KPSS-Tarih-XX(20).yy_Baslarinda_Osmanli_Devleti(Maddelik)

KPSS - TARİH
XX(20).YY BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ - NOTLAR
Dikkat! Çok Önemli(KPSS-ÖNL(2002-2010) de Çıkan) Maddeler: 2, 3, 6, 10, 19, 20, 21, 28, (38-43) Arası, 57, 66, 84, 86, 88, 89
1.) II. Abdülhamit’in meşruti yönetime son vermesi içte sorunlara neden olmuştur.
2.) Meşrutiyeti ilan etmek isteyen İttihat ve terakki cemiyeti 1908’de Makedonya’da isyan çıkarmıştır.
3.) İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdulhamid’in baskıcı tutumuna(istibdat’a) karşı çıkarak Osmanlı imparatorluğunu kurtarmaya çalışmış.
4.) II. Meşrutiyet(24 Temmuz 1908) Kurulmuş, Sonucunda da 1909’da 31 Mart Olayı yaşanmıştır.
5.) 31 Mart Olayı(13 Nisan 1909) Nedeni: Meşrutiyet yönetimine son vermek ve eski düzeni geri getirmektir.
6.) 31 Mart Olayı Sonucu: II. Abdülhamit tahttan indirilmiş, padişahın yetkileri kısıtlanmış ve ittihat ve terakki etkinliği artmıştır.
7.) II. Meşrutiyetin ilanı sırasında; Girit, Bosna hersek ve doğu Bulgaristan elden çıktı.
8.) II. Meşrutiyet döneminde kurulan partiler: İttihat ve terakki partisi, Hürriyet ve itilaf partisi, Ahrar partisi, Osmanlı ahali Partisi’dir.
9.) II.Meşrutiyet döneminde kurulan partilerin çoğu İttihat ve terakki partisi tarafından kapatılmıştır.
10.) II. Meşrutiyet Döneminde; Trablusgarp savaşı(1911-1912), I. Ve II. Balkan Savaşları(1912-1913) ve I. Dünya Savaşı(1914) olmuştur.
11.) 20.yy Oluşmuş Düşünce akımları: Osmanlıcılık, İslamcılık(Ümmetçilik), Türkçülük(Ulusçuluk), Batıcılık, Federalcilik dir.
12.) Osmanlıcılık, Osmanlı ülkesinde yaşayan tüm etnik grupları Osmanlı milleti adı altında birleştirmeyi amaçlamıştır.
13.) Osmanlıcılık, I. Meşrutiyetin resmi ideolojisidir.
14.) İslamcılık, Dünya Müslümanlarını Osmanlı devleti bünyesinde toplamayı amaçlamıştır.
15.) İslamcılık, I. Dünya Savaşı yıllarında Arapların İngilizlerle işbirliği sonucunda önemini yitirmiştir.
16.) Türkçülük, II. Meşrutiyetin resmi ideolojisidir.
17.) Batıcılık, Batının gelişmişliğinin kabul edilmesi ile oluşmuştur.
18.) Federalcilik, Yönetimin yeniden güçlendirilmesini amaçlar.
19.) M. Kemalin Fiilen Katıldığı Savaşlar: Trablusgarp savaşı(1911-1912), II. Balkan Savaşları(1913)
20.) M. Kemalin Fiilen Katıldığı Savaşlar: I. Dünya Savaşı(Çanakkale(1915), D. Cep(1916), Suriye-Filistin Cep(1917-1918)(Son görevidir.))
21.) Mustafa Kemalin I. Dünya Savaşındaki Son Görevi; Suriye-Filistin Cephesindeki 7. Orduda Yıldırım Orduları Grup Komutanlığıdır.
22.) Trablusgarp Savaşı(1911-1912) Nedeni; İtalya’nın sömürge arayışı sonucunda bölgeyi işgal etmesidir. İtalya ile yapılmıştır.
23.) Trablusgarp Savaşı: Uşi antlaşması(1912) ile sona ermiştir.
24.) Trablusgarp Savaşı Sonucu: Uşi Antlaşması ile Bingazi İtalya ya bırakıldı. 12 ada da geçici olarak italyaya bırakıldı.
25.) Trablusgarp Savaşı Sonucu: Uşi Antlaşması ile Kuzey Afrika’daki son Osmanlı toprağı da elden çıkmıştır.
26.) I. Balkan Savaşının(1912) Nedeni: Osmanlı devletinin balkanlardan atılmak istenmesi ve Rusya’nın kışkırtmalarıdır.
27.) I. Balkan Savaşı: Osmanlı devletinin yenilmesinin temel sebebi ordunun siyasete bulaşmasıdır.
28.) I. Balkan Savaşı: Yenilginin En Önemli Sonucu: İttihat ve terakki cemiyetinin babı ali baskını ile yönetime el koymasıdır.
29.) I. Balkan Savaşı Sonucu: Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Londra konferansı ile balkan yarımadasının yeni haritası belirlendi.
30.) II. Balkan Savaşı(1913) Nedeni; En çok toprağı Bulgaristan almıştı. Rom. Yun. Sır. Bulgaristan a açtıkları savaşı Osm devleti fırsat bild.
31.) II. Balkan Savaşı ile Osmanlı devleti Edirne’yi kurtarmıştır.
32.) Balkan Savaşları sonucunda; Bulgaristan ile İstanbul antlaşması(29 Eyl 1913) ve Yunanistan ile Atina antlaşması(14 Kas 1913) imzala.
33.) İstanbul Antlaşması(29 Eyl 1913) ile; Meriç ırmağı sınır olmuştu. Ve Bulgaristan Türkleri azınlık durumuna düşmüşlerdi.
34.) Atina Antlaşması(14 Kas 1913) ile; Gökçe ada ve bozca ada Osmanlıya bırakıldı. Ve Girit in Yunanistan a ait olduğu kabul edildi.
35.) Atina Antlaşması ile; Batı Trakya da yaşayan Türkler azınlık durumuna düştü.
36.) İstanbul ve Atina Antlaşmasının günümüze kadar getirdiği sorun batı Trakya Tükler i sorunu olmuştur.
37.) Sırbistan ile imzalanan İstanbul Antlaşması kültürel ve sosyal içeriklidir.
38.) I. Dünya Savaşı(1918): Temel nedeni, Sömürgecilik ve hammadde ve pazar yarışıdır.
39.) I. Dünya Sav: Osmanlının Durumu; Yavuz, Midilli gemilerinin(Osm sığınan alman gemileri) Rus limanlarını bombalaması son. sav. gir.
40.) I. Dünya Sav: ABD’nin Dur; ABD Tarafsızlığını bozmuştur. Nedeni; ABD Almanya’nın “İtilaf devletlerine silah satmayın” uyarısını dik al.
41.) I. Dünya Sav: ABD’nin Dur; Nedeni; Almanya, uyarısını dikkate almayan ABD’nin ticaret gemilerini batırdı.
42.) I. Dünya Sav: İtilaf Devletleri; Fransa, Rusya, İngiltere, İtalya ve ABD İşbirliği
43.) I. Dünya Sav: İttifak Devletleri; Almanya, İtalya, Avusturya- Macaristan, Bulgaristan ve Osmanlı Devleti.
44.) I. Dünya Sav: Avusturya-Macaristan veliaht’ının Sırp milliyetcisi tarafından öldürülmesi ile kıvılcım alır.
45.) I. Dünya Sav: Bu yıllarda tüm Ortadoğu petrolleri Osmanlı egemenliğinde bulunuyordu.
46.) I. Dünya Sav: Almanya Osmanlı devletinin Jeopolitik konumundan, halifeliğinden ve insan gücünden yararlanmayı amaçlamıştır.
47.) I. Dünya Sav: Osmanlı Devletinin Savaştığı Cepheler: Kafkas(doğu), Kanal, Çanakkale, Irak, Galiçya ve Makedonya Cepheleridir.
48.) Kafkas(doğu) Cephesi Nedeni: Almanya’nın Bakü petrolleri emeli ve Enver paşanın Orta Asya Türklerini tek devlet altında toplama is.
49.) Kafkas(doğu) Cephesi sonucunda: Ruslar Erzurum, muş, Bitlis, Erzincan ve Trabzon nu ele geçirdi. Sonra Muş ve Bitlis geri alındı.
50.) Kafkas(doğu) Cephesi sonucunda; Rusya savaştan ayrılmıştır. Brest-Litowsk Anlaşması ile cephe kapanmıştır.
51.) Kanal Cephesi(Oca-Şub 1915) Nedeni; Süveyş kanalını ele geçirip mısırı İngilizlerden geri almak ve İngiltere’nin sömür. ilişkisini güçle.
52.) Kanal Cephesi Sonucu; Arap Yarımadasındaki geri çekilme süreci başlamıştır.
53.) Çanakkale Cephesi(1915) Nedenleri; İstanbul’u ele geçirip Osmanlı devletini savaş dışı bırakmak ve Rusya ya yardımda bulunmak.
54.) Çanakkale Cephesinde, itilaf devletleri başarısız oldular.
55.) Çanakkale Cephesi Osmanlı Devletinin başarılı olduğu tek cephedir.
56.) Çanakkale Cephesi Sonucu; İstanbul kurtarılmış, Rusya da iç ayaklanma çıkmış, ve savaş uzamıştır.
57.) Çanakkale Cephesi ile Mustafa kemal, adının ön plana çıkmasını sağlamıştır.(Ulusal anlamda üne kavuşmuştur.)
58.) Irak Cephesi’nin Nedeni; İngiltere’nin Rusya ile birleşmek ve Musul petrollerini ele geçirmek istemesi.
59.) Irak Cephesi sonucunda; Başarısız olunmuş ve Musul petrolleri kaybedilmiştir.
60.) Galiçya ve Makedonya Cepheleri, Bulgaristan ve Avusturya’ya yardım için açılmıştır. Ve özellikle Romanya ya karşı başarı sağlanmıştır.
61.) I. Dünya Savaşının Gizli Antlaşmaları: İstanbul(1915), Londra(1915), Sykes-Picot(1916), St.jean de Maurienne(1917) Antlaşmalarıdır.
62.) Osmanlı ülkesinin paylaşılmasına yönelik antlaşmaların en kapsamlısı ve en önemlisi, Sykes-Picot antlaşmasıdır.
63.) Wilson İlkelerine göre; Yenenler, yenilenlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak ve gizli antlaşmalar yapılmayacaktır.
64.) Wilson İlkeleri genel olarak yenilen devletleri koruyucu niteliktedir. Nedeni; ABD’nin İngiltere ve Fransa’nın güçlenmesini istememesi.
65.) İtilaf Devletleri, Wilson İlkelerini ABD desteği için kabul eder göründüler. Savaştan sonra ise uymadılar.
66.) Wilson İlkeleri, Misak-ı Milli’nin içeriğini de oluşturmuştur.
67.) I. Dünya Savaşını Bitiren Antlaşmalar: Versay(1919), Sen Germen(1919), Nöyyi(1919), Triyanon(1920) ve Sevr(1920) Barışlarıdır.
68.) Versay Barışı(28 Haziran 1919): İtilaf devletleri ile Almanya arasında imzalanmıştır.
69.) Versay Barışı İle: Almanya’nın silah sanayi kurması yasaklandı. Ordu ve donanması sınırlandırıldı. Sömürgeleri elinden alındı.
70.) Sen Germen Barışı(10 Eylül 1919): İtilaf devletleri ile Avusturya arasında imzalanmıştır.
71.) Sen Germen Barışı İle: Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Parçalandı. Yugoslavya’nın bağımsızlığı tanınmıştır.
72.) Sen Germen Barışı İle: Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya ve Polonya devletleri kurulmuştur.
73.) Nöyyi Barışı(27 Kasım 1919): İtilaf Devletleri ile Bulgaristan arasında imzalanmıştır.
74.) Nöyyi Barışı İle: Bulgaristan parçalandı. Batı Trakya Yunanistan’a verildi. Makedonya Yugoslavya’ya verildi.
75.) Triyanon Barışı(4 Haziran 1920): İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında imzalandı.
76.) Triyanon Barışı ile: Hırvatistan Yugoslavya’ya, Transilvanya Romanya’ya, Presburg Çekoslovakya’ya ve Burgerland Avusturya’ya bırakı.
77.) Sevr Barışı(10 Ağustos 1920): İtilaf Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında imzalandı. Fakat yürürlüğe girmemiştir.
78.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Almanya, Rusya, İtalya ve Osmanlı Devletinde yönetim değişikliği olmuştur.
79.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Çarlık Rusya Yıkılmıştır.
80.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya ve Türkiye gibi yeni devletler kurulmuştur.
81.) I. Dünya Savaşı Sonucu: En karlı çıkan devlet İngiltere olmuştur.
82.) I. Dünya Savaşı Sonucu: İtalya büyük bir ekonomik bunalıma girmiştir.
83.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Manda yönetimleri kurulmuştur.
84.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Wilson’un önerisi doğrultusunda Milletler Cemiyeti kurulmuştur.
85.) I. Dünya Savaşı Sonucu: Çok partili yaşama kapalı yönetimler oluştu. Almanya’da-Nazizm, İtalya’da-Faşizm, Rusya’da-Sosyalizm’dir.
86.) I. Dünya Savaşının başlama nedenleri ortadan kaldırılmadığı için II. Dünya Savaşı kaçınılmaz olmuştur.
87.) Mandaterlik: Batılı büyük devletlerin Wilson ilkelerine karşı ortaya attığı yeni sömürgecilik anlayışıdır.
88.) Milletler Cemiyetinin(20 Ocak 1920) Başarısızlığı: Savaşların devam etmesine ve II. Dünya savaşının başlamasına neden olmuştur.
89.) Milletler Cemiyetinin Başarısızlığı: Üye bazı ülkeler milliyetçilik ilkesini, yenilen bir ülkeyi bölmek, güçten düşürmek amacıyla kullanmış.
OLAYLARIN SIRALAMASI
ATATÜRK DÖNEMİ(1881-1938) OLAYLARI
1908
II. Meşrutiyet
1909
1911
31 Mart Olayı
Trablusgarp Savaşı
1912
Uşi Antlaşması
I. Balkan Savaşı
II. Balkan Savaşı
1913
İstanbul Antlaşması
Atina Antlaşması
1914
I. Dünya Savaşı
24 Temmuz 1908
1915
13 Nisan 1909
1911-1912
1916
1917
1912
1912
1913
1919
29 Eylül 1913
14 Kasım 1913
1920
Kafkas, Kanal
Oca-Şub 1915
Çanakkale
1915
Irak, Galiçya ve Makedonya Cephesi, Gizli Antlaşmalar
İstanbul Antlaşması
18 Mart-10 Nis 1915
Londra
20 Nisan 1915
Sykes-Picot Antlaşması
26 Nisan 1916
St.jean de Maurienne Antlaşması
17 Nisan 1917
Wilson İlkeleri
Savaşı Bitiren Antlaşmalar
Versay Antlaşması
28 Haziran 1919
Sen Germen Antlaşması
10 Eylül 1919
Nöyyi Antlaşması
27 Kasım 1919
Triyanon Antlaşması
4 Haziran 1920
Sevr Barışı
10 Ağustos 1920
Milletler Cemiyeti Kuruldu
20 Ocak 1920
1914
Kaynak: 2008 KPSS Yargı Yayınları(Lise Ve Önlisans Mezunları İçin)
2010 Cebel_islam - Hazırlayan: Emre ÖZDEMİR
BİTTİ