yunus emre i.ö.o.

BASİT MAKİNELER
Günlük yaşantımızda kullandığımız,işlerimizi
kolaylaştıran,bir yada iki parçadan oluşan araçlara
basit makineler denir.
NOT-Basit makineler iş,enerji, yada elektrikten kazanç
sağlamazlar.
Basit Makineler Yaşamımızı
Kolaylaştırır
Günlük yaşantımızda birçok makinelerden
yararlanırız,en önemlisi de basit
makinelerden.
Basit makineler yaşamımızı
kolaylaştırır.Örneğin dişimizi fırçalamak için
“diş fırçasından” yararlanırız.
Basit makineye örnekler
Niçin basit makinelerden
yararlanırız
• İşlerimizi kolaylaştırmak için
• Enerjiden tasarruf için
• Basit makineleri bazen kuvvetten
bazen yoldan bazen de zamandan
kazanmak için yararlanırız.
yük-P
Kuvvet-F
Yük kolu-Y
TEST
AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ
BASİT MAKİNE DEĞİLDİR
A. Makas
B. Bıçak
C. Buz dolabı
D. Makara
CEVAP-C
1.
TANIM
 Sağlam bir destek etrafında dönebilen
çubuklara kaldıraç denir.

Kaldıraçın temel kısımları:
P:yük
F:kuvvet
O:destek noktası
Y:yük kolu
X:kuvvet kolu
Kaldıraçlara örnekler
Kaldıraçlar destek noktasının
bulunduğu yere göre;
1:Çift taraflı kaldıraçlar.
2:Tek taraflı kaldıraçlar.
Tek taraflı kaldıraçlar
Desteğin uçta yük ve kuvvetin aynı tarafta
olduğu kaldıraçlara denir.
 Tek taraflı kaldıraçlar ikiye ayrılır.
1:yük,kuvvet ile destek arasında
örnek:el arabası, fındık kıracağı
2:kuvvet yük ile destek arasında
örnek:maşa,cımbız,kollarımız

ÇİFT TARAFLI KALDIRAÇLAR
 Destek
noktası yük ile kuvvet arasında ise
bu tip kaldıraçlara denir.
örnek:terazi, tahterevalli, makas
Tek ve Çift taraflı
Kaldıraçlara Örnekler
Eski tip kaldıraç modelleri
FORMÜL
• kuvvet x kuvvet kolu=yük x yük kolu
-Basit Makinelerde Kuvvet KazancıKuvvet Kazancı: Yük
: k.k: P
Kuvvet
F
A)Sabit Makara:Sabit bir yüzeye asılarak sabit
bir nokta etrafında dönebilen,yük ve kuvvetin
aynı ipe bağlı olduğu makaralara sabit
makara denir.
Yük:Kuvvet , P:F
NOT:Sabit makaralarda kuvvet kazancı yoktur.
NOT:Sabit makaralar;uygulanan kuvvetin yönünü
değiştirerek iş kolaylığı sağlar.
B)Hareketli Makara:Yük ve makaranın birbirine bağlı
olup,birlikte hareket ettiği makaralara hareketli
makara denir.
P:2F F:P/2
Sabit ve hareketli makaraların birlikte kullanıldığı
sistemlere palangalar denir.2 çeşit palanga vardır:
1)Aşağı yönde kuvvet
2)Yukarı yönde kuvvet
uygulanan palanga
uygulanan
F
F
P
F
P
F
Küçük kuvvetlerle,ağır yükleri istenilen yüksekliğe çıkarmak için
kullanılan basit makinelere eğik düzlem denir.
 Kuvvetin yaptığı iş:Yükün yaptığı iş
Kuvvet.Eğik düzlemin :Yük.Eğik düzlemin F.L:P.h
boyu
yüksekliği

F
α


Eğik Düzlemin
Eğimi= h
l
Dönme eksenleri aynı,yarıçap uzunlukları farklı 2 silindirin
oluşturduğu sisteme çıkrık denir.
El matkabı,direksiyon,tornavida,anahtar,mikser örnek olarak
verilebilir.
Kuvvet.kuvvet kolu = Yük.yük kolu
F.R=P.r
Üzerinde eşit aralıklarla dişler bulunan ve bir eksen
etrafında dönen silindir şeklindeki araçlardır.Dişli
çarkları 2 kısımda inceleyebiliriz.
A)Orta Eksenli Dişli Çarklar
B)Farklı Eksenli Dişli Çarklar
Dişli
Çarklara Örnekler
n1 = r2
n2
r1
Büyük dişlinin Küçük dişlinin Küçük dişlinin
dönme sayısı = diş sayısı
= yarıçapı
Küçük dişlinin Büyük dişlinin Büyük dişlinin
dönme sayısı diş sayısı
yarıçapı
Çeşitli boy ve şekilde vidaya rastlamak mümkündür.Vidalarda iki
diş arasındaki uzaklığa vida adımı denir.Vida bir tam dönüş
yaptığında bir vida adımı kadar ilerler.
FÇ=Vidayı çeviren kuvvet,R= kuvvetin dönme eksenine uzaklığı
a=Vida adımı, FD= Delici kuvvet, F.2 .r = P.a
Kuvvet.Kuvvetin aldığı yol = Direngen kuvvet.Vida adımı
Cisimleri kesmek,delmek,parçalamak için kullanılan ucu
sivriltilmiş eğik düzlem şeklindeki araçlara kama denir.
Balta,çivi,iğne,çuvaldız,bıçak,keski,testere örnek olarak
verilebilir.Kama kuvvetin yönünü değiştirir.Kama,yoldan
kaybettirir,kuvvetten kazandırır.
Bir mil etrafında dönen
çember şeklindeki
araçlardır.Cisimleri
daha kolay hareket
ettirmemizi
sağlayarak işlerimizi
kolaylaştırırlar.