10.3 Korunan Alan İstatistikleri

Korunan Alan İstatistikleri (Metaveri)
Kapsam
Korunan alan istatistikleri; biyolojik çeşitliliğin, doğal ve doğalla ilişkili kültürel kaynakların korunması ve
devamlılığının sağlanması amacıyla, ilgili mevzuata göre ve diğer etkili yollarla yönetilen; milli parklar,
tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı geliştirme sahaları, mağaralar,
muhafaza ormanları, gen koruma alanları, doğal sit alanları, sulak alanlar, özel çevre koruma bölgeleri
vb. koruma statüsü bulunan kara, su ya da deniz alanlarına ilişkin üretilen istatistikleri kapsamaktadır.
Bu kapsamda yapılan çalışmalar neticesinde aşağıdaki ana konu başlıklarında istatistiki veriler
üretilmektedir;
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamında yer alan korunan alanlar
4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamında yer alan korunan alanlar
6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında yer alan korunan alanlar
Sulak alanlar
Özel çevre koruma bölgeleri
Doğal sitler
Mağaralar
Tanım ve kavramlar
Korunan Alan: biyolojik çeşitliliğin, doğal ve doğalla ilişkili kültürel kaynakların korunması ve
devamlılığının sağlanması amacıyla, ilgili mevzuata göre ve diğer etkili yollarla yönetilen; milli parklar,
tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı geliştirme sahaları, muhafaza
ormanları, gen koruma alanları, doğal sit alanları, sulak alanlar, özel çevre koruma bölgeleri vb. koruma
statüsü bulunan kara, su ya da deniz alanlarını ifade eder.
Milli Park: Bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak
değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır.
Tabiat Parkı: Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme
ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarıdır.
Tabiat Anıtı: Tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli
park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarıdır.
Tabiatı Koruma Alanı: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya
kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva
eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış
tabiat parçalarıdır.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahası: Av ve yaban hayvanlarının ve yaban hayatının korunduğu,
geliştirildiği, av hayvanlarının yerleştirildiği, yaşama ortamının iyileştirici tedbirlerin alındığı ve
gerektiğinde özel avlanma plânı çerçevesinde avlanmanın yapılabildiği sahalardır.
Gen Koruma Ormanı: Bir türün genetik çeşitliliğinin doğal ortamda (in-situ) korunması amacıyla
seçilen ve yönetilen doğal meşcerelerdir.
Tohum Meşceresi: Mevcut koşullar altında istenilen karakter bakımından üstün özelliklere sahip
ağaçların bulunduğu, belirli bir coğrafi bölgede yer alan ve tohum üretimi için özel bir yönetim ve
işletmeye tabi tutulan meşcerelerdir.
1
Tohum Bahçesi: Sık, bol ve kolay tohum üretmek için kurulan ve yönetilen dışarıdan gelebilecek polen
akışını önleyecek veya engelleyecek şekilde izole edilen üstün ağaçların dölleri (tohum plantasyonu)
veya klonları (klonal tohum bahçesi) ile oluşturulmuş plantasyonlardır.
Muhafaza Ormanı: Ülke savunması, yerleşim yerleri, tarım alanları ve sınai tesisleri açısından önemli
fonksiyonları olan ve bu amaçla kullanıma ayrılan ormanlara denir.
Sulak Alan: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu,
denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su
kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve
turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan
kalan yerler.
Ramsar Alanı: 9 (dokuz) adet Uluslararası Önem Sahip Sulak Alan kriterlerinden en az birisine sahip
sulak alan.
Uluslararası öneme sahip sulak Alan: Sözleşmenin Taraflar Toplantısında kabul edilen "Uluslararası
Öneme Sahip Sulak Alan Kriterleri"nden en az birine sahip olan alanlar
Özel Çevre Koruma Bölgesi:
Doğal Sit:
Mağaralar: Yüzeyle bağlantısı olan, jeolojik süreçler sonunda oluşmuş, en az bir insanın sürünerek bile
olsa girişine olanak verecek genişliğe ve yüksekliğe sahip, tek veya birçok boşluk, oda, galeri ve
bacadan oluşabilen doğal yeraltı boşluklarıdır.
Coğrafi kapsam
Türkiye
Veri kaynakları
İdari kayıtlar
Veri derleme yöntemi
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamındaki korunan alanlar, sulak
alanlar ve mağaralara ilişkin istatistiki veriler Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, gen
koruma alanları ve muhafaza ormanlarına ilişkin istatistiki veriler Orman Genel Müdürlüğü, özel çevre
koruma bölgeleri ve doğal sitlere ilişkin istatistiki veriler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve diğer kurum/
kuruluşların idari kayıtlarından derlenmektedir.
Veri Yayımlama Şekli
Web (elektronik ortam) + yayın
Periyodu
Yıllık
Yayımlanma zamanı
t+12 (referans yılını takiben 12 ay)
2