İneklerin Ekolojik Ayak İzi Raporu

Sayı:2013-Rum 38 sayfa 210-218
İneklerin Ekolojik Ayak İzi
Raporu
KONU
İneklerin Ekolojik Ayak İzi Raporu
İLGİ
Küresel Isınmanın Suçlusu İnekler mi?
TERCÜME VE DERLEME
Ruminant Ürün Müdürü Esra ÇINAR
KAYNAKÇA
WWF-Türkiye
Resource: Environmental Impacts on Food Production and
Consumption.
http://www.defra.gov.uk/science/project_data/DocumentLibrary/E
V02007/EV02007_4601_FRP.pdf
Report from FAO: LIVESTOCK'S LONG SHADOW, environmental
issues and options
By Geoffrey Lean , Environment Editor
http://www.independent.co.uk/search/simple.do?destinationSectio
nUniqueName=search&publicationName=ind&pageLength=5&start
Day=1&startMonth=1&startYear=2010&useSectionFilter=true&use
HideArticle=true&searchString=byline_text:(%22%20Environment%
20Editor%22)&displaySearchString=%20Environment%20Editor
New Scientist magazine, 18 July 2007, page 15
Animal Science Journal, DOI: 10.1111/j.1740-0929.2007.00457.x.
YAYININ KAPSAMI
 Ürün tanıtımıdır
 Tercümedir
 Kişisel veya kurumsal değerlendirmedir
 Derlemedir
ÖZET
SONUÇ
Günümüzde, bir yıl içerisinde tüketilen doğal kaynakların
doğa tarafından yenilenmesi 18 ayı buluyor. Başka bir
deyişle, bütün yıl ihtiyacımız olan doğal kaynağı dokuz ayda
tüketiyoruz. Bu nedenle yaşamımız ‘sürdürülebilir’
olmaktan çıkıyor ve dünyadaki türlerin yüzde 30’u
kayboluyor. İklim değişikliği, biyolojik çeşitliliğe yönelik
tehditler, ormansızlaşma ve su krizi açıkça gösteriyor ki
doğal kaynak kullanımımız sürdürülebilir değil. Bugün,
ortalama bir Amerikalı için beş, ortalama bir Avrupalı için
üç, Türkiye’de yaşayan ortalama bir vatandaş için iki
gezegen gerekiyor.
Yine de ekolojik likidite krizini geri çevirme olanağına
sahibiz. Ekolojik limit aşımını önlemek için henüz çok geç
değil.
Gezegenimizin sahip olduğu kaynakların kendini
yenilemesini sağlamak için ayak izimizi küçülterek, bu
kaynakları sağlayan ekosistemleri daha iyi yönetmemiz
gerekiyor.
Hayvancılık sektörüne hizmet sağlayan bizlerin ekolojik
sisteme sağlayacağımız her katkı, şüphesiz gelecek için
büyük önem taşıyacaktır.
Ekolojik Ayak İzi
Nedir?
«Ekolojik ayak izi, 1961 ile
2007 yılları arasında iki
katına çıktı. Karbon ayak izi
son 10 yılda 3 katına
çıkarak ekolojik ayak izinin
yarısından fazlasını
oluşturuyor.»
Ekolojik ayak izi, insanların kullandığı
yenilenebilir kaynakları sağlayabilmek için
gereken, biyolojik olarak verimli ve suyun
bulunduğu alanı hesaplar. Buna, altyapı ile
karbondioksit (CO₂) emilimini sağlayacak
bitki örtüsü için gereken alan da dahildir.
Ekolojik ayak izi; biyosfer üzerinde
birbiriyle yarışan insan taleplerini,
gezegenin kendini yenileme kapasitesiyle
karşılaştırarak hesaplanır. Yenilenebilir
kaynakları sağlamak, altyapı ve atık
bertarafı için gerekli alanlar toplanarak
ekolojik ayak izi elde edilir. Mevcut
hesaplamaya dahil edilen tek atık CO₂’dir.
Ülkelerin Ekolojik Ayak İzi Bileşenleri
• Otlak ayak izi: Et, süt, deri ve yün
ürünleri için hayvancılık yapılan alanın
yüzölçümü
• Karbon tutma ayak izi: Okyanuslar
tarafından tutulan CO₂ emisyonunun
yanı sıra, fosil yakıt tüketimi, arazi
kullanımı değişiklikleri ve kimyasal
süreçlerden kaynaklanan emisyonların
tutulması için gereken orman alanı
• Balıkçılık sahası ayak izi: 1.439 farklı
deniz türü ve 268’i aşkın tatlı su
türünün avlanma verilerine dayanarak,
yakalanan balık ve deniz ürünleriyle
ortaya çıkan tahmini birincil üretim
• Tarım arazisi ayak izi: İnsan tüketimi
için gıda ve lif, hayvan yemi, yağ
bitkileri ve kauçuk üretimi için
kullanılan alanın yüzölçümü
• Yapılaşmış alan ayak izi: Ulaşım,
konut, endüstriyel yapılar ve
hidroelektrik santralleri de dahil olmak
üzere insan altyapısıyla kaplı alanın
yüzölçümü
Kaynak: Yaşayan Gezegen Raporu 2010, Küresel Ayak İzi Ağı
Ruminant
Karbon
Ayak İzi
«Karbon ayak izi; birim
karbondioksit cinsinden
ölçülen, üretilen sera gazı
miktarı açısından insan
faaliyetlerinin çevreye
verdiği zararın ölçüsüdür.»
Küresel ısınmanın başlıca sorumlusu
olarak gösterilen, sera etkisine yol açan
gazların oluşumuna neden olan ve fosil
yakıtların kullanımıyla atmosfere yayılan
CO₂ salınımının bireyin ve şirketlerin
doğrudan veya kullandığı ürünlerin
üretimi açısından enerji kullanımıyla
dünyaya bıraktıkları zarar anlamına
gelmektedir.
Atmosferdeki karbondioksit ve metan
oranlarındaki artış dünya yüzeyinin
sıcaklığını yükseltmektedir. CO₂
oranındaki artış dünyanın yüzeyini
ısıtmakta ve kutuplara yakın buzların
erimesine yol açmaktadır. Buzlar eridikçe
yerlerini kara veya sular almaktadır. Kara
ve suların buza oranla daha az yansıtıcı
olması güneş ışınımı emilimini arttırmakta
ve dolayısıyla buzullarda daha fazla
erimeye yol açmaktadır.
İklim değişikliği, dünya nüfusunun ve
doğanın karşılaşmakta olduğu başlıca
sorunlardan biridir. Bu değişiklik, gittikçe
artan bir oranda atmosfere yayılan sera
gazı emisyonları nedeniyle ortaya
çıkmaktadır.
Karbon ayak izi miktarının belirlenmesi ve
azaltılması iklim değişikliğinin
önlenmesinde büyük önem taşımaktadır.
Bu bağlamda enerji verimliliğinin
arttırılması, karbon emisyonlarının yeşil
enerji kullanımıyla azaltılması ve bunu
takiben arta kalan sera gazı
emisyonlarının nötrlenmesi hedefiyle
karbon dengeleme yatırımları yapılması
gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Karbon ayak izi iki ana parçadan oluşur:
doğrudan/birincil ayak izi ve
dolaylı/ikincil ayak izi.
Birincil ayak izi evsel enerji tüketimi ve
ulaşım (sözgelimi araba ve uçak) dahil
olmak üzere fosil yakıtlarının
yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO₂
emisyonlarının ölçüsüdür.
İkincil ayak izi kullandığımız ürünlerin
tüm yaşam döngüsünden, bu ürünlerin
imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla
ilgili olan dolaylı CO₂ emisyonlarının
ölçüsüdür.
Ruminant
Masum Görünen İneklerimizin
Ayak İzi Raporu
İnekler küresel ısınmaya neden olur mu?
«FAO (Food and Agriculture
Organization of the United
Nations)’ ya göre; dünya
genelindeki toplam sera
gazı salınımının %18’inden
tarımsal faaliyetler
sorumludur. Bu rakam tüm
taşıma-ulaşım
sektörlerinden daha
fazladır.»
Bir inek yılda 70-120 kg metan gazı üretir.
Metan gazı da CO₂ gibi sera gazlarından
biridir. Ancak metan gazının atmosfere
olan negatif etkisi CO₂ gazından 23 kat
daha fazladır. Bu nedenle yılda bir inekten
100 kg metan salınımı, 2300 kg CO₂
salınımına eşdeğerdir.
2300 kg CO₂: Aynı miktardaki karbon
dioksit 1000 litre petrolün yanması
sonucu açığa çıkar.100 kmde 8 litre petrol
yakan bir araç yılda 12500 km yol yapar.
Dünya’da 1.5 milyar civarında inek ve besi
sığırı bulunmaktadır. Dünyadaki tüm
ruminantlar yılda 2 milyar ton CO₂’ye
eşdeğer gaz yaymaktadır.
FAO’ya göre sığır yetiştiriciliği sera gazı
salınımında en önemli yeri almaktadır.
Henning Steinfeld’e göre (FAO
Hayvancılık Bilim Şubesi Başkanı);
hayvancılık günümüzün en ciddi çevresel
sorunlarının en önemli aktörlerinden
biridir. Steinfeld; acil eylem planları
durumu düzeltmek ve önlem almak için
şarttır diye düşünüyor.
Bugün hayvancılık; çoğunluğu sürekli
meralar olmak üzere dünya genelinde
kara yüzeyinin yüzde %30’unu, fakat
bunun yanında ekilebilir arazilerle birlikte
% 33’ünü kullanmaktadır.
Buna ilaveten, tropik ormanlar ve yağmur
ormanları otlanan arazilerin ve tarım
arazilerinin temizlenmesi için 2,8 milyar
ton CO₂ salınımı yapmaktadır.
Ruminant
Küresel Isınmanın Suçlusu
Sadece İnekler mi?
Tarımsal faaliyetlerin küresel ısınma
üzerindeki büyük etkisi inkar edilemez.
«Büyükbaş beslemede
metan gazı üretimini
azaltacak yem
hammaddeleri (Bira
mayası, maya kültürleri,
soğuk preslenmiş kanola
küspesi, mısır lapası, üzüm
posası gibi ürünler)
üzerinde yoğun çalışmalar
yapılmaktadır. Bu
çalışmaların netlik
kazanmasıyla birlikte,
hayvanlarımızın ekolojik
sisteme verdikleri zarar
mümkün olduğunca en aza
indirilmeye çalışılacaktır.»
Tarımın temeli; gıda üretimi için tüketici
taleplerine hizmet etmek olduğundan,
bizlerin beslenmemizi kontrol etmesi
gerekir. Artan refah düzeyiyle birlikte her
yıl insanlar daha fazla et ve süt tüketme
eğilimindeler. Küresel et üretiminin, 19912001 yılları arasında 229 milyon ton iken,
2050 yılında 465 milyon ton olarak yani 2
katından daha fazla artış göstereceği
öngörülmektedir. Süt üretimi de yine 580
milyon tondan 1043 milyon tona
çıkacaktır.
Japonya’da yapılmış bir çalışma 1 kg sığır
eti üretiminin küresel ısınmada sera gazı
salınımı olarak 36. 4 kg CO₂‘ye eşdeğer
olduğunu göstermektedir. Ayrıca gübre
bileşenleri 340 g sülfür dioksit ve 59 g
fosfat yayılmasına neden olur ve 169
mega jule enerji tüketir.
Diğer bir deyişle; 1 kg sığır eti, ortalama
bir otomobilin her 250 km’ye yaydığı
CO₂’ye eşdeğer CO₂ salınımına neden olur.
Bu miktar 100 Watt ampulün 20 gün
boyunca yanması için yeterlidir.
Aşağıdaki tablo; hayvan çeşidine bağlı
olarak 1 kg etin üretimi için salınan
metan gazının eşdeğeri CO₂ miktarını
göstermektedir.
1 kg et
Sığır
Koyun
Domuz
Tavuk
kg CO₂ üretimi
34,6
17,4
6,35
4,57
Gıda ve enerji gelecekte üzerinde
durulması gereken en önemli iki konudur.
Bunun yanında birbiriyle rekabet
halindeki arazi taleplerini yönetmek için
yeni araçlar ve süreçler belirlenmelidir.
Yiyecek, hayvan yemi ve yakıt üretmemiz,
biyolojik çeşitlilik ve ekosistem
hizmetlerini korumamız için yeterli
olacak arazinin uygun biçimde tahsisi ve
kullanım planlamasının yapılması giderek
önem kazanmaktadır. Sınırlı kaynakların
adil paylaşımını sağlamalı ve eşitsizliği
önlemeliyiz. Ülkeler ve toplumlar
arasında enerji, su ve gıda erişiminin ve
dağılımının eşitlikçi olması güvence altına
alınmalıdır. İş dünyası ve hükümetler
ekolojik ayak izinin azaltılmasında öncü
rol üstlenmelidir. Doğaya değer biçen ve
kaynakları toplumsal zenginlik sağlayacak
biçimde tahsis eden tüm yaklaşımların
önemi büyüktür.
Ruminant
Ayın İpuçları
Kişisel karbon ayak izinizi azaltmanız için
ipuçları
• Yenilenebilir kaynaklardan (rüzgar ve
hidroelektrik gibi) elektrik üreten bir
yeşil enerji elektrik şirketine abone
olun.
• Enerji tasarruflu ampulleri kullanın.
• Kullanmadığınız cihazlarınızı tamamen
kapatın. Kaloriferin, sıcak suyun ısısını
azaltın.
• Bulaşık ve çamaşır makinenizi tam
yükle çalıştırın; bu şekilde su, elektrik
ve deterjan tasarrufu sağlarsınız.
• Çaydanlığa kullanacağınız kadar su
doldurun.
• Cep telefonunuz şarj olur olmaz
şarjdan alın.
• Düzenli aralıklarla buzdolabınızın/derin
dondurucunuzun buzunu çözün.
• Haftalık alışverişinizi tek seferde yapın.
• Çamaşırlarınızı makinede kurutmak
yerine asarak kurutun.
• Spor salonuna arabayla gitmek yerine
koşmayı tercih edin.
• Isı yalıtımlı evler tercih edin.
• Evsel atık sularını geri dönüşüme tabi
tutun.
• Organik ürünleri satın alın.
• "A" sınıfı enerji derecesine sahip
elektronik eşyalar tercih edin.
• Daha az seyahat yapın ve
seyahatlerinizi karbon ayak izinizi
arttırmayacak şekilde yapın.
• Araba kullanmak yerine otobüs ya da
tren kullanın.
• Yurtiçinde acil olmadığı sürece uçak
tercih etmeyin.
• İşvereninizin haftada bir gün evden
çalışmanıza izin verip vermeyeceğinizi
araştırın.
• Yeni araba alacağınız zaman dizel
motorlu olanları tercih edin.
Tatildeyken araba kiralamak yerine
bisiklet kiralayın.
• Eğer musluk suyunu içmek güvenli ise
şişelenmiş su satın almayın (özellikle
uzak yerlerden getirilmişse).
• Mümkün olduğunda geri dönüşüm
yapın.
**Birincil karbon ayak izinin yanı sıra bir
de ikincil ayak izi de vardır ve alışveriş
alışkanlıklarınıza bağlıdır. Süpermarkette
mevsimi dışında yiyecek satın aldığınızda
bunlar uzak ülkelerden uçakla ya da
gemiyle getirilmiş demektir; bu da
karbon ayak izinize katkı da bulunur.
Ruminant