Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu

ZİYNET BERİL DİREKEL: AVRUPA BİRLİĞİ’NİN TARİHSEL GELİŞİMİ
PİROS ALP: AVRUPA BİRLİĞİ’NİN TEMEL KURUCU ANLAŞMALARI
EMİNE AKPINAR: AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ÖRGÜT VE KURUMLARI
BAHAR ALAN: AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ÖRGÜT VE KURUMLARI
AYSEL ARSLAN: AVRUPA BİRLİĞİ GENİŞLEMESİ
 Avrupa’da
yüzyıllar boyunca süren
savaşlarda kaybeden ülkelerin
çıkarlarını korumak amacıyla
ekonomik ve siyasal birleşme kararı
alınmıştır.
 İkinci Dünya Savaşı, Avrupa
Bütünleşmesi’nin hayata
geçirilmesinde dönüm noktası
olmuştur.
Schuman Planı
 Avrupa
Birliği
düşüncesi ilk
olarak 9 Mayıs
1950’de Fransa
Dışişleri Bakanı
Robert
Schuman’ın
yayınladığı bir
bildiriyle ortaya
atılmıştır.
Avrupa Kömür ve Çelik
Topluluğu (AKÇT)
 Schuman
Deklarasyonunun bir sonucu
olarak, 1951 yılında, Belçika, Federal
Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve
Hollanda ile Avrupa Kömür ve Çelik
Topluluğu (AKÇT) kurulmuştur.
 Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu uluslar
üstü prensiplere göre oluşturulmuş ilk
örgüttür.
Roma Anlaşması ve Avrupa
Ekonomik Topluluğu
 25
Mart 1957’de
kabul edilip,1
Ocak 1958’de
yürürlüğe giren
Roma Antlaşması
(Avrupa Birliği
Antlaşması) AB
hukukuna temel
oluşturmuştur.
Avrupa Atom Enerjisi
Topluluğu (EURATOM)
 Avrupa Atom
Enerjisi Topluluğu,
Avrupa Birliği'nden bağımsız bir
kurumdur ancak, üyelik ve
düzenlemeler Avrupa Birliği ile
birlikte yönetilmektedir.
 Avrupa Atom
Enerjisi
Topluluğu'nun amaçları;
 Nükleer güç için model bir pazar
yaratmak
 Bunu topluluğa üye ülkeler
arasında dağıtmak
 Arta kalan enerjiyi de topluluğa
üye olmayan diğer ülkelere
satmaktır.
Füzyon Anlaşması ve
Avrupa Toplulukları

1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe giren
Roma Antlaşması’nda, adalet divanları
ve Meclisleri birleştirilen AKÇT, AET,
AAET’nin yürütme organları olan
Konsey ve Komisyonları, Mayıs 1965’te
imzalanan ve 1 Temmuz 1967 tarihinde
yürürlüğe giren Birleşme (Füzyon)
anlaşması ile tek bir çatı altında
birleştirilmiştir.
Gümrük Birliği

1951 Paris
Sözleşmesiyle Almanya,
Belçika, Fransa,
Hollanda, İtalya ve
Lüksemburg arasında
kurulan Avrupa Kömür
ve Çelik Topluluğu ile
üye ülkeler arasında
kömür ve çelikte gümrük
birliği uygulaması
başlamıştır.
 Böylelikle
üye ülkeler kendi
aralarında gümrük vergilerini sıfıra
indirip, dış dünyaya ortak bir
gümrük tarifesi uygulayarak, ticareti
engelleyen her türlü sınırlamayı
kaldırmayı ve dış ticaretlerinin
genişlemesini sağlamayı
amaçlamışlardır.
Avrupa Birliğine Tam Üyelik
Koşulları (KOPENHAG
KRİTERLERİ)
 21-22
Haziran 1993 tarihlerinde
Kopenhag’da gerçekleştirilen
zirvede tam üyelik için gerekli
siyasal ve ekonomik koşullar
tespit edilmiştir.
 Birinci
Kriter (Siyasal Kriter)
 İstikrarlı ve kurumsallaşmış bir
demokrasinin var olması
 Hukuk devleti ve hukukun
üstünlüğü
 İnsan haklarına saygı
 Azınlıkların korunması
 İkinci
Kriter (Ekonomik Kriter)
 Etkin bir piyasa ekonomisi
 Etkin ve fonksiyonel bir piyasa
ekonomisi
 Üçüncü
Kriter (Topluluk
Müktesebatına Uyum Kriteri)
 AB’nin siyasi birlik ile ekonomik ve
parasal birlik hedeflerini kabul
etmek
 AB’nin aldığı kararlara ve
uyguladığı yasalara uyum
sağlamak
 AB
hukukunun asıl kaynaklarını
oluşturan ve birincil mevzuat olarak
da adlandırılan Kurucu
Antlaşmalar, AT’nin amaçları
örgütlenmesi ve işleyiş biçimleri
üzerine temel hükümleri ve Avrupa
Topluluğu ekonomik mevzuatının
büyük kısmını içerirler.
Bunlar;
 Paris Antlaşması
 Roma Antlaşması
 Tek Senet Antlaşması
 Maastricht Antlaşması
 Amsterdam Antlaşması
 Nice Antlaşması
 Lizbon Antlaşması
Paris Antlaşması
 Avrupa
Kömür ve Çelik
Topluluğu (AKÇT), 18 Nisan
1951 tarihli Paris Anlaşması'yla
altı ülke arasında (Almanya,
Fransa, İtalya, Belçika,
Lüksemburg, Hollanda) kurulan
ilk Avrupa Topluluğudur.
 Kuruluşundaki
esas amaç,
uluslararası güvenlik ve ekonomik
büyüme açısından anahtar rol
oynayan demir ve çelik
kaynaklarındaki çıkarların
birleştirilerek, yeni savaşların
önüne geçilmesidir.
Roma Antlaşması
 Roma Antlaşması,
25 Mart 1957
tarihinde Fransa, Batı Almanya,
İtalya, Benelüks ülkeleri Belçika,
Hollanda ve Lüksemburg
başbakanları ve dışişleri bakanları
arasında Roma’da imzalanmıştır.
 Bağımsız
bir
uluslararası
örgüt olan
Avrupa
Ekonomik
Topluluğu’nu
(AET) oluşturan
antlaşmadır.
Avrupa Tek Senedi
 1986'da
imzalanan ve 1997'de
yürürlüğe giren Tek Avrupa
Senedi'nin amacı 31 Aralık
1992'ye kadar Avrupa Tek
Pazarı'nın aşamalı olarak
tamamlanmasıdır.
 1986'da Avrupa
Tek Senedi ile
Avrupa Topluluklarını kuran
Antlaşmalar, ilk kez kapsamlı bir
biçimde revize edilmiştir.
 Senet ile kişilerin, sermayenin ve
hizmetlerin dolaşımında
sınırlamaların olmayacağı İç
Pazar'ın en önemli adımı atılmıştır.
Maastricht Antlaşması
 1993
yılında
yürürlüğe giren
Maastricht
Antlaşması'yla
Avrupa Topluluğu
Avrupa Birliği
adını almış ve
AET kısaltması
AT olarak
değiştirilmiştir.
 Antlaşmanın
amaçları;
 Sınırsız Pazar yaratmak
 Ekonomik ve sosyal bütünleşmeyi
sağlamak
 Parasal birlik oluşturmak
 Avrupa vatandaşlığı kavramını
oluşturmak
olarak sayılabilir.
Amsterdam Antlaşması
 Ekim
1997'de imzalanan ve Mayıs
1999'da yürürlüğe giren
Amsterdam Antlaşması,
Maastricht Antlaşması'nın günün
koşullarına uyarlanması,tek para
birimine geçiş ve AB'nin genişleme
süreci için AB'yi ve üye ülkeleri
hazırlamak amacıyla yapılmıştır.
Nice Antlaşması

2001 yılında imzalanıp
2003 yılında yürürlüğe
giren antlaşmanın amacı,
Merkezi ve Doğu Avrupa
ülkelerinin birliğe katılım
sürecine, birliğin karar
alma mekanizmalarının
hazır hale getirilmesidir.
Lizbon Antlaşması
 13 Aralık
2007 tarihinde AB Zirvesi
marjında Lizbon’da imzalanmıştır.
 18–19 Ekim 2007 tarihlerinde
düzenlenen Gayri-Resmi Zirvede
AB’nin kurumsal yapısına bazı
değişiklikler getiren anlaşmanın
bazı maddeleri şöyledir;
 Daimi
bir AB Konseyi
Başkanı görevi ihdas
edilmiştir.
 Yenilik nitelikli çoğunluk
oylama sisteminde
değişiklik yapılmıştır.
 Avrupa
Parlamentosundaki (AP)
üye sayısı 751 (750 üye
+ Başkan) ile
sınırlandırılmıştır.
 AB
komiserlerinin sayısının azaltılmıştır.
 AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek
Temsilcisi için de bir düzenleme
getirilmiştir.
 İnsan Hakları alanında ayrıntılı
düzenlemeler getiren AB enstrümanı
Temel Haklar Şartı, Lizbon
Antlaşması’nda yapılan bir atıfla hukuki
olarak bağlayıcı hale getirilmiştir.
 Avrupa
Parlamentosu
 Avrupa Komisyonu
 Avrupa Birliği Konseyi
 Avrupa Birliği Zirvesi
 Avrupa Birliği Adalet Divanı
 Avrupa Birliği Sayıştayı
 Avrupa Merkez Bankası
 Diğer Kurum, Organ ve Ajanslar
Avrupa Parlamentosu

Avrupa
Parlamentosu, Avrupa
Birliğinde yaşayan 450
milyon nüfusu temsil
eder ve AB'nin
doğrudan
seçilmiş yasama
organıdır.
Politikalarının
hazırlanması için
gereken kararları
üretmektir.
Görevleri ve işlevleri
Bütçeye ilişkin yetkiler taşır.
 Komisyon ve Konsey’i denetleme yetkisi
vardır.
 Komisyon’u görevden alma yetkilerine
sahiptir.
 Avrupa Birliği vatandaşlarının
dilekçelerini inceler.
 Araştırma komisyonları kurar.

Avrupa Komisyonu



AB politikalarının tasarlayıcısı
ve koordinatörüdür.
Merkezi Brüksel’de olan
Komisyon’un Lüksemburg’da
ofisleri, tüm AB üyesi ülkelerde
temsilcilikleri, dünyanın birçok
başkentinde ise delegasyonları
vardır.
Komisyon, yaptıklarıyla AP
karşısında siyasi olarak
sorumludur. Bu bağlamda AP,
güvensizlik önergesi vererek
Komisyon’un görevine son
verme yetkisine sahiptir.
Görevleri
Yeni yasa taslaklarının hazırlanması
 Avrupa Birliği politikalarının ve bütçesinin
uygulanması
 Avrupa Birliği hukukunun uygulanması
 Uluslararası arenada Avrupa Birliği’nin
temsili

Avrupa Birliği Konseyi
Konsey, Avrupa Birliği
üyesi devletlerin
hükümetlerinde görev
yapan bakanlardan
oluşan bir organ
konumundadır.
 Avrupa Birliği içinde
üye devletlerin ulusal
çıkarlarının temsil
edildiği organdır.

Görevleri





Avrupa yasalarını onaylamak gibi birçok politika
alanında Avrupa Parlamentosu'yla beraber
çalışır.
Üye devletlerin genel ekonomik ve sosyal
politikalarını koordine eder.
AB ve diğer ülkeler veya uluslararası
organizasyonlar arasında uluslararası
anlaşmalar yapar.
Avrupa Parlamentosu’yla beraber AB bütçesini
onaylar.
Avrupa Konseyi tarafından temelleri konmuş
olan AB’nin ortak dış ve güvenlik politikasını
geliştirir.
Kurumları
Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi
Ekonomik ve Mali İşler Konseyi
Adalet ve İçişleri Konseyi
İstihdam, Sosyal Politika, Sağlık ve Tüketici
Hakları Konseyi
 Rekabet Konseyi
 Ulaştırma, Telekomünikasyon ve Enerji
Konseyi
 Tarım ve Balıkçılık Konseyi
 Çevre Konseyi
 Eğitim, Gençlik ve Kültür Konseyi




Avrupa Birliği Zirvesi
Avrupa Birliği'nin en
yüksek politik
kurumudur.
 Zirve yılda en az iki kez
toplanır.
 Toplantılar genellikle
Avrupa Birliği Bakanlar
Konseyi’nin de karargahı
olan Belçika'nın başkenti
Brüksel'deki Justus
Lipsius binasında yapılır.

Resmî olarak Avrupa Devlet ve
Hükümet Başkanları Konseyi üye
ülkelerin devlet ya da hükümet
başkanlarından ve Avrupa
Komisyonu'nun başkanından oluşur.
 Avrupa zirvelerinde Avrupa Birliği’nin
dış politikası belirlenir ve bu nedenle
Avrupa entegrasyonunun motor gücü
olarak tanımlanır.

Avrupa Birliği Adalet
Divanı

1958’de kurulmuş olan
Adalet Divanı, Avrupa
Antlaşmalarının üye
ülkelerce hukuka uygun
şekilde yorumlanmasını ve
ulusal hukuktan üstün
olarak uygulanmasını yani
hukukun her koşulda
bütün taraflar için eşit
olmasını sağlamaktadır.
Avrupa Birliği Sayıştayı



1975’te kurulmuştur.
Vergi mükelleflerinden gelen
AB fonlarının doğru
toplandığını ve hedeflenen
amaç için kanunlara uygun
ve ekonomik olarak
harcandığını kontrol eder.
Ana fonksiyonlarından biri,
bir önceki yılın denetleme
raporlarını her yıl düzenli
olarak Avrupa
Parlamentosu’na ve
Konseyi’ne sunmaktır.
Avrupa Merkez Bankası



Avrupa Merkez Bankası, avro
alanı içinde bulunan 17 ülkenin
para politikasını yönetmekle
yükümlü olan dünyanın en
önemli merkez bankalarından
biridir.
1 Haziran 1998 tarihinde
Almanya (Frankfurt) genel
merkez olmak üzere kurulmuştur.
Bankanın temel görevi, avronun
alım gücünü korumak ve avro
bölgesinde fiyat istikrarını
sağlamaktır.
Görevleri ve Hedefleri
Para politikasının belirlenmesi ve
uygulanması
 Döviz alım satımının sağlanması
 Üye ülkelerin para kaynaklarının
yönetimi (Portföy yönetimi)
 Milli ekonomideki para dolaşımı,
özellikle de sorunsuz işleyen bir
ödemeler sistemi teşviki

Diğer Kurum, Organ ve
Ajanslar
Avrupa Birliği Ekonomik ve Sosyal Komite
 Bölgeler Komitesi
 Avrupa Yatırım Bankası
-Guvernörler Kurulu
-Yönetim Kurulu
-Yönetim Komitesi
-Denetim Komitesi
 Avrupa Omdusmanı

Avrupa Birliği Ekonomik ve
Sosyal Komite

AB'nin İşleyişine Dair
Anlaşma’nın 300. maddesi
uyarınca Ekonomik ve
Sosyal Komite;
Parlamento'ya, Konsey'e
ve Komisyon'a yardımcı
olmak amacıyla
öngörülmüş bir danışma
kurumu olup, kararları
bağlayıcı değil, danışma
niteliktedir.
Bölgeler Komitesi
 Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi’nin temel
amacı, yerel ve bölgesel yönetimlerin, Birliğin
karar alma sürecine aktif katılımını ve
Komite’nin AB’nin ekonomik, siyasal ve
sosyal bütünleşmesinde önemli rol
oynamasını sağlamaktır.
 Görevleri; Temsil ettikleri bölgenin çıkarlarını
savunmak ve birliğin bütün faaliyetlerinde
temsil ettikleri kitleyi bilgilendirmektir.
Avrupa Yatırım Bankası
1958 yılında Roma
Antlaşması ile Avrupa
Birliği’nin dengeli
büyümesine katkıda
bulunacak yatırım projelerini
finanse etmek ve kredi
sağlamak üzere
kurulmuştur.
 Avrupa Yatırım Fonu'nun en
büyük ortağıdır ve onun
yönetiminde bulunmaktadır.

Bankanın idari organları ve yapısı
 Guvernörler Kurulu
 Yönetim Kurulu
 Yönetim Komitesi
 Denetim Komitesi

Avrupa Omdusmanı

Maastricht Antlaşması ile
AB kurumsal yapısına
kazandırılmış bir kurum
olan Avrupa
Ombudsmanı, Avrupa
Parlamentosu tarafından
yenilenebilen 5 yıllık bir
süre için atanır ve
bağımsızlığı da
antlaşmalarda teminat
altına alınmıştır.
Avrupa Birliği genişlemesi, Avrupa Birliği'nin
yeni üye devletleri kabul etme sürecidir.
 Genişleme ilk defa altı ülkenin katılımıyla
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu adı altında
1952'de başlamıştır.
 AB’nin genişleme politikası Avrupa
bütünleşmesine paralel olarak gelişmiş ve
değişmiştir. Özellikle Merkezi ve Doğu
Avrupa Ülkeleri’nin üye olduğu son
genişleme dalgası, genişleme politikasının
ve koşulluluk ilkesinin kurumsallaşmasını
sağlamıştır.

İlk Genişleme


1969 yılında Lahey'de yapılan
Zirve'de, Topluluğa katılma
talebinde bulunan İngiltere,
İrlanda, Danimarka ve Norveç
ile konuya ilişkin müzakerelerin
başlatılması kabul edilmiştir.
İngiltere, İrlanda ve
Danimarka, 22 Ocak 1972
tarihinde Topluluğa katılmışlar,
bu ülkelerin Topluluğa
katılmasıyla ilk genişleme
gerçekleşmiş ve üye sayısı
altıdan dokuza yükselmiştir.
İkinci Genişleme
Yunanistan 8 Haziran 1959 tarihinde
AT’ye ortaklık için başvuruda
bulunmuştur. İki taraf arasında yapılan
müzakereler sonucunda, Yunanistan 9
Temmuz 1961 tarihinde Avrupa
Toplulukları ile Ortaklık Anlaşması’nı
(Atina Anlaşması) imzalamıştır.
 Ancak 1967 yılında Yunanistan'da
meydana gelen askeri darbeden ötürü
ilişkiler dondurulmuştur.



Demokratik rejimi
yeniden ülkesine
getirmeyi başaran
Yunanistan 12 Haziran
1975’te yeniden birliğe
tam üyelik
başvurusunda
bulunmuştur.
3 yıl süren görüşmeler
sonucunda Yunanistan
ile Topluluk arasında 28
Mayıs 1979 tarihinde
Katılım Antlaşması
imzalanmış; Antlaşma,
onaylandıktan sonra 1
Ocak 1981 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
Üçüncü Genişleme


İspanya ve Portekiz,
Topluluğa ilk başvurularını
1962 yılında gerçekleştirmiş
ancak her iki ülkenin de
diktatörlükle yönetilmesi
sonucu başvuruları kabul
edilmemiştir.
İspanya ve Portekiz ile 19781979 yıllarında başlatılan
müzakereler 1986 yılında bu
ülkelerin Birliğe katılmalarıyla
sonuçlanmış, böylece
Topluluğa üye ülkelerin sayısı
on ikiye yükselmiştir.
Dördüncü Genişleme



Topluluk dördüncü genişleme
sürecini Kuzey ülkeleri ile
gerçekleştirmiştir.
Avusturya 17 Temmuz 1989’da,
İsveç 1 Temmuz 1991'de,
Finlandiya ise 18 Mart 1992
tarihinde Topluluğa üyelik
başvurusunda bulunmuşlardır.
Ülkelerin Birliğe üye devletlerle
ortak değerleri taşıması ve refah
seviyelerinin yüksek olması
nedeniyle, katılım müzakereleri
Birlik tarihindeki en kısa sürede (13
ay) tamamlanmıştır.
Beşinci Genişleme


Beşinci genişleme sürecinde, siyasi kriterleri
yerine getirmiş olan 10 ülkeden 'İlk dalga ülkeler'
ya da 'Lüksemburg Grubu' olarak adlandırılan
Çek Cumhuriyeti, Estonya, GKRY, Macaristan,
Polonya ve Slovenya ile müzakerelere başlama
kararı Aralık 1997 tarihli Lüksemburg Zirvesi’nde
alınmıştır.
'İkinci dalga ülkeler' ya da 'Helsinki Grubu' olarak
adlandırılan Bulgaristan, Romanya, Malta,
Letonya, Litvanya ve Slovakya için Aralık 1999
tarihli Helsinki Zirvesi'nde oybirliği ile karar
verilmiştir.
Aralık 1997 tarihli Lüksemburg ve Aralık
1999 tarihli Helsinki Zirveleri, 5’inci
genişlemenin sistematiğini ve katılım
öncesi süreç ile müzakere sürecine
ilişkin çerçeveyi de ortaya koymuştur.
 22 Haziran 1995 tarihinde Romanya
Birliğe üyelik başvurusunda bulunmuş
ve 15 Şubat 2000 tarihinde de
müzakerelere başlamıştır.
 14 Aralık 1995 tarihinde yapmış, 15
Şubat 2000 tarihinde de müzakerelere
başlamıştır.

12-13 Aralık 2002 tarihlerinde
gerçekleştirilen Kopenhag Zirvesi Avrupa
Birliği'nin genişleme sürecinde bir diğer
önemli dönüm noktası olmuştur.
 Zirvede, Çek Cumhuriyeti, Macaristan,
Polonya, Slovakya, Estonya, Letonya,
Litvanya, Slovenya, GKRY ve Malta ile
yürütülen müzakereler sonuçlandırılmıştır.
 16 Nisan 2003 tarihinde Atina'da Katılım
Antlaşması'nın imzalanmasının ardından 10
aday ülke 1 Mayıs 2004 tarihinde Birlik
üyesi olmuşlardır.

1 Ocak 2007 tarihinde Bulgaristan ve
Romanya AB üyesi olmuşlardır. Böylece AB
üye sayısı 27'ye, Birlikte kullanılan resmi
dillerin sayısı da 23'e yükselmiştir.
 Hırvatistan, 1 Temmuz 2013 tarihinde resmen
AB’nin 28’inci üyesi olmuştur. Böylece
Hırvatistan, Yugoslavya’nın dağılmasıyla
bağımsızlığını ilan eden ülkelerden AB üyesi
ikinci ülke olmuştur. Hırvatistan’ın üyeliğiyle
AB’nin resmi dillerinin sayısı 24’e; AB nüfusu
ise 508 milyona ulaşmıştır. 17 Haziran 2004’te
aday ülke ilan edilen Hırvatistan, AB ile katılım
müzakerelerine Türkiye ile aynı tarihte, 3 Ekim
2005’te, başlamıştır.

KAYNAKÇA







Dinç C.,(Ekim 2011), Avrupa Birliğinin Beşinci Genişlemesi: Ana
Temalar ve Faktörler, [
http://iibfdergi.ogu.edu.tr/makaleler/11344629_6_6-2_Makale_0.pdf
] 01.03.2016
(15.12.2015),Avrupa Birliğinin Genişlemesi,[
http://www.ab.gov.tr/index.php?p=109 ],01.03.2016
Ab Genişleme,[http://www.ikv.org.tr/ikv.asp?id=281 ],01.03.2016
Avrupa Birliği Kurumları,[ http://avrupa.info.tr/tr/avrupa-birligi/abnasil-calisir/avrupa-birligi-kurumlari.html ],04.03.2016
Kurucu Antlaşmalar, http://www.ibb.gov.tr/sites/AvrupaBirligi/Sayfalar/KurucuAntlasmalar.aspx (29.02.2016)
18 Nisan 1951: Paris Anlaşması imzalanarak, Avrupa Kömür ve
Çelik Topluluğu kuruldu, http://arsiv.marksist.org/tarihte-bugun/80818-nisan-1951-paris-anlasmasi-imzalanarak-avrupa-komur-ve-celiktoplulugu-kuruldu (29.02.2016)
Türkiye Uluslararası İlişkiler Çalışmaları;Roma Antlaşması,
http://www.tuicakademi.org/roma-antlasmasi-1957/ (29.02.2016)








TC.Avrupa Birliği Bakanlığı;AB’ye Genel
Bakış,http://www.ab.gov.tr/files/rehber/02_rehber.pdf
(29.02.2016)
Maastrich Antlaşması,
www.avrupa.info.tr/.../1992MaastrichtAntlasmasiTurkceOzet.d
oc
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı; Lizbon Antlaşması,
http://www.mfa.gov.tr/lizbon-antlasmasi.tr.mfa (01.03.2016)
Akdemir, E. (2012). Avrupa Bütünleşmesi’nin Tarihçesi. B.
Akçay, & İ. Göçmen içinde, Avrupa Birliği (s. 41-65).
AB İlişkileri Müdürlüğü,AB’nin Tarihçesi,[
https://ab.ibb.gov.tr/avrupa-birligi/abnin-tarihcesi/ ] ,03.06.2016
(01.06.2012),Avrupa Birliğinin Tarihsel Gelişimi, [
http://www.tuicakademi.org/avrupa-birliginin-tarihsel-gelisimi/],
03.06.2016
Elbeye, M. (01.07.2012), Avrupa Birliğinin Tarihsel
Gelişimi,06.03.2016
Prof. Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar Arası İktisat Teorisi Politika ve
Uygulama, Güzem Can Yayınları, İstanbul,2015







AB Komisyonu,[ http://www.abbulteni.org/tr/ab-kurumlari/70-abkomisyonu ] ,09.03.2016
Çalışkan,M.,Avrupa Yatırım Bankası,[
http://mustafacaliskan.biz/yatirim-bankasi.pdf] ,09.03.2016
Roma Antlaşmasından Avrupa Birliğine,[
http://arsiv.salom.com.tr/news/print/8537-RomaAntlasmasindan-Avrupa-Birligine.aspx ],10.03.2016
(15.02.2016),Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu,[
https://tr.wikipedia.org/wiki/Avrupa_K%C3%B6m%C3%BCr_ve_
%C3%87elik_Toplulu%C4%9Fu ],11.03.2016
Gençtürk,T., (24.08.2012),Avrupa Birliği’nin Tarihsel Gelişimi,
[http://akademikperspektif.com/2012/08/24/avrupa-birliginintarihsel-gelisimi/] ,08.03.2016
Gümrük Birliği Nedir? ,[
http://www.atonet.org.tr/yeni/files/_files/hizmetlerimiz/yayinlarimi
z/gumrukte_kusatma.pdf ], 08.03.2016
Aktan, C. , Dileyici, C. , Özkıvrak, Ö. ,Avrupa Birliğine Üyelik
Koşulları, [http://www.canaktan.org/ekonomi/yeniavrupa/uyelik.htm] ,09.03.2016