20.03.2012 BAŞBAKANLIK İNSAN HAKLARI BAŞKANLIĞI 2011 Yılı Ġnsan Hakları Ġhlal Ġddiası BaĢvurularına ĠliĢkin Sayısal Veriler İnsan Hakları Bülteni 2012/1 www.insanhaklari.gov.tr www.humanrights.gov.tr T.C. BAġBAK ANLIK Ġnsan Hakları BaĢkanlığı ĠNSAN HAKLARI BÜLTENĠ Sayı: 2012/1 MART 2011 Ġnsan Hakları Ġhlal Ġddiası BaĢvurularına ĠliĢkin Sayısal Veriler (2011 YILI) Adres: Yüksel Caddesi No. 23, Kat 3, Yenişehir 06650 Ankara TÜRKİYE Telefonlar: +90312 422 29 20 +90312 422 29 00 Faks: +090312 422 2996 E-Posta: ihb@basbakanlik.gov.tr, İnternet adresi: www.ihb.gov.tr BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 1 T.C. BAġBAK ANLIK Ġnsan Hakları BaĢkanlığı ĠNSAN HAKLARI BÜLTENĠ Tarih : MART 2012 Sayı: 2012/1 İnsan Hakları İhlal İddiası Başvurularına İlişkin Tüm Sayısal Veriler http://www.ihb.gov.tr/RaporlarIstatistikler.aspx adresinde yayınlanmaktadır. ÖNSÖZ Bilindiği üzere, 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilat Kanununun 17/A maddesine göre “İnsan hakları ihlâli iddiaları ile ilgili başvuruları incelemek ve araştırmak, inceleme ve araştırma sonuçlarını değerlendirmek ve alınabilecek önlemlere ilişkin çalışmaları koordine etmek” Başkanlığımızın görevleri arasında sayılmaktadır. Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde “şeffaflık ilkesi” gereği, Başkanlığımıza, 81 İl İnsan Hakları Kurulu’na ve 892 İlçe İnsan Hakları Kurulu’na yapılan insan hakları ihlâl iddialarına ilişkin sayısal veriler, 2004 yılı başından itibaren kamuoyuna açıklamaya başlanmıştır. 2010 yılında 3’er aylık dönemler halinde yayınlanmıştır. 2011 yılı verileri ise bütün bir yılı kapsayacak şekilde bir defa yayınlanmaktadır. Bu veriler sadece ihlal iddialarıyla ilgili rakamlardır. Açıklanan rakamlar, sayısal veri elde etmek için geliştirilen “İnsan Hakları Başkanlığı Başvuru” sistemi ile İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarından gelen sayısal veriler marifetiyle elde edilmektedir. İnsan hakları ihlâl iddiasında bulunan kişiler tarafından yapılan başvurular neticesinde, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) teknik desteğiyle analiz edilen formlarda yer alan bilgiler, sayısal veri halinde yine TÜİK tarafından koordine edilen Resmi İstatistik Programı (RİP) çerçevesinde kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Her ay toplanarak il ve ilçelerde yaşanan veya yaşanması muhtemel insan hakları ihlallerine ilişkin çözüm önerileri geliştiren İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları, 2003 yılı Kasım ayında yeniden yapılandırılarak toplumun tüm kesimlerinin temsiline imkan sağlayacak kamu-sivil toplumun temsil edildi ği bir platform şekilde; atanmış iki üyenin dışında sivil toplum temsilcilerinin ve meslek odalarının ağırlıkta olduğu yeni bir yapıya kavuşturulmuştur. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 2 23.11.2003 tarih 25298 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarının Kuruluş, Görev ve Çalışma Esaslar Hakkında Yönetmelik’e göre; bulunması gereken üyeler şunlardır; İllerde Vali veya görevlendireceği bir Vali yardımcısının, İlçelerde ise Kaymakamın Başkanlığında olmak üzere, İnsan hakları alanında faaliyet gösteren en az üç (3) veya daha fazla STK temsilcisi, Belediye Başkanı veya temsilcisi, Üniversite rektörleri veya görevlendirecekleri bir akademisyen temsilci, İl Genel Meclisinin kendi üyeleri arasından seçeceği bir temsilci, Tabipler Odası temsilcisi, Baro temsilcisi, Muhtarlar Derneği Başkanı veya Muhtarların temsilcisi, TBMM’de grubu bulunan siyasî partilerin (4) temsilcileri, Okul-aile birliği temsilcisi, Sendika temsilcileri, Yerel basın temsilcisi, Ticaret, sanayi ve meslek odası temsilcisi, Kamu görevlisi bir avukat ya da hukukçu, Gerektiğinde insan hakları ile ilgili kişi veya kurum temsilcileri, olmak üzere ortalama 15 üyeden müteşekkildir. Ülke genelinde 973 İnsan Hakları Kurulunda yaklaşık 15.000 üye bulunmaktadır. Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 20 Mart 2012 Mehmet ALTUNTAŞ İnsan Hakları Başkan V. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 3 1. ĠHLAL ĠDDĠALARININ HAK KONULARINA GÖRE DAĞILIMI : 2011 Yılı BaĢvuruların ġikayet Edilen Hak Konularına Göre Dağılımı Tablosu ĠHLAL EDĠLDĠĞĠ ĠDDĠA EDĠLEN HAK KONULARI (2011 Yılı) BAġVURU SAYISI 1.Sağlık ve Hasta Hakkı 2.Çevre Hakkı 3.Kötü Muamele Yasağı 4.Dilekçe Hakkı 5.Eğitim ve Öğrenim Hakkı 6.Adil Yargılanma Hakkı 7.Çalışma ve Sözleşme Hakkı 8.Mülkiyet Hakkı 9.Tutuklu ve Hükümlü Hakkı 10.Tüketici Hakkı 11.Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı 12.Sosyal Güvenlik Hakkı 13.Ayrımcılık Yasağı 14.Engelli Hakkı 15.Yaşam Hakkı 16.Uyrukluk Hakkı 17.Aile Kurma/Ailenin Korunması Hakkı 18.İşkence Yasağı 19.Yerleşme ve Seyahat Hakkı 20.Din ve Vicdan Özgürlüğü 21.Şahsiyet ve Kişi Onurunun Korunması 22.Mülteci ve Sığınmacı Hakkı 23.Çocuk Hakları 24.Konut Dokunulmazlığı Hakkı 25.Özel Hayatın Gizliliği 26.Düşünce ve İfade Hürriyeti 27.Kadın Hakkı 28.Seçme Seçilme ve Siyasi Faaliyet Hakkı 29.Haberleşme/Basın Hürriyeti 30.Zorla Çalıştırılma ve Angarya Yasağı 31.Örgütlenme Özgürlüğü 32.Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı 33.Bilim ve Sanat Özgürlüğü 34.İnsan Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti 35.Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması 36.Diğer TOPLAM 548 531 295 264 204 171 158 142 142 102 91 85 81 56 44 41 34 30 23 22 16 14 13 10 9 8 7 5 4 4 3 3 2 1 0 2126 5289 2011 yılı içerisinde Başkanlığımıza internet ortamında, posta, faks, telefon vb. yollarla 2733 başvuru ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına 2556 olmak üzere toplam 5289 hak konusunda ihlal iddiasıyla başvuruda bulunulmuştur. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 4 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 5 ĠHLAL ĠDDĠASIYLA ġĠKAYET EDĠLEN KURUMLAR : 2. İhlal iddiası başvurularının şikayete konu olan kurumlara göre dağılımını göstermektedir. Söz konusu şikayetler iddia niteliğinde olup, doğruluğu ilgili kurumlar tarafından arastırılmaktadır. Bununla birlikte bu rakamlar sikayetlerin hangi kurumlar hakkında yoğunlastığı konusunda genel bir fikir vermektedir. Ayrıca her bir ihlal iddiası birden çok hak konusunu kapsayacağı için hak konuları ile şikayete konu kurumlar arasında sayısal eşitlik aranmayabilir. 2011 yılında şikayet edilen Kurumlar bazında sıralama şu şekilde gerçekleşmiştir. KURUM ADI (2011) BAŞVURU SAYISI Bakanlık 628 Sağlık Kurumu 433 Emniyet 309 Adliye 250 Eğitim ve Öğretim Kurumu 224 Belediye 214 Ceza ve Tutukevi 188 Özel Sektör 172 Banka 97 Valilik 83 Sosyal Güvenlik Kurumu 74 Kaymakamlık 65 Jandarma 39 Sosyal Hizmet Kurumu 36 Köy Muhtarlığı 27 İl Özel İdaresi 23 Meslek Odası ve Birlik 19 Askeriye 10 Büyükelçilik/Konsolosluk 7 Bağımsız İdari Otoriteler 1 Şikayet Edilen Kurum Bilinmiyor 702 Diğer Kurumlar 835 Şikayet Edilen Kurum Yok 853 TOPLAM 5289 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 6 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 7 3. BAġVURULARIN ĠLLERE GÖRE DAĞILIMI A. 2011 yılı BaĢvuruların Ġllere Göre Dağılımı : 2011 yılı verilerine göre 5289 ihlal edildiği iddia edilen hak konusu başvurusunun başvuru yapılan illere göre dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir: Tablo: BaĢvuruların Ġllere Göre Dağılımı Adana 77 Ġstanbul 867 Zonguldak 22 Adıyaman Afyonkarahisar 127 12 Ġzmir Kars 601 4 Aksaray Bayburt 9 3 Ağrı Amasya 72 14 Kastamonu Kayseri 110 61 Karaman Kırıkkale 20 60 Ankara Antalya 281 88 Kırklareli Kırşehir 12 8 Batman Şırnak 7 20 Artvin 8 Kocaeli 48 Bartın 12 Aydın Balıkesir 36 27 Konya Kütahya 66 47 Ardahan Iğdır 1 3 Bilecik Bingöl 6 8 Malatya Manisa 45 108 Yalova Karabük 12 20 Bitlis Bolu 13 91 K.MaraĢ Mardin 124 31 Kilis Osmaniye 8 20 Burdur Bursa 8 95 Muğla Muş 79 49 Düzce Yurtdışı 25 171 Çanakkale Çankırı 29 8 NevĢehir Niğde 117 21 Belirsiz Toplam 679 5289 Çorum Denizli 24 26 Ordu Rize 15 27 Diyarbakır Edirne 60 14 Sakarya Samsun 75 19 Elazığ 23 Siirt 5 Erzincan Erzurum 6 43 Sinop Sivas 6 28 Eskişehir Gaziantep 48 29 Tekirdağ Tokat 32 10 Giresun Gümüşhane 41 4 Trabzon Tunceli 35 2 Hakkâri Hatay 5 81 Şanlıurfa Uşak 27 8 Isparta İçel 20 64 Van Yozgat 14 8 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 8 B. 2011 yılı Ġlk On Ġl Sıralaması : 4. DEĞERLENDĠRME : İnsan Hakları Başkanlığı ile 81 İl ve 892 İlçe İnsan Hakları Kuruluna yapılan insan hakları ihlâl iddiası başvurularına ilişkin sayısal veriler, kamu hizmetlerinde “şeffaflık ilkesi” gereği 2004 yılı başından itibaren kamuoyuna açıklanmaya başlamıştır. Bu başvurular, ihlâl iddiası niteliğinde olup, bu iddiaların doğru olup olmadığı ilgili kurumlar nezdinde araĢtırılmaktadır. Doğruluğu kanıtlanmış hak ihlaline ilişkin veriler, ülkemizdeki insan hakları sorunlarının nitelik ve boyutu hakkında genel anlamda bir fikir vermektedir. 2004 yılında Başkanlığımıza ve Kurullara toplam 847 başvuru yapılırken, bu sayı 2005 yılında1373, 2006 yılında 1590, 2007 yılında 1495, 2008 yılında 4788, 2009 yılında 4503, 2010 yılında 8678’dir. 2011 yılı döneminde ise toplam baĢvuru sayısı 5289 olarak gerçekleĢmiĢtir. ĠNSAN HAKLARI ĠHLÂL ĠDDĠALARININ BAġVURULAN YERE GÖRE DAĞILIMI Tablo: Ġnsan Hakları Ġhlâl Ġddialarının BaĢvurulan Yere Göre Dağılımı BAġVURU YERĠ ĠHB 2004 354 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GENEL TOPLAM 552 666 447 1574 1941 6232 2733 14499 Ġl ve Ġlçe Kurulları 493 821 924 1048 3214 2562 2446 2556 14064 TOPLAM 847 1373 1590 1495 4788 4503 8678 5289 28563 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 9 2011 yılında BaĢkanlığımıza yapılan toplam başvuruların cisiyete göre dağılımını yüzdelik dilimlerle gösteren tablo şu şekildedir: 2011 yılı içerisinde hak konularına göre ilk üç sıradaki baĢvurular şu şekilde sıralanmıştır: 1. Sağlık ve Hasta Hakkı (548) 2. Çevre Hakkı (531) 3. Kötü Muamele Yasağı (295) 2011 yılı içerisinde şikayet edilen kurumlara göre ilk üç sıradaki kurumlar şu şekilde sıralanmıştır; 1. Bakanlıklar (628) 2. Sağlık Kurumları (433) 3. Emniyet (309) 2010 yılı içerisinde hak konuları ve Ģikayet edilen kurumlar bazlarında gerçekleşen veriler ise şu aşağıdaki gibi sıralanmıştı. TABLO: 2010 ġikayet Edilen Hak Konuları ve Kurumlar Sağlık ve Hasta Hakkı (842) Bakanlık (1057) Adil Yargılanma Hakkı (460) Sağlık Kurumu (548) Kötü Muamele Yasağı (382) Adliye (475) BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 10 2011 yılında Başkanlığımıza ve Kurullara yapılan başvurular hak kategorilerine göre değerlendirildiğinde şikayetlerin yoğunlaştığı alanlar şu şekildedir: SAĞLIK ve HASTA HAKKI Sağlık hizmetlerinin verilmesi sırasında kamu görevlilerinin özensiz davranışları nedeniyle yapılan başvurular Ceza ve tutukevlerindeki mahkum ve tutukluların sağlık hakkı ile ilgili talepleri Yanlış teşhis konulması ve buna bağlı olarak yanlış tedavi sonucu ortaya çıkan sorunlara ilişkin şikayetler Askerlik hizmeti sırasında sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ADĠL YARGILANMA HAKKI Mahkeme kararlarının icrasında yaşanan gecikmelerden kaynaklanan başvurular Tutukluluk süresinin uzunluğu Şartlı tahliye talepleri Yaş tahsisine ilişkin talepler Özel Hukuk ilişkilerinden doğan ihtilaflara ilişkin talepler Kanunilik ilkesinin ihlal edildiğine yönelik başvurular Tahliye taleplerine ilişkin başvurular Savunma hakkının kısıtlanması ile ilgili şikayetler Cezaevi yönetim sisteminin işletilmesinde yaşanan aksaklıklarailişkin başvurular Çek Kanunun değiştirilmesi yönünde yapılan başvurular Etkin soruşturma yapılmadığı yönünde yapılan başvurular Davaların uzun sürmesi Çeşitli olaylar nedeniyle bireylerin avukat tayin edilmesi talepleri ve bu konuda yaşanan sorunlar KÖTÜ MUAMELE YASAĞI Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan kamu görevlilerinin kişilere yönelik özensiz ve ilgisiz davranışları. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 11 ÇALIġMA VE SÖZLEġME HAKKI Özürlü ve üniversite mezunu özürlü vatandaşların iş talepleri Özel sektörde çeşitli nedenlerle iş bıraktırılmaya zorlanan kişilerin yasal haklarının sağlanmadığı yönündeki başvurular Yurtdışında çalışan vatandaşların sigorta ve ücretler konusunda yaşadığı sorunlara ilişkin başvurular İş lisans belgelerinin iptali ile ilgili başvurular Mobbinge maruz kalan bireylerin şikayetleri Mahkeme kararıyla işe iadesi gerekenlerin işlemlerinin sonuçlandırılmasında yaşanan gecikmeler Lisans eğitimi sonrası pedegojik formasyon ve üniversiteler arası denklik belgeleri ile ilgili yaşanan sorunlardan kaynaklanan başvurular Prim ödeme sistemine dönük şikayetler Çalışanların çeşitli nedenlerden kaynaklanan tayin taleplerinin sonuçlandırılmaması nedeniyle yaşanan sorunlar TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ Tutuklu ve hükümlülerin paylaştığı ortak alanların ve özellikle beslenme, barınma, sağlık gibi hizmetlerin iyileştirilmesi yönünde yapılan başvurular Ceza ve tutukevi yönetiminin uygulamalarından kaynaklanan şikayetler Farklı cezaevlerine nakil talepleri başvuruları Ceza ve tutukevlerinde kamu görevlilerinin özensiz davranışlarına yönelik şikayetler Ceza ve tutukevlerinde işletilen disiplin hukukundan kaynaklanan şikayetler ÇEVRE HAKKI Doğal afetler nedeniyle yaşam alanlarının etkilenmesinden kaynaklanan şikayetler Alt yapı yetersizliklerinden kaynaklanan şikayetler Gürültü kirliliğinden kaynaklanan şikayetler Baz istasyonlarının bireylere ve çevreye verdiği zararlara ilişkin şikayetler Araç trafiğinden kaynaklanan park sorunları ve yaya alanlarının işgal edildiği yönündeki trafik sorunlar başvuruları BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 12 MÜLKĠYET HAKKI Tapu ve kadastro sorunları nedeniyle kişiler arasında ortaya çıkan ihtilaflar Doğal afetlerden etkilenen vatandaşların tazminat talepleri Terör ve terörle mücadeleden doğan zararların karşılanması hakkında tazminat talepleri Bireylerin hidroelektrik santrallerin kurulması halinde ekonomik faaliyetlerinin zarar göreceği yönündeki şikayetleri Bireysel kredi işlemlerinden kaynaklanan sorunlara ilişkin başvurular Yerel yönetimler tarafından uygulanan idari cezalara ilişkin yapılan şikayetler Kırsal alanlarda doğal kaynakların kullanılmasında ortaya çıkan ihtilaflar Çalışan kişilerin maaş, ücret ve prim sistemi içinde yaşadıkları sorunlara ilişkin başvurular EĞĠTĠM VE ÖĞRENĠM HAKKI Yüksek öğretim denklik belgesi ve pedegojik formasyon eğitimi nedenlerine bağlı başvurular Kredi ve burs talepleri Maddi gerekçeler nedeniyle eğitim hayatının aksadığı yönünde yapılan başvurular Öğretmenlerin öğrencilere kötü muamelede bulunduğu iddiaları Kamu Personel Seçme Sınavı uygulamasına yönelik şikayetler Ceza ve Tutukevlerinde eğitim imkanlarından yararlanma talepleri ENGELLĠ HAKKI Engelli çocuklara uygun eğitim imkanlarının sağlanması yönünde yapılan başvurular Engelli aylığı talepleri Maddi yardım ve engelli istihdamı talepleri İşyerlerinde ve ulaşımda günlük yaşam ihtiyaçlarının giderilmesinde karşılaşılan sorunlar. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 13 AĠLE KURMA/ AĠLENĠN KORUNMASI HAKKI Eşlerin görev yeri değişikliği sonucun yaşanan sorunların giderilmesi talepleri Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının aile birliğinin korunmasına yönelik talepleri Tayin talepleri Aile düzeninin bozulmaması amacıyla Cezevlerinden başka cezaevlerine nakil talepleri Yabancı ve göçmenlerin geldikleri yerlerdeki aileleriyle ilgili talepleri KADIN HAKLARI İnsan kaçakçılığı, şiddet ve tacize maruz kalındığı iddialarıyla yapılan başvurular Kıyafetleri nedeniyle ayrımcılığa maruz kalındığı iddialarıyla yapılan başvurular ÇOCUK HAKLARI Velayet davalarında yaşanan problemlerden kaynaklanan başvurular Çocuklara yönelik kötü muamele iddialarına dair şikayetler Çocukların sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlayacak fiziki mekanların yetersizliği DĠLEKÇE/BĠLGĠ EDĠNME HAKKI Kamu kurumlarına yapılan başvuruların takibine ilişkin başvurular Şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri doğrultusunda talep edilen bilgiler. AYRIMCILIK YASAĞI Kılık kıyafeti nedeniyle öğrenim hakkının engellendiği yönündeki başvurular Çeşitli meslek gruplarının özlük hakları açısından ayrımcı uygulamalar yapıldığı yönündeki başvurular Kamu hizmetlerden yararlanılmasında kamu görevlilerinin ayrımcılık yaptığı yönündeki şikayetler Trafik idari para cezası uygulamalarında ayrımcılık yapıldığı yönündeki şikayetler Çeşitli kurum istihdamında ayrımcılık yapıldığı yönünde şikayetler. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 14 KĠġĠ HÜRRĠYETĠ ve GÜVENLĠĞĠ HAKKI Emniyet hizmetlerinin aksadığı yönünde yapılan şikayetler Ceza ve tutukevlerinde yaşanan güvenlik eksikliği şikayetleri. SOSYAL GÜVENLĠK HAKKI Emekli maaşı bağlanmaması, eksik bağlanması ve kesilmesi nedeniyle yapılan şikayetler İşsizlik maaşlarının ödenmesi ile ilgili yapılan başvurular Engelli, yaşlılık dul ve yetim, gazilik aylıkları konusundaki talepler. MÜLTECĠ ve SIĞINMACI HAKKI Mülteci ve sığınmacıların sınırdışı edilmeme, sağlık, barınma, eğitim vb. nedenlerle yaptığı başvurular. UYRUKLUK HAKKI Yurtdışındaki vatandaşların Türkiye’deki bilgi edinme, mülkiyet v.b. işlemleriyle ilgili yapılan başvurular Vatandaşlık talepleri Yurtdışında yaşayan vatandaşların bulundukları ülkelerdeki temsilcilikler ile ilgili yaşanan sorunlarla ilgili başvurular. TÜKETĠCĠ HAKKI Elektrik hizmetleri, GSM operatörleri, hizmet sözleşmeleri, yerel yönetim hizmetleri, kredi uygulamaları ve mal ve hizmet alım-satım işlemlerinden kaynaklanan şikayetler YERLEġME ve SEYAHAT HAKKI Barınma evlerinin yetersizliği hakkındaki şikayetler Mülteci ve sığınma hakkı talepleri Terörle mücadele sırasında göç edenlerin talepleri BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 15 ĠġKENCE YASAĞI Ceza ve tutukevleri ile nezarethanelerde kamu görevlilerinin ve emniyet mensuplarının işkence yaptığı iddiaları. YAġAM HAKKI Kamu hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kamu otoriteleri tarafından gerekli önlemlerin alınmadığı yönünde yapılan başvurular ġAHSĠYET VE KĠġĠ ONURUNUN KORUNMASI Kamu hizmeti sağlayan kurum ve kuruluşlarda görev yapan kamu görevlilerinin bireylere yönelik psikolojik ve fiziksel haksız muamelelerde bulunduğu iddialarına ilişkin başvurular. DĠĞER İnsan hakları alanında yapılan faaliyetler hakkında bilgi talepleri Danışmanlık talepleri Çeşitli mevzuat hakkında bilgi talepleri Yüksek tazminat tutarlarıyla karşılaşan kişilerin yardım talepleri Maddi yardım talepleri Başvuruların takibinde yaşanan güçlükler Memnuniyet başvuruları Kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan başvuruların takibinin yapılması talepleri. BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 16 BaĢbakanlık Ġnsan Hakları BaĢkanlığı - Ġnsan Hakları Bülteni Sayı: 2012/ 1 Mart 2012 17