Eczacılık Hizmetleri Verimlilik Kriterleri Eğitimi

Eczacılık Hizmetleri
Verimlilik Kriterleri Eğitimi
Ecz. Burcu KARAÜZÜM
Ecz. Orhan ZİYA
Hastane Eczacılığı Yönetim Birimi
18-23 Ekim 2015/Antalya
SUNUM PLANI
1. Sağlık Tesislerinin Verimliliğinin Yerinde
Değerlendirilmesi
2. Eczane Hizmetleri Verimlilik Kriterleri
3. Medikal Depo Verimlilik Kriterleri
*
SAĞLIK TESİSLERİNİN
VERİMLİLİĞİNİN
YERİNDE
DEĞERLENDİRİLMESİ
SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE
DEĞERLENDİRİLMESİ
*Madde 29: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun Görevleri
 Sağlık hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak, faaliyetlerini izlemek ve
değerlendirmek, iyi uygulama örneklerini yaygınlaştırmak, düzenleme
yapılması ve politika oluşturulması maksadıyla Bakanlığa teklifte
bulunmak.
 Performans değerlendirmesi yapmak, rapor hazırlamak, değerlendirme
sistematiği için her türlü alt yapıyı kurmak.
 Kendisine bağlı sağlık kuruluşlarında hasta haklarına, hasta ve çalışanların
sağlığına ve güvenliğine yönelik iyileştirme çalışmaları yapmak.
*663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN
YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
VERİMLİLİK
VE KALİTE
YÖNETİMİ
DAİRE
BAŞKANLIĞI
VERİMLİLİK
GÖZLEMİ
STOK TAKİP
VE ANALİZ
DAİRE
BAŞKANLIĞI
SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE
DEĞERLENDİRİLMESİ
SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE
DEĞERLENDİRİLMESİ
SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE
DEĞERLENDİRİLMESİ
HASTANE ECZACILIĞI VE MEDİKAL
DEPO BOYUTUNDA
VERİMLİLİK KRİTERLERİ
OPTİMAL HİZMET SUNUMU
SAĞLAMAYI AMAÇLAR
VERİMLİLİK KRİTERLERİ
ECZACILIK HİZMETLERİ BOYUTU
MKYS'de tanımlanan
sınıflandırmaya göre sağlık
hizmeti sunumunda gerekli
olan temel ilaç listesi ve sarf
malzeme listesi oluşturulmuş
mu?
TEMEL İLAÇ VE TEMEL TIBBİ SARF MALZEME
LİSTESİ
Sağlık tesisinde hasta yükü dağılımı ve standart
tedavi protokolleri doğrultusunda her zaman
yeterli miktarda bulundurulması gereken,
MKYS'de tanımlanan sınıflandırmaya göre hazırlanan
listelerdir.
TEMEL İLAÇ VE TEMEL TIBBİ SARF MALZEME
LİSTESİ
Toplumdaki
Hastalık Durumu
Sağlık Tesisindeki
Hasta Profili veya
Hekim Nitelik Ve
Niceliğindeki
Değişim
Yeni Geliştirilen
veya Piyasadan
Geri Çekilen İlaçlar
LİSTELERİN
GÜNCELLEMESİ
İlaç ve Tıbbi Sarf Malzemelerin
minimum, maksimum ve kritik
stok seviyeleri belirlenmiş mi?
STOK YÖNETİMİ
Etkin bir sağlık hizmet sunumu için, sağlık tesislerinde belli bir miktar stok bulundurulması
gerekmektedir.
Stok kontrolünde temel amaç, toplam maliyeti minimum yapacak şekilde, her bir üründen
ne kadar sipariş edileceğinin ve bu siparişlerin ne zaman verileceğinin belirlenmesidir.
STOK YÖNETİMİ
Ekonomik sipariş miktarı modelinde amaç toplam maliyeti minimum yapacak şekilde ne
kadar sipariş verileceğine karar vermektir.
Klasik Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli
Harun SULAK, Stok Kontrolü Ve Ekonomik Sipariş Miktarı Modellerinde Yeni Açılımlar: Ödemelerde Gecikmeye İzin Verilmesi Durumu ve Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, 2008
STOK YÖNETİMİ
Verimlilik kriterlerine göre, ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin minimum, maksimum ve
kritik stok seviyeleri belirlenip, HBYS sistemine girişi yapılmalıdır.
Minimum ve kritik stok seviyesine geldiğinde HBYS sistemi uyarı vermelidir.
STOK YÖNETİMİ
Stok yönetimi; işletmelerin, üretim, satış ve finans durumlarını göz önüne alarak, işletmenin
yapısına uygun en ekonomik stok miktarını belirlemeyi ve stokların bu seviyede tutulmasını
amaçlar.
Bu nedenle stok yönetiminde stok düzeyleri ve stok hareketleri sürekli olarak kontrol edilir.
Medikal depoda stok düzeyi iki ayın (60 gün) altında olmalıdır.
İlaç ve farmakolojik ürünlerin ilaç
deposundan acil servis, yoğun bakım,
ameliyathane, anestezi servisleri ile
özellikli birimlere (Kemoterapi ünitesi,
Nükleer Tıp, TPN Üniteleri vb…) en
fazla 5 günlük stok çıkışı yapılmakta
mıdır?
STOK YÖNETİMİ
İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ
İlaç ve tıbbi sarf malzeme deposundan; tüm servislere verilen ilaç ve
farmakolojik ürünler ile tıbbi sarf malzemeler en fazla 5 günlük miktarda
olmalıdır.
HBYS üzerinden servislerden istemi
yapılan hasta tabelalarındaki ilaçlar,
hasta taburcu olduğunda, ex
olduğunda, başka kuruma sevk
edildiğinde veya lüzum halindekiler
kullanılmadığı zaman 24 saat içinde
ilgili birim sorumlusu tarafından ilaç
iade formu doldurularak eczaneye
iade ediliyor mu?
STOK YÖNETİMİ
İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ
İlgili servis hemşiresi/birim sorumlusu tarafından;
 yapılan rutin kontrollerde stok hareketi görmeyen ilaç/tıbbi sarf malzemelerin,
 hasta taburcu olduğunda, ex olduğunda, başka kuruma sevk edildiğinde veya lüzum
halindekiler kullanılmadığı zaman 24 saat içinde, servislerden istemi yapılan hasta
tabelalarındaki ilaçların hasta bazlı olarak ,
HBYS üzerinden ve iade formu düzenlenmek suretiyle eczaneye iadesi yapılmalıdır.
Hemşire Memnuniyeti
STOK YÖNETİMİ
İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin
imhası ile ilgili yazılı düzenleme
hazırlanmış mı?
STOK YÖNETİMİ
İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İMHASI
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin imhası ile ilgili yazılı düzenleme tüm kullanım
alanlarında bulunmalıdır. (Yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara
monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.)
STOK YÖNETİMİ
İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İMHASI
Narkotik ve psikotrop ilaç
yönetimi uygun şekilde
yapılıyor mu?
NARKOTİK ve PSİKOTROP İLAÇ YÖNETİMİ
Eczanede, medikal depolarda ve servislerde narkotik(kırmızı) ve psikotrop (yeşil) ilaçlara
erişimin kısıtlanarak uygun şekilde saklanmalıdır.
NARKOTİK(Kırmızı) ve PSİKOTROP(Yeşil)
İLAÇ YÖNETİMİ
Yazılı düzenlemeye Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaç kullanımı olan tüm
birimlerden ulaşılabilmelidir.
Narkotik ilaçlarda dahil olmak
üzere hasta adına hazırlanmış
ilaçlar servislerden gelen sağlık
personeline teslim edilirken
kayıt altına alınıyor mu?
İLAÇ TESLİM PROSEDÜRÜ
Narkotik
ilaçlar
servis
sorumlu
hemşiresine/sorumlu
anestezi
teknisyenlerine/sorumlu sağlık personeline teslim edilirken kayıt altına alınmalıdır.
Tüm medikal depo malzemeleri
için miktar ve son kullanma tarihi
yakın olanın daha önce
kullanılmasını sağlamak için
gerekli tedbirler alınmış mı?
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
FEFO
First Expired First Out
Süresi Önce Biten Önce Çıkar
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
Kamu idaresi ile yüklenici arasında imzalanan mal alımına ilişkin sözleşmede
(Teknik şartnamede) kullanım süresinin dolmasına 3 ay kalan tüm ilaç ve tıbbi sarf
malzemelerin bildirimleri yapılmalıdır.
Kullanım süresi dolan veya dolmak üzere olan tüm ilaç ve tıbbi sarf malzemeler
fiyat farkı veya ek bir maliyet talep edilmeden değiştirilmelidir.
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
Tüm medikal depolarda düzenli olarak miktar ve miad kontrolleri yapılmalıdır.
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
Miad yenileme yapılırken tüm medikal malzemeler MKYS üzerinden "Miad
Uzatımı Çıkış" işlem türü ile yüklenici firmaya çıkışı yapılmalıdır. Yükleniciden
gelen uzun miadlı malzemelerde "Miad Uzatımı Giriş" işlemi ile kayıtlara
alınmalıdır.
Görünüşü, okunuşu ve yazılışı
benzer ilaçların depolanmasına
yönelik özel bir düzenleme
yapılmış mı?
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ GÖRÜNÜŞÜ
OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR
Görünüşü ve okunuşu benzer ilaçlar tespit edilerek listelenir ve olası bir karışıklığın
önlenmesi için ilaç dolaplarında farklı raflara yerleştirilir.
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ GÖRÜNÜŞÜ
OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR
Görünüşü okunuşu benzer ilaçlar farklı alanlarda depolanmasına rağmen, bu ilaçların
bire bir aynı görünüşe sahip olması, uygulama esnasında karıştırılmasına sebep olmakta,
bu durum hasta güvenliği açısından risk oluşturmaktadır.
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
GÖRÜNÜŞÜ OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR
Özel bir hastanede doktor tarafından yazılan reçetedeki “Serozil” isimli
şurubun yerine yanlışlıkla “Seroquel25 mg tablet” isimli ilacı veren eczacı
hakkında soruşturma açıldı.
ÖRNEK VAKA-1
Magnezyum Sülfat Ampul – Potasyum Klorür Ampul:
Hamile bir bayan *kasılma şikayetlerinden dolayı hastaneye geldiğinde doktor
tarafından magnezyum sülfat order edilmiştir.
*(Magnezyum sülfat hamilelik zehirlenmesine (eklemsiye) bağlı kasılma
nöbetlerinde kullanılmaktadır.)
İlaç uygulamasından bir müddet sonra magnezyum sülfat yerine potasyum klorür
kullanılmasından dolayı kasılmaların sıklaştığı ve bebeğin kaybedilme riskinin
oluştuğu görülmüştür.
ÖRNEK VAKA-2
Adrenalin Bitartarat Ampul – Atropin Sülfat Ampul:
“Yüksek dozda piridostigmin bromür alan hasta acil servise getirilmiştir.
Parasempatomimetik doz aşımlarında antidot olarak doktor tarafından 2mg
atropin
sülfat
istemi
yapılmıştır.
İlaç uygulamasından bir dakika sonra hastada taşikardi gelişmiş ve atropin
ambalajının adrenalinle karıştırılması sonucu hasta kaybedilmiştir.”
ÖRNEK VAKA-3
Streptomisin Flakon® – İecilline Flakon®:
“Tüberküloz hastalığı tedavisi için hastaneye gelen hastaya Streptomisin
Flakon® yerine İecilline Flakon® uygulanmış ve bu durum hastanın
tedavisinde aksaklıklara neden olduğu gibi penisiline karşı alerjisi olan
hastada komplikasyon gelişimi gözlenmiştir.
• *Hastanın
hemşireyi
ilaçların
kutuları
birbirine benziyor diye
uyarmasına rağmen ;
antasid bir ilaç yerine
pankuronyum verilmesi
• (Paralitik-yüksek dozda
infaz amaçlı kullanılır.)
• SONUÇ : ÖLÜM
*http://abcnews.go.com/Health/nurse-patient-paralytic-antacid/story?id=14997244
Taxol 260mg yerine ,
taksofer 260 mg
uygulanması
SONUÇ : ÖLÜM
İnsülinin kutusu üzerinde yazan
20 IU dozunun ; 200 U ifade
edişinin farkedilmeden enjekte
edilmesi
SONUÇ:ÖLÜM
Yüksek riskli ilaçlar diğer
ilaçlardan farklı bir alanda
muhafaza ediliyor mu?
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇ
Hatalı kullanıldıklarında,
hasta üzerinde geri
dönüşsüz veya kalıcı
olumsuz etki yaratan ilaçlar
(örneğin; sakatlık, ölüm)
İLAÇ
Vücudun işleyişini
etkileyen ve hastalıkları
iyileştirmek için kullanılan
kimyasal maddeler
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR
*Sonuçları Ağır Medikasyon Hatalarına En Sık Neden Olan İlaçlar
• İnsülin
• Morfin
• Heparin
• Fentanil
• Hidromorfon
• Varfarin
• Potasyum Klorür
• Vankomisin
• Enoksaparin
• Metoprolol Tartarat
• Furosemid
• Metil prednizolon
• Meperidin
*Patient safety curriculum guide, World Health Organization
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
Yüksek Riskli İlaçlar
Adrenalin Sülfat
Doz aşımı halinde;
Semptomlar: Ventriküler fibrilasyon ve ölümle sonuçlanabilen kardiyak aritmiler;
şiddetli hipertansiyonun neden olduğu pulmoner ödem ve serebral hemoraji.
Tedavi: Adrenalinin etkileri labetalol gibi kombine alfa ve beta adrenerjik bloker
ilaçlarla giderilebilir veya herhangi bir supraventriküler aritminin tedavisi için betablokerler kullanılabilir; periferal dolaşımda alfa kaynaklı etkilerin kontrolü için
fentolamin kullanılabilir. Çabuk etki gösteren nitratlar ve sodyum nitroprusid gibi
vazodilatörler
tedaviye
yardımcı
olabilir.
Acil yaşam desteği sağlanmalıdır!!!
8 yaşında bir çocuğa
metadon (hiperaktivite
tedavisi) yerine isim
benzerliği ile metadat (
morfin bağımlılığı tedavisi)
kullanılması
SONUÇ : ÖLÜM
Altocor (kolesterol ilacı) Advicor
isimli ilaç ile karıştırıldığından
FDA Altocor isimli ilacı Altoprev
olarak değişmesini önerdi ve
değiştirildi
İlaç paketleme sırasında ilaç
bilgileri ve hasta bilgilerinin
etikete yazılmasının uzun
karmaşık ve zor bir işlem olduğu
tespit edildi
Barkod etiketleme kuralı:
doğru hastaya, doğru ilaç
hastanın ilaçlarının barkod
sistemi kullanılarak, taşınabilir
bir cihaz aracılığı ile
denetlenmesi ve takibi
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR
Yüksek riskli ilaç listesi ve yazılı düzenlemeleri hazırlanarak, tüm kullanım
alanlarında bulundurulmalıdır.
ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR
Yüksek riskli ilaçlar diğer ilaçlardan farklı bir alanda muhafaza edilmelidir.
YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR
İlaçların kırılması, kaybolması,
miadının geçmesi ve yarım
kalması durumuna yönelik
düzenlemeler uygun şekilde
yapılıyor mu?
İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA MİADININ
GEÇMESİ
İlaçların eczanede veya servislerde kırılması, kaybolması veya miadının geçmesi
durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden
ulaşılabilmelidir.
TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Defter ve Belgeler
İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA
MİADININ GEÇMESİ
Tüm ilaçların kullanılmayan yarım dozları takip edilmelidir. Yarım kalması durumunda
yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden ulaşılabilmelidir.
İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA
MİADININ GEÇMESİ
Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaçların kırılması, kaybolması veya miadının geçmesi
durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden
ulaşılabilmelidir.
İlaçlar eczanede her hasta
için ayrı olacak şekilde
paketlenerek, paketlerin
üzerinde ilaçların adı, dozu,
son kullanma tarihi ve hasta
bilgisi belirtilmiş mi?
HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLANMASI VE HASTAYA ULAŞIMI
İlaçlar eczanede her hasta için ayrı olacak şekilde paketlenmiş olmalıdır.
Paket üzerinde;




İlaçların adı,
İlaçların dozu,
İlaçların son kullanma tarihi
Hasta bilgisi
belirtilmiş olmalıdır.
HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLAMA
Ürün ve hasta güvenliğinin sağlaması amacıyla; katı oral formların her bir birim dozunun
ambalajında; ilacın adı, son kullanma tarihi yer almalıdır.
HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLAMA
Hasta bazlı ilaç hazırlama alan ve koşulları oluşturulmalıdır.
Eczanede hasta başı ilaç hazırlamada görevli personelin eğitim durumu en az lise
mezunu olmalıdır.
DOĞRU
İLAÇ
KOŞULLAR
HASTA
GÜVENLİ
UYGUN
Oral ilaçların hazırlanması
uygun şekilde yapılıyor mu?
ORAL İLAÇLARIN HAZIRLANMASI
TABLET KESME-EZME APARATI
Soğuk zincire tabi olan
ilaçların yönetimi uygun
olarak yapılıyor mu?
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
Soğuk Zincire Tabi İlaçlar; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyal açıdan
aktivitesini kaybetmemesi ve stabilitesini koruması için 2-8 °C’de
saklanması gereken ilaçlardır.
Soğuk zincirin bozulmadığının ve ilacın
güvenli olarak saklandığının ispat edilmesi
için dijital aktarımı sağlayan teknolojiler ile
belirli periyotlarda rapor alınıp depo
sorumlusu
tarafından
imzalanıp
arşivlenmelidir.
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
YAZILI DÜZENLEMELER
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
….. KHB Genel Sekreterliği….. Hastanesi
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
Soğuk zincire tabi ilaçlara ilişkin yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara
monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
Sağlık Tesisi içinde soğuk
zincirin kırılmasını
engelleyecek şekilde uygun
şartlarda muhafaza ve transfer
edilmelidir.
Muhafaza ve transferi
sırasında uyarı veren dijital
dereceler (data-logger vb.) gibi
teknolojiler kullanılmalıdır.
Hasta
Servis
Hastane
Eczanesi
Tedarikçi
Firma
İlacın tedarikçi firmadan hastaneye
ulaşıncaya kadar geçen sürede
indikatörlü etiket veya sıcaklık
kaydedici dijital dereceler (data
logger) gibi teknolojilerle soğuk
zincirinin kırılmadığı belgelenmelidir.
Stok fazlası ve ihtiyaç fazlası
olarak başka bir sağlık tesisine
soğuk zincire tabi ilaç gönderimi
soğuk zincir indikatörlü etiket
veya data logger gibi
teknolojilerle yapılmalıdır.
Stok veya İhtiyaç
Fazlası Devir
SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ
KULLANILAN TEKNOLOJİLER
Tedarikçi Firma-Sağlık Tesisi
Stok/İhtiyaç Fazlası Devir İşlemleri
İlaç yönetimi için oluşturulmuş
ikazlar HBYS firması tarafından
sisteme entegre edilmiş mi?
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
İLAÇ-İLAÇ ETKİLEŞİMİ
İlaç-ilaç etkileşim tablosu hazırlanmalıdır ve HBYS’ye entegre edilmelidir.
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMİ
İlaç-besin etkileşim tablosu hazırlanmalıdır ve HBYS’ye entegre edilmelidir.
…Hastanesi
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMİ
Human Albümin etken maddesi içeren ilaçların kullanımının kontrol altına
alınması gerekmektedir. Human Albümin kullanım ikazları HBYS'ye entegre
edilmelidir.
Human Albümin Kullanım Karar Şeması
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
EHU ONAYI GEREKTİREN ANTİBİYOTİKLER
Hasta ilaçlarının talep ve onay süreci HBYS'de SUT EK-4/E de bahsi geçen ‘Sistemik
Antimikrobik ve Diğer İlaçların Reçeteleme Kuralları Listesi ’ne göre yapılmalıdır ve HBYS’ye
entegre edilmelidir.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
HBYS’ye entegre edilmelidir.
(EHU) onayı istenen ilaçlar listesi hazırlanmalıdır ve
Kontrolsüz ve gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmesinde
eczacılara büyük görevler düşmektedir.
EHU Onayı Gerektiren Antibiyotikler
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
Nütrisyon Destek Tedavisi
Malnütrisyon; ‘Fiziksel ve mental fonksiyonların gerilemesi ve hastalıklardan
iyileşmenin bozulmasına yol açan vücut kompozisyonundaki (yağsız vücut
kitlesinin (FFM) ve vücut hücre kitlesinde(BCM) azalma) değişikliklerin oluşumuna
neden olan yetersiz gıda alımından kaynaklanan durumdur.’ (ESPEN)
Nütrisyonel desteğe ihtiyacı olduğu tarama testleriyle belirlenmiş hastaların
nütrisyon destek tedavilerinin düzenlenmesine ilişkin algoritma oluşturulmalı ve
HBYS'ye entegre edilmelidir.
Nütrisyon Destek Tedavisi Algoritması
HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR
Rapora Tabi Olan İlaçlar
Sağlık Uygulama Tebliği'ne (SUT) göre hastaya uygulanabilmesi için rapor gerektiren
ilaçların ve rapor türünün (tek hekim raporu, sağlık raporu vs.) listesi oluşturulmalı
ve HBYS'ye entegre edilmelidir.
SİMDAX İV İnfüzyon Çözeltisi 2.5 mg/ml 1x5 ml'lik flakon
Birbirine karıştırılmaması
gereken ilaçlar ile ilgili gerekli
önlemler alınmış mı?
İLAÇ GEÇİMSİZLİĞİ
İlaç geçimsizlikleri ile ilgili
görsel uyarı ve
bilgilendirme dökümanları
ilaç hazırlama bölümlerinde
bulunmalıdır.
Bilgilendirme
dökümanları;çalışma
alanlarında tercihen duvara
monte PVC kitap şeklinde
olmalıdır.
İLAÇ GEÇİMSİZLİĞİ
Geçimsizlik tespit edildiği
durumlarda gerçekleştirilecek
işlemleri açıklayan yazılı
düzenleme bulunmalıdır.
Yazılı düzenlemeler; çalışma
alanlarında tercihen duvara
monte PVC kitap şeklinde
olmalıdır.
İlaçlarda advers etki bildirimi ile
ilgili sorumlu belirlenmiş mi ve
advers etki bildirimine yönelik
yazılı düzenleme oluşturulmuş
mu?
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
ADVERS ETKİ
Bir beşeri tıbbi ürünün hastalıktan korunma, bir hastalığın teşhis veya tedavisi veya
bir fizyolojik fonksiyonun iyileştirilmesi, düzeltilmesi veya değiştirilmesi amacıyla
kabul edilen normal dozlarda kullanımında ortaya çıkan zararlı ve amaçlanmamış
bir etki
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
FARMAKOVİJİLANS
Advers etkilerin ve beşeri tıbbi ürünlere bağlı diğer muhtemel
sorunların saptanması, değerlendirilmesi, tanımlanması ve
önlenmesi ile ilgili bilimsel çalışmalar
pharmakon (ilaç) + vigilans (uyanık olmak)
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
FARMAKOVİJİLANS
Dünya ilaç devlerinden .…. firması hakkında 19 ilaçla ilgili
yan etkileri uygun şekilde belirtmediği gerekçesiyle dava
açıldı.
……. firmasının içinde 15.161 ölüm olayının da bulunduğunu ilaçlarıyla ilgili 80 bin raporu uygun şekilde incelemediği
geçen haziran ayında İngiliz uzmanların yaptıkları rutin kontrollerde ortaya çıkmıştı. EMA, ilaç üreticilerinin yan
etkileri doğru olarak bildirip bildirmediğini belirlemek için “farmako-vijilans” adıyla bilinen bu rutin çalışmaları
yapıyor. Bu sistem sayesinde bir hasta öldüğünde veya bir yan etkiyle karşılaştığında bunun rapor edilmesiyle
ilaçlarla ilgili muhtemel problemlerin belirlenmesi sağlanmış oluyor. Bu, on beş binden fazla ölümün hastalıkların
tabii bir sonucu mu olduğu yoksa ilaçların yan etkilerinden mi kaynaklandığı araştırmalar sonucu ortaya çıkacak.
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
Sağlık tesisindeki ilaç için farmokovijilans sorumlusu belirlenmelidir.
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
Advers etki bildirimine yönelik yazılı düzenleme bulunmalıdır.
ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ
ADVERS ETKİ BİLDİRİM FORMU
TÜRKİYE FARMAKOVİJİLANS MERKEZİ
Tıbbi sarf malzemelerde
beklenmeyen etkilerin ve hatalı
ürünlerin takip edilmesi ile ilgili
sorumlu belirlenmiş ve yazılı
düzenleme oluşturulmuş mu?
OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ
Tıbbi sarf malzemelerde hastalara tedavi sırasında tıbbi sarf malzemelerden
kaynaklanan beklenmeyen etkilerin ve hatalı ürünlerin takip edilmesi ile ilgili sorumlu
belirlenmeli ve yazılı düzenleme oluşturulmalıdır.
OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ
OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ
Hekimin hastaya order ettiği doz
ile birim ambalaj dozu
arasındaki fark (kısmi doz) kayıt
altına alınıyor mu?
KISMİ DOZ YÖNETİMİ
Kısmi doza konu olan ilaçlar belirlenmeli ve gerekli bildirimleri yapılmalıdır.
İlgili ilaçların stabilitesinin korunması ile ilgili prosedürler oluşturulmalıdır. Prosedürler;
çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.
Tablo: Antineoplastik ilaçların stabilite koşulları
SAKLAMA KOŞULLARI
SOĞUK
ZİNCİR
İLAÇ TİCARİ ADI
İLAÇ
IŞIKTAN
KORUNACAK
İLAÇ
YÜKSEK
RİSKLİ
İLAÇ
İNFÜZYON İÇİNDE-AÇILINCA
KAPALI
HALDE
veya SULANDIRILDIKTAN SONRA
SICAKLIK ZAMAN
DOXOTEVA 50 MG ENJ.LIYOFILIZE FLK.
ADRIMISIN 50 mg/25 ml. IV ENJEKTABL LIYOFILIZE TOZ ICEREN FLK.
DOXORUBICIN FRESENIUS KABI (DABUR) 50 MG/25 ML ENJEKSIYON
ICIN SOLUSYON ICEREN FLK

ADRIBLASTINA 50 MG FLAKON
DOXORUBICIN FRESENIUS KABI (DABUR) 10 MG 1 FLK
DOXO-TEVA 10 MG 1 FLAKON
ADRIMISIN 10 MG/5 ML ENJEKSIYON ICIN SOLUSYON ICEREN FLK
ADRIBLASTINA 10 MG FLAKON





25 °C
25 °C


2-8 °C


25 °C


2-8 °C






25 °C
25 °C
25 °C
25 °C
25 °C
24 SAAT
24 SAAT
SICAKLIK
ZAMAN
2-8 °C
2-8 °C
48 SAAT
48 SAAT
İMHA EDİLMELİDİR
İMHA EDİLMELİDİR.
İMHA EDİLMELİDİR
25 °C
25 °C
24 SAAT
2-8 °C
24 SAAT
2-8 °C
İMHA EDİLMELİDİR.
48 SAAT
48 SAAT
KISMİ DOZ YÖNETİMİ
NARKOTİK ve PSİKOTROP İLAÇ YÖNETİMİ
Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaçların kullanılmayan yarım dozları takip edilmelidir.
Yarım kalması durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm
birimlerden ulaşılabilmelidir.
Yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde
olmalıdır.
Sağlık tesisinde ilaçlar ve tıbbi
malzemelerle ilgili; tüm sağlık
personellerine eczacı tarafından
eğitim verilmiş mi?
ECZANE PERSONELİ EĞİTİMİ
İlaç ve tıbbi malzemelerle ilgili olarak sağlık tesisinde görevli tüm sağlık çalışanları ile
ilaç ve tıbbi malzeme depo sorumluluk alanlarında çalışan personele eczacı
tarafından eğitim planı hazırlanarak eğitim verilmeli, eğitimlerin dokümanları ve
kayıtları olmalıdır.
Hasta bekleme salonlarında ilaç
kullanımları hakkında eczacı
tarafından hazırlanan / onaylanan
görsel, işitsel veya el broşürleri ile
bilgilendirme yapılıyor mu?
HASTA BİLGİLENDİRME MATERYALLERİ
Hasta bekleme salonlarında ilaç kullanımları hakkında eczacı tarafından
hazırlanan / onaylanan görsel, işitsel veya el broşürleri yer almalı ve
bilgilendirme yapılmalıdır.
İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTELERİ
Parenteral ilaçlar aseptik
koşullara uygun olarak
hazırlanıyor mu?
ASEPTİK İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ
Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ve
Onkoloji Hastanelerinde parenteral ilaçlar aseptik koşullara uygun olarak
hazırlanmalıdır.
TPN Dolum ünitelerinde
(compounder) solüsyon
hazırlanması, depolanması ve
saklanması uygun koşullarda
yapılmakta mı?
TPN DOLUM ÜNİTELERİ
Temel Kavramlar
Enteral nütrisyon: Besin öğelerinin gastrointestinal kanal yoluyla verilmesidir.
Parenteral nütrisyon: Besin öğelerinin intravenöz yolla verilmesidir.
Parenteral nütrisyon uygulama yolları:
 Santral (ucu santral bir vende olan kateter (santral venöz kateter) yoluyla)
 Periferik (çevresel bir damara yerleştirilen kanül yoluyla)
TPN DOLUM ÜNİTELERİ
Bakanlığımız tarafından yayınlanan rehber doğrultusunda, TPN solüsyonu hazırlamak
üzere dolum ünitesi (compounder) bulunan kurumlarda cihazın bakımı ve hazırlama
ünitesinin temizliğine, dolum prosedürlerine dikkat edilmelidir. Prosedürler; çalışma
alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.
TPN DOLUM ÜNİTELERİ
TESLİMAT
BÖLÜMÜ
KONTROL
PANELİ
TEMİZ ODA
GİRİŞİ
TPN HAZIRLAMA
BÖLÜMÜ
TPN DOLUM ÜNİTELERİ
Dolum sonrasında hazırlanan ürünün eczane ve servislerde depolama, saklama ve
taşıma prosedürleri belirlenmeli ve hastaya güvenle ulaşması için gerekli tedbirler
alınmalıdır. (Prosedürler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde
olmalıdır.)
Sitotoksik ilaçlar uygun
ortamda hazırlanıyor mu?
KEMOTERAPİ İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ
Sitotoksik ilaçlar hasta ve çalışan güvenliğini tehdit etmeyecek uygun ortamda
hazırlanmalıdır.
Güvenli çalışma
Antineoplastik ilaçların hazırlanması,
depolanması, taşınması, hastaya
verilmesi ve atıkların ortamdan
uzaklaştırılmalarına ilişkin alınması
gerekli tüm önlemler
KEMOTERAPİ İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ
Sağlık tesisinde sitotoksik ilaçların hazırlandığı kabinlerin kontrolleri yılda iki kez
yapılmalıdır, kontrollerin yapıldığına dair kayıt bulunmalıdır.
Biyolojik güvenlik kabini: Antineoplastik ilaçların
hazırlanmasında çalışan kişileri korumak amacıyla
kullanılan sınıf III güvenlik kabinleridir.
Sınıf III güvenlik kabini: Gaz çıkışına kapalı kabinler.
Tüm kabin negatif basınç altındadır. Tüm çalışmalar
eldiven takılarak yapılır. Havanın hepsi HEPA ile
filtre edilir.
Kemoterapi Ünitesi Ve
Kemoterapi İlaçlarının Sunumu
6. Günübirlik tedavi kapsamında SUT Ek-4/H listesinde bulunan ilaçların doz bazında
faturalarının takibi ve TDMS hesaplarında muhasebeleştirilmesi takip edilmelidir.
VERİMLİLİK KRİTERLERİ
MEDİKAL DEPO BOYUTU
Tüm Medikal Depo Hizmetleri’ne
ilişkin organizasyon yapısı ve iletişim
kanalları belirlenmiş mi?
ORGANİZASYON YAPISI
VE
İLETİŞİM KANALLARI
Tüm Medikal Depo Hizmetlerine ilişkin mevzuata uygun organizasyon yapısı bulunmalıdır.
Bu organizasyon yapısında, sağlık tesisi, genel sekreterlik ve kurum başkanlığı dahilinde
iletişim kanalları bulunmalıdır.
Tüm medikal depo malzemeleri
için muayene, mal kabul işlemleri
ilgili yönetmeliklere göre uygun
olarak yapılıyor mu?
MAL KABUL İŞLEMİ VE MUAYENE SÜRECİ
Mal kabul işlemlerinden önce muayene süreci tamamlanmalıdır.
Mal kabul sırasında sayımı depo sorumlusu yapmalıdır.
MAL KABUL İŞLEMİ VE MUAYENE SÜRECİ
MALZEME KABUL VE
MUAYENE İŞLEMLERİ
MALZEME
YERLEŞTİRME
SERVİS
İSTEMLERİNİN
KARŞILANMASI
SERVİS İSTEM TESLİM YERİ
Tıbbi Sarf malzemelerin MKYS
veri
girişlerinde
doğru
sınıflandırma tanımı seçiliyor
mu?
TIBBİ SARF MALZEME VERİ GİRİŞİNDE
SINIFLANDIRMA TANIMI
Tıbbi Sarf malzemelerin MKYS veri girişlerinde doğru sınıflandırma tanımı seçilmelidir.
Faturada TİTUBB barkod ve etiket
adı, seri/lot numaraları mevcut
mu?
FATURADA OLMASI GEREKEN BİLGİLER
Medikal malzemelerin faturalarında TİTUBB (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal
Bilgi Bankası) barkodu ve etiket adı, seri / lot numaraları bulunmalıdır.
Medikal depolarda bulunan
tehlikeli maddelerin
yönetimine yönelik
düzenlemeler yapılmış mı?
TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ
Tehlikeli malzemelerin yönetimine ilişkin yazılı döküman ve tehlikeli maddelerin
listesi bulunmalıdır. Yazılı dökümanlar ve listeler; çalışma alanlarında tercihen
duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.
TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ
Tehlikeli maddeler uygun koşullardan depolanmalıdır.
TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ
Tehlikeli maddelerin üzerinde tehlikeli madde sınıfını gösteren etiketler bulunmalıdır.
Medikal depolar uygun fiziki
koşullara sahip mi?
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Yer, duvar ve tavanları su geçirmez, temizlenebilir, rutubet önleyici ve dayanıklı
malzemeyle kaplanmış, boyanmış olmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Depolardaki atık su boruları açıkta görülmeyecek şekilde kapatılarak yalıtımı yapılmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Depoda bulunan malzemelerin duvar ve zemin ile teması bulunmamalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Raf sistemi bulunan depolarda; rafların birbirine ve duvara sabitlenmiş olması gerekmektedir.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Haşerelere karşı önlem alınmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Aydınlatma yeterli olmalıdır.
(TS EN 12464'e göre depo alanı 100 lüks, depo sorumlusu odası 500 lüks)
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Periyodik temizlik ve bakım kontrolleri yapılmalıdır.
Temizlik ve bakım kontrol formları depo sorumlusunda bulunmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Medikal depo alanları yeterli havalandırmaya sahip olmalı ve yeterli iklimlendirme
sağlanmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Medikal Depo alanlarında yerleşim planı bulunmalıdır.
MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI
Depo, sağlık tesisinin ihtiyacını karşılayacak yeterlilikte fiziki yapıya sahip olmalıdır.
Depoların güvenliğini
sağlamak amacıyla gerekli
düzenlemeler yapılmış mı?
DEPOLARIN GÜVENLİĞİ
Hırsızlık için gerekli tedbirler alınmalıdır.
DEPOLARIN GÜVENLİĞİ
Yangın tehlikesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
DEPOLARIN GÜVENLİĞİ
Deprem, su basması ve sel felaketlerine karşı gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
DEPOLARIN GÜVENLİĞİ
Elektrik sisteminden kaynaklanabilecek olumsuzluklara karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.
(Elektrik kablosu gibi açıkta aktif kaynak bırakmamak vb.)
Medikal depolarda ilaç ve
tıbbi malzemeler uygun
koşullarda saklanıyor mu?
MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ
MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI
Medikal depolarda ilaçlar ve tıbbi malzemeler uygun sıcaklıkta ve nem koşullarında
saklanmalıdır.
MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ
MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI
Medikal depolarda, sıcaklık ve nemin referans değerler aralığında bulunmaması halinde,
ilgili yetkiliye uyarı veren USP girişli dijital dereceler yoluyla gerçek zamanlı olarak
bilgilendirme yapılmalıdır. USP girişi olan dijital dereceden belirli periyotlarda rapor alınıp
depo sorumlusu tarafından imzalanıp arşivlenmelidir.
MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ
MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI
Işıktan korunması gereken ilaç ve tıbbi malzemeler için gerekli düzenleme yapılmalıdır.
Eczacılık hizmet sunumunu bir adım
öteye taşımak bizim elimizde…
Teşekkürler...
Ecz. Burcu KARAÜZÜM
Ecz. Orhan ZİYA
Stok Takip ve Analiz Daire Başkanlığı
0 312 705 22 50
0 312 705 13 87
burcu.karauzum@saglik.gov.tr
orhan.ziya@saglik.gov.tr
hastane.eczaciligi@saglik.gov.tr