ATOM MODELLERİ 1- Dalton’un atom modeli: Dalton, maddenin en küçük parçasının “Atom” olduğunu açıkladı ve atoma “içi dolu yoğun bir küredir bu nedenle parçalanamaz” şeklinde bir açıklama getirdi. Dalton’un atom modelini şu şekilde açıklamak mümkündür: 1. Atom maddenin en küçük yapıtaşıdır 2. İçi dolu bir küre şeklindedir ve parçalanamaz (fakat Cabir bin Hayyan daha önce atomun parçalanabileceğini ifade etmişti) 3. Her elementin atomu diğer elementin atomundan farklıdır 4. Bir elementin tüm atomları birbirileri ile özdeştir 5. Bu atomlar belirli oranlarda bir araya gelerek bileşikleri meydana getirirler. Bu durumu sabit oranlar ve katlı oranlar yasası ile ifade etmiştir. Dalton atom modelinin açıklamalarından bazıları günümüzde halen geçerliliğini sağlarken (3, 5) bazılarının ise (1, 2, 4) yanlış olduğu sonraki zamanlarda ortaya çıkmıştır. 2- Thomson atom modeli: J. J. Thomson katot ışınları ile yaptığı deneylerde ışınların sapmaya uğradığını farketti bu durum atomun Dalton atom modelinde olduğu gibi tek parçadan meydana gelmediğini göstermekteydi. Thomson atom modeline göre; Atomun proton (+) ve elektron (-) denilen iki parçadan meydana gelir, Elektronlar pozitif yük üzerinde homojen olarak dağılır, Bu dağılım üzümlü kek görüntüsüne sahiptir Elektronların toplam yükü pozitif yüke eşittir. 3- Rutherford atom modeli: Rutherford daha önce alfa adını verdiği ve pozitif yüklü ağır tanecikleri biliyordu. Bu tanecikleri kullanarak Thomson atom modelini test etmek istedi. Rutherford’un yapmaya çalıştığı şeyi şu şekilde anlatmaya çalışalım: – Elinize bir silah alıp biraz uzaklıktaki ince kağıt parçasına doğru ateş ettiğinizi düşünün. Bu durumda beklediğiniz sonuç nedir? Hiç şüphesiz ağır kurşunların yönünü değiştirmeden kağıt parçasını delip geçeceğini düşünürsüz öyle değil mi? Çünkü kurşunlar oldukça ağır ve hızlı oldukları için kağıttan geri sapmaları imkansızdır. Rutherford da bu şekilde bir beklenti içine girerek alfa parçacıklarını yüksek bir hızda ince altın levha üzerine yolladı. Burada alfa parçacıkları kurşunları, ince altın levha ise kağıdı temsil etmektedir. Rutherford yaptığı deney sonucunda alfa parçacıklarının sapmaya uğramadan geçeceğini bekliyordu. Fakat deney sonunda alfa parçacıklarının bir kısmı geri tepmişti bu kağıda sıkılan mermilerden bazılarının sekerek size gelmesi anlamına geliyordu ve beklenmeyen bir olaydı! Deney sonucunda bazı alfa parçacıkları geri yansıyor. Bu beklenmedik bir sonuçtu.
