Slayt 1

PARAZİTOLOJİ
PARAZİTOLOJİ
TANIM
Başka bir canlının üzerinde besin ve yaşam ortamı bulan
canlıları ve bunların konakları ile ilişkilerini inceleyen bilim
dalıdır.
KONAK
• Parazitin üzerinde adapte olduğu canlıya denir
ve genellikle daha büyük bir canlıdır
VEKTÖR
• Bir omurgalıdan diğer omurgalılara parazit
taşıyan arthropod veya omurgasız hayvana
verilen isimdir.
SİMBİYOZ
Ortak yaşam demektir.
Simbiyotik yaşam 3 şekilde karşımıza çıkar
1-MUTALİZM
2-KOMMENSALİZM
3-PARAZİTİZM
MUTALİZM
Birlikte yaşayan organizmaların birbirlerine karşı
yarar sağladıkları yaşam biçimidir.
Örnek
Geviş getirenlerin işkembelerinde yaşayan mikroorganizmalar
sindirilemeyen selüloz maddesini ayrıştırırken kendi besininide
Sağlar.
KOMMENSALİZM
Birlikte yaşayan ortaklardan biri yarar
görürken,diğerinin yarar yada zarar görmediği
yaşam biçimi.
Örnek
Köpek balığının avının kırıntıları ile beslenen kılavuz balığı
PARAZİTİZM
Bir canlının,diğer canlının üzerinde yada içinde
ona zarar vererek yaşama biçimi.
PARAZİTLERDE ÜREME
• Aseksüel
• Seksüel yolla olur.
Aseksüel yol
İkiye bölünme ile
Seksüel yol
erkek ve dişi bireyin zigot oluşturması ile üreme olur.
PARAZİT ENFEKSİYONLARININ
BULAŞMA YOLLARI
• 1-Besinler
• (kirli besinler parazitlerin kist,yumurta ve
larvalarını taşırlar
• 2-Su
• (içme sularına pis suların karışması)
• 3-Toprak
• (parazitler toprağa değen çıplak deriden
girebilirler)
• 4-Deri
• (parazitler vücudun çıplak kısımlarından ve
eller aracılığı ile girerler)
• 5-Eşya ve Aletler
• (tarak, çamaşırlar,yatak takımlar vs..)
•
•
•
•
6-Arthropoda
Bu 2 yolla olur
A)Mekanik Bulaşma:Taşıma yolu ile (karasinek)
B)Biyolojik Bulaşma:Konak ödevi gören
arthropodun kan emerken bulaştırması
(sivrisinek)
PARAZİTLERİN KAYNAKLARI
•
•
•
•
1-CANLI KAYNAKLAR
İnsan ve Hayvanlar (Hasta veya Taşıyıcı)
NASIL BULAŞIRLAR
İdrar, Balgam,Genital organ salgıları,Deri
lezyonları ve kan
•
•
•
•
2-CANSIZ KAYNAKLAR
Toprak
Barınak
Giyim eşyası vb….
PARAZİTOZLARDA HASTALIK BELİRTİLERİ
Parazitin türü,vücuda giriş yeri,dokulardaki göç durumu,yerleştiği
organdaki meydana getirdiği patolojik durum BAĞLIDIR.
KLİNİK BELİRTİLER
1-Kuluçka dönemi (inkübasyon)
2-Prodrom Dönem
3-Klinik Bulgular Dönemi
PARAZİTOZLARDA TANI
• Parazitin veya onun evrim dönemlerinden
birinin görülmesi esastır.
• Böyle saptanamaz ise indirekt tanıya gidilir.
A –etkeni göstermek için kullanılan muayene
maddeleri şunlardır:
Kan
Dışkı
İdrar
Deri kazıntısı
Vagına salgıları
Ponksiyon sıvıları
Balgam
Biyopsi materyali
Otopsi materyali
B-Materyal kültür ortamına ekilir.Etkenin
izolasyonuna çalışılır.
C-Serolojik Yöntemlerle tanıya gidilir.
D-Deri testleri yapılır.Geç aşırı duyarlık esasına
dayanan testlerdir.
EPİDEMİ (SALGIN)
Bir bölgede hastalık olgularının büyüyerek o
bölge için normal beklenenden daha yüksek
oranda görülmesini ifade eder.
ENDEMİ
Oluşan hastalığın toplumda belirli,alışılagelmiş
sıklıkta görülmesini ifade eder.
PANDEMİ
Bir hastalığın ülke sınırlarını aşarak ülkelerarası
hatta kıtalararası yayılmasını ifade eder
SPORADİ
Bir enfeksiyon hastalığının seyrek biçimde, tek
tek olgular halinde, herhangi bir zaman ya da
mekân bağlantısı ya da düzeni olmaksızın
ortaya çıktığını belirten terim.
PROTOZOONLAR
• TEK HÜCRELİ PARAZİTLER
• BİR KISMI SAPROFİT DENİLEN HASTALIK
YAPMAYAN CANLILAR
• BİR KISMI İSE HASTALIK ETKENLERİDİR VE
HASTALIK YAPARLAR
• ÖKARYOT
• NUKLEUS VAR
• SİTOPLASMA VAR
• HAREKET ORGANELLERİ VAR
(yalancı ayak,kamçı,kirpikler)
KİST FORMU
Kist protozoanın uygun olmayan koşulları
geçirmesini sağlayan formu.
VEGETATİF FORMU
Protozoan’un hareketli olup ,çoğalabilen şekli.
İnsanda hastalık yaparlar.
Çeşitli organ ve dokularda iç parazitlik yaparak
hastalıklara neden olurlar.
Hastalık yaptığı bilinen bir protozoan başka bir
insan da hastalık yapmadan kommensal olarak
bulunabilir.
En sık sindirim yolundan bulaşır.
Kirlenmiş besin maddeleri.
• Ağızdaki protozoan’lar direkt temas,kaşık gibi
• Yemek aletleri ile insandan insana bulaşır.
TANI YÖNTEMLERİ
1-Dışkını incelenmesi
2-Kan muayenesi(boya veya direkt bakı)
3-Kültür yapılabilir
Antijen özellikleri ve ilaçlara etkileri öğrenilebilir
ENTAMOEBA HİSTOLYTİCA
• Hiç belirti vermeyen portörlükten
• Şiddetli seyreden Akut Amipli Dizanteriye ve
hızlı barsak hareketlerine neden olur
• Karaciğer,akciğer,beyin,dalak gibi organlarda
abselere neden olur
NASIL BULAŞIR
• Rezervuarı insandır
• Tropikal bölgelerin hastalığı olarak da bilinir
• Dışkı ile çıkan kistler yiyecek maddelerine veya
vektörlere bulaşması sonucu yayılır
• Lağım sularının içme sularına karışması
epidemilere yol açar
• Tanı için dışkı kullanılr
• Bulaşmada insan dışkısının gübre olarak
kullanılması
• Sinek,hamam böceği,farelerin insanlarla
temasta önemi vardır
AKUT AMİPLİ DİZANTERİ
• Kolon mukozasında yerleşerek tipik ülserlerle
karakterize kanlı, mukuslu diyareler yapar.
• Kronikleşen infeksiyon portörlüğe sebep olur.
Kronik vakalarda akut tekrarlamalar görülür.
• Akut veya kronik vakalarda karaciğerde veya
diğer organlarda metastatik amip apseleri gibi
komplikasyonlara sebep olabilir.
Trophozoites of E. histolytica with ingested erythrocytes
•
•
•
•
•
•
•
Akut amipli dizanteri ani başlar
Başağrısı,kusma,kramp şeklinde baş ağrısı
Günde 2-30 kez dışkılama
Tenezm,kilo kaybı,Dehidratasyon
Gaita parlak kanlı
Ateş çoğunlukla yok
Kronik amibiyazista kabızlık ve ishal periyotları
vardır
• Tedavisi vardır.
• ENTAMOEBA COLİ
• ENTAMOEBA GİNGİVALİS
GİARDİA İNTESTİNALİS
GİARDİAZ HASTALIĞI
•
•
•
•
Çocuklarda daha sık görülür
Birçok kimsede belirti vermez
Klinik belirti veren olgular da ishal görülür.
İshal kronik vasıfta olup ara sıra kabızlık
periyotlarına rastlanır
• Hastada zaman zaman karında ağrı veya
hassasiyet,bulantı,kusma,iştahsızlık,kilo kaybı
• Anemi,hipoasidite görülür.
• Sindirim yolundan alınır.
• Duedonumda yerleşir,hücreleri tahriş ederek
fazla müküs salgılanmasına ve yağ
absorbsiyonunun bozulmasına neden olur.
• Yağ absorbsiyonu ile birlikte A vitaminin de
bozulmasına yol açar.
• Hijyen kuralları.
NASIL BULAŞIR
• Rezarvuarı insandır.
• Dışkı ile çıkan kistler yiyecek maddelerine
bulaşır.
• Bulaşmada sinek ve farelerde rol oynar.
• Hijyen kurallarının önemi vurgulanmalıdır.
• Tedavisi vardır.
TRİCHOMONAS VAGİNALİS
• Vaginal Trikomoniyaz etkenidir.
• Yalnız insanda bulunur.
• Kadınlarda vaginit,üretrit,erkekte
prostatit,üretrit neden olur.
• Vagina flora ve FH değişimine neden olur.
• Cinsel ilişki ile bulaşır.
• Tedavisi vardır,klinik belirti vermeyen erkekler
portör olabilirler.
LEİSMANİA DONOVANİ
• Kala-azar hastalığı etkeni
• Epidemiler Hindistan,doğu Afrika,Sudan dan
bildirilmiştir.
• İran,Irak,Arap yarımadası vs ülkelerde görülür.
• Rezervuar genel olarak köpekler, tilkiler ve
çakallardır.
• Hastalığın kuluçka süresinin uzunluğu
nedeniyle turistler, askerler ve göçmenler
etkeni alarak kendi ülkelerine taşıyabilirler
VEKTÖR
• İnfekte sinekler tarafından (Phlebotomus,
Tatarcık, Yakarca) kan emme sırasında
bulaştırılır
• Türkiye’de tatarcıklar Ege ve Akdeniz bölgelerinde
endemik, diğer bölgelerde ise sporadik seyretmektedir
• . Ege, Marmara ve Doğu Karadeniz bölgelerinde;
Akdeniz Tipi kala-azar görülür.
• Etken L. infantum’ dur ve rezervuarı köpeklerdir. Bu
nedenle epidemilere yol açmaz.
• Enfeksiyonun yayılması üç önemli faktöre bağlıdır;
• 1) Enfeksiyon için uygun rezervuar.
• 2) Uygun vektör.
• 3) Duyarlı populasyon.
• Erkekler arasında hastalığa yakalanma
oranının daha yüksek olduğu bildirilmiştir.
• Etyoloji:
• Leptomonas (Promastigot): Tatarcıktaki kamçılı
form.
• Leishmania (Amastigot): İnsandaki kamçısız
form.
• İnkübasyon periyodu 10 gün -10 yıl arasında
olmakla beraber ortalama 4-6 aydır
• İlk belirti, tatarcığın sokma yerindeki krut bırakan
nodüldür
• Subakut ve kronik olgularda ateş, halsizlik,
iştahsızlık, öksürük ve kilo kaybı vardır
• Karaciğer ve lenf bezlerinde büyüme olur.
• Dalak çok büyük, yumuşak ve ağrısızdır.
hastalarda, el, ayak, karın derisi ve yüz gri bir renk
alır. Bu diskolorizasyon olayına Hintçe “KALAAZAR” denilmiştir. (normal rengini kaybetme)
• Kemik iliği ve dalak tutulumuna bağlı olarak
anemi, lökopeni ve trombositopeni, bunun
sonucunda da sekonder infeksiyonlar ve
birden çok yerde hemorajiler gelişir.
KORUNMA
Tedavisi geç kalınmazsa vardır
Sineklere karşı sürekli mücadele etmek, hayvan
rezervuarlarını ortadan kaldırmak ve enfekte
insanları tedavi etmek, korunmada etkin yollardır.
Pencere ve kapılara sineklerin girmesini
engelleyecek tel kafesler yapılmalıdır.
İnsandan insana bulaş olduğundan kişilerin bu
konuda bilgilendirilmesi ve eğitilmesi
gerekmektedir.
LEİSHMANİA TROPİCA (Şark Çıbanı,Antep Çıbanı)
• Özellikle Güneydoğu Anadolu'da bulunur. Şark
Çıbanı diyede bilir
• L. tropica cutaneous leishmaniasis (deri
leishmaniasisi) etkenidir.
• Türkiye'de L. Donovani donovani ve L. donovani
infantum (özellikle) visceral leishmaniosis (VL-İç
Organ Leishmaniosis) etkenidir
• Özellikle Ege, Akdeniz ve Trakya'da bulunur.
(Köpeklerde ve insanlarda olabilir-zoonozdur.)
VEKTÖR
Tatarcıktır bazen köpek olabilir.
Dişi tatarcıkların kan emme işlemi sırasında
bulaşan Leishmania parazitinin oluşturduğu
bir hastalıktır.
Özellikle Çukurova yöresinde sık görülmektedir
Deri leishmaniasisi: Deri ve mukozaları etkiler.
İnsandan insana bulaş vardır.
• Yaranın üstü zor kalkan bir kabuk ile kaplıdır.
Genellikle tektir ve içinde bol parazit barındırır.
• Çevresinde kabarılıklar vardır ve kısa sürede
büyüyerek yara halini alır. Sert ve ağrılıdır.
Komşu bölgelerde lenf bezleri büyüyebilir ve
2-6 ay ,1-3 yıl içinde iyileşirken skar bırakır.
• Tedavisi vardır.
• Korunma tatarcıkla mücadele.
İç savaş sebebiyle büyük
bir insanlık dramının
yaşandığı Suriye'de ‘şark
çıbanı' salgını baş
gösterdi. Tedavi
edilmediği takdirde
ölümcül.
TRYPANOSOMA GAMBİENSE
• Gambia uyku hastalığı
• tek hücrelidir.
• Protozoa alemine ait olan bu parazit,
çeçe sineğinin sokmasıyla bulaşarak, "uyku hastalığına" yol
açar.
VEKTÖR
ÇEÇE sineğidir.(GLOSSİNA CİNSİ )
PROTOZOON Kana yerleşir, ateş, eklem ağrısı ve baş ağrısı yapar.
Sinir sistemine zarar verirse, ölümcül "uyku dönemi" başlar.
İlaçla tedavi edilmez ancak,
• Uyku Hastalığı Belirtileri
• Hastalığın uzun süren gizli bir dönemi vardır. Erken dönemde vücut
ısısı dönümlü olarak yükselir,
• dalak ve lenf bezleri şişer, bacaklarda şişme görülür. Bu belirtiler
yaklaşık üç yıl kadar sürer.
• Bu dönemden sonra hastada titreme nöbetleri başlar. Yüz ifadesi
anlamsızdır, konuşmada yavaşlama belirtileri baş gösterir.
• Daha sonra hasta giderek hareketsizleşir. Genel bir halsizlik durumu
vardır. iştah hiç yoktur ve hasta giderek zayıflar.
• Vücut ısısı normalin çok altına düşer.
• Ölümden kısa süre önce hasta artık yerinden hiç kalkamaz ve sürekli
uyku halinde komaya girer.
TRYPANOSOMA GAMBİENSE (uyku hastalığı)
• parazit kan yolu ile beyne ulaşır ve bu bölgede
iltihaplanmaya yol açar. Bu durumda kişide uykuya eğilim,
• felç, yürüyememe ve konuşmada bozukluk, bayılma, kişilik
değişikliği gibi belirtiler görülür.
•
Halsizlik, yorgunluk ve düzensiz ateş yükselmeleri hastalığa
eşlik eder. Nefes darlığı, kalpte aritmi ve yetersizlik, ishal,
dalakta büyüme, diğer bulguları oluşturmaktadır.
• Kan, lenf bezinden veya beyin omurilik sıvısından alınan
örneklerin boyanması ile parazitin gösterilmesi
gerekmektedir.
• Bunun dışında hasta insanın serumunda parazite karşı
oluşmuş antikorlar da kan testleri ile saptanabilir.
PLASMODİUM VİVAX
• Plasmodium vivax bir protozoon, parazit ve
insan patojenidir.
• sıtmanın en sık ve en yaygın nedenidir.
• P. vivax insanlara sık bulaşan sıtma parazitlerinin
dört türünden birisidir.
• Bu dördünden en ölümcül olan Plasmodium
falciparum'dan daha az şiddetli ve nadiren
ölümcüldür.
• P. vivax, anofel cinsi dişi sivrisinekler tarafından
taşınır.
Plasmodium vivax young trophozoite with Schuffner's stippling
Plasmodium vivax
ANOFEL (sivrisinek)
Bazı türleri, sıtmaya neden olan paraziti taşımaktadır
• İnsan vücuduna dişi anofel cinsi sivrisinekler
yolu ile bulaştırılan bir hastalıktır.
• Dişi sivrisineğin ısırması ile bulaşan bu
hastalık nöbetlerle ve yüksek ateşle kendisini
belli eder
• Ülkemizde ise; Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu
bölgesinde fazlasıyla görülmektedir.
HASTALIK BELİRTİLERİ
• Yüksek ateş ve uzun süreli geçirilen nöbetler
bunların başında gelir.
• Sıcak ,soğuk ,terleme dönemleri vardır.Vücut
titrer,dişler birbirine vurur.
• Hasta bu dönemde halsiz,yorgun ve bitkin
görünür,kansızlık diğer bir belirtidir.
• Bulantı,yüz soluk,siyanozlu.
• ilerleyen zamanlarda yüksek ateş kendini iyiden
iyiye belli eder ve baş ağrıları meydana gelir.
• Bilinç kaybı başlar.
• Titreme başlar ve nöbetler daha uzun
sürer.Nabız yükselir ve hastanın sinirli tavırları
dikkat çeker.
• İç organlar ve deri gri siyah rengini alır.
• Dalak büyük ve serttir.
• İştah azalır ve son safhada solunum güçlüğü
baş göstermeye başlar.
• Ölüm gerçekleşir.
• Teşhisi kolaydır ve tedavisi mümkündür.
• ilaçlar ve tedavi ücretsizdir.
• Korunmada ilaçlama ve ıslak alanların
kurutulması.
• vücuda sürülen ve sivrisineklerin vücuda
yaklaşmasını engelleyen krem ya da spreyler
daha çok tercih ediliyor ek olarak bulunulan
alana püskürtülen sinek ilaçları da bu
hastalıktan korunmanıza yardımcı olabilir.
HELMİNTLER
• Her iki tarafı simetrik,vücutları
omurgasız,organlar oluşturmuş,eklemli
eklentileri olmayan parazit olarak yaşayan
• Ülkemizde hala önemli bir halk sorunu olmaya
devam eden,klinik belirti veren,korunma
yolları olan hastalık etkenleridir
• İnsanlarda yerleşirler.Dokulara tutunmalarıı
sağlayan çıkıntıları vardır.
• Hastalık yaparlar
• ökaryotik parazittir.Bu organizmalar solucan
şeklindedir ve konakta yaşar ve oradan
beslenir. Konaktan aldığı besinlerle
organizmanın beslenmesini sekteye uğratır ve
halsizlik, hastalık gibi sebeplere senden olur.
Sindirim sisteminde yaşayan parazitlere
intestinal parazitler denir. Bu tür canlılar
hayvanlarda ve insanlarda yaşarlar.
BULAŞMA YOLLARI
Çiğ yenen besin maddeleri
Dışkı ile kirlenmiş toprak,su
Perianal bölgeden bulaş
TANI YÖNTEMLERİ
Dışkı,deri kazıntısı,perianal bölge sürüntüsü,taze
preparatlar,kan,balgam,safra yolları,duedonum
salgıları.
Biyopsi materyalleri
• Helmintler %10 luk formalin çözeltisinde
saklanırlar.
• Tedavileri vardır.
TAENİA SAGİNATA
• Halk arasında sığır şeridi,abdest bozan olarak
da bilinir
• insanların ince barsaklarında yaşar
• 5-10 metre boyunda olabilir
• Sığırlar ara konak olarak görev yaparlar
• Kesin konak insandır
• Sindirim sisteminde; iştah bozuklukları karın
ağrısı,kusma
• Sinir sisteminde sara nöbetlerine benzer
belirtiler,kulak uğultusu,idrar tutamamak
• gibi belirtiler görülür
• Barsak mukozasını deler,konağın besin
maddelerini sindirir.
• Konakta açlık ağrıları olur.
• İştah bozukluğu,kusma,ishal ,şiddetli karın
ağrıları yapar.
• tüm tenya vakalarında kanda eozinofili
gözlenir.
• Vitamin eksiklikleri yapar.
Bir Kancalıkurt'un intestin duvarına yapışması
• Sestodlar (tenyalar)
• Trematodlar
• Nematodlar (Yuvarlak Solucanlar)
NASIL KORUNURUZ
• Hasta insanlar tedavi edilmeli
• Sığır eti iyice pişirilmeden yenmemeli
• Etleri buzdolabında saklama kurallarını iyi
öğrenmeli
• Sucuk ,pastırma gibi yiyecekler kurallara uygun
olarak hazırlanmalı
• Ülkemizde sıklıkla tüketilen çiğ köfte gibi
yiyeceklerden kesinlikle vazgeçilmelidir
• İnsan dışkısının kontrollü bir şekilde ortadan
kaldırılması
• TOPLUMUN BU KONULARDA EĞİTİLMESİ
GEREKMEKTEDİR
TAENİA SOLİUM
• Enfekte az pişmiş domuz etlerini yenmesi ele
bulaş.
• Cysticercosis hastalığına neden olur.Epileptik
nöbetlerin başlıca nedenidir.
CYSTİCERCOSİS
• Sistiserkus adlı sestod; larvalarının neden
olduğu enfeksiyon
• Bu larva çeşitli hayvanlarda çizgili kaslarda
bulunmaktadır ve enfekte hayvanlarda
herhangi bir klinik belirtiye neden olmaz.
• Bu larvalarla kontamine domuz etlerinin çiğ
veya az pişmiş olarak yenilmesi sonucunda
insanlar enfeksiyona yakalanmaktadır.
KLİNİK BELİRTİLER
Röntgen incelemeleriyle ortaya çıkarılabilen bu belirtiler,
kurtçukların yerleşme yerlerine göre değişiklik gösterirler.
• Kaslara yerleşme durumunda
• Hastaları hiç rahatsız etmeyen bu durumda, belirtiler, başka
bir amaçla yapılan röntgen muayenesinde raslantıyla ortaya
çıkarılır.
• Derialtına yerleşme durumunda
• Derialtına yerleşmiş küçük düğümler başlıca belirtidir. Hastalık
hiç bir ağrıya yolaçmaz. Düğümlerin tipleri cerrahi yoldan
yapılacak incelemeler sonucunda belirlenir.
• Göze yerleşme durumunda
• Çok daha ciddi bir durumdur. Kistler gözün bütün bölgelerinde
yerleşmiş olabilir.
• Merkezi sinir sistemine yerleşme durumunda
• Çoğunlukla hiç bir belirti vermez. Bazı hastalardaysa şiddetli
baş ağrıları, baş dönmeleri ve çırpınma nöbetlerine yolaçar.
TEŞHİS
• Genç kurtçuklar X ışınları ile görülmezler; daha yaşlılarsa,
hafifçe kireçlendiklerinden röntgen filminde görülebilirler.
• Kan incelemesi, eozinofil artışı bulunduğunu ortaya koyar.
Bağışıklık testleri de teşhise yardımcı olur.
• Köpek kistinin evrimi.
• Ciddi biçimlerde cerrahiye başvurmak gerekir. Göz ve beyin
kistlerinin çıkarılmasıyla, hastalar kurtarılabilir.
• Sistiserk hastalığına karşı alınacak korunma önlemleri, domuz
şeritlerine karşı alınacak önlemlerle aynıdır.
ECHİNOCOCCUS GRANULOSUS
• Echinococcus granulosus, bağırsaklarda
yaşayan bir parazit türü
• Son konak köpektir. Bu hayvanlarda ince
bağırsakta yaşar, hayvana zarar vermez.
• Ara konak insan, maymun, at gibi
hayvanlardır. Ara konaklarda KİST HİDATİK adı
verilen hastalığa neden olur.
Echinococcus Granulosus
Halk arasinda köpek hastalıgı , kıl hastaligi , köpek kisti
veya su kesesi gibi isimlerle bilinen kist hidatik
Dünyanın birçok bölgesinde oldugu gibi kontrolsüz
hayvan kesimlerinin fazla olduğu ülkemizde oldukça yaygın
olan ve üzerinde dikkatle durulmasi gereken önemli bir
ekonomik ve halk saglıgı sorunudur.
KİSTİN eriskin sekli köpek, kurt, çakal gibi etçil hayvanlarin
ince bagırsaklarında yasayan Echinococcus granulosus isimli
şeridin koyun, keçi, sıgır basta olmak üzere birçok memeli
hayvan ve insanlarda gelisen larva sekilleri hidatik kist’lerin
neden oldugu zoonoz bir hastalıktır.
Bu serit 2-6 mm uzunlugunda olup üç halkadan olusur.
Koparak dısari atılan seridin son halkası (gebe halka)
içinde yaklasik 400-800 adet yumurta bulunur.
Enfekte köpeklerin dıskısı ile atilan bu halkaların ıis
etkenlerle parçalanmasi sonucu yumurtalar çevreye
yayılarak su ve gıda maddelerine bulasırlar. Insanlar ve
hayvanlar gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu
parazit yumurtalarını bulasık su ve gıda (sebze, meyve)
maddeleriyle veya yumurtalarla bulasık ellerin
yykanmadan agıza götürülmesiyle alarak enfekte
olurlar
• Cestoda sınıfına dahil olan bu canlılar son
konak olan köpeklerde çimlenme kapsülü
meydana getirerek hidatik kistini oluştururlar.
Oluşan hidatik kistin bir iç (Endogen) bir de dış
(ekzogen) olmak üzere 2 adet çimlenme şekli
vardır. İnsanlarda en sık karaciğer daha sonra
akciğere yerleşerek kist hidatik hastalığı
oluşturur.
Enfekte insanlarda kistin bulunduğu organa
baglı olarak karın ağrısı, bulantı, kusma, sarılık,
solunum güçlüğü,
öksürük, baş agrısı, isitme, görme, algılama ve
koordinasyon bozukluğu gibi belirtiler
görülebilir.
Ayrıca bazen vurma, çarpma, düsme gibi
durumlarda kistlerin patlaması
sonucu anaflaktik şok oluşabilir ve ölümlere
neden olabilir.
• Enfekte organ karaciğer ise sarılık.
• Akciğer ise öksürük,taşikardi şikayetleri gelişir.
• En sık tutulan organ karaciğerdir.
Echinococcus multilocularis profile photo
• Çok büyük ekonomik kayıplara neden olan bu
hastalıgın hayvanlarda tedavisi mümkün
degildir.
• İnsanlarda ise kistlerin ameliyatla çıkarılması
veya ilaçla küçültülmesi mümkün olmakla
beraber tedavi çok güç ve risklidir.
KİST HİDATİKTEN KORUNMA YOLLARI
• Kasaplık hayvanlar sadece mezbahalarda
kesilmeli.
• Hayvan kesim yerleri veteriner kontrolü altında
olmalı.
• Kurban bayramında hayvanlar kontrollü kesilmeli
ve sonrasında iç organlarda içi sıvı dolu beyaz
keseler varsa kurallarına uygun imha edilmelidir.
• Mezbahalara köpek,kedi gibi hayvanlar
girmemelidir.
ASCARİS LUMBRİCOİDES
• İnsanda ince barsağa yerleşen nematod dur.
• Omurgasız olan bu canlı, ince bağırsağa
yerleşerek enfeksiyona neden olur.
• Karın ağrısı, ishal ve kusma yapar. İlaçla tedavi
edilir. Asalak olarak yaşar ve silindirik
yapıdadır.
• 35 cm uzunluğa ulaşabilir.
• Ateş,terleme,döküntü,astım benzeri şikayetler
görülür.
• İnce barsaktan mideye çıkar hatta ağız,burun veya
anüsten dışarı çıkar.
• Larvaları, kirli sular ve yiyeceklerle bağırsağa
yerleşir.
• Larvalar, akciğere ulaşırsa, akciğer iltihabına
(Löffler pnömonisi) yol açar.
• Bazen apendiste yerleşir,safra yolu veya
karaciğerde apse oluşturur.
• Barsak tıkanıklığına yol açarak ölümlere neden
olur.
Bağırsaktan Fırlayan Kurtlar Ascaris Lumbricoides
ENTEROBİUS VERMİCULARİS (Kıl Kurdu)
• Kıl kurdu'nu yine bağırsak paraziti olan ve ondan
daha büyük (25 cm) bağırsak solucanı (Ascaris
lumbricoides) ile karıştırmamak gerekir.
• ilkokul çağı çocuklarda en sık görülen yuvarlak
solucandır.
• İnsan kalın bağırsağında, özellikle çekum ve
rektum bölgesinde, nadiren ince bağırsağın son
kısımlarında yaşar ve enterobiosise neden olur
• Enfekte kişilerde dişi erişkin kıl kurtları gece uykudan 23 saat sonra anüsten dışarı çıkarak makat civarına
(perianal bölgeye) binlerce (ortalama 10.000) yumurta
bırakır ve kısa süre içinde ölürler.
• Yumurtadan 6 saat içinde larvalar çıkarak bulaşıcı
özelliğini kazanır. İç çamaşırlarına bulaşan, yatağa
dökülen veya da oluşturduğu kaşıntı hissi ile o bölge
parmakla kaşındığında, tuvalet sonrası makat temizliği
esnasında kişinin eline, tırnaklarının arasına geçerler.
• Bu nedenle tekrar tekrar bulaşma ve çocuktan çocuğa
bulaşma riski fazladır. Oda sıcaklığında 2-3 hafta canlı
kalabilir.
• Çamaşırlarda, yatak ve çarşaflarda da yumurta
bulunduğundan bulaşma ortamı oluşturur.
• Kıl kurdu bulaşmış çarşafların silkelenmesi ile
havaya saçılan yumurtaların ağız bölgesine
ulaşarak bulaşması da mümkündür.
• Parazitin konak zinciri insan-insan-insan olarak
uzanır.
• Bulaşma genellikle insandan insana ya da
otoenfeksiyon ile olmaktadır
• Ayrıca kanalizasyon suyu ile sulanan meyve ve sebzelerin iyi
yıkanmadan tüketilmesi sonucunda bulaşma olmaktadır.
• Parazitin vücuda girmesi, parazit yumurtalarının
alınmasıyla, yani ağız yoluyla olur. Alınan parazit
yumurtaları barsaklarda açılır.
• Yumurtalardan çıkan erkek ve dişi parazitler çiftleştikten
sonra, dişi parazitler yumurtalarını bırakmak için kişinin
makat bölgesine göçer.
• Makat bölgesine bırakılan yumurtalar 6 saat içinde açılır ve
yeni parazitler ortaya çıkar.
• Yeni parazitler tekrar barsağa göçer. Olgun hale geldikten
sonra yumurta bırakmak için yine makat bölgesine gelirler.
Eğer hastalık tedavi edilmezse bu döngü devam eder.
• Tedavisi vardır ve kesinlikle yapılmalıdır
TÜM BU HASTALIKLARIN KOMPLİKASYONLARI
Pinworm Enterobius Vermicularis in the Sigmoid Colon