duygusal, fiziksel ve cinsel istismara uğramış çocuklar

Çocuk İstismarı ve İhmali Nedir?
 Çocuk İstismarı ve İhmalinin Olası Risk
Faktörleri?
 Çocuk İstismarının Sonuçları Nelerdir?
 İstismar Türleri
- Cinsel İstismar
- Fiziksel İstismar
- Duygusal İstismar
- Ekonomik İstismar
 Çocuk İstismarı Konusunda Çocuklara Neler
Öğretebiliriz?

Çocuktan sorumlu olan kişilerin kendilerine duyulan güveni
ya da fiziksel güçlerini kullanarak çocuğun gelişimine,
sağlığına ya da yaşamına zarar veren ya da vermekle
sonuçlanabilecek davranışlarda bulunması

Anne baba, kendilerine bakmakla yükümlü kimseler veya diğer
yetişkinlerin çocuğun beslenme, giyinme, barınma, eğitim,
sağlık ve sevgi gibi temel gereksinimlerini ihmal etmeleri
sonucu çocuğun bedensel, duygusal, zihinsel ve toplumsal
gelişimlerinin engellenmesidir.

Anne Babaya Bağlı Olası Risk Faktörleri

Çevreye Bağlı Olası Risk Faktörleri

Çocuğa Bağlı Olası Risk Faktörleri
( Erol, 2007)
 Anne
babanın genç yaşta evlenmesi
 Evlilik içi sorunlar
 Genç yaşta anne baba olma
 Aile içindeki diğer şiddetler
 Çocuğa evlilik öncesi hamile kalma
 Anne
babanın
çocukluğunda
istismara
uğraması
 Alkol ya da uyuşturucu kullanması,
 Anne babanın çocuğun gelişimsel döneminin
üstünde beklentiye sahip olması
 Anne
babanın boşanma ya da ölümü
sonucunda tek başına anne babalık
 Eşler arası rol değişimi
 Anne babanın psikolojik problemleri
 Olumsuz anne baba tutumlarına sahip olma
 Anne babanın sosyal çevresinin olmaması
 Anne babanın özgüven eksikliği, insanlara karşı
güvensiz olmaları, zor durumda yardım
istemesini öğrenmemiş olması
 Annelerin mental yönden donuk ya da nörotik
özelliklere sahip olabilmesi
 Toplumsal
değerlerin ve kültürün, çocuk
yetiştirme yöntemleri üzerindeki etkisi
 Sosyoekonomik
özelliklerdeki
ani
değişim ve krizler
 Sosyal eşitsizlikler
 Organize
şiddet (savaşlar, kavgalar,
yüksek suç oranları)
 Medya şiddeti
Cinsiyet
Prematürite
İstenmeyen
çocuk
Engellilik
İlk
çocuk olma
Yaş
Birinci boyutu kısa sürede gerçekleşen
zararlar olup, istismar gerçekleştikten
kısa bir süre sonra görülenlerdir. Bunlar;
yaralanma, ölüm, hamilelik vb.’dir.
 Bir
diğer boyutu ise uzun süreli
zararlardır.
Bunlar
da
bireyin
karakterindeki olumsuzluklar, kaygılar,
özgüven eksikliği, depresyon, suça
yönelme vb. olumsuzluklardır.

(Erol, 2007)
Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu'nun verilerine göre, Türkiye'deki
ailelerin;

% 40'ının çocuklarına hafif oranda şiddet uyguladığı,

Çocukların % 72'sinin de duygusal istismara maruz kaldığı ifade edilmiştir.
Türkiye’ de istismara uğrayan çocukların % 75’inin aile yakınları, %
12’sinin yakın tanıdıkları ve % 13’ünün ise tanınmayan kişiler tarafından
istismar edildiğini kaydedilmiştir.







Cinsel İstismar
Fiziksel İstismar
Duygusal İstismar
Ekonomik İstismar
Akran İstismarı
Psikososyal İstismar
Rıza yaşının altında(0-18) bir çocuğun cinsel
açıdan yetişkin bir kişinin cinsel doyumuna yol
açacak bir davranış içinde yer alması ya da bu
duruma göz yumulması
Temas İçermeyen Cinsel İstismar




Çocukla cinsel içerikli konuşma
Çocuğa pornografik materyallerin gösterilmesi
Çocuk pornografisi
Çocuğun cinsel gelişimi, tercihleri ve organları
ile alay etme
 Çocuğun
cinsel doğasının sözlü ve duygusal
istismar edilmesi
 İstismarcı
tarafından
çocuğa
genital
bölgelerinin gösterilmesi
 Çocuğun önünde mastürbasyon yapılması
 Çocuğun soyunukken veya istismarcıyı cinsel
olarak tatmin eden aktiviteler sırasında
gözlenmesi (röntgencilik)
 Çocuğun başkalarının cinsel istismarına tanık
edilmesi
 Çocuğa
cinsel amaçlı her türlü dokunma,
öpme veya dokunmaya zorlama
 Çocukla vajinal ya da anal birleşme
 Çocuğu fuhuş malzemesi yapma
 Cinsel haz sağlamak için çocuğa cinsel
şiddet uygulanması
0-4 Yaş Dönemi
•Tuvalet
•Cinsel
eğitimi bozulmaları(altını ıslatma)
içerikli sözcük sayısındaki artış
•Oyunda
•Uyku
cinsel içerik artışı
bozuklukları
4-6 Yaş Dönemi
•Korku
•Cinsel
içerikli sözcük ve davranışta artmalar
•Cinsel
ilişki hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma
7-12 Yaş Dönemi
•Okul
başarısında düşüş
•Korku
•Depresif
•Yaşa
belirtiler
ve cinsiyete uygun olmayan davranışlarda
artmalar
•Cinsel
konularla aşırı ilgilenme
•Cinsel
saldırganlık tutumu
 Uyku
problemi, anksiyete bozuklukları,
depresyon
 Cinsel kimlik bunalımı veya DEHB ile
karıştırılabilecek duygusal ve fiziksel belirtiler
 Gece altını ıslatma ve bakım veren kişiye
yapışma davranışı
 Dissosiyatif
belirtiler, kendine zarar verme
davranışı ve intihar eğilimi
 Karşı olma-karşı gelme bozukluğu, düşük
benlik saygısı, riskli cinsel eylemlere yönelim
 Travma sonrası stres bozukluğu semptomları
 Fiziksel
istismar; 18 yasından küçük çocuğun,
anne-babası ya da bakımından sorumlu kişi
tarafından sağlığına zarar verecek biçimde
fiziksel hasara uğraması, yaralanması ya da
yaralanma riski taşıması
 Fiziksel
ihmal ise, çocuğun başkaları tarafından
yaşamı için gerekli olan beslenme, tıbbi bakım,
giyim ve korunma gibi temel ihtiyaçlardan
yoksun bırakılması ve bunların sağlanmaması
(Ballı, 2010, Akgiray, 2007, Fırat, 2007, Gökler, 2006,
Özcan,2010)

İstismarı yapan kişilere göre;
Ebeveyn tarafından istismar
Kurumda istismar

Fiziksel istismar uygulama şekline
göre ise iki başlık altında
incelenmektedir.
Aletsiz saldırılar
Aletli Saldırılar
(Özcan,
 İç
ve dış organlarda hasarlar ve nedeni
belli olmayan ölümler
 Çocuklarda bilişsel yetilerde bozukluk
 Akademik başarısızlık
 Saldırgan ve suça yönelik davranışlar
 İntihar düşünceleri ve girişimleri yüksek
 Kaygı, içine kapanma
Madde kötüye kullanımı, psikopatik
kişilik bozuklukları, tehlikeli cinsel
deneyimler, DEHB ve kaygı bozuklukları
 Çevresine
ve çevresindeki insanlara
zarar verme(başkasını istismar etme)
 Sosyal işlevsizlik, yakın ilişki kurma
güçlüğü

(Erol, 2007, Fırat, 2007, Güner, Güner ve Şahan, 2010, Bahar, Savaş ve Bahar, 2009)
 Duygusal
istismar; çevredeki yetişkinler
tarafından gerçekleştirilen çocuğun
kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini
engelleyici, fiziksel olmayan ancak çok
ağır olan cezalar, sözel ifadeler ya da
tehditleri içerir.
 Duygusal
ihmal ise; çocuğa bakmakla
yükümlü kişinin duygusal gereksinimleri
ya da yaşam koşulları için gerekli ilgi ve
sevgiyi göstermemesidir.
 Reddetme, kabul etmeme
 Aşağılama
 Yalnız bırakma, yalıtma, ayırma
 Korkutma, yıldırma, tehdit etme
 Suça yöneltme
 Duygusal bakımdan ihtiyaçlarını
karşılamama
 Aşırı koruma
 Ayırım ve karşılaştırma yapma
 Kendi çıkarına kullanma ve yaşının üstünde
sorumlulukları bekleme.
(Bahar, Savaş ve Bahar, 2009, Özcan, 2010)
•
Gün içi yaşanan stres ve sıkıntılar
•
Tükenmişlik duygusu
•
Alkol ve madde kullanımı
•
Depresyon
•
Ailede bakıma muhtaç birinin olması
 Pasif
kişilik özellikleri, kendine güvensizlik
ve antisosyal davranışlar
 Yalancılık, hırsızlık, düşük benlik kavramı,
aşırı bağımlılık, başarısızlık, depresyon,
saldırganlık
 Aileden uzaklaşma, gergin ve kaygılı olma
 Okul öncesi çocuklarda ihmalin en temel
belirtisi; konuşma geriliği
 Öğrenme güçlüğü ve dikkat dağınıklığı
 İleriki yaşlarda madde ve alkol bağımlılığı
(Akgiray, 2007, Gökler, 2006, Irmak, 2008, Ballı, 2010, Özcan, 2010)
 Çocuğun
gelişimini engelleyici, haklarını ihlal
edici işlerde ya da düşük ücretli iş gücü olarak
çalışması veya çalıştırılması yani “çocuğun
emeğinin sömürülmesi”dir.
 Fiziksel
gelişimin olumsuz etkilenmesi
 Belirli
işlerde çalışanlar diğer istismar
türlerinde de maruz kalmakta
 Eğitime
uzun süreli ara vermekte yada hiç
devam edememektedirler
 Ayrıca
sokaklar, çalışan çocukların
karşılaşacakları tehlikelerle doludur.
Çocuk İstismarı Konusunda Çocuklara
Neler Öğretebiliriz?
 Güvenliklerini
sağlamanın öğretilmesi
 Bedenlerini korumanın öğretilmesi
 Hayır demenin öğretilmesi
 Yardım istemenin öğretilmesi
 Onlara inanıldığının gösterilmesi
 Sır saklamamasının öğretilmesi
 Dokunulmayı reddetmenin öğretilmesi
 Yabancılarla konuşmamasının öğretilmesi