OKUL ve SINIFTA FİZİKSEL ORTAM DÜZENLEMELERİNE İLİŞKİN

Özel Gereksinimli Öğrenciler
İçin Eğitim Ortamının
Düzenlenmesi
1
EĞİTİM ORTAMINI
ETKİLEYEN ETMENLER
PSİKOSOSYAL
ETMENLER
FİZİKSEL ETMENLER
SÜREÇSEL ETMENLER
BİREYSEL ETMENLER
SÜREÇSEL ETMENLER
İyi Organizasyon ve Etkili Planlama.
Sınıf Rutinleri
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları
FİZİKSEL ETMENLER
Bağımsız Yaşam Becerilerini Destekleyecek
Fiziksel Ortam.
Doğal Uyaranlar.
Özel gereksinimli Öğrencinin İhtiyaçları.
Ortopedik Yetersizlikten Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
Bina girişleri düzayak girişler olmalı veya
rampa bulunmalıdır.
Okul içinde ve dışında kullanılan yer
döşemesi kaygan olmamalıdır.
Okul zemini tekerlekli sandalyenin
hareketini kısıtlayacak engeller
bulundurmamalıdır.
Ortopedik Yetersizlikten Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
Ortopedik yetersizliği olan öğrencilerin
sınıfları giriş katında ve kapıya kolay
ulaşabilecekleri bir yerde olmalıdır.
Sınıf içinde tekerlekli sandalyenin rahatça
manevra yapabileceği alan sağlanmalıdır.
Sıralar arasında tekerlekli sandalyenin
geçebileceği boşluklar olmalıdır.
Ortopedik Yetersizlikten Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
Öğrencinin sırası tekerlekli sandalyesini
yanaştırabileceği yükseklikte olmalıdır.
Sınıf dolapları ve panoları öğrencinin
ulaşabileceği yükseklikte olmalıdır.
Okul ve sınıf kapılarının genişliği
sandalyenin geçebileceği ölçüde olmalıdır.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Görme yetersizliği olan öğrencilere okul ve
sınıf dolaştırılarak anlatılmalıdır.
 Sınıf
içerisinde hareket alanında takılıp
düşebileceği, çarpabileceği hareketi
kısıtlayacak eşyalar bulunmamalıdır.
 Sınıftaki
eşyaların sabit yeri olmalı ve
sıklıkla yerleri değiştirilmemelidir.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
 Sınıf
sıraları sabit olmalıdır.
 Sınıf
içerisinde dolap kapakları, pencereler
kapalı tutulmalıdır.
 Sınıf
 Okul
kapısı kapalı veya tam açık olmalıdır.
ya da sınıf içerisinde öğrencinin
başını çarpabileceği nesneler olmamalıdır.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
 Okul
bahçesinde ve çevresinde var olan ya
da açılan çukurlara kapak konulmalıdır.
 Okumayı
bilmeyen öğrenciler için,
öğrencinin sırasına tanıdığı bir nesne
yapıştırılabilir.
 Benzer
nesne sembolleri sınıf kapısına da
asılarak öğrencinin sınıfını bulması
kolaylaştırılabilir.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri
 Okuldaki
her birimin kapısına Braille yazı
ya da rakamlarla o birimi belirten işaretler
konmalıdır.
 Görme
yetersizliği olan öğrencinin ders
materyallerini rahat kullanabileceği alan
oluşturulmalıdır.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Az gören öğrenciler için sıra ile çalışacağı
materyaller arasında yüksek renk zıtlığı
sağlanmalıdır.

Görme yetersizliğinden etkilenen öğrenciler
dersi iyi dinleyeceği yere oturtulmalıdır.

Görme yetersizliği olan öğrencilerin ders içinde
ses kaydı yapmasına olanak tanınmalıdır.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Tahtaya yazı yazarken yazdıklarınızı seslendirmeniz
görmeyen öğrenciler için yararlıdır.

Az gören öğrenciler tahtayı en iyi görebileceği yere
oturtulmalıdır.

Yazı tahtası beyaz ise siyah kalem, yeşil ise
beyaz/sarı kalem kullanmak görülmeyi kolaylaştırır.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Pencerelerden gelen ışık yeterli değilse sınıf
lambaları da ders süresince açık tutulmalıdır.

Sınıf aydınlatması yeterli değilse ek olarak masa
lambası kullanılabilir.

Az gören öğrenciler için okul merdivenlerinde her
basamağa fosforlu bantlar yapıştırılabilir.
Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Okul merdivenleri loş ve karanlık ise güçlü spot
ışıkları ile aydınlatılabilir.

Okul merdivenlerine ve koridorlara duvar takibini
kolaylaştıracak tırabzanlar yapılmalıdır.

Okulun yangın çıkışı varsa görme yetersizliği olan
öğrenciye buraya nasıl ulaşacağı önceden
öğretilmelidir.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Öğrencinin oturduğu yere göre öğretmen sınıf
içinde dolaşmasını düzenlemelidir.

Öğretmen, dudak okuyabilen öğrenciler için ders
anlatırken arkasını dönmemelidir.

Dudak okuyabilen öğrencilerin durumu sınıf
arkadaşları ile paylaşılmalıdır.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Dudak okuyan öğrenciler için hazır ders notları
oluşturulabilir.

Sınıftaki sıraların mümkünse “U” düzeni olması
sağlanmalıdır.

İşitme kaybı tek kulakta ise iyi duyan kulağın
tarafında bulunarak dersin anlatılmasına dikkat
edilmelidir.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Kaynaştırma sınıflarında işitme yetersizliğinden
etkilenmiş öğrencilerin FM telsiz tipi işitme cihazı
kullanılması sağlanmalıdır.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Sınıf pencereleri mümkün olduğunca ses geçirmeyen
özellikte olmalıdır.

Sınıflarda mümkün olduğunca ses yalıtımı
yapılmalıdır.

Sınıf sıra ve sandalyelerinin ayakları plastik gibi
kaydığında ses çıkarmasını önleyecek şekilde
kaplanmalıdır.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Sınıftaki her eşyanın üzerine isimleri yazılarak
yapıştırılmalıdır.

İşitme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencinin bazı
etkinlikleri yakından dinlenmesine olanak
tanınmalıdır.

Sınıfta mümkün olduğunca birden fazla duyuya hitap
eden materyaller bulundurulmalıdır.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

İşitme yetersizliğinden etkilenen öğrencinin yanına
ona yardımcı olacak özellikte bir arkadaşı
oturtulmalıdır.

Görsel ve sesli materyaller kullanılıyor ise görselin
üzerinde kısa açıklamalar olmasına özen
gösterilmelidir.
İşitme Yetersizliğinden Etkilenmiş
Öğrencilere Yönelik Fiziksel Ortam
Düzenlemeleri

Teneffüs zilini haber veren ışıklı bir sistem sınıfta
öğrencinin görebileceği bir yere yerleştirilmelidir.

Acil durumları haber veren alarmların mümkünse
aynı zamanda ışıklı olması sağlanmalıdır.
BİREYSEL ETMENLER

Yetersizlikten etkilenen öğrenciyle çalışmaya
gönüllü ve istekli olmak.

Yetersizlikten etkilenen öğrencinin yetersizliği
hakkında bilgi edinmeye çalışmak.

Yeniliklere ve yeni bilgileri öğrenmeye açık olmak.

İşbirliğine ve destek almaya açık olmak.

İyi bir gözlemci olmak.
OKUL ve SINIFTA FİZİKSEL ORTAM
DÜZENLEMELERİNE İLİŞKİN YASAL
DAYANAKLAR

Özel eğitim Hizmetleri yönetmeliğinin eğitim
ortamlarına ilişkin 88. Maddesi;
“Okul ve kurumlarda ortak kullanım alanları tekerlekli
sandalye
ile
dolaşmayı
sağlayacak
şekilde
düzenlenir, rampa – tutamak gibi ek tedbirler alınır.
İşitme yetersizliği olan öğrencilerin eğitimlerini
sürdürdükleri ortamlarda ses yalıtımı yapılır.”
OKUL ve SINIFTA FİZİKSEL ORTAM
DÜZENLEMELERİNE İLİŞKİN YASAL
DAYANAKLAR

Özel eğitim Hizmetleri yönetmeliğinin denetime
ilişkin 86. Maddesi ise okul yöneticilerinin
denetlenmesinde okul ya da kurumda öğrencilerin
yetersizlik türüne ve ihtiyaçlarına göre eğitim
ortamı düzenlemelerinin yapılması ve koruyucu
tedbirlerin alınması hususlarının dikkate alınacağını
belirtilir.