Alkol kanser riskini arttırır mı? Evet.Alkol;ağız,yutak,gırtlak,yemek borusu,karaciğer,akciğer,kolon ve rektumdaki kanser riskini yükseltir.Kişi kendi alkol tüketimini sınırlamalı.Günlük alım erkekler için 2 içecek,kadınlar için 1 içecekten fazla alınmamalıdır.Bir içecek 350cc’lik bira,150cc’lik şarap veya 15 cc’lik %80 alkollü içecek tanımlanır.(sert likör) Allkol ve tütünün birlikte kullanılması bazı kanser risklerinin artmasına sadece tütün içimi veya sadece alkol kullanılmasından daha fazla etkilidir.Kadınlardaki akciğer kanserindeki yüksek risk haftada birkaç düzenli içki alımı ile bağlantılıdır.Meme kanseri riski yüksek olan kadınlar hiç alkol içmemeyi düşünmek isteyebilirler. Antioksidanlar neler? Kanserle ilgileri nedir? Vücut normal bir metabolizma olarak doku hasarına karşı koruma sağlamak için antioksidan denilen gıda ve kimyasal bazı bileşikleri kullanır.Çünkü bu zarar artmış kanser riski ile bağlantılı,bazı antioksidanlar kansere karşı korunmaya yardımcı olabilir.Antioksidanlar;C vitamini,E vitamini,karotenoidler (Beta-karoten ve A vitamini) ve birçok farklı fitokimyasalları (bitkilerden oluşan kimyasallar) içerir.Çalışmalar bol sebze ve meyve ,zengin antioksidan kaynakları bazı kanser türlerinin oluşumunda azaltıcı etki yapabilir.Ama bu mutlaka sorumlu antioksidan olduğu anlamına gelmez,gıdalar birçok bileşikleri içerir. Çeşitli çalışmalarda antioksidan suplementlerinin kanser riskini azaltıcı etkisi bulunamadı.Aslında bazı çalışmalarda suplement alımının kanser riskini arttırdığı bulundu.(Beta-karoten,likopen,E vitamini,suplementler) Kanser riskini azaltmak için en iyi tavsiye suplementler yerine gıda kaynaklarından antioksidanları sağlamaktır. Beta-karoten kanser riskini azaltır mı? Beta-karoten, karotenoid adlı bir antioksidan grubuna aittir .Bitkilerin bazı kısımları koyu turuncu renk verir.Vücutta beta-karoten A vitaminine dönüştürülür.Betakarotenin hangi kanseri önlemeye yardımcı olduğu düşünülmektedir.Çünkü;meyve ve sebze yemek kanser riskinin azalması ile bağlantılıdır,beta-karotenin yüksek dozda almanın kanser riskini azaltabileceği yönünden mantıklı görünüyordu.Ancak birkaç büyük çalışma u durmun böyle olmadığını göstermektedir.2 çalışmada insanlara yüksek doz beta-karoten suplementi sigara içenlerde kanser riskini önlemek için denendi.Suplementlerin akciğer kanser riskini arttırdığı bulundu.3.çalışmada da ne faydası ne de zararı olduğu söylendi.Sebze ve meyve yemek beta-karoten içeriğinden yararlı olabilir fakat yüksek dozda beta-karoten suplement alımından özellikle sigara içenlerde kaçınılmalıdır. Kalsiyum kanser ile ilgili mi? Birçok çalışma gösteriyor ki kalsiyumdan zengin olan besinler kolorektal kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir ve kalsiyum suplementi kolorektal poliplerin nüks etmesini azaltır.Fakat yüksek doz Ca alımı,suplement ya da gıda yoluyla olsun prostat kanserindeki artış ile bağlantılıdır. Erkekler ağırlıklı olarak gıda kaynakları aracılığıyla,Ca’u önerilen düzeylerde almalılar.Kadınlar prostat kanseri riski altında değillerdir,kadınlarda osteoporoz riski daha yüksektir.(kemik incelmesi) Çoğunlukla gıda kaynakları aracılığı ile önerilen düzeylerde Ca almaya çalışmalısını.Günlük alınması gereken kalsiyum seviyeleri 1950 yaş arasında 1000mg/gün,50 yaş ve üstünde 1200mg/gün olarak tanımlanır.Süt ürünleri mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır.Bazı yeşil yapraklı sebzeler gibi.İnsanlar düşük yağlı ürünleri seçerek doymuş yağ alımını azaltmalıdır. Kahve içmek kansere sebep olur mu? Hayır.Geçmişte yapılan çalışmalarda pankreas,kahve ve kanser arasındaki olası bağlantı yeni çalışmalarla teyit edilememiştir.Şu anda kahve veya kafeinin kanser riskini arttırdığını gösteren bir kanıt yoktur. Diyet takviyeleri kanser riskini düşürür mü? Hayır.Sebze ,meyve ve bitkisel gıdalardan zengin diyet kanser riskini azaltabilir fakat çok az veride diyet takviyelerinin kanser riskini azaltabileceğini söylüyor.Tek istisna,kolorektal kanser riskini azaltabilecek Ca takviyeleri olabilir.Bazı yüksek doz takviyeler aslında kanser riskini arttırabilir. Bir hapı sebze ve meyvelerle beslenmeye eş değer alabilir miyim? Hayır.Sebze ve meyveler sağlıklı bileşikler içerir ve bu bileşiklerin olumlu etkileri büyük olasılıkla birlikte çalıştıkları zaman ortaya çıkar.Ayrıca bütün gıdaların önemli bileşikler olma ihtimali vardır.fakat henüz bilinmiyor.Bu nedenle takviyeleri dahil değildir.Bazı takviyeler sebze ve meyve içeren beslenmeye eş değer olarak tanımlanır.Ama haplar gıdaların içerdiği seviyelerin küçük bir bölümünü içerir.Gıdalar vitamin ve mineralin en iyi kaynağıdır. Az yağlı yemek kanser riskini düşürecek mi? Bazı çalışmalarda ve diyet yağının yüksek miktarda olduğu ülkelerde yaşayan insanların göğüs,prostat,kolon ve diğer kanser risklerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur.Ancak çalışmalar aracılığı ile yağ alımını düşürerek kanser riskini azalttığı veya yağ alımını arttırarak kanser riskini arttırdığına dair kanıt bulunamadı.Yenilen toplam yağ miktarının kanser riskini etkilediği konusunda bilgi yoktur. Diyet lifi nedir ve kanser riskini düşürebilir mi? Diyet lifi sindirilemeyen bir çeşit karbonhidrattır.Lif kaynakları fasulye,sebzeler,tam tahıllılar ve kurutulmuş meyvelerdir.Lif ;çözünür ve çözünmez olmak üzere 2 gruba ayrılır. Çözünür lif kaynakları; yulaf kepeği,bezelye,fasulye ve psyllium lif.Çözünmez lifkaynakları;buğday kepeği,meyve kabukları,fındık,tohumlar ve selülozdur. Son çalışmalarda;diyet lifinin bazı kanser türlerinde düşürücü etkisi ile bağlantılı olduğunu göstermektedir.Özellikle kolorektal kanserde.ACS nin tavsiyesi kepekli tahıl gibi yüksek lif içeren besinlerin tüketimi,sebze ve meyve tüketimi kanser riskini azaltır.ama açıkça lif takviyeleri kullanımını önermemektedir. Balık yemek kansere karşı koruyor mu? Balık omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir. Hayvanlarda yapılan çalışmalarda bu yağ asitlerini oluşturan kanseri durdurabilir ya da büyümesini yavaşlatabilir.ancak insanlardaki kanser riskini etkileyebilirliği net değildir.Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balık yemek kalp hastalığı riskinin azalması ile bağlantılıdır. Folat ve Folik asit nedir ve kanser riskini düşürebilirler mi? Folik asit doğal olarak pek çok sebze, fasulye, meyve, tam tahıllar ve zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar da bulunan B vitaminidir . 1990'lı yıllardan itibaren bazı çalışmalarda folik asit eksikliği, özellikle 1988 yılından bu yana alkol alan kişilerde, kolorektal ve meme kanseri riskini artırdığı öne sürdü, ABD'de zenginleştirilmiş tahıl ürünleri müstahkem folik asit, bir insan yapısı şeklinde olmuştur .Bu yüzden diyetlerde folat bulunmalıdır. Bazı çalışmalar folik asit takviye alımının prostat,colorectal polip ve göğüs kanser riskinde artışı neden olabilir.Bu yüzden insanların diyetlerinde yeterlimiktarda folat bulunmalı.folatı sebze , meyve ,zenginleştirilmiş tam tahıl ürünlerinden karşılarız. Sarımsak kanser riskini azaltabilir mi? Soğan ailesindeki sebzeler ve sarımsakta bulunan Allium bileşenlerinin sağlık faydalarını açıklamaları geniş ölçüde yayınlanmıştır.Sarımsak üzerinde kanser riskini azaltıp azaltmayacağına görmek için çalışmalar sürüyor.Birkaç çalışma kolerektal kanser riskini azaltabileceğini gösteriyor.Kanser riskini azaltmada tavsiye edilen sebzelerin içine soğan ve sarımsakta dahil edilebilir.Allium bileşenlerinin kanser riskini azaltıp azaltmayacağına dair yeterli bir delil bulunmamaktadır Şeker yerine tatlandırıcılar kansere neden olur mu? Bu tatlandırıcılar,insan diyetlerinde tüketilen seviyelerde,kansere neden olduğu konusunda hiçbir kanıt yoktur.Aspartam,sakarin,sukraloz FDA tarafından kullanımı onaylanmamış besleyici tatlandırıcılardır.Mevcut kanıtlar bu bileşiklerle artmış kanser riski arasında bir bağlantı görünmüyor.Bazı hayvan deneylerinde bunların kullanımı mesane ve beyin kanseri riskinde artış ile bağlantılı olabileceğini ileri sürmüşlerdir.Genetik hastalık olan fenilketonürili kişiler diyetlerinden aspartamı çıkarırlar.Şeker yerine; şeker alkolleri(sorbitol,ksilitol,mannitol)veya tatlandırıcılar(stevya ve agave şurup).Büyük miktarlarda alınan şeker alkolleri şişkinlik ve mide rahatsızlığı yapar. Zeytinyağı kanser riskini etkiler mi? Zeytinyağı kalp hastalığı riskinin azalması ile bağlantılıdır.Kanser riski açısından en muhtemel nötrdür.Tekli doymamış yağ açısından zengin olan zeytinyağı ,tereyağ ve margarine alternatif olmasına rağmen kalori kaynağıdır,diyette kaloriyi arttırmak için eklenebilir. Artarak yapılan fiziksel aktivite kanser riskini azaltır mı? Evet.Sağlıklı seviyede fiziksel aktiviteyi alışkanlık haline getiren insanlar göğüs,kolon,rahim kanseri bunun yanı sıra aşırı ilerlemiş prostat kanseri dahil olmak üzere birçok kanser türüne yakalanmada düşük risk grubundadırlar.Bazı kanserler için,aktivite kişinin kilosunu etkilesede etkilemesede risk azaltılır. Fiziksel aktivitenin diğer kanserlerin gelişmesi üzerindeki direkt etkisiyle alakalı veri daha sınırlıdır.Şu durumda,fiziksel aktivite sağlıklı vücut kilosuna ulaşmada ve o kiloyu korumada anahtar etkendir ve aşırı kilolu yada obez olmak birçok kanser türü ile ilişkilendirilmiştir.Fiziksel aktivite ayrıca kalp hastalıkları riskini azaltmada,diyabette ve diğer hastalıklarda da yardımcıdır. Fitokimyasallar nedir ve bunlar kanser riskini azaltır mı? Fitokimyasal terimi bitkilerden yapılmış geniş yelpazeli maddelere işaret eder.Bu maddelerin bazıları bitkileri böceklere karşı korur ya da başka önemli işlevleri vardır.Bazıları hem bitkilerde hem de onları yıyen insanlarda antioksidan yada hormon benzeri işlev gösterirler. Sebze ve meyve tüketimi kanser riskinin azaltılmasıyla ilintili olduğundan arastırmacılar yararlı etkiye sahip bileşenin ne olduğunu araştırmaktadırlar. Fakat bu kez, yardımcı olarak alınan fitokimyasallar sağlık üzerinde sebzeler ,meyveler, baklagil ve tahıllar gibi uzun süren etkisi olduğuna dair bir kanıt gösterilmemiştir. Fitokimyasal örnekleri soya ve çayda bulunan flavonoidler havuçta bulunan karoten patlıcan ve kırmızı kabukta bulunan anthocyanin ve soğan ile sarımsakta bulunan sülfid içerir. Beslenme düzeninde yer alan yüksek orandaki tuz kanser riskini arttırır mı? Tuzlanarak saklanan yiyecekler içeren beslenme düzeninde mide, burun ve gırtlak kanserinin arttığını savunan kanıtlar mevcuttur. Bu tip yiyecekler Abd’ deki insanların beslenme düzeninde çok fazla yer etmese de, tuzlanmıs ve salamura yiyeceklerin alımını azaltmak bazı kanser türlerinin riskini azaltmada yardımcı olabilir. Pişirmede ve yiyecekleri tatlandırmada kullanılan ya da işleme sırasında yiyeceklere eklenen tuz miktarının kanser riskini etkilediğini öne süren çok az delil vardır. Fakat kalp hastalıklarını ve yüksek tansiyon riskini yükselttiği bilindiğinden 2010 Amerikan diyet rehberleri ve Amerikan kalp organizasyonu tuz alımını kısıtlamayı önermiştir Selenyum nedir ve kanser riskini azaltabilir mi? Vücudun antioksidan savunma mekanizmasına yardımcı olan bir mineraldir.Hayvan çalışmaları Hodgkin lenfoma,çoğul miyeloma ve prostat kanserlerinin formları gibi ovaryum ve cervixteki selenyumu önermektedir. Kilo vermenin kanser riskini azaltıp azaltmayacağına bağlı araştırmalar sınırlıdır.fakat araştırmalar gösteriyor ki;kilo kaybı kadınlardaki menapoz sonrası göğüs kanseri ve diğer olası kanser risklerini azaltır.Diğer kanıtlanmış sağlık faydaları sayesinde,aşırı kilolu olan insanlar kilo vermeye ve kurtulmaya teşvik edilirler.Yetişkin olarak aşırı kilo almadan kaçınma sadece olası kanser riskini azaltmada değil,aynı zamanda diğer kronik hastalıkların riskini azaltmada da önemlidir.selenyumun suplement olarak alımı günde 200mikrogramı geçmeyecek . Soya kökenli yiyecekler kanser riskini azaltabilir mi? Diğer baklagillerde olduğu gibi soya ve soyadan çıkartılan ürünler de mükemmel protein kaynağı ve ete iyi bir alternatiftirler. Soya isoflavone dahil olmak üzere bircok fitokimyasal içerir. Bu madde zayıf östrojen benzeri aktiviteye sahiptir ve hormona bağlı kanserlere karşı korumaya yardımcı olabilir. Tofu gibi geleneksel soya ürünleri yemenin göğüs, prostat yada rahim kanseri riskini azaltacağına dair artan deliller mevcuttur ve belli kanser risklerini azaltabileceğine dair deliller mevcuttur. Fakat bunun soya içeren yiyecekler için mi yoksa soyadan çıkartılan sebze proteini için mi geçerli olduğu bilinmemektedir. Ayrılmış soya fitokimyasallarının kanser riskini azaltmada kullanımını destekleyecek çok az veri mevcuttur. Şeker kanser riskini arttırır mı? Şeker kanser riskini azaltan hiçbir besleyici madde sağlamaksızın kalori alımını arttırır. Obeziteyi tetikleyerek, yüksek miktarda şeker alımı dolaylı yoldan kanser riskini arttırabilir. Beyaz şeker, kahverengi şekerden yada baldan, vücut kilosu ve insülin seviyesine olan etkisine bakıldığında hiçbir farklılık göstermez. Kek, kurabiye, şeker ve tatlandırılmış gevrekler, bunun yanında soda ve spor içecekleri gibi tatlandırılmış içecekleri sınırlandırmak kalori alımını azaltmaya yardımcı olabilir. Yeşil yada siyah cay içmek kanser riskini azaltabilir mi? Çay, çay bitkisinin dal ve yapraklarının infüzyonunun sonucudur. Siyah yeşil beyaz çay, pu-erh yada diğer tüm çeşitler aynı bitkiden gelir fakat farklı işlemlere tabi tutulmuşlardır. Bazı araştırmacılar ,çayın içinde bulundurduğu antioksidan,polipenol ve flavonoid içeriği dolayısıyla kansere karşı koruyabileceğini öne sürmüşlerdir. Denek çalışmalarında ,yeşil dahil bazı çaylar kanser riskini azaltıyor gösterilmiştir. Fakat insanlarla yapılan çalışmalara ait bulgular karışıktır. Laboratuar çalışmalarının sonuçları umut vericidir ve çay içme birçok ülke mutfağının bir parçasıdır ancak kanıtlar çay içmenin merkezi bir sebeple kanser riskini azalttığını bu kez desteklememektedir. Trans yağlar kanser riskini arttırır mı? Trans yağlar sebze yağlarının hidrojenle işlenip margarin yada oda sıcaklığında katı diğer yağlar meydana getirilerek yapılır.Trans yağlar kandaki kolesterolü arttırır ve kalp hastalıkları riskini yükseltir.Fakat kanserle olan ilişkileri belirlenmemiştir. Yine de Amerikalılar için diyet rehberleri ve Amerikan kalp organizasyonu trans yağların kalp hastalıkları riski sebebiyle sınırlandırılmasını yada kaçınılmasını tavsiye etmektedir Zerdeçal ve diğer baharatlar kanser riskini azaltır mı? Araştırmalar zerdeçalın kanser gelişimini etkileyip etkilemediği hususunda devam etmektedir. Ayrıca kırmızı biber kimyon ve köri de olası anti kanser etkilerine karşı araştırılmaktadır. Fakat insanlar ve baharatların hastalıklar üzerindeki uzun dönem etkisiyle alakalı çalışmalar bu kez yetersizdir. Sebze ve meyve yemek kanser riskini azaltır mı? Evet.Meyve ve sebze yemenin kanser riskini azalttığı yönündeki kanıtlar yakın zamanda zayıflamış olsa da(araştırmaların artması sebebiyle).Tüm çalışmalar genel olarak belli başlı kanser türlerinin riskinin dönüşmesine yardımcı olduğu yönündedir.Bu kanser türleri akciğer,ağız,boğaz,gırtlak,mide ve kolon kanserleridir. Belli başlı kanser türleri riskini azaltan meyve ve sebze türleri farklılık gösterebilir.Meyve ve sebzelerdeki hangi bileşenlerin hangi kanser türlerinin riskini azaltabileceği ,hangi sebze ve meyvelerin fitokimyasal açısından zengin bir kaynak olduğu bilinmemektedir. Güncel araştırmalar daha fazla meyve ve sebze yemenin obezite geliştirme riskini azaltabileceğini ve bu yüzden kanser riski üzerinde dolaylı bir etkisinin olduğunu öne sürmektedir.En iyi tavsiye her gün en az 2 buçuk kase renkli sebze ve meyve yemektir. Taze sebze ve meyvelerle dondurulmuş sebze ve meyvelerin besin değerleri arasında fark var mıdır? Evet.Fakat hepsi iyi birer seçim olabilir.Taze yiyeceklerin genellikle en fazla besin değerine ve en iyi tada sahip olduğu düşünülür.Fakat dondurulmuş yiyecekler aslında daha besleyici olabilir.Çünkü genellikle şoklanarak dondurulmuşlardır.Fakat taze yiyecekler hasatla yeme arasında geçen zamanda besin değerlerinin bir kısmını kaybedebilirler. Yüksek sıcaklığın kullanılma zorunluluğu olduğunda konserveleme işlemi ısıya duyarlılığı azaltmaktadır.Bazı meyveler yoğun şerbette bazı sebzeler ise yüksek oranda tuzda konservelenmektedir. Vejeteryan beslenme tarzı kanser riskini azaltır mı? Vejeteryan beslenme tarzı sağlık kalitesini yükseltebilir.Bu beslenme biçimi doymuş yağ oranı zayıf ve lif,vitamin ve fitokimyasallar açısından zengindir ve kırmızı ve işlenmiş et içermez.Bu yüzden kanser riskini azaltması bakımından makuldur. Yumurta ve süt gibi tüm hayvansal ürünlerden sakınan katı vegan diyeti çinko, demir ve B12 ile desteklendiğinde yararlı olabilir.(özellikle çocuklar ve menopoz öncesindeki bayanlarda) Bu diyetler ayrıca yeterli miktarda Ca içermektedir.Aksi halde bu diyet kemikleri kırıkma riskine sokabilir. Pişirmek sebzelerin besin değerini etkiler mi? Sebzeleri kaynatmak özellikle çok uzun süre kaynatmak suda çözünen vitaminleri yok edebilir.Bazı potansiyel yararlı fitokimyasallar yağda çözünebilmektedir.bu yüzden yağda pişirmek bu bileşenlerin mevcudiyetini arttırabilir. Mikrodalga ve buharda pişirme sebzelerin besin değerini saklamada en iyi iki yöntemdir.Salatada olduğu gibi sebzeleri çiğ yemek de bileşenleri korumanın bir başka yoludur.Çeşitli türlerde sebze ve meyve yemenin yanı sıra farklı pişirme yöntemleri kullanmak da sebzelerin besin değerlerini korumada yardımcı olabilir. Meyve ve sebzelerin suyunu almalı mıyım? Özellikle çiğnemek ve yutmak problemse meyve ve sebzelerin suyunu almak yardımcı olabilir ve çeşitliliği arttırabilir. Suyunu çıkartmak,vücudun meyve ve sebzelerin içerisindeki bileşenleri absorb etmesine yardımcı olur.Fakat suları,meyve ve sebzelerin kendilerinden daha az lif içerir. C vitamini kanser riskini azaltır mı? C vitamii birçok sebze ve meyvede bulunmaktadır.Özellikle portakal,üzümgiller ve biberde bulunmaktadır.Birçok çalışma C vitamininden zengin besin alımının kanser riskini azatlığıyla ilişkilendirse de çok az araştırma bunu göstermiştir. D vitamini kanser riskini azaltır mı? D vitamininin kolorektal kanseri önleyebileceğini öne sürmüşlerdir,ancak diğer kanserler için böyle bir bilgi söz konusu değildir.Birçok araştırma hala daha sürmektedir ancak sonucunun alınması daha yıllar alabilir. Institue Of Medicine ‘nın son zamanlarda D vitamini alımıyla ilgili tavsiyelerini giderek arttırmaktadırlar.;kemik sağlığı için gerekli düzeylerine göre,yetişkinler için 400-600 IU(uluslar arası birim) ,70 yaş ve üzeri için günde 800 IU.Güvenli olduğu düşünülen günlük üst limit ise 2000 IU’den 4000 IU’ e çıkarıldı. D vitamini deri teması yoluyla UV ışınları ,diyet ile ,özellikle süt ve tahıl gibi D vitamini katkılı ürünler ve suplementler yolu ile sağlanır.Fakat çoğu Amerikalı yeterli D vitamini almaz.Özellikle koyu tenli insanlarda,çok az güneşe maruz kalanlar,yaşlılarda ve sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde eksikliği görülür. E vitamini kanser riskini azaltır mı? Alfa-tokoferol ,insanlarda bulunan E vitamininin en aktif formudur ve güçlü bir antioksidandır.Bir çalışmada alfa-tokoferol sigara içen erkeklerde plasebo alan kişiler ile karşılaştırıldığında prostat kanseri riski daha düşük olduğu görülmüştür.Prostat kanseri üzerindeki selenyum ve E vitamini takviyesi etkileri büyük bir çalışmaya yol açtı.Fakat çalışmalar gösterir ki suplementin prostat kanserini azaltıcı etkisi yoktur.Erkeklerin E vitamini takviyesi almaları riski arttırır. Başka bir çalışma kanser riskine baktı. E vitamini,kalp hastalıkları placebo ile karşılaştırıldığında kanser oranında hiçbir farklılık görülmedi.E vitamini takviyesi veya placebo grup arasında veya kalp hastalığı oranlarında E vitamini alanlarda kalp yetmezliği oranları daha yüksekti. E vitamini suplementleri kanser ve kronik hastalık riskini azaltmak için tavsiye edilir.Ancak E vitamini içeren gıdalar,fındık ve bazı doymamış yağlar sağlıklı olabilir ve kalp hastalıkları riskini azalttığı gösterilmiştir.