Slayt 1

Protein sentezi hücrenin protein
sentezlenmesi için gereken bir
biyokimyasal süreçtir. Bu terim bazen
sadece protein translasyonu anlamında
kullanılsa da transkripsiyon ile başlayıp
translasyonla biten çok aşamalı bir
süreçtir.
Prokaryotlarda ve ökaryotlarda
ribozom yapısı ve yardımcı proteinler
bakımından farklılık göstermesine karşın
temel mekanizma korunmuştur.Protein
sentezi için aminoasil-tRNA'ların
hazırlanmasında ya da sentez süresince
ATP ve GTP hidrolizi ile yüksek miktarda
enerji harcanır.
Ayrıca hücreler ürettikleri enerjinin
büyük kısmını protein sentezinde görev
alan yapıları oluşturmakta kullanırlar.
Bu sürecin genel hata oranı her 10000
amino asitte birdir. Bazı antibiyotikler
protein sentezine müdahale ederek etki
gösterirler.
1)m RNA(Elçi RNA):Sentezlenecek olan
proteinin şifresini DNA dan alarak
ribozoma getirir. Ribozom birimlerini
aktifleştirir ve ribozomda protein sentezine
kalıplık yapar. m RNA üzerindeki
nükleotidlerin üçerli olarak oluşturdukları
gruplara kodon denir. Başlangıç kodonu
belli ve sabittir. Bu bütün canlılarda aynı
olup AUG nükleotidlerinden oluşur.
2) t RNA (Taşıyıcı RNA):Protein sentezi
sırasında,sitoplazmadaki
aminoasitleri,kendine uygun olarak
bağlayıp ribozomlara taşır. Proteinlerin
yapısında 20 çeşit aminoasit
bulunduğundan,canlılar da en az 20 çeşit
de t RNA vardır.
3) r RNA(Ribozomal RNA):Proteinlerle
birlikte ribozomların yapısını oluşturur.
Hücredeki RNA’ların çoğu r RNA’dır.
1.mRNA'nın Sentezlenmesi(Transkripsiyon)
Proteinlerin sentezi için gerçekleşen ilk iş
DNA'dan ilgili proteinin şifresinin mRNA'ya
aktarılmasıdır.DNA'daki bilgiler mRNA'ya şifreli
olarak aktarılır. Buna transkripsiyon(yazılma)
denir. Bunun için DNA nükleotid zincirlerden
birisini onun da belli bir kısmını kullanır.Şifre
veren DNA zincirine anlamlı zincir diğerine ise
tamamlayıcı (eş) zincir denir.
2.Bilginin Sitoplazmaya Aktarılması
Yapılacak proteinin şifresini alan
mRNA çekirdek zarındaki porlardan
sitoplazmaya geçer,ribozomun küçük
alt birimlerine bağlanır ve protein
sentezi sırasında kalıp olarak görev
yapar.
3- Ribozomun Aktifleştirilmesi
Sonra iki ribozom birimi birleşerek ribozom
protein sentezine hazır hale getirilir.Protein
sentezini bir tek ribozom yapabileceği gibi
birçok ribozom bir araya gelerek aynı mRNA
şifresini beraber okuyabilirler.Oluşan bu
ribozom zincirine POLİRİBOZOM denir.
4-tRNA'ları aktifleşmesi
mRNA bir ucuyla ribozoma yerleşince
sitoplazmada bulunan tRNA'lar amino
asitleri kendilerine uygun olarak bağlarlar.
5-Amino Asitlerin Ribozoma
Taşınması
Kendi amino asitlerini bağlayan tRNA
lar mRNA şifre sırasına göre ribozoma
gelirler.Amino asitleri tRNA ya bağlayan
bağlar yüksek enerji bağlarıdır.
6-mRNA-tRNA eşleşmesi
İlk tRNA antikodonu ile mRNA nın
başlangıç kodonu karşı karşıya gelerek
zayıf H bağları ile bağlanırlar.
7-Şifrenin okunması
(translasyon)
t RNA nın antikodonları ile m RNA’nın
kodonları geçici olarak birleşir ve bu
esnada m RNA’daki bilgilerin t RNA’daki
antikodonlara uygun olarak okunması
başlar. Buna translasyon denir.
8.Kademe
İşi biten tRNA lar ribozomu terk
eder.Yerine bir sonraki kayar.Bir
ribozoma aynı anda iki tRNA
yerleşebilir.Bu şekilde mRNA üzerindeki
bütün kodonlar sıra ile tRNA larla
birleşerek kendilerini okuturlar yani
aminoasitlerini zincire ilave ederler.
9.Kademe
Bütün kodonları okunan mRNA başlangıç
ucundan tekrar yeni bir protein
molekülünün sentezi için ribozoma
girer.mRNA üzerindeki ilk şifreye
başlatma kodonu denir.Bu kodon bütün
protein sentezlerinde AUG olup metionin
aminoasitini ifade eder.Nükleotit dizileri
UAG UGA UAA olan kodonlardan birisinin
mRNA da bulunması olayın durması için
yeterlidir.