171. Adım – Sindirim Sistemi #5

ADIM ADIM
YGS LYS
171. Adım
SİNDİRİM SİSTEMİ 5
BESİNLERİN SİNDİRİMİ VE EMİLİMİ
BESİNLERİN SİNDİRİMİ
# KARBONHİDRATLAR
Tükürük bezi
Ağız:
Amilaz

Nişasta + H2O
Maltoz + Dekstrin
Onikiparmak Bağırsağı:
Pankreas
Amilaz

Nişasta + H2O
Maltoz + Dekstrin
Amilaz

Dekstrin + H2O
Maltoz
İnce Bağırsak:
Maltaz

Maltoz + H2O
Sakkaroz + H2O
Laktoz + H2O
Glikoz + Glikoz
Sakkaraz

Laktaz

Glikoz + Fruktoz
Glikoz + Galaktoz
Selüloz omurgalılar tarafından parçalanamaz. Ancak glikojen ve nişasta,
tükürük ve pankreas amilazı tarafından sindirilebilir.
Mide pH’ı asidik olduğundan karbonhidrat sindirim enzimlerinin çalışmasına
uygun değildir. Bu nedenle mide de sindirim olmaz. Monosakkarit oluşumu
ince bağırsakta gözlenir.
BESİNLERİN SİNDİRİMİ
# PROTEİNLER
Mide:

Pepsinojen + HCl
Pepsin

Protein + H2O
Pepsin
Polipeptid (pepton)
Memeli yavruları;
Renin (Lap)
Süt

Kazein + H2O
Kazein + H2O
Pepsin

Onikiparmak Bağırsağı:
Polipeptid + Aminoasit
İnce Bağırsak
Pankreas
Tripsinojen + Enterokinoz

Tripsin
Pankreas
Kimotripsinojen + Tripsin

Kimotripsin
Polipeptid + H2O
Kimotripsin

İnce Bağırsak:
Dipeptid
İnce Bağırsak
Erepsin
Dipeptid + H2O

Aminoasit
Proteinlerin sindirimi ağızda sadece mekanik olarak yapılır. Midede ise
kimyasal sindirim vardır ancak tamamen sindirilemez. Kimyasal sindirimi
tamamen ince bağırsakta olur.
BESİNLERİN SİNDİRİMİ
#YAĞLAR
Onikiparmak Bağırsağı:
Yağ + Safra
Karaciğer

Küçük yağ damlacıkları
Pankreas
İnce Bağırsak:
Renin (Lap)
Yağ damlacıkları + H2O
Lipaz

Yağ asitleri + Gliserol
Safra bir enzim değildir. Bu nedenle yağlar üzerine kimyasal sindirim
yapamaz. Sadece mekanik sindirim yapar. Lipaz enzimi ise yağları
kimyasal olarak sindirir. Safranın olmaması yağların sindirimine engel
değildir. Sadece sindirimi yavaşlatır.
# NÜKLEİK ASİTLER
Nükleik asitlerin sindirimi onikiparmak bağırsağı ve ince bağırsakta
olur. DNA’yı sindirenlere deosiribonükleozlar, RNA’yı sindirenlere
ribonükleozlar denir. Ayrıca ince bağırsak mukozasından fosfotozlar
salgılanır. Bunlar nükleotitlerin emilebilir duruma geçmesini sağlar.
BESİNLERİN EMİLİMİ
Emilimin asıl gerçekleştiği yer ince bağırsaktır. Ancak sindirim sisteminin bazı bölgelerinde de
emilim gerçekleşir.
Ağız  Bazı zehirler, hormonlar, iyonlar, nikotin ve alkol gibi maddeler
Mide  Asprin gibi bazı ilaçlar, alkol, bazı zehirler, su ve bazı elementlerin emilimi gerçekleşir.
İnce bağırsağın iç yüzeyinde emilime uygun olarak bağırsak mukozasının yüzeyinde genişleme
sağlayacak villus ve mikrovilluslar bulunur.
Villuslarda kılcal damar ve lenf damarları bulunur. Sindirim ürünleri pasif ve aktif taşıma ile
mikrovillus yüzeyinden emilerek hücreye geçer. Daha sonra bu ürünler kan ve lenf
damarlarına geçer.
Basit şeker
Aminoasit
Mineral
Suda çözünen vitaminler
Yağda çözünen vitaminler
Yağ asitleri
Gliserol
Pasif ya da aktif taşıma ile emilerek toplardamar kılcallarına aktarılır.
Buradan da kapı toplardamarı ile karaciğere taşınır.
Villus hücrelerinden lenf sistemine verilir. Bu maddeler lenf damarları yoluyla
Ana lenf damarına daha sonra ana toplardamara geçer.
BESİNLERİN EMİLİMİ
İnce bağırsakta emilemeyen ve sindirilemeyen maddeler kalın bağırsağa geçer. Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilen B ve K vitaminleri,
su ve elektrolitler emilir. Geri kalanlar ise anüsten dışarı atılır.
Not: Su, sindirim sisteminin bütün kısımlarında emilir. Ancak en fazla emilim ince bağırsakta görülür.
Dışkı içinde, epitel hücre döjüntüleri, bakteriler, sindirim salgıları, mineraller, selüloz, yağ ve proteinler bulunur.
Karbonhidrat
Yağ
Protein
Ağız
+
-
-
Yutak
-
-
-
Yemek Borusu
-
-
-
Mide
-
-
+
İnce Bağırsak
+
+
+
Kalın Bağırsak
-
-
-