemodiyaliz Hastalarında KY Hemodiyaliz Hastalarında KY Tanısı KY Sınıflaması – Fonksiyonel Kapasite ACC/AHA KY Evresi1 NYHA Fonksiyonel Sınıfı2 A KY riski olan, ancak yapısal veya klinik bulgusu olmayan hastalar (ör, HT, KAH) B Yapısal kalp hastalığı olan ancak semptomları olmayan hastalar I Asemptomatik II Orta egzersizde semptomatik C Yapısal kalp hastalığı ve yakınmaları olan hastalar III Hafif egzersizde semptomatik D Girişim gerektiren dirençli kalp yetersizliği olan hastalar 1Hunt IV İstirahatte semptomatik SA et al. ACC/AHA 2005 guideline for the diagnosis and management of chronic heart failure in the dult:http:/ /www.acc.org/clinical/guidelines/failure//index.pdf. 2New York Heart Association/Little Brown and Company, 1964. Farrell MH et al. JAMA 2002;287:890–7. ESC 2005 - KY Tanısında Algoritma Şüpheli LV disfonksiyonu bulguları Şüpheli KY semptom ve bulguları Kalp hastalığı varlığını EKG, telegrafi ve BNP ile araştırın. Testler normal Testler anormal KY veya LV disfonksiyonu olasılığı az Ekokardiyografi yaptırın. Testler normal Testler anormal KY tipi, nedeni, ciddiyeti ve presipitan faktörleri araştırın KY veya LV disfonksiyonu olasılığı az Ek tanı yöntemleri (anjiyografi vb.) yaptırın. Swedberg K, et al. 2005 ESC Kalp Yetersizliği Kılavuzu. Eur Heart J 2005. doi:10.1093/eurheartj/ehj2005 Kalp Yetersizliği Tanısı Klinik değerlendirme EKG, telegrafi Ekokardiyografi Brain natriüretik peptid --------------------------------------- Ek Tetkikler: Koroner anjiyografi, kardiyak MR, vb. Swedberg K, et al. 2005 ESC Kalp Yetersizliği Kılavuzu. Eur Heart J 2005. doi:10.1093/eurheartj/ehj2005 Ekokardiyografi Hemodiyaliz ve Brain Natriüretik Peptid (BNP) 800 723 600 400 255 200 100 0 Normal Hemodiyaliz Periton Diyalizi Taskapan MC, ve ark. Ren Fail 2007;29:221–5 Hemodiyaliz ve N-terminal proBNP n = 138 asemptomatik kronik hemodiyaliz hastası 11988 12000 9000 6000 3247 3000 0 125 Normal Hipervolemi (-) Hipervolemi (+) Sommerer C, et al. Eur J Clin Invest 2007;37:350-6. Hemodiyaliz, Kalp Yetersizliği ve BNP Mallamaci F, ve ark. Kidney Int 2001;59:1559-66. Hemodiyaliz, Kalp Yetersizliği ve BNP’nin Kestirim Değerleri 1000 785 800 600 390 400 200 200 100 0 Normal Braunwald, 2005 Goto, 2002 Matayoshi, 2008 Sommerer C, et al. Eur J Clin Invest 2007;37:350-6. Hemodiyaliz Hastasında Tanı Hemodiyaliz Hastalarında KY Hemodiyaliz Hastalarında KY Tanısı Hemodiyaliz Hastalarında KY Tedavisi KY Sınıflaması – Fonksiyonel Kapasite ACC/AHA KY Evresi1 NYHA Fonksiyonel Sınıfı2 A KY riski olan, ancak yapısal veya klinik bulgusu olmayan hastalar (ör, HT, KAH) B Yapısal kalp hastalığı olan ancak semptomları olmayan hastalar I Asemptomatik II Orta egzersizde semptomatik C Yapısal kalp hastalığı ve yakınmaları olan hastalar III Hafif egzersizde semptomatik D Girişim gerektiren dirençli kalp yetersizliği olan hastalar 1Hunt IV İstirahatte semptomatik SA et al. ACC/AHA 2005 guideline for the diagnosis and management of chronic heart failure in the dult:http:/ /www.acc.org/clinical/guidelines/failure//index.pdf. 2New York Heart Association/Little Brown and Company, 1964. Farrell MH et al. JAMA 2002;287:890–7. KY Sınıflaması – Fonksiyonel Kapasite ACC/AHA KY Evresi1 NYHA Fonksiyonel Sınıfı2 A KY riski olan, ancak yapısal veya klinik bulgusu olmayan hastalar (ör, HT, KAH) B Yapısal kalp hastalığı olan ancak semptomları olmayan hastalar I Asemptomatik II Orta egzersizde semptomatik C Yapısal kalp hastalığı ve yakınmaları olan hastalar III Hafif egzersizde semptomatik D Girişim gerektiren dirençli kalp yetersizliği olan hastalar 1Hunt IV İstirahatte semptomatik SA et al. ACC/AHA 2005 guideline for the diagnosis and management of chronic heart failure in the dult:http:/ /www.acc.org/clinical/guidelines/failure//index.pdf. 2New York Heart Association/Little Brown and Company, 1964. Farrell MH et al. JAMA 2002;287:890–7. Uygun tedavi edilme oranı Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 %25-35 Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında Tedavideki Sorunlar Randomize klinik çalışmaların olmaması Hekimlerin ilaçların yan etkilerinden (hipotansiyon, hiperkalemi) korkması Diyaliz ile kalp yetersizliği semptomlarının kısmen düzeltilebilmesi Polifarmasinin yarattığı kaygılar Bouchard J, Madore F. Seminars in Dialysis 2007;20:383-6. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 ACE-I ve KY Mortalitesi Çalışma ACE-I Kontrol RR (95% CI) Kronik KKY CONSENSUS I 39% 54% 0.56 (0.34–0.91) SOLVD (Tedavi) 35% 40% 0.82 (0.70–0.97) SOLVD (Koruma) 15% 16% 0.92 (0.79–1.08) SAVE 20% 25% 0.81 (0.68–0.97) AIRE 17% 23% 0.73 (0.60–0.89) TRACE 35% 42% 0.78 (0.67–0.91) MI Sonrası SMILE Ortalama RR 6.5% 8.3% 0.78 (0.52–1.12) 23% Garg R, ve ark. JAMA. 1995;273:1450–1456. Kalp Yetersizliği Olmayan Diyaliz Hastalarında ACE-I/ARB 12 Kandesartan Kontrol 8 4 0 Kalp yetersizliği Kararsız AP Ani ölüm Ciddi aritmi n = 80; kandesartan 4-8 mg/gün Takahashi A, ve ark. Nephrol Dial Transplant 2006;21:2507–12. Kalp ve böbrek yetersizliği olan hastalarda ACE-I/ARB kullanımı Berger AK, ve ark. Am Heart J 2007;153:1064–73. eGFR, ACE-I/ARB Kullanımı ve 30 Günlük Mortalite 30-günlük mortalite 24 20 (%) 16 12 8 4 0 >90 ml/dk 60-89 ml/dk 30-59 ml/dk ACE/ARB (+) 15-30 ml/dk <15 ml/dk ACE/ARB (-) Berger AK, ve ark. Am Heart J 2007;153:1064–73. Diyaliz, ACE-I/ARB Kullanımı ve Mortalite 30-günlük mortalite 1-yıllık mortalite 48 40 (%) 32 24 16 8 0 Diyaliz Hastası Diyalize Girmeyen Hastalar ACE/ARB (+) Diyaliz Hastası Diyalize Girmeyen Hastalar ACE/ARB (-) Berger AK, ve ark. Am Heart J 2007;153:1064–73. Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında RAS Blokajı Olası Avantajları Morbidite ve mortalitede azalma Dezavantajları Randomize klinik veya ekokardiyografik çalışmaların olmaması Sol ventrikül hipertrofisinde gerileme Yan etkiler (hipotansiyon, hiperkalemi) Bazı çalışmalarda EPO’ya direnç Bouchard J, Madore F. Seminars in Dialysis 2007;20:383-6. Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında Doz Ayarlaması Kaptopril %50 Enalapril %50 Lizinopril %50 Ramipril %75 Benazepril %75 Braunwald E. Textbook of Heart Disease 2005, pp 2170. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 20 MERIT-HF Placebo n=2001 Percent of patients 15 Metoprolol XL 10 n=1990 5 Risk reduction: 34% P=0.0062 0 0 3 6 Months 9 12 15 18 21 COPERNICUS 100 % Survival 90 Carvedilol 80 Placebo 70 35% in risk P=.00013 (unadjusted) P=.0014 (adjusted) 60 0 0 3 6 9 12 Months 15 18 21 Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında Karvedilol - RKÇ Mortalite (2. yıl) 80 60 Ejeksiyon Fraksiyonu (%) 40 73,2 Karvedilol Karvedilol 67,9 Kontrol 30 51,7 36 35 Kontrol 26 26 27 26 20 40 29,3 20 10 Toplam Kardiyovasküler Başlangıç Fonksiyonel Kapasite (NYHA III/IV) 40 110 36 30 1. yıl Sol Ventrikül Diyastol Sonu Hacmi (ml/m2) Karvedilol Karvedilol Kontrol 6. ay 30 30 Kontrol 100 27 20 17 90 15 80 10 Başlangıç 6. ay 1. yıl Başlangıç 6. ay 1. yıl n = 114; 12 ay izlem; karvedilol 2 X 3.125-25 mg/gün Cice G, ve ark. J Am Coll Cardiol 2001;37:407–11. Diyaliz ve Betablokerler Hastane yatışında betabloker kullanımı 56 (%) 52 48 44 40 >90 ml/dk 60-89 ml/dk 30-59 ml/dk 15-30 ml/dk <15 ml/dk Berger AK, ve ark. Am Heart J 2007;153:1064–73. Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında Betabloker Tedavi Avantajları Morbidite ve olasılıkla mortalitede azalma Sol ventrikül hacminde gerileme ve sistolik işlevlerinde düzelme Dezavantajları Yan etkiler (hipotansiyon, bradikardi) Hiperkalemi (nonselektif BB ?) Bouchard J, Madore F. Seminars in Dialysis 2007;20:383-6. Kalp Yetersizlikli Diyaliz Hastalarında Doz Ayarlaması Atenolol %75 Sotalol %75 Braunwald E. Textbook of Heart Disease 2005, pp 2170. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 Digoksin ve Mortalite 50 Mortalite (%) 40 30 placebo Digoxin 20 10 0 Aylar 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 Digitalis Investigation Group, N Engl J Med 1997;336:525-33 Kalp Yetersizliğinde Digoksinin Yeri Asemptomatik LV sistolik fonksiyon bozukluğunda atriyal fibrilasyon olmadıkça yeri yoktur. Semptomatik LV sistolik fonksiyon bozukluğunda 4. ilaç olarak verilebilir. Semptomatik düzelme sağlayabilir ama mortaliteye etkisi yoktur. Hunt SA et al. ACC/AHA 2005 guideline for the diagnosis and management of chronic heart failure in the dult:http:/ /www.acc.org/clinical/guidelines/failure//index.pdf. Diyaliz ve Digoksin Digoksin %75 Milrinone %75 Braunwald E. Textbook of Heart Disease 2005, pp 2170. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 Kalp Yetersizliği ve Aldosteron 1.00 EPHESUS RALES 0.95 22 0.90 20 0.80 0.75 30% 0.70 Spironolactone* Relative Risk reduction P<.001 0.65 0.60 Cumulative Incidence (%) Probability of Survival 0.85 18 16 14 15% 12 Relative Risk reduction P=.008 10 8 6 0.55 Placebo P<.001 RR=0.85 (95% CI, 0.750.96) P=.008 4 2 0.50 0 0.45 0 0.00 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 3 6 9 12 15 18 21 24 Months Since Randomization 27 30 33 36 Diyaliz Hastalarında Spironolakton Doz = 25 mg/gün 8 hasta ACE-I kullanıyor Hussain S ve ark. Nephrol Dial Transplant 2003;18:2364-8. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 Kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi Kalp Yetersizliği (Sınıf I) Optimal tedaviye rağmen NYHA III-IV, LVEF <35%, LV diyastol sonu çapı >55 mm Geniş QRS kompleksi (>120 ms) Guidelines for cardiac pacing and cardiac resynchronization therapy. Eur Heart J 2007 doi:10.1093/eurheartj/ehm305 Kalp Yetersizliği Tedavisi CARE-HF Cleland J. ve ark. N Engl J Med 2005;352:1539-1549 KRT ve Böbrek Fonksiyonları Fung JW. ve ark. Int J Cardiol 2007;122:10-6. Jessup M, Brozena S. New Engl J Med 2003;348:2007-19 Enhanced External Counterpulsation - EECP Intra-Aortik Balon Pompası External Counterpulsation EECP Cerrahi Yaklaşımlar Thomas Eakins “The Agnew Clinic”1889 KY’de Düzeltici Cerrahi Sol ventrikül boyutunu küçülterek kalp debisini artıran cerrahi girişimler (‘‘La Place surgery’’): – Miyo-splint – CorCap veya Acorn cihazı – Batista operasyonu – Sol ventriküler anevrizmektomi – Mitral kapak tamiri Yetersiz kalbi kuvvetlendirmeye yönelik cerrahi girişimler: Mekanik: – Kardiyak resenkronizasyon tedavisi (CRT) – Ventriküler destek cihazları (sol, sağ, çift ve total suni kalp) Biyolojik: – Dinamik kardiyak miyoplasti – Kalp nakli – Hücre nakli – Gen tedavisi – Doğal yolakların uyarılması Large S. Heart 2007;93;392-402. “LaPlace Surgery” Miyo-splint I IIa IIb III CorCap I IIa IIb Batista Operasyonu III I IIa IIb III Large S. Heart 2007;93;392-402. Kalbi Yeniden Güçlendirici Cerrahi I IIa IIb III I IIa IIb III Ani Ölüm Nasıl Tedavi Edilir? ICD ve Kalp Yetersizliği Mortalitesi Tedaviler Relative Risk Azalması Mortalite 2 yıl ACE-I 23% 27% Β-Blockerler 35% 12% Aldosteron Antagonistleri 30% 19% ICD 31% 8.5% ICD Endikasyonu – Sınıf I MI sonrası >40 gün geçmiş, EF <0.30 olan ve 1 yıllık sağkalım olasılığı yüksek hastalarda ICD takılması önerilir. (Kanıt Düzeyi: B) LV Disfonksiyonunda ICD Endikasyonu 2004 ACC/AHA STEMI 2005 ACC/AHA HF 2005 ESC HF 2006 ACC/AHA/ESC VA/SCD IIA I I I EF 30-35%, NYHA II/III - IIA I I EF 30-40%, NSVT, +EP I - - I EF≤30%, NYHA I - IIA - IIA EF 30-35%, NYHA I - - - IIA EF≤30%, NYHA II/III ACC/AHA/ESC Guidelines for the Management of Patients With Ventricular Arrhythmias. Eur Heart J 2006; 27:2099-2140. doi:10.1093/eurheartj/ehl199 eGFR, ICD Kullanımı ve 4-yıllık Mortalite n = 46; 30 ay izlem n = 507; 4 yıl izlem (%) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 >90 ml/dk 60-89 ml/dk 30-59 ml/dk 15-30 ml/dk <15 ml/dk Diyaliz (-) Diyaliz (+) Turakhia MP, ve ark. Pacing Clin Electrophysiol 2007;30:377–84. Hreybe H, ve ark. Pacing Clin Electrophysiol 2007;30:1091–95. Terry Pucket “Light at the End of the Tunnel” Sonuç Kalp yetersizliği olan diyaliz hastalarında kanıta dayalı tedavi yaklaşımı henüz yoktur. Ancak aksi ispatlanana kadar diğer hastalarda yararı kanıtlanmış ilaçların kullanılması gereklidir. ACE-I/ARB ve betablokerler tedavinin mutlaka denenmesi gereken ilaçlarıdır. Alternatif yaklaşımlar hekimin yararlı olacağına inandığı hastalara uygulanmalıdır. The two Fridas – Frida Kahlo 1939 Teşekkürler… The Broken Column, 1944