1.AMAÇ Bu projede amacımız, manyetik alan oluúturularak boru içerisindeki nano boyutta manyetik taneciklerin hızlandırılmasıdır. 2.GøRøù Manyetik hızlandırıcının temel olarak çalıúma prensibi elektromanyetik teoriye dayanır. Projemizde gerçekleútirilmeye çalıúılan durum, de÷iúen güçlü bir manyetik alan yaratarak hareket ettirilecek nanomanyetik parçaçıkların manyetik alanı takip etmesini sa÷lamaktır. Bu tip uygulamaları bu denli cazip kılan özellik de burada yatmaktadır. Benzer elektromanyetik hızlandırıcılarda, katı nesnelerin laboratuvar ortamında 25 km/sn’ye kadar hızlandırılması mümkündür ve bu sınır temelde sadece teknolojik bir sınırdır. ønsan kan akıú hızının 10-100 cm/sn oldu÷u düúünülerek, nanomanyetik parçaçıkların hızını 0-200 cm/sn aralı÷ında ayarlayabilecek hareketi projede hedefimiz olarak belirlenmiútir. Sıvı içindeki nanometre boyutundaki parçacıklara etki edecek kuvvetten yararlanarak manyetik parçacıkların sıvı içindeki hareketi ile ilaç taúınması düúünülmektedir. 2.1. MANYETøK ALAN Manyetik alan, elektrik yüklerinin hareketi sonucunda ortaya çıkan bir etkidir. Bir maddenin en küçük parçası olan atomlarda negatif yüklü olan elektronlar, çekirdek etrafında yörüngesel bir hareket yaptıkları gibi, kendi eksenleri etrafında da bir dönme hareketi yaparlar(úekil -1) . ùekil 1.a) Bir elektronun yörüngesel hareketi b) Bir elektronun manyetik momenti Elektrik akımının yüklü parçacıkların hareketi sonucunda meydana gelmesi nedeniyle bu hareketlere, bir çeúit mikroskopik akımlar gözüyle bakılabilece÷i ve tabii ve yapay miknatısların manyetik özellikler göstermesinde etkin oldukları ilk kez Ampere tarafından ileri sürülmüútür. Manyetik etkilerin, söz konusu bu mikroskopik akımlardan ileri geldi÷i savı, günümüzde de artık kesinlik kazanmıútır. Bu sava göre elektrik yüklü parçacıklar hareket 1 halinde ise ortamda bir de÷iúiklik meydana gelir. øúte akım taúıyan bir bobinin yada bir miknatısın bulundu÷u ortamda manyetik kuvvet olarak ortaya çıkan bu de÷iúiklik, manyetik alan olarak adlandırılır. Manyetik alan; do÷rultusu, yönü ve úiddeti ile belirlenen vektörel bir büyüklüktür. Her hangi bir ortamdaki manyetik alan, kuvvet çizgileri ya da manyetik akı çizgileri ile gösterilir. Kuvvet çizgileri, N kutbundan çıkıp S kutbuna girerek mıknatıs içinden geçerek kapalı bir yol oluúturur. øletkenlerden oluúan bir bobin göz önüne alınır ve bu bobinden bir akım geçirilirse, yukarıda da belirtildi÷i gibi, bir manyetik alan meydana gelir. Bu alanın belirtilmesinde kullanılan kuvvet çizgileri, bobin ekseni yönünde olmak üzere bobinin bir tarafından girip di÷er tarafından çıkarlar(ùekil -2). Mıknatıslarda oldu÷u gibi kuvvet çizgilerinin çıktı÷ı bobin ucu N, çıktı÷ı uç ise S kutbunu gösterir. Manyetik alan oluúturulmasında üç de÷iúik yol söz konusudur. Bunlar; elektrik akımı daimi mıknatıslar ve elektrik alanın de÷iúimidir. ùekil 2.Bobindeki manyetik kuvvetin gösterimi 2.2.MANYETøK MADDELER Faraday, yaptı÷ı araútırmalar sonunda tüm maddelerin, manyetik alana bir tepki gösterdi÷ini ve bu tepki nedeniyle karúılıklı bir etkileúimin söz konusu olmasından dolayı maddelerin üç grupta toplanabildi÷ini göstermiútir; 1) Diamanyetik Maddeler : Ba÷ıl manyetik geçirgenlikleri ȝr < 1 olan bu tür maddeler, güçlü bir manyetik alana dik úekilde kendilerini yönlendirirler. Diamanyetizma, tek sayıda elektronlara sahip ve tamamlanmamıú içi kabu÷u olmayan maddelerde görünür. Radyum, potasyum, magnezyum, hidrojen, bakır,gümüú, altın ve su diamanyetik gruba girerler. 2) Paramanyetik Maddeler : Ba÷ıl manyetik geçirgenlikleri ȝr > 1 olan bu tür maddeler, güçlü bir manyetik alana paralel úekilde kendilerini yönlendirirler. Paramanyetizma çift sayıda elektronlara sahip maddelerde görülür. Hava,alüminyum ve silisyum paramanyetik gruba girer. 2 3) Ferromanyetik Maddeler : Demir, nikel, kobalt ve alaúımlarını içeren maddeler bu gruba girer. Uygulanan manyetik alan altında yüksek manyetizasyon ve histeresiz özelli÷i gösterirler. ùekil 3. Para/Ferromanyetik maddeler 2. 3. FERROMANYETøK MALZEMELER Atomik sayıları 21 ila 28, 39 ila 45, 57 ila 78 arasında ve 89 ve büyük olan malzemelerde manyetik moment söz konusudur. En önemli aralık 21 ila 28 arasında olup, bu aralıkta bulunan vanadium, krom, manganez, demir, nikel, kobalt ve bunların alaúımlarında netmanyetik momentleri manyetik alan altında sıfırdan farklıdır ve manyetik alan kaldırıldı÷ına dahi manyetizasyonları hemen kaybolmaz. Bu malzemelere ferromanyetik malzemeler adı verilir. Bu gibi malzemelerde birbirine komúu atomların dizilimler úekil-4’deki gibi olup, yapıları nedeniyle elektronlarının döngü eksenleri hep aynı yönde oldu÷undan net manyetik momentleri bölgesel olarak sıfırdan farklıdır. ùekil 4. Ferromanyetik maddelerin manyetik moment dizilimleri Ferromanyetik malzemelerde manyetik akı, atomların sıralanma yönü do÷rultusu boyunca bir süreklilik içindedir. Sadece demir, nikel ve kobalttan oluúan küçük bir saf elementler grubunda, aynı sıradaki momentler normal ısıda ferromanyetik meydana getirir. Bununla beraber, normal ısının biraz altında bu elementlerdeki ferromanyetik etkilenmez. Isı sonucunda oluúan kuvvetler, tamamen komúu atomlarda manyetik moment oluúturan elektronlar arasındaki mesafeye ba÷lıdır. Mesafenin belli bir de÷erinde ferromanyetik olan malzeme, bu belli de÷erin altında manyetik olmayan malzeme duruma geçer. De÷iúik bir 3 uygulama, farklı manyetik momentlere sahip farklı dizimli iki grup atom yapısından bir magnet elde edilebilmesidir. (ùekil 5) Bu yapı ferrimanyetik bir yapı olup, bu gruptaki malzemeler ferrit olarak bilinmektedir. ùekil 5. Ferromanyetik maddelerin manyetizasyon vektörleri Ferromanyetik maddeler manyetik özellik bakımından, diamanyetik ve paramanyetik maddelere göre ayrıcalık gösterir. • Ba÷ıl manyetik geçirgenlikleri 1’den çok büyüktür. • Ba÷ıl manyetik geçirgenlikleri, malzemenin cinsine, malzemeye daha önce uygulanan manyetik iúlemlere ve manyetik alan úiddetinin de÷erine ba÷lı olarak de÷iúkendir. • Paramanyetik ve diamanyetik maddelerde B manyetik akı yo÷unlu÷u (endüksiyon) ile H alan úiddeti arasında do÷rusal bir iliúki varken, ferromanyetik malzemelerde bu iliúki do÷rusal de÷ildir. • Manyetik histerisize sahiptirler. (ùekil 6) • Ferromanyetik maddeler Curie sıcaklı÷ı üzerinde paramanyetik malzeme durumuna geçerler. 2.4. HøSTERøSøZ ÇEVRøMø Ferromanyetik malzemeler, histerisiz çevrimi ile karakterize edilir. Histerisiz çevrimi, tam bir miknatıslanma peryodunda malzemenin manyetik alan úiddeti H ile manyetik akı yo÷unlu÷u B arasındaki iliúkiyi gösterir. ùekil 6. Histerisiz çevriminin elde ediliúi 4 Uyarma akımı dolayısı ile H manyetik alan úiddeti arttırıldıkça B manyetik akı yo÷unlu÷u da doyma noktasına kadar artar. Bu noktadan itibaren uyarma akımı dolayısı ile H alan úiddeti azaltılarak geri dönülecek olursa B’nin daha önce H’nin arttırılırken aldı÷ı de÷erlerden daha büyük de÷erler alarak e÷ri boyunca azaldı÷ı görülür. Uyarma akımı kesilerek H = 0 yapılsa bile B, bir de÷er alır. H’nin aynı de÷erleri için B’nin farklı de÷erler alması olayına histeresiz adı verilir. ùekilde verilen kapalı e÷ri histerisiz e÷risi elde edilir. 2.5. MANYETIK ALAN HESABI Bir bobin sargılardan oluútu÷undan çember biçimindeki (selonoid) sargıdaki tek bir manyetik alanı basit olarak incelendi÷inde sargı içine yerleútirilmiú herhangi bir nüvenin (çekirdek) olmadı÷ı varsayımından hareket edilmektedir. ùekil 7. Tek sargının manyetik alanı ùekil 7’teki tek sargının manyetik alanı sa÷ tarafta úekle benzer olacaktır. Bu alan çizgileri y-z boyunca çizilmiú taslak çizgilerdir. Bu çizgiler aynı zamanda x-y düzleminde de simetriktirler. Yine dikkat edilecek baúka bir özellikte alan çizgilerinin iletkenden uzaklaútıkça zayıfladı÷ıdır. Dairesel iletken için manyetik alan B P 0 IR 2 2r 3 veya x ekseni boyunca de÷iúim gösterilirse 5 B P 0 IR 2 2( R 2 r 2 ) 3 / 2 ( 1) ùekil 8. X ekseni gösterimi Manyetik alan kuvvetini hesaplandı÷ında kullanılacak en basit yöntem merkezden çıkan “x” ekseninde çalıúmaktır. 2.6. BøR SELONOøDøN EKSENø BOYUNCA MANYETøK ALAN ùekil 9. Selonoidin manyetik alanı L uzunlu÷u R yarıçapından oldukça büyük olan bir selonoide ideal selonoid denilmektedir. Böyle bir ideal selonoidin simetri ekseninde ve uçlarındaki manyetik alan hesaplandı÷ında, N sarımlı bobinin içinden geçan akımın herhangi bir noktada oluúturdu÷u manyetik alan o noktada selonoidin her sarımının oluúturdu÷u manyetik alanların bileúkesidir.Selonoidin ekseni üzerindeki bir P noktasındaki akı yo÷unlu÷unu bulmak için P den eksen do÷rultusunda x kadar uzakta bulunan, selonodin bir dx elementer uzunlu÷u ele alınır.Selonoidin sarım sayısı N, uzunlu÷u l dir. Buna göre dx uzunlu÷undaki sarım sayısı (N/l)dx olacaktır. 6 ùekil 10. ødeal bir selonoidin içindeki ve uçlarındaki manyetik alanının hesaplanması Manyetik alan, denklem 1 kullanılarak dB P 0 IR 2 2 I( 2 3/ 2 2( R r ) N )dx L bulunur. r ( x 2 R 2 ) ba÷ıntıda yerine konulursa dB P 0 NIR 2 2 Lr 3 dx elde edilir. Burada x R R , dx dI , r tgI Sin 2I B R tgI P 0 NI 2l ( R 2 x 2 ) de÷iúkenleri yerine konulursa (CosD CosE ) (2) ba÷ıntısı elde edilir. Bu ba÷ıntı selonoidin sadece içinde de÷il, dıúındaki herhangi bir nokta içinde geçerlidir. Uzun bir selonoidin içinde ve eksen üzerindeki herhangi bir noktada Į=0 ve ȕ=180° olaca÷ından böyle bir noktada manyetik alan, B P 0 NI l Uçlarında ise Į=0 ve ȕ=90° olaca÷ından manyetik alan, B P 0 NI 2l olacaktır. 7 Özet olarak, selonoid içinde ve dıúında manyetik alan de÷erleri ekseni boyunca de÷iúmektedir.Burada z ekseni boyunca de÷iúimi ele elırsak, ùekil 11. Selonoidin manyetik alanı Selonoidin dıúındaki manyetik alan de÷iúimi denklemi ile, Selenodin içindeki manyetik alanı ise; denklemi ile de÷iúir. 8 3. MATERYAL- YÖNTEM Nano manyetik parçacıkların uygulama alanlarından yola çıkarak projemizi 3 aúamada gerçekleútirilmiútir. ølk aúamada nano manyetik parçacık eldesi için çalıúmalar yapılmıú ve bu aúamada manyetik parçacıklar için ferro manyetik malzeme olarak demir metali kullanılmıútır. Baúlangıçta Ege Üniversitesi Kimya Bölümü ve Biyoloji Bölümü’nden destek alınarak ferroakıúkan yapımı denenmiútir ve laboratuar ortamında elde edilmiútir. Fakat devre üzerinde denemelerimizin sonunda bu madde ile manyetik alanda istenilen hız de÷erleri gözlenememiútir. Bu yüzden üretti÷imiz ferromanyetik parçacıklar yerine daha yüksek manyetizasyona sahip oldu÷unu düúündü÷ümüz baúka bir ferromanyetik madde kullanılmıútır. Projemizin ikinci aúamasında ferromanyetik parçacıkların taúınabilmesi için çeúitli devreler denenmiútir. Kademeli olarak hızlandırma sa÷layaca÷ını düúündü÷ümüz devre ile tetikleme yapılmıútır. ùekil-12’de görülen devre ile tetiklenen yan yana sıralanmıú bobinlere verilen 220 voltluk gerilim devre içinde 60 V ‘a çevrilerek verilip manyetik alan oluúturulmuútur. ùekil 12. Tetikleme devresi Devrede 500 sarımlı ve 1000 sarımlı 2 adet bobin ardarda dizilmiútir (ùekil 13) . ùekil 13. Bobinler 9 Bobinlerin yarattı÷ı manyetik alan faydalanabilmek için ortalarından cam bir boru geçirilmiú, geçirilen borunun içindeki nanomanyetik parçacıkları hızlandırılmıútır. Resim 1. Hızlandırıcı sistem Son aúamada oluúturulan devre ve bobinler kullanılarak modelleme yapılmıú ve nano manyetik parçacıkların hızları ölçülmüútür. Bu hızlar referans alınarak uygulama alanları tartıúılmıútır. Bobindeki akımın maksimum de÷eri 2,7 A olarak ölçüldü. Sonrasında bobindeki akım de÷iúimi RL devresi için i=(L/R)(1-e-(R/L*t)) denklemi kullanılarak MATLAB ortamında çizdirilmiútir(Grafik 1). Elde edilen akıma ba÷lı olarak sonraki bölümlerde hesaplanan manyetik alanda aynı úekilde de÷iúecektir. 3 Bobin akımının artıúı Bobin akımının diyot ve direnç ile azaltılması 2.5 Bobin akimi (A) 2 Diyotsuz durumda akım azalması 1.5 1 0.5 0 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 Zaman(sn) Grafik 1. Bobindeki akımın zamanla de÷iúimi. 10 0.03 Bobin üzerine uygulanan gerilim kaldırıldı÷ında bobinde depolanan enerji hemen yok UB olmayacaktır. Bu enerji 1 2 LI ile 2 ifade edilir. Buna göre kalan enerji manyetik alan oluúturmaya devam edecektir. Bu sebeple bu enerjinin sıfırlanması ve bobin sonunda oluúan ters yönlü oluúacak kuvvetin engellenmesi gerekmektedir. Akımın daha hızlı sıfırlanması hızlandırmada uygulanan ters yönlü kuvvetlerin etkisini azaltmak için önemlidir. Çözüm olarak bobinler üzerine ters yönlü olarak diyot ve direnç eklendi. Böylece R/L de÷eri yüksek olacak úekilde ayarlanarak bobin üzerinden hızlı bir úekilde akımın sıfırlanması sa÷landı. Kullandı÷ımız selenoidlerde oluúturdu÷umuz manyetik alan içine yerleútirilen boru içindeki nanomanyetik parçacıklara kuvvet uygular. Bu kuvvet parçacıkların manyetizasyon özelliklerine ve manyetik alanın yönüne ba÷lı olarak de÷iúir. Uygulanan manyetik alan eksen boyunca sabit de÷ilse nanomanyetik parçacıklar de÷iúen manyetik alanın etkisi ile kuvvet altında kalır ve ivmelenir. Manyetik alan oluúturmak için kısa selenoid kullanıldı. Ölçümlerimizde ve denklemimizde manyetik alanın uzaklıkla denklem 2 ye göre de÷iúti÷i görülmüútür. Bu de÷iúim grafiklerle yorumlanmıútır. 270 240 Manyetik alan(gauss) 210 180 150 Teorik dıú alan 120 90 Deneysel dıú alan 60 30 0 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 0.12 Eksen boyunca uzaklik(m) Grafik 2. Manyetik alan- eksen boyunca uzaklık 11 0.14 0.16 Manyetik alan ölçümleri kullanılarak manyetik alan de÷iúimi yorumlanmıútır. Ölçümlerde Ege Üniversitesi Manyeto-Optik Laboratuvarında bulunan Gaussmetre cihazını kullanılmıútır. Ancak malzemenin içinde manyetik alan de÷iúimi sa÷lıklı olarak ölçülememiútir. Deneysel ve teorik olarak elde edilen sonuçlarla elde etti÷imiz sonuçlar Grafik-2 de gösterilmiútir. Kullanılan nanomanyetik parçacıklarda normal ferromanyetik parçalarda görülen kalıcı mıknatıslık olayı gözlenmeyecektir. Manyetizasyon de÷erleri manyetik alan kaldırılır kaldırılmaz sıfır olacaktır. Manyetik alan altında örneklerin manyetize olması için malzeme içinde da÷ınık bulunan manyetik bölgelerin manyetik alan yönünde yönlenmeleri ile mümkün olmaktadır. Manyetik parçacıkların manyetik alan içinde hızlanmaları için manyetik alanın eksen boyunca de÷iúiyor olması gerekmektedir. Mesafeye ba÷lı olarak manyetik alan de÷iúimi ve parçacı÷ın manyetizasyonu ile orantılı bir kuvvet uygulanmaktadır. Bu da parçacıkların ivmelenmesini sa÷lamaktadır. Kuvvetin hesaplanabilmesi için mesafeye göre manyetik alan de÷iúiminin bilinmesi gerekmektedir. (F=M.V. ǻB /ǻx ) Bu sebeple ǻB /ǻx kullanılarak bize kuvvet de÷iúimi hakkında fikir verecek manyetik alan de÷iúimi hesaplanmıútır. Bu hesaplar normalize edilerek grafiklenmiútir. Grafik-3 de görüldü÷ü gibi manyetik alan de÷iúiminin fazla oldu÷u bölgede kuvvet en yüksek düzeyde olacaktır. 1 M anyetik alan ve M anyetik Alan De÷iúim i Bobin manyetik alan de÷iúimi 0.5 0 -0.5 x ekseni boyunca kuvvet -1 -x (ters) ekseni boyunca kuvvet (Manyetik alan de÷iúimi) -1.5 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 x ekseni Grafik 3. Manyetik alanın eksen boyunca uzaklık de÷iúimi 12 0.9 1 Nanomanyetik parçacıkların hareketi için hız ölçümü kameraya alınan görüntünün bilgisayarda incelenmesi ile yapılmıútır. Görüntüde parçacıkların alan merkezine çekildi÷i ve bu yolla da sıra sıra giderek hızlandı÷ı gözlemlenmiútir. Manyetik parçacıkların harekete baúlaması ile hareketin bitti÷i bölge arasındaki zaman farkı ve uzaklık ölçülerek hız hesaplanmıútır. Manyetik tanecikler 7,2 santimetreyi 0,4 saniyede alınmıútır. Böylece taneciklerin hızı 0,18 m/s dir. Ölçülen hız de÷eri ortalama hız de÷eridir. Hızın anlık de÷iúimleri için gerekli olan ölçüm sistemi ilerideki aúamalar için düúünülmüútür. 13 4.SONUÇ VE TARTIùMA Bobinlerde manyetik alan için yaptı÷ımız teorik hesaplamalar ile deneysel ölçümlerin uyumu sa÷lanmıútır. Manyetik alanda nanoboyutta parçacıkların hareketlerinin istenilen seviyede olması için manyetik alan de÷erinin yanında manyetik alan de÷iúiminin büyük olması gerekti÷i sonucuna varılmıútır. Daha yüksek akımlar ve bu akımlarda çalıúabilecek bobin tasarımı ile nanomanyetik parçacıkların konumları ve hızları kontrol edilebilir. Projede manyetik alan de÷iúimi ve kuvvet arasındaki iliúki (bk grafik 3) üzerinden hızlandırma yapılmıútır. Nanomanyetik parçaçıkların hızı 18 cm/s dir. Projenin baúlangıçta konulan hız hedefine ulaúılmıútır ve bu maddelerle ilaç taúınması veya úok emici olarak kullanılması düúüncesi için umut verici bir çalıúma olmuútur. 14 KAYNAKÇA 1.Giancoli D.C.,(2005), Physics, Pearson Education Publishing Company, NJ;USA 2.Elektromekanik Enerji Dönüúümü Ders Notları, Prof.Dr. Emin Tacer, øTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi 3.Berger P,Preparing and Propertiies of Aqueous Ferrofluid,Journal of Chemical Education, Vol.76, No.7, July 1999 4.Roland,P. Particle Steering by Active Control of Magnetic Fields and Magnetic Particle Agglomeration Avoidance, ISR Technical Report 2008-22 5.Zahn M.,Magnetic fluid and nanoparticle application to nanotechnology, Journal of Nanoparticle Research3: 73-78,2001 6. Beasant P., (2002), Elektronik , Tübitak Yayınları, Ankara 7. Yaz M.A, Aksoy S., Abacı S., Yalçıneli M., Teymur A., Vardar T., (1997), Fizik 2 Elektrik ve Manyetizma , Sürat Yayınları, østanbul 8.Cheng D.K., (1989), Field and Wave Electromagnetics, Addison-Wesley Publishing Company,NewYork,USA 15 EK-1 MATLAB PROGRAMLARI %1000 sarım Enduktans akim zman m0=4*pi*1e-7; N=1000; i=0.1; l=1.5e-2; Alan=(10e-3)^2*pi; L=m0*N^2*Alan/1.5e-2; R1=23; R2=1e3; ts=10e-3; t1=0:1e-4:ts t2=ts:1e-4:30e-3 ; i1=(60/R1)*(1-exp(-R1/L*t1)); i2=(60/R1)*(1-exp(-R1/L*ts))*exp(-R2/L*(t2-ts)); i3=(60/R1)*(1-exp(-R1/L*ts))*exp(-R1/L*(t2-ts)); plot(t1,i1,t2,i2,t2,i3) xlabel('Zaman(sn)','FontSize',14) ylabel('Bobin akimi (A)','FontSize',14) %Manyetik alan ve Manyetik alan kuvvet de÷iúimi m0=4*pi*1e-7; N1=500; i=1; l1=10e-2; N2=1000;l2=20e-2; N3=4000;l3=30e-2; xi=0:0.001:100e-2;r=5*1e-3; a=20e-2;b=50e-2;c=100e-2; B1=m0*N1*i/(2*l1)*(((xi-l1/2-a)+l1/2)./(((xi-l1/2-a)+l1/2).^2+r^2).^.5((xi-l1/2-a)-l1/2)./(((xi-l1/2-a)-l1/2).^2+r^2).^.5)*10000; B2=m0*N2*i/(2*l2)*(((xi-l2/2-b)+l2/2)./(((xi-l2/2-b)+l2/2).^2+r^2).^.5((xi-l2/2-b)-l2/2)./(((xi-l2/2-b)-l2/2).^2+r^2).^.5)*10000; plot(xi,B1+B2) %xd=(0:0.1:5)*1e-2; k=0.165; Btd=m0*i*k./(2*pi*(xd+l/2).^3)*10000; %b=l1; %c=l1-l2; F1=m0*N1*i/(2*l1)*(r^2./(((xi-l1/2-a)+l1/2).^2+r^2).^1.5-r^2./(((xi-l1/2a)-l1/2).^2+r^2).^1.5)*10000; F2=m0*N2*i/(2*l2)*(r^2./(((xi-l2/2-b)+l2/2).^2+r^2).^1.5-r^2./(((xi-l2/2b)-l2/2).^2+r^2).^1.5)*10000; plot(xi,(F1+F2)/max(F1+F2),xi,(B1+B2)/max(B1+B2)) xlabel('x ekseni','FontSize',14) ylabel('Manyetik alan ve Manyetik Alan De÷iúimi','FontSize',14) 16