sağlıklı yaşama

SAĞLIKLI YAŞAMA
SAĞLIKLI OLMAK…


Sağlıklı olmak, mutluluğunun öncelik
taşıyan bir öğesidir
Sağlıklı olmak için doğum öncesi
dönemden itibaren çaba gösterilmesi
gerekir
SAĞLIKLI YAŞAM TARZI






Yeterli ve dengeli beslenme
Düzenli fiziksel aktivite
Tütün ve ürünlerinden uzak olma
Hijyen kurallarına uyulması
Stresten uzak olma
Sağlıklı çevre
YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENME SORUNLARI
Protein – Enerji Malnütrisyonu
Kansızlık
Vitamin eksiklikleri
Endemik guatr
Aşırı beslenme, şişmanlık
Kanser, kalp-damar hastalıkları
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI

Kahvaltıda çay ya da kahve
yerine; süt, salep, taze
sıkılmış meyve suyu,
ıhlamur, adaçayı veya
kuşburnu gibi bitki çayları
için.




Anne sütünden sonra en zengin protein içeren gıda
yumurtadır
Yaşlılığın etkilerini geciktirir, kataraktı önler,
kalp ve beyin sağlığını korur…
Özellikle çocuklarınızın kahvaltısında yumurta önemli
Erişkinler gün aşırı bir yumurta yiyebilir


Peynir, süt, çökelek gibi yiyeceklerden birini mutlaka yiyin.
Unutmayın ki, süt ürünleri kemik erimesini önler.

Reçel ya da marmelat yerine
bal veya pekmez tercih
edin.
BESLENİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR



Kepekli ekmek daha sağlıklıdır.
Bağırsakları çalıştırır. Zayıflamaya yardımcıdır.
Kepekli ekmek geç bayatladığı için daha
ekonomiktir.



Haftada bir balık
tüketmeye özen
gösterilmelidir.
Balık; kolesterolü
düşürür.
Erken bunama,
kanser ve beyin
rahatsızlıklarını
önleyici etkisi
vardır…
BESLENME VE KANSER
Faktörler
Kanser etyo. ile ilgili
tahmini oran(%)
•Beslenme
30-70
•Sigara-tütün
25-40
•Enfeksiyonlar
1-7
•Cinsel yaşam
1-13
•Meslek
2-8
•Jeofizik faktörler
2-4
•Alkol
2-4
•Kirlenme
1-5
(hava-su-gıda)
•Gıda katkı
0-2
maddeleri
•Endüstriyel ürünler 1-2
•Tıbbi ürünler
0.5-3
•Bilinmeyenler
?
Kansere bağlı ölümlerde
tahmini pay oranı (%)
35
30
10
7
4
3
3
2
1
1
?
?
KANSER ÖLÜMLERİNDE
BELİRLENMİŞ NEDENLER

NEDENLER
Risk Faktörü
Sigara (Tütün)
Diyet/obesite
İş yaşamı
Ailesel öykü
Virus/biyolojik ajanlar
Alkol
Sosyoekonomik durum
Çevre kirliliği
İlaçlar/medikal işlemler
Yüzde
30
30
5
5
5
3
3
2
1
DİYET
BESLENME
3 MİLYON KANSER HASTASI
Mide
Kolon
Nazofarinks
Meme
Karaciğer
Orafarinks
Prostat
HATALI BESLENME



Satüre (doymuş) yağ tüketimi; Meme-prostat
Kolorektal kanser
Salamura-turşu-küflü gıda
Konserve(Nitrozamin)
Tütsülenmiş gıda
Tuzlanmış balık vb.
Sıcak gıda tüketimi
Aşırı beslenme-şişmanlık
Oral kavite-farinks-larinks
ösefagus-mide kanserleri
Kolon-meme-safra kesesi
endometriyum kanseri
KANSER RİSKİNİ
ARTIRICI BESİNLER










Koyun, sığır, keçi eti
Domuz eti,domuz pastırması
Hamburger
Yağlı etten yapılmış köfteler
Sucuk,sosis
Tereyağı,iç yağı
Derin yağda kızartılmış besinler
Tuzlanmış-tütsülenmiş besinler
Nitrit ve nitrat eklenmiş besinler
Doğrudan ateşte pişmiş kebaplar
KANSERDEN KORUYUCU
ÖZEL MADDELER
Maddeler
Proteaz engelleyiciler
Oksitlenmeyi önleyiciler
Biyoflavanoidler
Kükürtlü maddeler
Özel koku ve tat veren
Maddeler
Bulundukları besinler
Soya fasulyesi-mercimekkuru-taze fasulye-nohutbezelye
Meyveler-ceviz-fındık-fıstıksert kabuklu meyveler
Turunçgiller-kayısı-karadutkızılcık-kiraz-vişne-kuş
üzümü-kırmızı ve siyah üzüm
Sarımsak-soğan-pırasa
Lahana-karnıbahar-ıspanak
pazı-turp-pancar-şalgamhardal yaprağı ve buna
benzer yenebilen yabani otlar








Selenyum.
Çinko
İyot
Molibden
Bakır
Demir
Kalsiyum
Manganez
KANSERDEN KORUYUCU
MİNERALLER
Su ürünleri, balık, süt ve ürünleri,
kepekli tahıllar, kuru baklagiller,
yeşil yapraklı sebzeler
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN
1. Her gün en az 30 dakika egzersiz yapmak
2. Sigara içmemek
3. Sağlıklı beslenmek-günde 5 porsiyon
meyve/sebze
4. Günde 1 kereden az alkol almak
5. Güneşten korunmak
6. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan
korunmak
FİZİKSEL AKTİVİTE



Dünyada her yıl iki milyondan fazla ölüm
fiziksel hareketsizliğe bağlı
Ölümlerin nedeni; meme, kalın bağırsak
kanseri, şeker hastalığı (% 10-16) ve kalp
hastalığı (% 22)
Dünyada yaşayan insanların % 60’ı yeterli fiziksel
aktivite (günlük 30 dakika egzersiz)
yapmamaktadır
HAREKETSİZ YAŞAM
TARZI








Ölüm riskini artırır
Kalp rahatsızlıkları,
Şişmanlık,
Çeşitli organ kanserleri,
Yüksek tansiyon,
Şeker hastalığı,
Depresyon
Kemik erimesi
KİŞİSEL HİJYEN

Kişilerin kendi sağlığını korudukları ve
devam ettirdikleri özbakım
uygulamaları







El hijyeni
Deri hijyeni
Ağız ve diş hijyeni
Tırnak hijyeni
Saç hijyeni
Ayak hijyeni
Koltuk altı ve kasık bölgesi hijyeni
Etkili El Yıkama

YIKAMA
•Eller akan ılık suyla ıslatılır,
•Ellere 3-5ml sıvı sabun veya kişiye
özel katı sabun alınır,
•Ellerin her tarafını akan su altında
iyice ovalanır,
•Parmakların arası , el sırtı ve bilekler
temizlenir, ( en az 20 sn )
Etkili El Yıkama (devam)



Köpüğü durulayın (ve Bakteriler
uzaklaşsın)),
Elleri kağıt havlu kullanarak iyice
kurutun,
Kağıt havlu kullanarak musluğu
kapatın!!!
Eller ne zaman yıkanmalı?
Para elledikten
Tuvaleti kullandıktan
Yemeklerden önce ve sonra
Kıyafet değiştirdikten
Yemek hazırlamadan önce
Diş, ağız, yüz ve göz temizliği
yapmadan önce
El Yıkama (devam)

EL YIKAMA
Saça, buruna dokunduktan
Öksürdükten
Burnu sildikten
Temizlikten
Çöpleri elledikten sonra
Dışardan eve gelince
Hasta olan bir yakını ziyaret ettikten sonra
Yapılan Bir Çalışmada
İnsanların %32'sinin tuvalet sonrası
ellerini yıkamadığı,
Ayak üstü yemek yenilen yerlede insanların
%47'sinin ellerini yıkamadığı,
Ellerini yıkayanların %58'si nin sadece
su kullandığı (ortalama süresinin 5 sn
olduğu)
Ellerini, su-sabunla yıkayanların
ortalama el yıkama sürelerinin ise
10.7 sn olduğu belirlenmiştir.
TÜTÜN VE ÜRÜNLERİ
3 MİLYON KANSER HASTASI
Akc.
Yutak
Larinks
Mesane
Böbrek
sigara



Kalp hastalığı
Solunum yolu hastalıkları
Mide ülseri
sigara
Sigaradan çekilen her nefesin kalan
ömrünüzden en az bir nefes
eksilttiğini unutmayınız
sigara
Yüzbinlerce insan sigara
bağımlılığından
kendilerini kurtarmışlardır
biz de bu sayıyı milyonlara
çıkartabiliriz
SİGARA
Siz de tamamen söndürebilirsiniz!
Herkes söndürüyor!
SİGARA

SİGARA
KENDİMİZİ
DÜŞÜNMÜYORSAK
ÇOCUKLARIMIZI
DÜŞÜNELİM
TEŞEKKÜRLER
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANA BİLİM DALI