ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARI Kamu gücü ve mali kaynakları ile sivil toplumun insan hakları duyarlılığını birleştiren melez kurumlardır. Kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütleri arasında köprü görevi görürler. Ulusal makamlar ile uluslararası örgütler arasında işbirliğinin zeminidir. Uluslararası alandaki gelişme ve standartları yerele taşıyan yapılardır. ULUSAL KURUMLARIN KISA TARİHÇESİ Fikir olarak 1940’lı yıllarda ortaya çıktılar. 1990’lı yıllarda yaygınlaşmaya başladılar. Bu kurumların oluşumuna, yetki ve sorumluluklarına, güvencelerine, çalışma yöntemlerine ilişkin temel ilkeler 1991 yılında belirlenmiş ve 1993 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda onaylanmıştır. Bu ilkeler Paris Prensipleri olarak tanınmış ve literatüre yerleşmiştir. ULUSAL KURUMLARIN YAPISAL ÖZELLİKLERİ Bağımsızlık -Anayasal ya da yasal dayanak -İdari ve mali özerklik -Çoğulcu temsil -Üyelik teminatı Tanınmış bir yetki ve yeterli iktidar Erişilebilirlik İşbirliği Hesap Verebilirlik İşlevsel Etkinlik ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARININ İŞLEVLERİ Eğitim verme ve bilinçlendirme. İzleme, değerlendirme ve danışma. İnsan hakkı ihlalleri iddialarını inceleme. (ihtiyari) ÜLKEMİZDE İNSAN HAKLARININ KURUMSALLAŞMASININ TARİHİ 1990-2001 -TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu (Parlamento, çalışmalarına devam etmekte) - İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanlığı (İdare) 2001-2012 - İnsan Hakları Danışma Kurulu, - İnsan Hakları Üst Kurulu, - İnsan Hakları İhlal İddialarını İnceleme Heyetleri - Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı - İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları 2012 VE SONRASI - Kamu Denetçiliği Kurumu -Türkiye insan Hakları Kurumu - İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları BAŞBAKANLIK İNSAN HAKLARI BAŞKANLIĞI Görevleri: İzleme, koordinasyon, sekretarya ve şikayetleri inceleme Başvuru Sayıları: 2004 Yılı - 847 2005 Yılı- 1373 2006 Yılı - 1590 2007 Yılı - 1495 2008 Yılı - 4788 2009 Yılı - 4503 2010 Yılı - 8678 2011 Yılı - 5289 *(il ve ilçe insan hakları kurullarına yapılan başvurular dahil) TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 21/6/2012 tarihli ve 6332 sayılı Kanunla kuruldu. İnsan Hakları Kurulu üyelerinin seçimi sürecinin tamamlanmasını takiben Kurul ilk toplantısını 23 Ocak 2013 tarihinde yaparak çalışmalarına başladı. KURUMUN GÖREVLERİ İnsan haklarının korunmasına, geliştirilmesine ve ihlallerin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmak. İşkence ve kötü muamele ile mücadele etmek. Özgürlüğünden mahrum bırakılan kişilerin bulundukları yerlere ziyaretler gerçekleştirmek. İnsan hakları eğitimi faaliyetlerini yürütmek. İnsan hakları alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek. Şikâyet ve başvuruları incelemek ve bunların sonuçlarını takip etmek. KURUMUN TEŞKİLATI Kurumun Teşkilatı A-İnsan Hakları Kurulu B-Başkanlık -Hizmet Birimleri -Sürekli Kurullar, Çalışma Grupları ve Heyetler Kurumun Hizmet Birimleri; -İhlal İddialarını İnceleme Birimi -İşkence ve Kötü Muameleyle Mücadele Birimi -Hukuk Birimi -Eğitim Birimi -Dış İlişkiler ve Proje Birimi -Diğer Birimler (Destek hizmeti yürütenler) İNSAN HAKLARI KURULU Kurul onbir üyeden oluşmaktadır. Üyelerin; -İkisi Cumhurbaşkanı, -Yedisi Bakanlar Kurulu, -Birisi baro başkanları, -Birisi Yükseköğretim Kurulu, tarafından seçilmektedir. Üyelerin görev süresi dört yıldır. Görev süresi iki dönemle sınırlıdır. İNSAN HAKLARI KURULUNUN GÖREVLERİ İZLEME: Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmelerinin uygulanmasını izlemek. ÜLKELERLE İŞBİRLİĞİ: Diğer ülkelerin ulusal ya da uluslararası düzeyde faaliyet gösteren benzeri işleve sahip kurumlarıyla ikili ve çok taraflı ilişkiler kurmak. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ: Birleşmiş Milletler ve bölgesel insan hakları kuruluşlarıyla iş birliği yapmak ve ortak faaliyetlerde bulunulmak. RAPORLAMA: İnsan hakları alanındaki sorunlar, gelişmeler ile kamu kurum ve kuruluşlarının bu alandaki performanslarını raporlamak ve yayımlamak. İNSAN HAKLARI KURULU ÜYELERİ Abdurrahman Eren, Öğretim Üyesi, İstanbul Üniversitesi Fatma Benli, Avukat Hikmet Tülen, Raportör, Anayasa Mahkemesi. İrfan Güven, Avukat Nihat Bulut, Öğretim Üyesi, İstanbul Şehir Üniversitesi Ömer Cihad Vardan, İşadamı Selamet İlday, Yargıtay Üyesi (emekli) Serap Yazıcı, Öğretim Üyesi, İstanbul Şehir Üniversitesi Yakup Levent Korkut, Öğretim Üyesi, Medipol Üniversitesi Yılmaz Ensaroğlu, Hukuk ve İnsan Hakları Direktörü, SETA Yusuf Şevki Hakyemez, Öğretim Üyesi, KATÜ KURUM BAŞKANI Kurum Başkanı, İnsan Hakları Kurulu üyeleri tarafından kendi üyeleri arasından seçilmektedir. Görev süresi dört yıldır. İki dönem seçilebilmektedir. YÖNETİM İkinci Başkan: İnsan Hakları Kurulu tarafından seçilir. Başkanın yokluğunda Kurumu yönetir ve temsil eder. Başkan Yardımcısı: Başkan tarafından atanır. Başkanlık teşkilatının yönetiminde Başkana yardımcı olur. KURUM PERSONELİ İnsan Hakları Uzmanları Uzmanlıklarından yararlanılmak üzere diğer kurumlardan görevlendirilen personel İnsan Hakları Uzman Yardımcıları Sözleşmeli Personel
