Amaçlar

Sunum planı










1. Tanımlanması ve önemi
2. Epidemiyolojisi
3. Etiyolojisi
4. Risk etmenleri
5. Klinik belirtileri
6. Tanısı
7. Ayırıcı tanı
8. Eşlik eden diğer psikiyatrik bozukluklar
9. Tedavi
10.Prognoz
Tanımı



Aşırı hareketlilik
Kısa dikkat süresi
Ataklıkla (yetersiz dürtü kontrolü)
karakterize bir bozukluktur.
Tanımı
Çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları
bölümlerine yapılan başvuruların

En sık nedenlerinden biridir.

Süreğen bir bozukluktur.
Önemi
Tedavi edilmediği takdirde,


Eğitim ve yaşantısının hemen her alanını
olumsuz etkilemekte,
Yoğun ruhsal, sosyal ve okul sorunları ortaya
çıkmaktadır.
Tarihçe
I. Dünya savaşında ensafalitis laterjika
 aşırı hareketlilik,
 koordinasyon bozukluğu,
 öğrenme güçlüğü,
 dürtü denetim sorunları
 agresyonla
“POSTENSEFALİTİK DAVRANIŞSAL SENDROM’’
Tarihçe
1947 yılında Strauss ve arkadaşları
 aşırı hareketlilik,
 şaşkınlık,
 dürtüsellik,
 perseverasyon
 bilişsel yetersizlik
“MİNİMAL BEYİN ZEDELENMESİ SENDROMU”
Tarihçe
1960’larda
 Belirlenmiş nörolojik bozukluk yok
“MİNİMAL BEYİN DİSFONKSİYONU”
Tarihçe

1970’de AmerikanDSM-II
“HİPERKİNETİK REAKSİYON”

1980’de DSM-III
“DİKKAT EKSİKLİĞİ BOZUKLUĞU ”
hiperaktivite olan ve olmayan
 1987’de DSM-III-R’
“DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU”
DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
Tarihçe

1994’de DSM-IV
“DİKKAT EKSİKLİĞİ VE YIKICI DAVRANIŞ
BOZUKLUKLARI”
1.
2.
3.
4.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu,
Davranım Bozukluğu,
Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu
Başka Türlü Adlandırılamayan Yıkıcı
Davranış Bozuk.
Tarihçe
DSM-IV’e göre DEHB’nun üç tipi vardır:
1. Dikkat eksikliğinin belirgin olduğu tip,
2. Aşırı hareketlilik ve dürtüselliğin belirgin
olduğu tip,
3. Kombine tip .

Epidemiyoloji





Okul yaşı çocukları %3-5
Erkek/kız oranı 3-5/1
Kızlarda dikkatsizlik ve bilişsel zorluklarla
Erkeklerin saldırganlık, ataklık,davranım bozuk.
Başlangıç 3 yaş civarı,tanı ilkokul
Etiyoloji
İdiopatik, heterojen
 Frajil-X,
 fetal alkol sendromu,
 çok düşük doğum ağırlığı
 genetik kökenli tiroid bozuklukları gibi
durumlar DEHB belirtileri gösterirler.
Etiyoloji
a.
b.
c.
d.
e.
Genetik nedenler
Beyin hasarı
Nörotransmitterler
Gıda-katkı maddeleri ve toksik madde
Psikososyal etkenler
Genetik Nedenler


1.
2.
3.
4.
Birinci derecede akrabalarda 4-5 kat sık
Hiperaktif çocukların ailelerinde
Antisosyal kişilik bozukluğu,
Histeri,
Alkolizm ve
Madde kullanımının daha sık
Genetik Nedenler

Monozigotlar dizigotlara göre daha fazla
konkordans

Hiperaktif çocukların kardeşlerinde iki kat risk

Geçiş monozigot ikizlerde %51,dizigot
ikizlerde%33.

Evlat edinme çalışmaları da ailesel geçişi
destekler.
Genetik Nedenler

Bulunmuş belirli bir gen yoktur

Genetik geçiş tek genli olduğu düşünülüyor

Prefrontal korteks ve bazal gng etkili gen
mutasyonu

Dopamin reseptörlerini ve taşıyıcı kodlayan
genler
Genetik Nedenler





Dopamin resep dopamine daha az duyarlı
Az taşıyıcı salgılanmaktadır.
Dopamin taşıyıcı gen DAT1 varyasyon
Dopamin reseptör gen D4 varyasyon
Serotonin metb. gen yarı resesif yarı domn
Beyin Hasarı




Perinatal minimal santral sistemi hasarı
Toksik, metabolik, mekanik ve dolaşım
SSS’ni etkileyen enfeksiyonlar
Prematüre doğum
Beyin Hasarı




Silik nörolojik belirtiler
Öğrenme bozukluklarının olması
Özgün olmayan EEG bozuklukları
Epilepsi gelişme olasılığının fazla olması
beyin hasarını kanıtlar niteliktedir
Nörofizyoloji ve Beyin Görüntüleme






Çoğunda SSSde yapısal hasar belirtisi yok
İşlevsel bozukluk işaret eden bulgular var.
Prefrontal korteks, beyincik ve bazal gg.
Sağ prefrontal korteks ve iki bazal gg küçük
Beyinciğin vermis bölgesi daha küçük
Küçük belirtilen bölgelerin çoğu dikkati
düzenleyen alanlardır.
Nörofizyoloji ve Beyin Görüntüleme






Frontal lob gelişiminde ve işlevinde bozukluk
Temel eksikliğin tepkilerin engellemesindezorluk
Prefrontal korteksin dorsoleteral kısmı ile ilgili
SSSnin gelişiminde gecikme yada aksama
Frontal lobun daha alt merkezleri baskı bozulma
RAS dikkat merkezi üzerindeki etkisi azalması
Nörofizyoloji ve Beyin Görüntüleme
SPECT
 Sitratumda bölgesel kan akımında azalma,
 Duyu ve motor bölgelerinde ise artma
PET
 frontal lob beyin kan akım,metabolik hız az
Nörofizyoloji ve Beyin Görüntüleme
Sağ prefrontal korteks:

bir davranışın hazırlanmasında,
ilgisiz uyaranların süzgeçten geçirilmesinde,

kendinin ve zamanın farkında olmanın

Kaudat çekirdek ve globus pallidus :


kortekste oluşturulan daha dikkatli tasarımlara otomatik tepkiler
oluşmasına engel olur
korteksin çeşitli bölgeleri arasında nörolojik girdileri kordine
Vermis :

motivasyonu düzenleme
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler )
Merkezi eksiklikler sonucu davranışsal
engellenmede self-kontrolde bozulma
Self-kontrol, bir olaya karşı başlangıç motor
tepkileri engelleme veya geciktirme
Self-kontrol herhangi bir görevdeki başarı için
temeldir.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler )
Çocuk büyüdükçe yürütücü işlevler kazanır.



Amaçtan uzaklaşmayı önler,
Amacı hatırlatır
Amaca ulaşmak için aşamaları geçmeyi
sağlar.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler )
Amacı başarmak için amacı belirleme yetisi olmalı
Amaca ulaşmak için öngörülü olmak, duyguları
denetlemek ve motivasyon esastır.
Düşünce ve dürtülerini kontrol edemedikçe bu
işlevlerden hiçbirini başarılı kullanamaz.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler )
Küçük yaşlarda yürütücü işlevler dışsal kazanılır.
Çocuk yapması gereken bir görevi hatırlarken veya
problem çözerken kendi kendine sesli konuşabilir.
Ancak büyüdükçe bu içselleşir, kişiye özgü hal alır
Başkaları tarafından anlaşılması zorlaşır.
DEHB olan çocuklarda bu yürütücü işlevlerin yerine
getirilmesi için gerekli olan düzenlemeler eksiktir.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler )
a.İŞLEYEN VEYA ÇALIŞAN BELLEK




Bilgileri zihinde tutmadır.
Zamanında amaca uygun davranış için
Karmaşık yeni davranıştan sonuç çıkarma
öngörü, hazırlık ve taklit
DEHB bunlar bozulmuştur.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler
)
b.KENDİNE YÖNELİK KONUŞMANINİÇSELLEŞTİRİLMESİ




Kişiye kendini yansıtmasını sağlar
Kuralları ve yönergeleri takip edebilmek için,
Kendini sorgulamayı kullanarak
Önceki kuralları anlayarak sonuç çıkarılır.
DEHB olan çocuklarda geciktiği bildirilmiştir.
Yürütücü İşlevler (mental aktiviteler
)
c.DUYGULARIN KONTROLÜ, MOTİVASYON VE UYANIKLIK
Uyarılma eşiğinin altındaki uyaranlara yanıt verme eğilimi
d.YENİDEN YAPILANDIRMA
Yeni etkinliklerde bu parçaların bir araya getirilmesidir.
Yeniden yapılandırma akıcılık, esneklik yaratıcılık sağlar.
DEHB daha az yeniden yapılandırma yetisine sahiptir.
Nörotransmitterler

Amfetaminler,dopamin norepinefrini etkiler

Dopamini ve olasılıkla norepinefrinin BOS’da
düşük düzeyde dolaşımı ve reseptör
duyarlılığı olduğu belirtilmektedir.
Nörotransmitterler

Dopamin Duygulanım ve davranışla ilgili
diğer nöronların aktivitilerini inhibe eder veya
düzenler.

Son zamanlarda serotonin düşüklüğü ile ilgili
bildiriler de mevcuttur.
Gıda ve Katkı Maddeleri



Boya maddeleri ve koruyucular
Şekerler
Kurşun
Bilimsel kanıtlar yoktur.
Psikososyal etmenler
Hazırlayıcı ve ortaya çıkışını hızlandırıcı etkiler
 Parçalanmış ailelerden geldiği,
 Anne-babanın sürekli geçimsizliği
 Anne-babada psikiyatrik bozukluklar
 Tek ya da ilk çocuk olma oranı yüksekliği
Psikososyal etmenler
Yetiştirme yurtlarındaki çocukların dikkat süre kısa
Aşırı hareketli oldukları gözlenmiştir.
Bu belirtiler uzun süreli duygusal yoksunluktan olmakta
çocuğun evlat edinilmesi gibi durumun düzelmesiyle
ortadan kalkmaktadır.
DEHB için Risk Etkenleri
Anneye ait faktörler:
 tıbbi durum
 duygusal sorunlar
 sigara içme
 alkol alma
 doğum komplikasyonları
DEHB için Risk Etkenleri
Çocuğa ait faktörler:
 orta derecede kafa travması (belirgin ilişki)
 anne sütü alma süresinin az olması
 gelişmede gecikme
 öfke nöbetleri
 enürezis
 tikler
 düşük doğum ağırlığı
Klinik




Değişik yaşlarda farklı görüntüler sergiler.
Elde edilen bilgilerin çoğu ilkokul çocukları.
Daha küçük ve büyüklerde veriler az.
Bazı aileler emekleme yıllarında kurulmuş
motor gibi sağa sola hareket etmesini, anne
karnında bile çok hareketli olduğunu
belirtirler.
Klinik
Temel özellik;
 dikkati vermede ve sürdürmede güçlük,
 benzer gelişim düzeyindeki çocuklara oranla
aşırı hareketlilik
 ataklıktır.
Dikkat eksikliği




Bir konuya yoğunlaşmada güçlük
Verilen görevleri tamamlayamama
Sınırlı dikkat zamanı
Dikkat dağınıklığı ana temalardır.
Dikkat eksikliği







Ayrıntılara karşı dikkat eksikliği gösterir.
Okul ve diğer ödevlerinde birçok hatalar yaparlar.
Çalışmalarını plansız, düzensiz ve karmakarışıktır.
Oyun vb.etkinliklerde dikkatlerini uzun süre toplayamazlar .
Başladıkları işleri tamamlamakta zorlanırlar.
Sanki akılları başka yerdedir .
Söylenenleri dinlemiyor duymuyor görünümü verirler.
Dikkat eksikliği







Sıklıkla tamamlanmamış bir etkinlikten diğerine geçerler.
Bir iş üzerinde belirtilen ve beklenilen bir biçimde çalışmaz.
Ödevlerini bitiremezler.
Belirli bir zihinsel çaba gerektiren iş ve görevlerden kaçar
Etkinliklerde yer almaya karşı isteksizdirler.
Ödevlerini yaparken uzun süre sandalyede oturamazlar.
Anne-babalarının zoruyla bir süre derslerinin başında
oturabilir ama kalem, silgi ve kalemtıraş gibi nesnelerle
oynarlar.
Dikkat eksikliği







Dikkatleri ilgisiz uyaranlarla kolaylıkla dağılabilir.
Başkalarının dikkatini çekmeyen bir ses veya bir görüntü onların
ilgisini anında çeker.
Çalışma biçimleri dağınık ve düzensizdir.
Sıklıkla eşyalarını ve okul araç ve gereçlerini bir yerde unutur
Günlük etkinliklerde sıklıkla unutkandırlar.
Başkalarını dinlemezler,konuşamaya yoğunlaşmaz
Oyunların ya da etkinliklerin kurallarını izleyemezler.
Hiperaktivite






Yerinde rahat duramama
Oturduğu yerde bile kıpırdanıp durma
Gerektiği zamanlarda yerinde oturamama
Uygunsuz ortamlarda koşuşturma
Eşyalara tırmanma,
“motor takılmış gibi” sürekli hareket halinde olma
Hiperaktivite











Uyarıları dinlemez.
Durmak yorulmak bilmeden birbiri ardına hareket eder.
Sınıfta sık ayağa kalkar ve gezinir.
Sağa sola sataşır.
Arkadaşlarına laf yetiştirir.
Koltukların üzerinden atlar.
Dolaplara tırmanır.
Tehlikeli ve kaza yaratan durumlara girer.
Çok hareketli oldukları için tehlikeyi hemen kavrayamaz.
Çok konuşurlar.
Sessiz etkinlikler sırasında gürültü yaparlar.
İmpulsivite
Bir davranışın sonucunu düşünmeksizin harekete
geçme ile kendisini gösteren ataklıktır.




sabırsızlık,
soru tamamlamadan cevabını verme eğilimi,
sırasını beklemede güçlük,
başkalarının konuşmasının işinin arasına girme
Okul sorunları
Çocuğun sırasında oturmaması, dikkatini bir
konu
üzerinde yoğunlaştıramaması, algılama
bozukluğu
ve sakarlığı



sürekli azarlanmasına,
eleştirilmesine
uyarılmasına yol açar.
Okul sorunları
Arkadaşlık kurmada ve sürdürmede yaşadığı
zorluk
 daha içe kapanık,
 yalnız, öfkeli, küskün
 oyun bozan yapabilir.
Bu da karşı gelme ve davranım bozukluğu gibi ek
tanıların konulması için uygun zemin hazırlar.
Algı örgütlemede bozulma



“b, d, p” harflerini çoğu kez karıştırırlar.
Çünkü bunların her biri çeşitli döndürme ile
bir diğeri olabilir.
Bu karışıklık, geometrik desenlerin kopya
edilmesinde de kendini gösterir.
Görsel algılama bozukluğu


Konum örgütlenmesindeki aksamalarla
kendini gösterir.
Bu çocuklar sağını solunu karıştırır.
Derinlik algısı bozukluğu



Mesafeleri yanlış tahmin eder.
Eşyalara çarpar.
Anne-baba çocuğun sakarlığından yakınır.
İnce motor koordinasyon bozukluğu





Çivi çakma, çatal bıçak kullanma, yazı yazma, resim yapma gibi
etkinliklerde çok belirgindir.
Çocuğun eli hiçbir zaman düşünceleri kadar iyi ya da hızlı
çalışmaz.
Sıklıkla iki seçim vardır:
çok yavaş yazacak ödevleri zamanında bitiremeyecek
çabuk yazıp birçok hata yapacaktır.
Bu çocukların defterleri düzensizdir.
Harf ve hece atlamaları, harflerin ters yazılması ve yarım
bırakılmış sayfalar defterlerin en belirgin özellikleridir.
Değerlendirme








Klinik bir tanıdır
Laboratuvar tetkiki veya özgün bir test yoktur.
Aile ve çocuk ile yapılan görüşmeler,
Klinik gözlem,
Fizik ve nörolojik muayene,
Davranış değerlendirme ölçekleri ve bilişsel
testlerdir.
Kantitatif EEG(Q-EEG)
Değerlendirmede ebeveynler, öğretmenler ve diğer
özel kişilerden ölçekler yardımı ile de bilgi toplanır.
Tanı Koyma
DSM-IV
 hiperaktivite-dürtüsellik listesindeki 9
semptomdan 6’sının veya
 dikkatsizlik listesindeki 9 semptomdan 6’sının
karşılanması gerekir.
 Semptomların 7 yaşından önce başlaması
 Belirtilerin ev ,okul gibi iki yerdede olması
Ayırıcı Tanı
A.Okul öncesi dönemde normal çocuk hareketliliği
 Anne-baba çocuğunu dikkatsiz ve aşırı hareketli
olarak tanımlayabilir.
 Gerçek DEHB olanın bu yakınmaları süreğendir.
 Her zaman,her yerde benzer davranışlar yapar.
Ayırıcı Tanı
B.Öğrenme bozuklukları
 Okuma ya da matematik beceriksizliğine bağlı
olarak ortaya çıkabilen değişik tiplerdeki öğrenme
bozuklukları da DEHB’ndan ayırt edilmelidir.
C.Uyum bozukluğu
 Genellikle altı aydan kısadır
 Yaşamın daha geç dönemlerinde oluşur.
Ayırıcı Tanı
D.Anksiyete bozuklukları ve depresyon
 Aşırı hareketliliğe ve dikkatin kolay
dağılmasına neden olabilir.
 Ancak anksiyete ve depresyonun kendine
özgü belirtileri vardır.
Ayırıcı Tanı
E.Absans nöbetler
DEHB’na eşlik edebildiğinden ya da DEHB
benzer belirtiler sergileyebildiğinden ayırıcı
tanıda göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanı Binişmeleri (komorbidite)
DEHB,
 karşı olma-karşı gelme bozukluğu (KGB)
 davranım bozukluğu (DB) ile yüksek oranda
birliktelik gösterir.
Antisosyal kişilik bozukluğu, alkolizm ya da histeri
gibi bir ruhsal sorunu olan çocukların DEHB'nun
yanı sıra davranım sorunları sergiler.
Tanı Binişmeleri (komorbidite)
Komorbidite gözlenen bozukluklar:
1. Davranım bozukluğu (%30-50)
2. Karşı gelme bozukluğu (%50)
3. Mental retardasyon
4. Otizm
5. Tourette sendromu (DEHB olanların %20’si tik
bozukluğuna, tik bozukluklarının ise %40-60’ı
DEHB’na sahiptir).
6. Fragil-X (%73’inde DEHB gözlenir)
7. Öğrenme bozuklukları
Tedavi

Psikososyal ve tıbbi girişimleri içeren çok
yönlü tedavi (multi-modal) yaklaşımları söz
konusudur:
Tedavi





Tıbbi tedavi
Anne-baba eğitimi
Bilişsel-davranışsal tedaviler
Özel eğitim programları
Diyetin düzenlenmesi
İlaç Tedavisi


Psikostimulanlar
Antidepresanlar
Psikostimulanlar




Metilfenidat (Ritalin). Türkiye’de vardır.
Dekstroamfetamin (Dexedrine)
Pemolin (Cylert)
ADDERALL (metilfenidat ile
dekstroamfetamin kombinasyonu)
Antidepresanlar



İmipramin (Tofranil). Türkiye’de vardır.
Desipramin (Norpramin)
Buproprion (Wellbutrin)
Psikostimulanlar

Psikostimulanlar tedavide en sık kullanılan ilaçlardır.

Metilfenidat ise en sık kullanılan stimulan ilaçtır.

Şu anda Türkiye’de yalnız MPH mevcuttur .

Kırmızı çizgili reçeteye yazılabilir.

Katekolamin olmayan sempatomimetikler

Adrenerjik reseptörler üzerine direkt ve indirekt agonist
Psikostimulanlar



Dopamin salınımına neden olmasına
Presinaptik uçlarda dopaminin geri alınımı
bloke etmesine bağlanmaktadır.
MPH’ın bağlanması en fazla sitriatumda olup
sodyum konsantrasyonuna bağlıdır.
MPH








Tablet şeklindedir .
Ağızdan alındıktan sonra hızla emilir.
Besinler emilimi artırır.
Kan-beyin engelini kolayca geçer.
Plazma proteinlerine bağlanmadığından ve yağ
dokusunda depolanmadığından hızlı metabolize
edilir.
Etkisi ağızdan alınmasından 30 dakika sonra başlar.
Standart sabah ve öğlen dozları ile okulda sakin,
normal ve olgun davranma süresi sunmaktadır.
Tavsiye edilen günlük dozu 0.3-1 mg/kg’ dır.
Yan etki-genel
Pozitif adrenerjik agonistik etkiler
 Uykusuzluk,
 Kilo kaybı,
 İştah azalması,
 Çarpıntı,
 Sersemlik,
 Baş ağrısı,
 Disfori,
 Korku hissi
 Vazomotor bozukluklardır.
Bu yan etkilerin bir çoğu, kısa süreli olarak ilacın dozunu
azaltma ile ortadan kalkar.
Yan etki -Davranış rebound
Okul gününün sonunda psikostimulan yoksunluğu
yaşayan çocuklarda akşam üzeri son ilaç dozundan 515 saat sonra rastlanır.
 irritabilite,
 gevezelik,
 tedaviye uyumsuzluk,
 eksitabilite,
 hiperaktivite
 uykusuzluk
Yan etki-boy

>2 yıl kullananlarda boy uzama yavaşlama


Böyle bir durum kanıtlanmamıştır.
Yan etki-tolerans

İkinci yıldan sonra geliştiği saptanmıştır.

Genellikle tedavi süresi 1 yılı geçerse

Başka bir psikostimulana geçilir.
Spesifik doz ayarlaması
İlk ilaç verilmeden önce
 boy
 kilo
 kan basıncı
 kalp hızı
 tam kan sayımı elimizde olmalıdır.
Güvenirliği yüksek olduğundan MPH ilk seçenek
Kullanım







3 gün sabah 8.00’de 5 mg’lık tek doz
3 gün öğlen saatine 5 mg’lik bir doz eklenir
3 gün sabah 8.00’de 10 mg ve öğle 5 mg verilir
Sonunda doz sabah 10 mg ve öğlen10 mg çıkılır
En az 2 hafta süreyle aynı şekilde devam edilir.
Yemekle ya da yemek sonrası alınması iyi olur.
İlaç tatilleri çocuğun durumuna göre karar verilir.
Kullanım
Ortalama günlük doz



MPH için 10-80 mg,
Dekstroamfetamin için 5-40 mg,
Pemolin için 20-60 mg’dır.
Yanıtsız vakalar




Okul çocuklarının %25’i yanıt vermez.
İmipramin en sık kullanıan TSA.
Kardiotoksisite riski nedeniyle EKG izlemi
Dozu 5mg/kg/gün sınırlanmıştır.
Bilişsel- Davranışsal Terapiler
Tedavi sonucunda daha çok

impuls kontrolü,
daha uzun düşünerek harekete geçme

motor hareketliliğin uygun biçimde gerçekleşmesi

Bilişsel- Davranışsal Terapiler
Görevler planlanırken ;
 Yapması gerekenler küçük parçalara bölünür
 Basamaklar haline getirilir.
 Her basamak için ilave zaman eklenmelidir.
Örneğin :20 dakika ders çalışma ve 10 dakika mola gibi.
Anne-Baba Eğitimi
Ailenin bilgilendirilmesi amaçlanır.


Anne ve babalara çocuklarına uygun disiplin ve
tutarlı davranılması öğretilir.
Aşırılı hoşgörülü veya aşırı cezalandırıcı tarzdaki
yaklaşımlardan kaçınmalıdır.
Prognoz (Gidiş)

DEHB’nun yaş ilerledikçe kendiliğinden azalarak
ergenlik döneminde iyileştiğine inanılırdı.

İzlem çalışmalarında gidişatının farklı kişilerde
farklı seyirler gösterdiği görülmüştür.

Bozuklukta 3 ayrı gidişten söz edilmektedir
Prognoz (Gidiş)
1. Belirtilerin kaybolması: %30
Genç erişkinliğin erken döneminde belirtiler kaybolur.
2. Belirtilerin sürmesi : %40
Çeşitli sosyal ve duygusal güçlükler erişkin dönemde sürer.
3. Gelişimsel bozulma: %30
DEHB bulgularıın yanı sıra alkolizm, madde kullanımı ve
antisosyal kişilik bozukluğu gibi psikopatolojilerin eklendiği
gruptur.
Prognoz (Gidiş)
Bu kötü gidişin en güçlü belirleyicis çocukluk
döneminde DEHB’na komorbid olarak DB’
nun binişikliği ve aile içi güçlüklerin ve
olumsuzlukların olmasıdır.
Prognoz (Gidiş)




Hiperaktivite yaşla birlikte azalmakta,
Dikkatsizlik ve dürtü denetim sorunları kalıcı
olabilmektedir.
Genellikle ilk kaybolan aşırı hareketlilik, en
son kaybolan ise dikkat eksikliğidir.
Öğrenme sorunları sıklıkla sürmektedir.
Remisyon



12 yaşından önce seyrek
Genellikle 12 ile 20 yaşlar arasında
Önemli bir bölümünde kısmi remisyon
Duygu-durum bozuklukları ile antisosyal ve
diğer kişilik bozukluklarının ortaya çıkışı
kolaylaşmaktadır.
DEHB’nun üç temel özelliği
nedir?



Aşırı hareketlilik
Kısa dikkat süresi
Ataklık (yetersiz dürtü kontrolü)
DEHB’nun klinik üç alt tipini belirtiniz?
1. Dikkat eksikliğinin belirgin olduğu tip,
2. Aşırı hareketlilik ve dürtüselliğin belirgin
olduğu tip,
3. Kombine tip .
DEHB’nun cinsiyet farklılığı nasıldır?



Erkek/kız oranı 3-5/1
Kızlarda dikkatsizlik ve bilişsel zorluklarla
Erkeklerin saldırganlık, ataklık,davranım
bozuk.
DEHB’nda sorunlu olarak ileri sürülen üç
merkezi sinir sistemi yapısı nelerdir?



Prefrontal korteks,
Beyincik
Bazal gg.
DEHB’nda bozuk olan yürütücü işlevler
nelerdir?

İşleyen veya çalışan bellek
Kendine yönelik konuşmanıniçselleştirilmesi
Duyguların kontrolü, motivasyon ve uyanıklık

Yeniden yapılandırma


DEHB’nun klinik belirtileri nelerdir?



Dikkati vermede ve sürdürmede güçlük,
Benzer gelişim düzeyindeki çocuklara oranla
aşırı hareketlilik
Ataklıktır.
DEHB’nda ayırt edilmesi gereken önemli tıbbi
hastalıkları belirtiniz?





Okul öncesi dönemde normal çocuk hareketliliği
Öğrenme bozuklukları
Uyum bozukluğu
Anksiyete bozuklukları ve depresyon
Absans nöbetler
DEHB’na eşlik eden en sık 3
bozukluk nelerdir?
1.
2.
3.
Karşı gelme bozukluğu (%50)
Tourette sendromu (DEHB olanların
%20’si tik bozukluğuna, tik bozukluklarının
ise %40-60’ı DEHB’na sahiptir).
Fragil-X (%73’inde DEHB gözlenir)
Türkiye’de en sık kullanılan iki ilaç nedir?


MPH
İmipramin