Değerlendirme gerekli değil Çevre İzleme Kategorileri

Safeguards
(Koruma Önlemleri)
Uygulama ve Bilgilendirme
Prensipleri
Halil AGAH
Dünya Bankası
18 Şubat 2010
Sunuş İçeriği

Koruma Önlemi Politikaları








Nedir ve nelerdir
Temel roller ve sorumluluklar
Uygulamalar
Çevre Değerlendirme Dokümanları
Çevre Değerlendirme Uygulamaları
Aktörler ve Roller
Çevresel İzleme Kategorileri
Yükümlülükler
2
Koruma Önlemi Politikaları
NEDEN VAR?
 Zarar vermemek için: insanları ve çevreyi
olumsuz etkilerden korumak,
 Riskleri azaltmak ve yönetmek,
 Daha iyi/olumlu kararlar vermek,
 İyi şeyler yapmak için: sağlıklı ve sürdürülebilir
operasyonlar.
3
Koruma Önlemi Politikaları;
•Çevresel ve sosyal hususların karar verme
sürecine dahil edilebilmesine yönelik
mekanizmalardır,
•daha iyi kalkınmayı sağlamaya yönelik bir dizi özel
araçtır, ve
•katılımı yaklaşımları ve şeffaflığı destekler
=Sürdürülebilir Kalkınma
Koruma Önlemi Politikaları
Çevresel Politikalar
• OP 4.01 Çevre Değerlendirmesi
• OP 4.04 Doğal Yaşam Alanları
• OP 4.09 Zararlı Yönetimi
• OP 4.36 Ormancılık
• OP 4.37 Baraj Güvenliği
BP 17.50 Banka’nın Açıklama Politikası
Sosyal Politikalar
• OP 4.11 Kültürel Varlıklar (taslak)
• OP 4.12 Zorunlu Yeniden Yerleşim
• OD 4.20 Yerli Halklar
Hukuki Politikalar
• OP 7.60 İhtilaflı Alanlar
• OP 7.50 Uluslararası Su Yolları
Temel Roller – Kim Ne Yapıyor?





Dünya Bankası Kurulu: Politikaları belirler.
Dünya Bankası Personeli ve Yönetimi: Her bir
proje için politikaların uygulanıp
uygulanmadığını yorumlar.
Borçlu (Bankalar): Çevre değerlendirmesi ve
diğer çalışmalarından sorumludur.
Görev Ekipleri: Borçlu ile birlikte çalışıp
tavsiyelerde bulunmak; doğrulamak.
Koruma Önlemi Personeli: Teknik yardım
sağlamak, inceleme, onay ve doğrulamak.
6
İlişkiler:
Değişen bir Vizyon
Paydaşlar
Donörler
Banka ve Borçlu
Sivil
Toplum
Medya
STK’lar
Bankanın ve Borçlunun Rolleri
Borçlu
Banka




Taramayı yapar ve Çevre
Değerlendirmesi (ÇD)
kategorisini belirler,
Borçluyu Banka’nın ÇD
koşulları hakkında
bilgilendirir,
ÇD sürecini inceleyerek,
sürecin projenin Banka
tarafından finanse
edilebilmesi için yeterli
dayanağı sağlayıp
sağlamadığını tespit eder,
Raporu Infoshop yoluyla
yayınlar.



ÇD’nin
gerçekleştirilmesinden
sorumludur,
Projeden etkilenen
gruplarla ve yerel
STK’larla görüşür,
Görüşülen gruplar
tarafından anlaşılabilir ve
erişilebilir bir dil ve
şekilde, görüşmelerden
önce ilgili bilgileri
zamanında sunar.
Çevre Değerlendirmesi
(OP/BP 4.01)



Banka finansmanı için önerilen projelerin
çevresel ve sosyal açıdan sağlıklı ve
sürdürülebilir olmasını sağlamak,
Karar vericileri, çevresel ve sosyal
risklerin yapısı hakkında bilgilendirmek,
Karar verme sürecinde şeffaflığı ve
karar vericilerin katılımını arttırmak.
Kültürel Varlıklar
(OPN 11.03 )


Amaçlar:
 Dünya Bankası projelerinde fiziksel kültür
varlıklarının tespit edilmesi ve korunması,
 Fiziksel kültür varlıklarının korunması ile
ilgili ulusal kanunlara uyulması,
 Arkeolojik ve tarihsel yerleri, antik şehirleri,
kutsal yerleri, mezarları ve gömüleri de
kapsar.
Çevre Değerlendirmesinin bir
unsuru olarak uygulanır.
Doğal Yaşam Alanları
(OP 4.04 )


Doğal yaşam alanlarını ve bunların biyoçeşitliliğini korumak,
Doğal yaşam alanlarının insanlara
sağladıkları hizmet ve ürünlerin
sürdürülebilir olmasını sağlamaktır.
Zararlı Yönetimi
(OP 4.09)



Zararlı Yönetimi ile ilgili faaliyetlerin, bir
Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) yaklaşımını
takip etmesini sağlamak,
Zararlılara karşı kullanılan ilaçların çevreye
ve sağlık üzerindeki ve tehlikelerini en aza
indirgemek,
Entegre Zararlı Yönetimi uygulaması ve
zararlı ilaçlarının dağıtılmasını ve kullanımını
düzenlemeye ve izlemeye yönelik ulusal
kapasitenin geliştirilmesine katkıda
bulunmaktır.
Koruma Önlemi
Politikalarının Uygulanması
Koruma Önlemleri
Çevre Değerlendirmesi (OP/BP 4.01)
Doğal Yaşam Alanları (OP/BP 4.04)
Ormanlar (OP/BP 4.36)
Zararlı Yönetimi (OP 4.09)
Fiziksel Kültürel Varlıklar (Taslak OP 4.11)
Yerli Halklar (OP 4.10)
Zorunlu Yeniden Yerleşim (OP/BP 4.12)
Baraj Güvenliği (OP/BP 4.37)
Uluslararası SuYolları Üzerindeki Pr.(OP/BP7.50)
İhtilaflı Alanlardaki Projeler (OP/BP 7.60)
Evet
Hayır
Çevre Değerlendirme
Kılavuzu




Kamuoyunun, projenin çevresel ve sosyal yönleri ile ilgili bilgilere
erişimini sağlayarak, Bankaların ve müşterinin karar verme
sürecini destekler.
İlgili politikalar :
 OP 4.01 Çevre Değerlendirmesi,
 OP 4.11 Fiziksel Kültürel Varlıklar,
 BP 17.50 İşletim Bilgilerinin Açıklanması.
İlgili Ülkede:
 Proje değerlendirmesinden önce Türkçe ve İngilizce olarak
Dünya Bankası INFO-Shop’ta:
 Proje değerlendirmesinden önce İngilizce olarak
 Çevre Değerlendirmesi taslak olabilir, ancak Dünya Bankası
standartlarını karşılamalıdır.
Çevre Değerlendirme
Uygulaması
Uygulayıcı Kuruluşlar:
 TC Ziraat Bankası,
 Vakıf Bank, ve
 Türkiye Kalkınma Bankası’dır.
Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 17
Temmuz 2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki
Değerlendirme-ÇED Yönetmeliği esas alınır.
Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)
Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri
A
Banka
Müşterisi
TCZB
Vakıfbank
•Alt proje kavramının Bankaya sunulması
•ÇED’in düzenlenmesi ve finansmanı
•Gerekli izinlerin/ruhsatların alınması
•Bakanlık onayının alınması
• ÇED sürecini ve uzman seçimini
belgeleyen dosyaların tutulması
•İşletmelere çevre taraması ile ilgili teknik destek
sağlanması
•Kredi başvuru paketindeki çevre ile ilgili
dokümanların incelenmesi
•Tüm portföy için çevre incelemesi dokümanlarının
tutulması
•Müşterinin, etki azaltma planlarına uyumunun
izlenmesi
B
16
Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)
Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri
C
•İşletim El Kitaplarının
MAK’lara dağıtılması
•MAK’ların ÇED
prosedürlerini takip
ettiklerinin doğrulanması
TKB
Dünya Bankası
Proje Ekibi ve
Koruma Önlemleri
Koordinatörü
Çevre ve
Orman
Bakanlığı/İl
Md.
D
•Denetleme
•Koruma
Önlemlerinin
geliştirilmesi
•Müşterilerin/alt projelerin ulusal/yerel
düzenleyici gerekliliklere göre
incelenmesi ve onaylanması
•İzin ve ruhsatların verilmesi
E
17
Çevre İzleme Kategorileri
KATEGORİ III: Kolaylıkla
tespit edilemeyen ve
hafifletilemeyen büyük veya
ciddi çevresel etkiler
KATEGORİ II: Kolaylıkla
tespit edilen ve
hafifletilebilen ciddi
çevresel etkiler
EYLEM: Çevresel Etki
Değerlendirme
EYLEM: Çevre Analizi,
Proje Tanıtım Dosyası
KATEGORİ I: Proje ile ilgili çok az
çevresel etki var veya hiç yok
EYLEM: Değerlendirme gerekli
değil
18
Çevresel İzleme
Kategorileri (1)
Kategori I (düşük risk):
(a) tehlikeli madde satın alımı ve/veya kullanımını
içeren işletme sermayesi kredilerini
kapsamayan, yada
(b) sağlık ve güvenlik riski arz eden ekipman/
makina alımını içermeyen yada
(c) ÇED Yönetmeliği Ek I ya da II’de listelenmeyen
projeler yer almaktadır.
Çevresel İzleme
Kategorileri (2)
Kategori II (orta derece risk ve/veya daha
fazla inceleme gerektirenler):
(a) tehlikeli madde satın alımı ve/veya kullanımını içeren işletme
sermayesi kredileri,
(b) sağlık ve güvenlik riski arz eden ekipman/ makina alımını kredileri
kapsamaktadır.
(c) ÇED Yönetmeliği Ek II’de yer alan projeler için, Bakanlık tarafından
“ÇED Gereklidir” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınması için
detaylı çalışma yapılması gereklidir. Bakanlık, kararını banka
müşterisi tarafından kendisine sunulan ilave bilgiler çerçevesinde
verir.
Çevresel İzleme
Kategorileri (3)

Kategori III (yüksek risk): Proje tanımlama sürecinde büyüklüğü
tahmin edilmesi güç ciddi, olumsuz ve/veya uzun vadeli çevresel
etkileri olan projeler yer alır.
Bu projeler, ÇED Yönetmeliği Ek 1’de çevresel etki değerlendirme
gerekli olan projeler olarak belirlenmiştir.

Kategori IV: Dünya Bankası tarafından finanse edilmeyecek
malzemelerin üretim ve/veya kullanımını içeren krediler yeralır.
Bankaların ve Mali Aracı Kurumların
Yükümlülükleri





İlgili prosedürleri uygulamak,
Müşterilerin asgari olarak ulusal çevre, sağlık
ve güvenlik standartlarına uymalarını izlemek,
Her Banka ve Mali Aracı Kurum çevresel
hususlardan sorumlu bir
mekanizmaya/personele sahip olmak,
Çevresel dokümanları saklamak,
Periyodik-yıllık çevresel raporlama yapmaktır.
22
Teşekkür ederiz
Halil Agah
Kırsal Kalkınma Kıdemli Uzmanı
hagah@worldbank.org
www.worldbank.org