Yaşamboyu eğitim ve insangücü yetiştirme
advertisement
YAŞAM BOYU EĞİTİM BAĞLAMINDA MESLEKİ EĞİTİM: AB LEONARDO DA VİNCİ MESLEKİ EĞİTİM PROGRAMI KAPSAMINDA BİR ÇALIŞMA* Bünyamin ATICI, (2)Arş.Gör. Cihad DEMİRLİ,(3)Yrd.Doç.Dr. Çetin SEMERCİ, İbrahim Y. KAZU, (5)Prof.Dr. Mehmet GÜROL (6)Doç.Dr. Mehmet TAŞPINAR, (7)Arş.Gör. Mehmet TURAN, (8)Okutman Recep AKÇA** (1)Yrd.Doç.Dr. (4)Yrd.Doç.Dr. Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, batici@firat.edu.tr Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, cdemirli@firat.edu.tr (3) Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, csemerci@firat.edu.tr (4) Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, iykazu@firat.edu.tr (5) Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, mgurol@firat.edu.tr (6) Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, mtaspinar@firat.edu.tr (7) Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, mturan@firat.edu.tr (8) Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, rakca@firat.edu.tr (1) (2) ÖZET Günümüzde bireylerin yaşam kalitesini geliştirme açısından yaşam boyu eğitim temel bir felsefe olarak kabul edilmektedir. Gelişmiş ülkeler yaşam boyu eğitim anlayışıyla farklı öğrenmeöğretme organizasyonları yaparak, insan gücü niteliğini geliştirmek ve buna bağlı olarak çalışma hayatının dinamizmini korumak gayreti içindedirler. Bunlardan biri de Avrupa Birliği’nin “leonardo da Vinci Mesleki Eğitim Programı” (LdV) kapsamında yürüttüğü çalışmalardır. Bu çalışma “Yetişkinler için Online Mesleki Eğitim Çevresi Tasarımı” adını taşıyan ve AB tarafından LdV programı kapsamında desteklenmiş olan proje çalışmasının sonuçlarını içermektedir. Projenin başlıca amacı, proje ortağı olan İspanya’daki mesleki eğitim organizasyonlarını tanımak, bu doğrultuda oluşturulan online mesleki eğitim uygulamalarını incelemek ve ülkemiz uygulamaları ile bir karşılaştırmasını yapmaktır. Söz konusu proje Ekim 2004’te başlamış ve Mart 2005’te tamamlanmıştır. Proje sahibi Fırat Üniversitesi’nde oluşturulan bir grup tarafından yürütülmüştür. Yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen başlıca bulgular şöyle özetlenebilir. 6-16 yaş arası zorunlu eğitim dönemidir. Meslek standartları ve belgelendirme sistemi AB standartlarında yürütülmektedir. AB proje bazındaki organizasyonlara hibe türünde mali katkılar sağlamaktadır. Mesleki eğitimde bölgesel ve yerel organizasyonlar yapmak mümkündür. Genel olarak mesleki eğitim modüler bir yapıda sürdürülmektedir. Online mesleki eğitim özellikle endüstriyel olmayan meslek alanlarında uygulanmaktadır Buna göre ülkemiz mesleki eğitim sistemine dönük şu önerilerde bulunulabilir. AB üyesi olma sürecinde mesleki eğitime yönelik yatırımlara öncelik verilmelidir. Modüler meslek eğitim anlayışı uygulamaya geçirilmelidir. AB fonlarından yararlanabilmek için proje çalışmalarına hız verilmelidir. Okul - endüstri işbirliği uygulamaları sorunları çözülerek sürdürülmelidir. Meslek standartlarının AB ölçütlerine uyumu için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Online mesleki eğitim uygulamaları tasarlanmalıdır. Anahtar kelimeler: yaşam boyu eğitim, mesleki eğitim, online mesleki eğitim * AB, LdV programı kapsamında yapılmış bir proje olup, AB tarafından finanse edilmiştir. ** İsimler alfabetik sırayla verilmiş olup, proje sahibi Fırat Üniversitesi adına projede yer almışlardır. VOCATIONAL EDUCATION IN THE CONTEXT OF LIFELONG LEARNING: A PROJECT FOR THE EU LEONARDO DA VINCI VOCATIONAL TRAINING PROGRAM Abstract: Today, lifelong learning is regarded as a basic philosophy in order to help individuals improve their life qualities. Having the lifelong education understanding in mind, developed countries establish various learning-teaching organizations in order to develop manpower qualities and to keep the dynamism of the work life. “The Leonardo da Vinci vocational training programme” (LdV) is one of these organizations implemented by the European Union (EU). Our project includes the results of the project, “Design of Online Vocational Education Environment for Adults” supported by the EU within the scope of the LdV programme. The main objective of the project is to examine the vocational education system in Spain, project partner, to be familiar with the vocational training organizations, to see online vocational training implementations onsite and to compare these dimensions with those in our country. The project commenced in October 2004 and ended in March 2005. The project was undertaken a project group in the Fırat University, owner of the project. The main findings of the project can be summarized as following: The compulsory education is between 6 - 16 ages. The vocational standards and certification system is performed according to the EU standards. The EU makes significant financial contributions to organizations It is possible to form regional and local organizations in vocational training. The vocational training generally has a modular structure. Online vocational training implementations have been applied particularly in nonindustrialized vocational fields. So, following recommendations can be made for the vocational training system of our country: Investments on the vocational training should have a priority in the process of becoming a EU member country. The modular vocational training approach should be practiced. Projects should be prepared and implemented in order to make use of EU funds in a more rapid manner. The cooperation of school – industry should be continued and the problems in this field should be solved. Certain studies should be performed in to harmonize vocational standards and certification system with the EU standards Online vocational training applications should be designed. Key words: lifelong learning, vocational education, online vocational education 1. GİRİŞ Günümüzde insangücü kaynağının niteliklerinin yaşam boyunca sürekli geliştirilmesi toplumlar için vazgeçilmez bir zorunluluk olmuştur. Bunun bir ürünü olarak yaşam boyu eğitim felsefesi temel öncelikler içinde yerini almış ve mesleki eğitim sisteminin de bu boyutta düzenlenmesi kaçınılmaz olmuştur. Benzer uygulamaların yer aldığı Avrupa Birliği (AB )ülkelerinde de mesleki eğitim açısından önemli organizasyonlardan biri Leonardo da Vinci Mesleki Eğitim programı (LdV) olup, öncelikli amaçlardan biri, Avrupa işgücü piyasasının gelişimine katkıda bulunmaktır. LdV kapsamında Fırat Üniversitesi’nden bir grup öğretim elemanı “Yetişkinler İçin Online Mesleki Eğitim Çevresi Tasarımı” konulu proje çalışması için İspanya’da 1 ay süre ile incelemelerde bulunmuştur. Bu makalede söz konusu proje çalışmalarında elde edilen deneyimler ele alınmış ve ülkemizdeki mevcut durumla bazı karşılaştırmalar yapılmaya çalışılmıştır. Öncelikle İspanyol eğitim sistemini genel hatlarıyla tanımakta yarar vardır. 1.1. İspanyol Eğitim Sistemi İspanya’da eğitim 1990 dan beri yeniden yapılanma kapsamında geliştirilen bir sistemle sürdürülmektedir. Sistemin başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir [1], [2], [3]. Temel eğitim zorunlu ve parasız olup 6-16 yaş dönemleri arasını kapsar. Eğitim sistemi genel ve özel eğitim olmak üzere iki temel bölümden oluşur. Tüm öğrenciler temel/genel mesleki eğitimi almak zorundadırlar. Özel mesleki eğitim (a) temel eğitimin ikinci kademesinde (12-16 yaş), ve (b) orta düzeyde mesleki eğitim olarak sınıflandırılan 16 yaş sonrası dönemde yer almaktadır. Bu esaslar çerçevesinde eğitim kademeleri şöyle düzenlenmiştir. Eğitim Düzeyi Okul öncesi eğitim Nursery Infant Education Temel eğitim / ilköğretim (zorunlu) Primary Education Temel eğitim ikinci kademe (zorunlu Compulsory Secondary Education) Orta öğretim Akademik lise Orta düzey mesleki eğitim – özel mesleki eğitim (modüler sistem) Yüksek öğretim İleri mesleki eğitim (modüler sistem) Üniversite Yaş grubu 0 – 6 yaş 6 – 12 yaş 12 – 16 yaş 2 yıl 1 – 2 yıl 1 – 2 yıl 3 – 5 yıl Zorunlu eğitim döneminden sonra bir mesleğe ya da yüksek öğretime yönelmek mümkündür. Bu dönemden sonra orta düzeyde mesleki eğitim dönemi yer alır. Yüksek öğrenim dönemi içinde de ileri düzeyde meslek eğitimi alınabilir. Bu yapılanma içinde mesleki eğitimin özellikleri şöyle ele alınabilir. 1.2. Mesleki eğitimin sistem içindeki yeri Sistem içinde mesleki eğitim iki biçimde yer almaktadır. Bunlar “ genel mesleki eğitim” ve “spesifik-özel mesleki eğitim” dir. 1.2.1. Genel mesleki eğitim: Zorunlu eğitimin birinci dönemini kapsayan 6–12 yaş dönemi içerisinde sunulan “Teknoloji eğitimi” olarak adlandırabileceğimiz bir kapsamda meslek eğitimi sunulmaktadır. Tüm öğrenciler için zorunlu olup, amaç meslekler dünyasını tanımak, öğrencilerin temel becerilerini tanımak ve geliştirmektir 1.2.2. Spesifik-özel mesleki eğitim: Orta düzey ve üst düzey mesleki eğitim olarak ikiye ayrılmaktadır. Orta düzey mesleki eğitime temel eğitim ikinci kademe (12-16 yaş dönemi) eğitimi tamamlayanlar katılabilirler. Genel olarak 1200 saatlik kurs biçiminde en az 1 yıllık teori ve uygulama dersleri verilir. Sonuçta sertifika verilir. Üst düzey mesleki eğitim olarak adlandırılan döneme ise zorunlu eğitim sonrası lise düzeyi olarak kabul edilen iki yıllık dönemi tamamlayanlar katılabilirler. Bu kurumlarda online mesleki eğitim uygulamaları da yapılmaktadır. Mesleki eğitimde modüler meslek eğitimi anlayışı esas alınmış, her düzeydeki bireyin mutlaka bir meslek eğitiminden geçirilmesi öngörülmüştür. Modüller ulusal meslek standartları dikkate alınarak oluşturulmuştur [4]. Buna göre yaşam boyu eğitim kapsamında uygulamaları organize eden bazı kuruluşların çalışmalarını incelemekte yarar vardır. 1.3. Yaşamboyu eğitim ve insangücü yetiştirme Bir kamu kuruluşu olan ve 1992 yılından beri etkin olan “Fundación Tripartita para la Formación y el Empleo” adını taşıyan kuruluşun başlıca görevleri, İspanya ve Avrupa Birliği ülkelerindeki teknolojik gelişmeleri incelemek, bu doğrultuda eğitim olanakları sunmak, hükümet ile sosyal kuruluşlar arasında iletişimi sağlamaktır. Kuruluşun sunduğu eğitim hizmetlerinin başlıca iki temel amacı; (1) meslek edindirme, (2) meslek içinde geliştirmedir. Başlıca hedef kitleler: nitelikli bir becerisi olmayanlar ve çalışan bayanlardır. Bütçenin yüzde 65’i AB tarafından karşılanmaktadır. Sonuçta AB tarafından da tanınan bir sertifika verilebilmektedir [5]. Buna benzer bir başka organizasyon da çeşitli kurum ve kuruluşların birlikte oluşturdukları bir konfederasyon biçiminde oluşturulmuş ve kısa adı CEA (Confederación de Empresarios de Andalucia) olan kuruluştur. Bu kuruluş çalışanların mesleklerinde meydana gelen değişimlere ayak uydurmasını sağlamayı amaçlamasının yanında, işini kaybetmiş olanlara da mesleki eğitim sunmaktadır [6]. 1.3.1. Belediye yaşam boyu eğitim merkezi Belediye bünyesinde hizmet sunan ve kısa adı FAMP olan (Andalusian Councils Federation) kuruluştur. Bu merkez öncelikle merkezi hükümet ile yerel organizasyonlara arasında yaşam boyu eğitim organizasyonları açısından bir köprü görevi üstlenmektedir. Kurumun organizasyon biçimi ve işleyişi şöyle özetlenebilir [7]. 1.3.1.1. Kurumun organizasyon biçimi Kurumun bütçesinin oluşumunda en önemli katkı AB tarafından sağlanmaktadır. Bütçe (1) Eğitim Bakanlığı, (2) yerel eğitim organizasyonları ve (3) ticari kuruluşlara dağıtılmaktadır. Bütçe (1) yerel yönetim organizasyonlarına, (2) çeşitli kurum ve kuruluşların bir araya gelerek oluşturdukları organizasyonlara ve (3) belirli bir otoriteye bağlı bulunmayan organizasyonlara dağıtılmaktadır. 1.3.1.2. Programın uygulanışı ve özellikleri Programın yaklaşık yüzde 75’i bu merkez tarafından organize edilmektedir. Geriye kalan yüzde 25’i ise sivil toplum örgütleri ve çoğunlukla da sendikalar tarafından verilmektedir. Uygulanan eğitim programları (1) üst düzey kurslar, çok farklı ve yaygın konularda eğitim veren (2) geniş katılımlı ve genel konularla ilgili kurslar ve web ortamında sürdürülen programlardan oluşan (3) online olarak sunulan kurslar dan oluşmaktadır. Okul sistemi içinde de bireylere nitelik kazandırmaya ve iş yaşamına hazırlamaya dönük yine yaşam boyu eğitim felsefi içinde yer alan çeşitli mesleki eğitim programları yer alabilmektedir. Bunları da kısaca özetlemekte yarar vardır. 1.4. Orta öğretimde mesleki eğitim uygulaması Bunlardan biri “yeni teknolojiler ve İletişim kaynakları programı” adı altında sürdürülen programlardır. Bu program, alt yapısı bir lisede (secondary school) oluşturulmuş bir programdır. Orta öğretim kurumları içinde de online mesleki eğitim uygulaması veren kurumlar da mevcuttur. Bunlardan biri de IES Camas dır. Yerel hükümet tarafından organize edilen diğer bir online mesleki eğitim uygulamasını tanımakta yarar vardır. 1.5. Online Mesleki Eğitim Uygulamaları Ülkenin Andalusia bölgesinde (Sevilla’nın merkez olduğu ve buna bağlı 8 ilin bulunduğu bölge) Andalusia Hükümeti Online Eğitim Merkezi (Andalusian Government Online Education Department) adı altında yerel hükümete bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Henüz iki yıllık bir deneyime sahip olan programın başlıca amaçları; yüz yüze eğitim imkânı bulamayanlara bu imkânı sunmak, yeni bilgi teknolojilerinin tanınması ve kullanılmasını sağlamak, internet kullanımını geliştirmek, yaşam boyu eğitim olgusunu yaygınlaştırmak olarak özetlenebilir [8]. Programa katılma koşulları şunlardır. (1) Bilgisayarı ve internet bağlantısına sahip olmak. (2) Herhangi bir mesleki eğitim programına katılmamış olmak. (3) En az lise mezunu olmak. (4) Lise diploması yoksa ve 21 yaş üstündeyse yapılacak bir sınava girip başarılı olmak. (5) Lise diploması olmayıp, bir iş yerinde 2 yıllık sigortalı olarak çalıştığını belgelemek (sınavsız katılabilirler). Bu koşulları sağlayan öğrenciler web ortamında (http://www.juntadeandalucia.es/educacion/fpadistancia/principal/index.jsp) kayıt olabilirler. 960 ila 2000 saat süren ve 2 yılda tamamlanan program, ticari pazarlama, turizm-ulaştırma ve bilgi ve turizm pazarlama alanlarını kapsar. Öğrenci danışmanını ve zorunlu krediler dışında istediği kredili dersi seçme şansına sahiptir. Öğretmenler yerel hükümete bağlı okullarda görevli, ilgili meslek okullarında çalışanlardan oluşmaktadır. Öğrenci, gerekli okuma, ödev hazırlama, hazırladığı çalışmaları mail ile gönderme vb. faaliyetleri yerine getirir. Programın hedeflerinden biri de, eğitimi verilen alanlarda iş sahibi olan, ama sertifikası olmayanlara resmi bir nitelik kazandırmaktır. Sistem iki yıl önce uygulanmaya başlanmış olup, şu anda 1300 kayıtlı öğrencisi vardır. 1.5.1. Değerlendirme faaliyetleri Değerlendirme ölçütleri şunlardır. Değerlendirme Türü Bireysel aktiviteler Bireysel test Seminer Final sınavı Oranı % 40 % 5 % 15 % 40 Değerlendirmenin yapılışı Web ortamında yapılır. Danışman ile iletişim ile değerlendirilir Web ortamında öğrenci kendi kendine test olur Web ortamında danışmana sunulur Yüz yüze yapılan bir sınavdır. Öğrenciye veri tabanında olan çoktan seçmeli bir online test uygulanır. Derse göre değişmekle beraber en fazla üç kez teste katılmak mümkündür. Öğrencinin bunlardan elde ettiği puanlar başarısını % 5 düzeyinde etkiler. Değerlendirmede önemli bir unsur da yüz yüze sınavdır. Online eğitim uygulamaları yüksek öğretim düzeyinde de bazı üniversiteler tarafından da yapılmaktadır. Bunlardan biri de özel bir üniversite olan CEU San Pablo Üniversitesidir. Üniversite sertifika programları biçiminde çeşitli online kurslar düzenlemektedir [9]. Genel olarak İspanya’daki eğitim sistemi, yaşam boyu eğitim anlayışına uygun olarak yapılandırılmış mesleki eğitim uygulamaları ve bunu bir uzantısı olan online mesleki eğitime ilişkin gözlemler yukarıda özetlenmiştir. Buna göre belirlenen özelliklerin ülkemiz açısından genel bir bakışla karşılaştırılmasında yarar vardır. 2. ÜLKEMİZ MESLEKİ EĞİTİM SİSTEMİ İLE KARŞILAŞTIRMA Proje kapsamında yapılan gözlemlere göre ülkemiz mesleki eğitim sistemi çeşitli yönleriyle kıyaslanabilir. Bu boyutlar genel olarak iki başlık altında ele alınmıştır. Bunlar (1) genel eğitim – mesleki eğitim ilişkisi ve (2) yaşam boyu eğitim anlayışı ve mesleki eğitim boyutları olup, aşağıda genel hatlarıyla özetlenmiştir. 2.1. Genel eğitim – mesleki eğitim ilişkisi İspanya’da eğitim sistemi içinde genel eğitim-mesleki eğitim ilişkisinin kurulabilmiştir. Öğrenciler 10 yıllık zorunlu eğitimleri içerisinde “teknoloji eğitimi” odaklı bir program yanında, daha özel alanda yetişmeyi sağlayacak sertifikaya dayalı bir meslek eğitimi de alabilmektedirler. Modüler bir anlayışla oluşturulan bu yapılanmada genel eğitimden öğrenciler de sisteme katılabilmektedirler. Orta öğretimde mesleki eğitime yönelme oranları % 70 lere ulaşmaktadır. Ülkemizde ise temel eğitim ikinci kademede yer alan “teknoloji eğitimi” odaklı eğitim İspanya ile benzerlik göstermektedir. Daha sonraki dönemde ise mesleki eğitim genel eğitim ikilemi yaşanmaktadır. Geçmiş dönemlerde denenen kredili sistem söz konusu ikilemi azaltabilecek önemli bir uygulama olabilirdi. Ancak kısa sürede özellikle alt yapı yetersizliklerinden dolayı başarısızlıkla sonuçlandı. Günümüzde hala uygulanmaya devam edilen çok programlı lise uygulamaları da genel eğitim – mesleki eğitim ikilemini azaltıcı rol oynayabilir. Ancak bu da farklı okul türlerini tek bir yönetim altında toplamanın ötesinde bir değişim sağlayamamış bir uygulama olarak şekillendiği için, sisteme yeterince katkı sağlamamaktadır. Diplomaya dayalı bir mesleki eğitim anlayışının daha baskın olduğu sistemimizde yeterli esneklik söz konusu değildir. Son yıllarda orta öğretim düzeyinde mesleki eğitimden bir uzaklaşma olduğu gözlenmektedir. Bunun nedenleri arasında yaşanan ekonomik krizler ve buna bağlı işsizlik olgusu, mesleki orta öğretim sisteminden yüksek öğretime geçişte yapılan kat sayı düzenlemeleri sayılabilir. 2.2. Yaşamboyu eğitim anlayışı ve mesleki eğitim Yaşam boyu eğitim Avrupa Birliği’nin temel eğitim felsefesidir. Topluluğun 2007 – 2013 yılı için belirlediği temel strateji incelendiği zaman, daha fazla ve daha iyi iş imkanları oluşturarak, yaşam boyu eğitimin esas alındığı ifade edilmektedir. Topluluk içinde genel eğitim ile mesleki eğitim arasında hareketlilik, işbirliği ve etkileşimi geliştirmenin temel amaç olduğu dikkate alınırsa [10], Her düzeyde ve türde eğitim uygulamalarında yaşam boyu eğitimin öncelik taşıdığı söylenebilir. AB üyesi olan İspanya’da da mesleki eğitimin yaşam boyu eğitim anlayışı içinde organize edildiği görülmektedir. Örneğin Eğitim Bakanlığının, yerel hükümetin, sivil toplum kuruluşlarının, belediyelerin örgün eğitim alanlara, işsizlere, çalışanlara, işini değiştirmek isteyenlere dönük çeşitli mesleki eğitim programları uyguladıklarını görülmektedir. Dikkati çeken bir önemli husus bu tür organizasyonların finansmanlarını önemli ölçüde AB kaynaklarından sağlamaları ve AB standartlarını temel olarak almalarıdır. Ülkemizde ise bu boyutta bir organize yapılanma olduğunu söylemek güçtür. Çeşitli kurum ve kuruluşlar özellikle yaygın eğitim kapsamında bazı mesleki eğitim organizasyonları yapabilmektedir. Ancak bunlar oldukça sınırlı düzeylerde ve çoğunlukla ilgili kuruluşların kendi mensuplarına dönük organizasyonlarıdır. Son yıllarda AB eğitim programlarından ülkemizin yararlanmaya başlamasıyla bu kapsamdaki çalışmalarda az da olsa bir gelişme gözlenmektedir. İŞKUR, SRAP (Sosyal Riski Azaltma Projeleri), Leonardo Da Vinci Programı, KOSGEB projeleri gibi uygulamalarda az da olsa yaşam boyu eğitim kapsamında değerlendirilebilecek insan gücü yetiştirme uygulamaların olduğu söylenebilir. Bu kapsamda yapılan önemli çalışmalardan biri kısa adı MEGEP/SVET olan “Mesleki Eğitim ve Öğretim Sistemini Güçlendirme Projesi – Strengthening The Vocational Education and Training System in Turkey” dir. Proje Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komisyonu tarafından 4 Temmuz 2000 tarihinde imzalanan ve uygulamalarına 30 Eylül 2002 tarihinde başlanan 5 yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Projenin başlıca çıktıları: Meslek Standartları Sistemini gözden geçirmek, yeterliğe dayalı modüler mesleki eğitim programları geliştirmek, yeni bir belgelendirme sistemi oluşturmak olarak belirlenmiştir [11]. Projenin amaçları incelendiğinde, AB ülkelerindeki ve İspanya’daki mesleki eğitim yapısına uygun değişimleri içerdiği söylenebilir. Ancak bu amaçlara ulaşılabilmesi için sistemde görev alan öğretmenlerin buna uygun biçimde yetiştirilmesinden, ekonomik sektördeki istihdam olanaklarının iyileştirilmesine kadar pek çok değişimin de birlikte sağlanması gereklidir. 3. SONUÇ ve ÖNERİLER Günümüz toplumlarının temel hedefi, daha nitelikli mal ve hizmet üreterek, hem ekonomik girdilerini artırmak, hem de bu yolla insanların yaşam kalitelerini artırmaktır. Bunu sağlamada mesleki ve teknik eğitime önemli bir işlevi vardır. Bu açıdan, ülkeler mesleki eğitimde yaşam boyu eğitim felsefesine dayalı olarak insan gücü niteliğini geliştirmek, böylece çalışma hayatının dinamizmini korumak gayreti içindedirler. Bu kapsamda Avrupa Birliği tarafından organize edilen “Leonardo da Vinci Mesleki Eğitim Programı” (LdV) doğrultusunda yapılan ve bu çalışma kapsamında ele alınan “Yetişkinler için Online Mesleki Eğitim Çevresi Tasarımı” adını taşıyan proje AB tarafından LdV programı kapsamında desteklenmiş bir projedir. Projenin başlıca amacı, proje ortağı olan İspanya’daki mesleki eğitim sistemini incelemek, yaşam boyu eğitim anlayışı içinde mesleki eğitim organizasyonlarını tanımak, bu doğrultuda oluşturulan online mesleki eğitim uygulamalarını yerinde görmek ve bu boyutların ülkemiz uygulamaları ile bir karşılaştırmasını yapmaktır. Söz konusu proje Ekim 2004’te başlamış ve Mart 2005’te tamamlanmıştır. Proje sahibi olan Fırat Üniversitesi’nde oluşturulan bir grup tarafından yürütülen çalışma kapsamında 8 öğretim elemanı Şubat 2005’te 1 ay süreyle İspanya’nın Sevilla şehrinde çalışmalarda bulunmuştur. Buna göre elde edilen başlıca bulgular şöyle özetlenebilir. İspanya’da zorunlu eğitim 6 – 16 yaş dönemlerini kapsamaktadır. AB standartlarında organize edilen mesleki eğitim sistemi, bölgesel ve yerel organizasyonlar ile yürütülmekte olup, proje bazındaki mesleki eğitim organizasyonlarına AB’den önemli ölçüde ekonomik hibe katkıları sağlanmaktadır. Mesleki eğitim sistemi modüler bir yapıda organize edilmiştir. Yaşam boyu eğitim felsefesine dayalı olarak sunulan mesleki eğitim olanakları içinde özellikle endüstriyel olmayan meslek alanlarında uygulanan online mesleki eğitim uygulaması da dikkat çekmektedir. Bu sonuçlara göre ülkemizde modüler meslek eğitimi yapısı henüz oluşturulamadığı söylenebilir. Ayrıca genel eğitim – mesleki eğitim ilişkisi yeterince kurulamamış ve genel olarak AB üyesi ülkelerin aksine mesleki eğitime yönelme oranı son derece düşüktür. Bunun ekonomik, sosyal ve ideolojik nedenleri olduğu söylenebilir. Ülkemiz mesleki eğitim sisteminin meslek standartlarına dayalı bir yapıya sahip olmayışı ve yaşam boyu eğitim anlayışına uygun bir organizasyon biçiminin oluşturulamamış olması da AB ve İspanya mesleki eğitim sisteminden farklı olan bir başka boyuttur. Genel olarak özetlenen bu gözlemlere dayalı olarak ülkemiz mesleki eğitim sistemine dönük şu önerilerde bulunulabilir. AB üyesi olma sürecinde mesleki eğitime yönelik yatırımlara öncelik verilmelidir. Genel eğitim – mesleki eğitim ikilemini ortadan kaldırılmalıdır. Modüler meslek eğitim anlayışı uygulamaya geçirilmelidir. AB projeleri hazırlama ve uygulama çalışmalarına hız verilmelidir. Okul - endüstri işbirliği uygulamaları sorunları çözülerek sürdürülmelidir. Meslek standartları ve belgelendirme sistemine dayalı yapılanma oluşturulmalıdır. Online mesleki eğitim uygulamaları tasarlanmalıdır. Yüksek öğretime geçiş sistemindeki olumsuzluklar giderilmelidir. Yaşam boyu eğitim felsefesinin bir gereği olarak her yaş ve düzeyde bireylere meslek eğitimi sunabilecek organizasyonlara yer verilmelidir. KAYNAKLAR [1] Cronin, J. “The Spanish Education System”, 2003. http://costablancaexpats.net/pats/education.txt. (Erişim tarihi: Ocak 2005). [2] Green, J. “Educational System of Spain”, 2005. http://www.csudh.edu/global_options/375StudentsSp96/Spain/EDUCATION.SYS.HTML (Erişim tarihi: Ocak 2005). [3] Sispain. “The Spanish Educational System”, 2005. http://www.sispain.org/english/educatio/enlargeem.html (Erişim tarihi: Ocak 2005). [4] CEDEFOP. “Vocational Education and Training in Spain”, Thessaloniki – Greece. 1999. http://www2.trainingvillage.gr/etv/publication/download/monograf/7011en/ 7011EN_0.pdf (Erişim tarihi: Mayıs 2005). [5] Fundación Tripartita para la Formación y el Empleo. “Consolidación y desarrollo de la Formación continua en España”, 2005. http://fundaciontripartita.org (Erişim tarihi: Ocak 2005). [6] CEA. “2004 Formación Programa”, Confederación Empresarios de Andalucia. Sevilla. 2005. [7] Consejo Escolar de Andalucia “Informe sobre la Formación profesional an Andalucia”, 2005. [8] Junda de Andalucia. “Formación profesional a Distancia”. Sevilla. 2005. http://www.juntadeandalucia.es/educacion/fpadistancia/principal/index.jsp (Erişim tarihi: Ocak 2005). [9] CEU San Pablo University. “Cursos On-line en Nuevas Tecnologias” Sevilla. 2005. www.edebedigital.com (Erişim tarihi: Mayıs 2005). [10] Europa. “A new EU Action programme in the field of lifelong learning 2007-2013”, 2005. http://europa.eu.int/comm/education/programmes/newprog/index_en.html (Erişim tarihi: Mayıs 2005). [11] SVET. What is the SVET Project? 2005. http://www.megep.meb.gov.tr/indexen.html (Erişim tarihi: Mayıs 2005).
