Kan Dokusu

4/7/13 KAN (Blood, Hemo, Yun; Heima) Doç. Dr. Özgür Çınar Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 1 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 2 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 3 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 4 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 5 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 6 1 4/7/13 Plazma Kanın Proteinleri Su: %90 Albumin Karaciğerde üreYlir Proteinler: %9 OsmoYk (onkoYk) basıncı düzenler Hormon, bilurubin gibi çeşitli molekülleri taşır Albumin: En çok, en küçük Fibrinojen: En büyük Globulin Globulinler Hormonların, metal iyonların, lipitlerin taşınmasında görevli α,β globulin KC’de, γ globulin plazma hücrelerinde üreYlir Ig yapısında Ab’ları oluşturur. Diğer moleküller: %1 İyonlar, metaller, Glikoz, yağ asitleri, aminoasitler Komplemanlar, pıhclaşma faktörleri, lipoproteinler Gazlar; CO2, O2, N2 vb Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 7 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 8 Periferik Kanın Yayılması ve Boyanması Kan Sayımı, Hemogram Romanowsky Boyaları (Dmitri Romanowsky, 1861-­‐1921, Rus fizikçi) Giemza (Gustav Giemza, 1867-­‐1948, Alman kimyacı, bakteriyolog) Wright (James Homer Wright, 1869-­‐1928, Amerikan patolog) Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 9 Periferik Kanın Yayılması ve Boyanması Boya Maddeleri: Eosin (asit): Eritrositler, granüller Azür (Baz, MetakromaYk) Me?len mavisi (Baz) Çekirdek Bazofil granülleri Sitoplazmik RNA Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 10 Kanın Hücreleri hematokrior (% 45) Eritrosit Lökosit Nötrofil Eozinofil Granüllü (Granüler) Bazofil Lenfosit Monosit Granülsüz (Agranüler) Trombosit Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 11 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 12 2 4/7/13 Kanın Hücreleri (mm3 = µl kanda) Eritrosit (Yun; Kırmızı + Hücre) Eritrosit : 4 milyon – 6 milyon Görevi: Kanda oksijen taşımak Lökosit : 4.000 – 10.000 Sayısı: 4milyon-­‐6 milyon/mm3 Nötrofil: % 40-­‐70 Ömrü: 120 gün Eozinofil: % 1-­‐4 Şekli: 7x2 µm, bikonkav disk Bazofil: % 1 Lenfosit: % 20-­‐40 Çekirdek ve organel YOK Monosit: % 2-­‐8 Hücre zarı (özel), hemoglobin ve glikoliYk enzimler VAR Trombosit: 150.000 – 400.000 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yapım -­‐ yıkım: Kemik iliği -­‐ Dalak 13 Eritrosit Zarı Neden Özeldir? Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 14 Eritrosit Zarı Proteinleri -­‐1 Glikophorin Zar sialoglikoproteini (sialik asit, glikozil) Diğer hücrelere ve damara yapılmayı önler MNS anYjen sistemi ve kan grubundan sorumludur Band 3 (Anyon değişYrici kanal) HCO3 – Cl değişYrici kanalı (pompa değil) Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 15 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 16 Eritrosit Adlandırmaları Eritrosit Zarı Proteinleri -­‐2 Anemi x Polistemi (Sayı) Band 4.1 Mikrosit – Normosit – Makrosit (Büyüklük, MCV: 80-­‐95 fL) Membran şeklinin belirlenmesi Anizositoz: Büyüklük farklılığı Mutasyonu: herediter eliptositoz Poikilositoz: Şekil anomalisi Spektrin Membran şeklinin belirlenmesi – düzenlenmesi Hipokrom – Normokrom – Hiperkrom (Hb miktarı) Mutasyonu: herediter sferositoz Hemoliz Ankyrin: Bağlayıcı protein Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Rulo formasyonu 17 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 18 3 4/7/13 Hemoglobin (Hb: 14-­‐16 g/dL) Anemi (Yun, An+haima, Kansızlık) Heme (Demir taşıyan porfirin) + Globin Eritrosit sayısı x Hemoglobin Erişkinde: Hemoglobin < 12 g/dL Hb A: (α2β2), %95 MikrosiYk: Demir eksikliği anemisi, talasemi Hb A2: (α2δ2), %3 Fetüste: Hb F (α2γ2) NormosiYk: HemoliYk anemi, akut kan kaybı Embriyoda: Gower 1 (ζ2ε2) Gower 2 (α2ε2) Hemoglobin Portland (ζ2γ2) MakrosiYk: MegaloblasYk anemi, hipoYroidi Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 19 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hemoglobin, oksijen taşır. 20 Hemoglobin ile ilişkili adlar Demir içeren, O2 taşıyan metalloprotein Methemoglobin: Fe+3 değerlikli Akciğerlerden organlara O2 (1,34 mL O2/Hb; 4O2/Hb) Karboksihemoglobin: CO bağlı Dokudan akciğerlere CO2 (karbaminoHb,%10) Karbaminohemoglobin: CO2 İnsan demirinin (2-­‐6 gr), %70’i Hb’in yapısındadır. Fötal Hb: Hb F (α2γ2) Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 21 HemoglobinopaYler Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 22 Orak Hücreli Anemi Talasemi (Akdeniz Anemisi, Yun; deniz kanı): Otozomal resesif bir hastalıkcr Globin (alfa ya da beta) zincirlerin sentez hatası Orak Hücreli Anemi (Hb S) Beta zincirini kodlayan gendeki nokta mutasyon sonucu glutamik asit yerine valin geçer. Otozomal resesif bir hastalıkcr Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 23 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 24 4 4/7/13 Kan Grupları Lökosit (Yun; Beyaz + Hücre) Kan grubu
(ABD %)
Yüzey antijeni
(aglütinojen)
Serum antikoru
(aglütinin)
A (%40)
A antijeni
Anti-B
B (%10)
B antijeni
Anti-A
AB (%4)
A ve B antijenleri
Antikor yok
O (%45)
Antijen yok
Anti A ve Anti B
(evrensel verici)
Görevi: Bağışıklık (immün) sistem Sayısı: 4.000-­‐10.000/mm3 Ömrü: Türüne göre değişir Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Şekli: Türüne göre 7-­‐15 µm Çekirdek ve organel VAR 25 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 26 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 28 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 30 Nötrofil Lökositler Granüler Polimorf nükleer lökositler Nötrofil, Eozinofil, Bazofil Agranüler Mononükleer lökositler Lenfosit, Monosit Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 27 Nötrofil Nötrofil Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 29 5 4/7/13 Eozinofil Bazofil Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 31 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 32 Lenfosit Lenfositler -­‐ 1 T, B ve NK Yüzey anYjenlerine göre ayrılır (CD, cluster of differenYaYon) T ve B lenfositler kendinden olmayanı tanır B lenfositler: Kemik iliği kaynaklı, Humoral immünite: AnYkor üreYmi, plazma hücresi Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 33 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 34 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 36 Monosit Lenfositler -­‐ 2 T lenfositler (Ymosit): Timusta olgunlaşırlar Kandaki sayıları diğerlerinden daha çoktur (%70) Hücresel immünite Th:Sitokin üreYr, Tsitotoksik: Toksik granülleri vardır NK (Natural Killer) Tümör hücrelerini ve virüsle enfekte hücreleri yüzey anYjeni (MHC-­‐I) değişikliklerinden tanır Toksik granülleriyle bu hücreleri lizise uğracr. Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 35 6 4/7/13 Bir allerjen inhale edildiğinde Trombosit, Platelet, Kan Pulcuğu Megakaryosit kökenli. TrombopoeYn (KC, böbrek) 2-­‐4 um çaplı, organelli, çekirdeksiz hücre fragmentleridir. •  Membran Sistemi •  Açık kanalikül sistemi: Sitoplazmik kanallardır •  Yoğun tübül sistemi: GER kaynaklı kalsiyum depo bölümü •  Granülomer (Organel Zonu): Hücrenin merkezidir. GER, Golgi, mitokondri, granüller (ADP, Ca, Tromboksan A2, serotonin vs.) •  Hyalomer (Periferal Zon): Hücrenin periferidir. Hücre iskeleY elemanları içerir, şeklini verir. Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 37 38 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 40 Trombosit Trombosit, Platelet, Kan Pulcuğu Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 39 Hemostaz
PT: 12-15; INR: 1
aPTT: 25-40 sn
Contact activation
pathway
F 12, 11, 9
Vazokonstrüksiyon
F 3, 7
Tissue factor
pathway
Aspirin, NSAID
(COX 2 inh)
Delta gr à Ca, ADP, TxA2 diğerleri
Alfa gr à fibrinojen
HMWK
F12
Prekallikrein
F 10, 2, 1 + 13
Gp Ia/IIa
vWF
Gp Ib/IX
Doku faktörü (F3)
Gp IIb/IIIa
(Fibrinojenle)
Kanama Zamanı: 3-7 dak
Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 41 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 42 7 4/7/13 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 43 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 44 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 45 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 46 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 47 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 48 8 4/7/13 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 49 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 50 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 51 Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 52 Yararlanılan ve Önerilen Kaynaklar •  Histology and Cell Biology, 3. Basım • 
Kierszenbaum A.L., Tres L.L. •  Histology, A Text and Atlas, 5. Basım • 
Ross M.H., Pawlina W. •  Ganong’ Review of Medical Physiology, 23. Basım • 
Barre• K.E., Barman S.M., ve ark. •  Color Textbook of Histology, • 
Gartner L.P., Hia• J.L. Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 53 54 9 4/7/13 Bu sunum bilginin paylaşılması amaçlıdır. Bu nedenle, kaynak göstererek izinsiz kullanılabilir (42. slayt hariç, telif hakkına sahip). Pdf formacnı indirmek için: www.ozgurcinar.com Doç. Dr. Özgür Çınar, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 55 10