türk dış politikası

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
1
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Lozan Barış Antlaşması Türk Tarihinde Bir Dönüm Noktasıdır
2
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Lozan Barış Antlaşması, Türkiye ile İtilaf Devletleri
arasında eşit şartlara göre yapılmıştır. Antlaşma ile,
Türkiye diğer devletler tarafından tanınmıştır.
3
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Atatürk Döneminde Dış Politika
Barışçıdır
Bağımsızdır
Gerçekçidir
Hukuka Bağlıdır
Milli Güce Dayalıdır
4
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Lozan’ da Çözümlenemeyen Sorunlar
Yabancı Okullar
Musul Sorunu
Boğazlar Meselesi
Hatay Sorunu
Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi
5
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
1- Yabancı Okullar Sorunu
Lozan’ da bu okullara Türk
hukuk kurallarına uyma şartı
getirildi.
Buna göre; Türkçe dersi
yanında tarih ve coğrafya
dersleri de Türk öğretmenlerce,
Türkçe olarak okutulacak ve
okullar
Türk
müfettişler
tarafından denetlenecekti.
6
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
1- Yabancı Okullar Sorunu
Alınan kararlara en çok İngiltere ve
Fransa tepki gösterdi.
Ancak Türkiye bu meseleyi bir iç
mesele olarak gördü ve aldığı
kararların arkasında durdu.
Pek çok okul kurallara uymadığı
için kapatıldı. Böylece, Türkiye,
bağımsız bir devlet olarak kendi
kanunları çerçevesinde çözdü.
7
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
2- Musul Sorunu
Musul, petrol bakımından zengin
bir Osmanlı eyaleti idi. Bu
nedenle, I. Dünya Savaşı sonunda
İngiltere tarafından işgal edildi.
8
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Musul
Sorunu
İngiltere
ile
Türkiye
arasında
çözümlenemeyince Milletler Cemiyeti’ ne taşındı.
Milletler Cemiyeti, Musul Sorununu İngiltere lehine çözdü.
5 Haziran 1926 tarihinde Ankara Antlaşması imzalandı.
Anlaşmaya göre; Musul, İngiltere’ nin mandası
altındaki Irak’ a bırakıldı. Buna karşılık 25 yıl süreyle
Irak’ ın petrol gelirlerinden % 10’ luk bir pay Türkiye’
ye verilecektir.
9
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
3- Boğazlar Sorunu
Lozan ile Boğazların her iki
yakası askersiz bırakılmış ve
yönetim
uluslararası
bir
komisyona bırakılmıştı.
Ancak 1933’ ten sonra dünya
devletlerinin
hızlı
bir
silahlanma yarışına girmesi
Türkiye’ yi harekete geçirdi.
10
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
Tarih: 20 Temmuz 1936
Yer: Montrö- İsviçre
Taraflar: Türkiye, Bulgaristan, Fransa, İngiltere, Japonya, Romanya,
Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Yunanistan
1- Boğazlar Komisyonu kaldırıldı. Boğazların savunulması
Türkiye’ ye bırakıldı.
2- Boğazlardan geçiş, Türkiye ile Karadeniz’ de kıyısı olan
devletlerin güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde düzenlendi.
3- Ticaret gemilerine tam bir geçiş serbestliği tanındı.
Savaş gemileri için geçiş sözleşme
hükümleri ile sınırlandırıldı.
11
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
4- Hatay Sorunu
Hatay, Mondros’ tan sonra
Fransızlar tarafından işgal
edildi.
20 Ekim 1921’ de Fransa ile
imzalanan
Ankara
Anlaşması ile Hatay, Fransa’
nın mandası altında olan
Suriye’ ye bırakıldı.
Atatürk’ ün belirlediği
Hatay Devleti Bayrağı
12
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
4- Hatay Sorunu
Hatay’ ın durumunu yakından takip
eden Mustafa Kemal, Adana’ya yaptığı
bir ziyarette « Kırk asırlık Türk yurdu
düşman elinde esir kalamaz.» diyerek
Hatay’ ın önemini vurgulamıştır.
13
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
4- Hatay Sorunu
Fransa, 1936 yılında Suriye’ nin
bağımsızlığını tanıdı.
Atatürk,
Hatay
meselesinin
çözümlenmesi için konuyu Milletler
Cemiyeti’ ne taşıdı.
Fransa ile Türkiye arasında gerçekleşen
görüşmeler sonucunda Hatay’ da
seçimler yapıldı ve 2 Eylül 1938
tarihinde Hatay Devleti kuruldu.
Hatay Millet Meclisi, 23 Haziran 1939
tarihinde Türkiye’ ye katılma kararı aldı.
7 Temmuz 1939’ da Hatay, Türkiye’ nin
bir ili haline geldi.
14
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
5- Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi
Lozan’ da Türkiye’deki Rum nüfus ile
Yunanistan’ daki Türklerin karşılıklı
olarak
mübadele edilme kararı
alınmıştır.
Bu mübadelede İstanbul’ daki Rumlar ile
Batı Trakya’ daki Türkler göçün dışında
bırakılmıştır.
Mübadele Komisyonu’ nun Türk
Yunan Üyeleri
15
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
5- Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi
Yunanistan, İstanbul’ a ne zaman
yerleşmiş olursa olsun burada
bulunan Rum nüfusun tamamının
mübadele dışında tutulmasını
istiyordu.
Oysa buraya yerleşen Rumların
önemli bölümü İstanbul’ un işgali
sırasında farklı yerlerden gelmişlerdi.
16
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
5- Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi
Türkiye bu dönemde gelen Rumların
mübadeleye dahil olmasını istiyordu.
Bu iki taraf arasında anlaşmazlığa
sebep oldu.
İki
taraf
arasında
yapılan
görüşmelerle sorun çözümlendi.
Yerleştikleri tarihe bakılmaksızın
İstanbul’ da yaşayan Rumlar ile Batı
Trakya Türkleri yaşadıkları yerde
kaldılar.
17
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
SONUÇ
Atatürk Dönemi Türk dış politikası; milli güce dayalıdır, hukuka
bağlıdır, gerçekçidir, bağımsızdır ve barışçıdır.
Lozan ‘da kesin olarak çözümlenemeyen Musul, Hatay, Boğazlar,
Mübadele ve Yabancı Okullar Sorunları daha sonraki dönemde
çözümlenmiştir.
18