Mıhbaşı Mantarı (Marasmius Oreades) Rehberi

Marasmius Oreades (Mıhbaşı Mantarı- Cincile Mantarı)
Benzer zehirli türler
Clitocybe dealbata
Clitocybe rivulosa
Agrocybe praecox
•
Mantarımız ülkemizde 22 türüyle kayıtlı Marasmius cinsine ait fakat küçük boyutlarına rağmen yoğun aromalı,
çok tanınan ve sevilen Mıhbaşı mantarı.
•
İlkbahardan yaz ortalarına kadar bazı bölgelerde ise sonbaharda, oluşturdukları peri halkalarında kalabalık
gruplar halinde meyve verirler.
•
Bu mantarın lamelleri farkedilir derecede seyrektir ve her zaman mantarın şapka ve sapıyla aynı tonlardadır.
•
Sapı kuru havalarda zor kopar fakat iyi nem almış taze örneklerde daha kolay ayrılır. (Kopma olayı sapın
şapkadan ayrılması değil, sapın kendisinin bir ip gibi kopması şeklindedir)
•
Sıra dışı bir özelliğide güneşli havalarda kuruyup küçülen mantar, yağmurdan sonra tekrar canlanır hatta spor
üretmeye devam ederek taze haline geri döner.
•
Dağ meraları, ekili otlaklar, park çimleri ve orman kenarları çimenlerde faydalı ayrıştırıcı (saprofit)
olarak yetişir.
•
8 cm kadar genişleyen örnekleri olsada genelde 2-5 cm arasında şapka çapındaki örnekler toplanır.
•
Sert sapı pişince dal parçası gibi ağıza gelir bu sebepten sadece şapkası kullanılır.
•
Küçük oluşu ve sapınında atılması sebebiyle pek bereketli sayılmaz ve bazen toplaması ve ayıklamsı eziyete
dönüşür.
•
Şapkalar kurutulmaya çok uygundur, kurutulup abartmamak şartıyla tuzlanıp baharatlanarak cips gibi
tüketilebilir.
•
Çorbalara ve omletlere yakışır ama kremalı peynirli makarna sosu olarakta harikadır. Kendinden şekerli bir
tadı vardır, Trehaloz bileşeni bu şekerli tadının sebebidir.
•
Beyaz iz bırakan 7-10 x 4-6 µm sporlara sahiptir.
•
🆔️Marasmius oreades (Bolton) Fr. (1836)
•
➡️Basidiomycota
•
➡️Agaricomycetes
•
➡️Agaricales
•
➡️Marasmiaceae
•
Marasmius cins ismi; kuruyup çürüyen ve ardından yeniden doğan anlamı taşır…
•
🆔 𝐌𝐚𝐫𝐚𝐬𝐦𝐢𝐮𝐬 𝐨𝐫𝐞𝐚𝐝𝐞𝐬 (𝐁𝐨𝐥𝐭𝐨𝐧) 𝐅𝐫. 𝟏𝟖𝟑𝟔
•
Mantarımız, Marasmius oreades, ilkbahar, yaz ve sonbaharda ve sıcak iklimlerde yıl boyunca meyve veren bir
türdür.
•
Kümeler veya daireler halinde, parklarda, bahçelerde, çimenliklerde, çayırlarda, meralarda, orman yollarında,
orman kenarlarında meyve verir. Büyüme sırasında mantarın miselyumu, çevredeki çimenlere genellikle yoğun
yeşil bir renk veren çeşitli azot bileşikleri salgılar. Büyük çayırlarda diğer otların rengine göre daha koyu
yeşil renklenen bölgeleri kontrol ederek bulunması kolay hale gelir.
•
Şapka, 1-5 cm çapında, başlangıçta hafifçe içe kıvrık kenarlı, çan şeklinde, daha sonra eşit veya kalkık
kenarlı, genişçe dışbükey hale gelir ancak genellikle ortada bir umbo vardır. Şapka yüzeyi kuru, soluk
kahverengi veya açık kahverengi - bazen beyaz veya kırmızımsı kahverengidir. Genellikle kurudukça rengi
belirgin şekilde değişir, kenar bazen hafifçe çizgilidir.
•
Sap, 2-8 cm uzunluğunda, kuru, sert ve esnektir. Şapka gibi beyazımsı veya renkli olup sap oldukça sağlamdır.
Çayırlarda yetişen benzer türlerden sapın sert olup zor kopması ayırt edici bir özelliğidir.
•
Lameller, seyrek, gövdeden uzakta, önce beyazımsı, sonra sarımsı, sarı-kahverengi veya açık kahverengidir.
•
Kokusu oldukça hoş aromatiktirve iyi derecede yenilebilir bir türdür fakat, bu türün mide-bağırsak
sorunlarına neden olabileceği belirtilmektedir, ancak bu iyi pişirilmemiş mantarlardan kaynaklanmış olabilir
çünkü mantarlar değişen miktarlarda hidrosiyanik asit (siyanür) içerir ve vücut ağırlığının kilogramı başına
1 mg siyanür insanlar için ölümcül olabilir. Hidrosiyanik asit kurutulduğunda veya ısıtıldığında çok hızlı
buharlaşır, bu nedenle bu mantar genellikle iyi pişirildiğinde veya kurutulduğunda herhangi bir sorun olmadan
yenebilir. Bunun dışında mantar, hidrosiyanik asit yardımıyla salyangozlardan korunur. Bir salyangoz bu
mantarla birlikte bir kavanoza konduğunda birkaç saat içinde öldüğü gözlemlenmiştir.
•
Beyaz spor baskısı (emin değilseniz, spor baskısı yapın!)
•
1 Çadı halkası şeklinde ocaklarda yetişir.
•
Şapka içi beyaz/ten rengindedir
•
Sap kısmı lifli ve sağlam yapıdadır
•
Şapka içi lamelleri seyrek ve sapka ile birleşmez
•
Çayır ve orman kenarlarında görülür.
•
Şapka açık kahverengi, krem rengi veya kahverengi olup 1-3 inç genişliğindedir (küçük!).
•
Çan şeklinde, ortası belirgin şekilde kabarık, meme ucuna benzeyen şapka (ancak genç şapkalarda bu
belirginlik olmayabilir ve sadece çan şeklinde olabilir).
•
Gövdesi sağlam ama esnektir; kolayca bükülür ama kolay kolay kırılmaz.
•
Geniş aralıklı, beyaz veya krem rengi solungaçlar, uzun ve kısa solungaçların belirgin bir karışımını içerir.
•
Çimenlerde yetişir
•
Mevsim
•
Kuzey Amerika'da Haziran ve Kasım ayları arasında ortaya çıkarlar. Daha sıcak iklimlerde ise peri halkası mantarları yıl boyunca bulunabilir.
•
Doğal ortam
•
Peri halkası mantarları genellikle çimenlik alanlarda, örneğin çimlerde, çayırlarda, parklarda ve meraların dış kenarlarında bulunur. Güneşli, açık yerlerde gelişirler
ve genellikle yerde halkalar veya yaylar şeklinde görülürler.
•
anılama
•
Şapka
•
Şapka çan şeklinde olup kenarları biraz içe doğru kıvrılmıştır. Şapka yaşlandıkça düzleşir ancak ortasındaki çıkıntılı kısım korunur. Şapkalar açık kahverengiden bej
rengine ve kırmızımsı kahverengiye kadar değişen tonlarda, kuru, pürüzsüz ve keçe benzeri bir dokuya sahiptir. Şapkada herhangi bir süsleme veya işaret
bulunmaz. Şapkaların çapı 1,25 cm ile 5 cm arasında değişir. Bununla birlikte, bu "normal" boyutları olsa da, 12,5 cm'ye kadar olan şapkalara dair raporlar da nadir
değildir.
•
Gills
•
Peri halkası mantarının lamelleri geniş, oldukça kalın, iyi ayrılmış, kirli beyaz renkte ve gövdeye yapışık veya yapışık değildir. Aslında lamellerin yapısı çeşitlidir;
bazıları kısadır ve gövdeye temas etmezken, bazıları gövdeye yapışıktır. Lamellerin siyanür benzeri bir kokusu vardır (acı badem gibi).
•
Kök
•
Sapı pürüzsüz, süslemesiz, kremden açık bej rengine kadar değişen tonlarda ve serttir. Kolay kırılmaz ama çok da sert değildir; sap esnek ve bükülebilirdir ancak
kolayca kopmaz. Sapların uzunluğu 1 ila 2,5 inç arasında değişir. İnce yapılıdırlar ve bazen renk geçişlidir; alt kısmı üst kısmından daha koyu renktedir.
•
Et ve Koku
•
Mantarın eti beyazdır ve ezildiğinde veya kesildiğinde rengi değişmez. Belirgin bir kokusu yoktur, sadece mantarımsı bir kokusu vardır.