İVC filtresi-2014-06-18

AKCİĞERE PIHTI ATMASININ ÖNLENMESİ
İVC FİLTRESİ ve
PULMONER TROMBOEMBOLİDEN KORUNMA
Pulmoner tromboemboli (PTE) nedir?
Akciğerinizin atar damarını tıkayan kan pıhtısına PTE denir. Genellikle bacak
toplar damarlarında oluşan pıhtılar yerinden kopup, karındaki ana toplar
damardan geçerek (İVC) akciğer atar damarlarına ilerler ve bu damarları tıkar.
Bacak toplar damarlarında neden pıhtı oluşur?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pıhtılaşma eğilimini artıran hastalığınız veya kullandığınız ilaçlar varsa
veya toplardamarlarınızda kan çok yavaş akıyorsa, toplar
damarlarınızda daha kolay pıhtı oluşabilir. Pıhtıların oluşma riski, şu
durumlarda artar:
Sigara içerseniz.
Ameliyat, düşkünlük veya hastalık sonucunda daha az aktifseniz.
İnme veya kalp krizi geçirdiyseniz.
Kanser, kalp yetmezliği veya başka bir kalp hastalığınız varsa.
Bacak veya kalça kırığı olmuşsa.
Flebit (toplardamar duvarının iltihabı) veya varisli toplardamarlar gibi,
toplardamarınız ile ilgili problemleriniz varsa.
Daha önce bacak toplar damarlarında pıhtılarınız olduysa.
Uzun süre oturursanız (araba veya uçak seyahati gibi).
Gebelikte toplar damarlarda pıhtı oluşumu riski artmaktadır.
Hastalık belirtileri nelerdir ?
Akciğer atardamarının uç dallarını tutan küçük pulmoner tromboemboli
olgularının çoğunda klinik bulgu yoktur yada hafif göğüs ağrısı, hafif nefes
darlığı gibi çoğu kez hastanın hekime başvurmasını gerektirmeyecek belirtiler
vardır. Daha büyük damarların veya daha çok sayıda akciğer atardamarının
tıkandığı olgularda ise şiddeti değişmekle birlikte ani başlangıçlı nefes darlığı
göğüs sırt veya yan ağrısı öksürük ve hemoptizi (kan tükürme) görülür.
Hafif şiddetteki olgularda hekimin fizik muayene bulguları normaldir hatta çok
daha büyük damarların tıkandığı birçok olguda da muayene bulgusu
olmayabilir.
Tanı
Pulmoner tromboembolide erken tanı hayat kurtarıcıdır. Hastanede yatan
hastalarda önlenebilir ölüm nedenlerinin başında pulmoner tromboembolinin
geldiği saptanmıştır. Pulmoner tromboemboli nedeniyle yaşamını yitirmiş
hastaların büyük çoğunluğunun tanı konulamamış ve dolayısıyla tedavi
başlanamamış hastalar olduğu görülmektedir. Ancak tüm bunlara karşın
pulmoner tromboemboli tanısının konulması çoğu kez pek kolay değilidir çünkü
hastalık belirtileri başka hastalıklarda da karşımıza çıkan belirtilerdendir ve
çoğu kez fizik muayene ve ilk planda yapılan akciğer grafisi, EKG, hemogram
gibi tetkikler normaldir.Tanı için hastadan ayrıntılı bir tıbbi hikaye alınması
gerekir ayrıca hekim gerek hikaye alırken alırken ve gerekse tetkikleri isterken
pulmoner tromboemboli olasılığını düşünmeli ve buna yönelik olarak hastada
risk faktörü varlığını araştırmalıdır. Risk faktörlerinden bir veya birkaçının varlığı
ile birlikte bir başka nedene bağlanamayan ani nefes darlığı ve arter kan gazı
analizinde kandaki Oksijen miktarında düşme saptanması durumunda
pulmoner emboli akla gelmelidir. Tanı için standart akciğer grafisi, arter kan
gazı analizi, D-dimer kan testi, EKG, Ekokardiografi, bacak toplardamarlarının
Doppler ultrasonografisi, akciğer sintigrafileri ve PTE protokolü BT gibi
yöntemlerden
yararlanılır.
İVK filtresi ve
yerleştirildikten
sonra damardaki
şekli çizilmiş
Tedavi
Pulmoner embolide tanı konulur konulmaz pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar ile
tedaviye başlanmalıdır. Hatta risk faktörlerinin mevcudiyeti halinde birçok
olguda kesin tanı konulmadan önce yani tetkikler devam ederken tedavi
başlanılır. Tedavi süresi genellikle 3-6 ay arasındadır.
Vena Cava Filtreleri:
Pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar hastanın mide kanaması, beyin kanaması
gibi bazı hastalıkları nedeniyle verilemiyorsa, pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar
verilmesine rağmen akciğer atardamarına tekrar tekrar pıhtı atıyorsa
veya hayati tehlike varsa karından geçen ana toplar damara (İVC) filtreler
takılır.
Günümüzdeki filtreler güvenli ve etkilidir.
İVK filtresi yerleştirilme aşamaları ve damardaki şekli görülüyor
Sonuç
İVK filtreleri yeterli antikoagülasyona rağmen tekrarlayan PTE ve
ölümcül PTE riski bulunan, antikoagülasyonun yapılamadığı olgularda
tercih edilmelidir.
Prof. Dr. Ertuğrul MAVİLİ
Radyoloji Kliniği