Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Lab. Deney 2: KİRŞOF KANUNLARI Giriş: 1- Akımlar Kanunu: Bir elektrik devresinde herhangi bir birleşme noktasına gelen akımların toplamı birleşme noktasından çıkan akımların toplamına eşittir (şekil 3.1-a). R1 V1 E R2 V2 R3 V3 I1=I2+I3+I 4 E V1 V2 V3 -a-bŞekil 3.1: Kirschoff’ un akımlar ve gerilimler kanunu 2- Gerilimler Kanunu: Bir elektrik devresi üzerindeki her kapalı iletken yol boyunca voltajların cebirsel toplamı sıfırdır. Farklı bir ifadeyle, kapalı bir elektrik devresine uygulanan kaynak gerilimi, devredeki seri bağlı elemanlar üzerine düşen gerilimler toplamına eşittir (şekil 3.1-b). Deney Şeması: Akımlar kanunu I1 + 8.713m A 240Ω R11 + I2 - + 6.604m A - 2.109m A I3 12 V 1.5kΩ R15 4.7kΩ R16 Şekil 1. Akımlar kanunu -5- Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Lab. Deney 2: KİRŞOF KANUNLARI Gerilimler kanunu + 2.323 2.1 (+) 240Ω R11 V V2 2.2 (-) 2.3 (+) V1 V3 + - + 12.000 V 12 V 1kΩ R15 - 9.677 V 2.4 (-) Şekil 2. Gerilimler kanunu İşlem basamakları 1) Ana ünitedeki güç anahtarının OFF durumunda olmasına dikkat edin. Akımlar kanunu 2) Deney bağlantı şekil 1’deki gibi gerçekleştirin. 3) Multimetreyi DC mA konumuna alıp ampermetre olarak kullanın. 4) Ampermetreyi devreye seri bağlayın. 5) Tüm bağlantıları yaptıktan ve kontrol ettikten sonra ana ünite üzerindeki güç anahtarını ON konumuna alın. 6) Devreye +12 V ayarlanabilir gerilim ana ünite üzerinden gelmektedir ve yine ana ünite üzerindeki potansiyometre ile kontrol edilmektedir. Bu gerilimi +12 V’ a ayarlayın. 7) Ampermetre ile R11 direncinden geçen akımı ölçün. 8) Deney bağlantı şekil 2’deki gibi gerçekleştirin. 9) Multimetreyi DC mA konumuna alıp ampermetre olarak kullanın. 10)Ampermetreyi devreye seri bağlayın. 11)Tüm bağlantıları yaptıktan ve kontrol ettikten sonra ana ünite üzerindeki güç anahtarını ON konumuna alın. 12)Ampermetre ile R15 direncinden geçen akımı ölçün. 13)Ampermetre ile R16 direncinden geçen akımı ölçün. 14)Devrenin enerjisini kesip, bağlantı kablolarını sökün. 15)Ölçüm sonuçlarını tabloya kaydedin. 16)Benzer ölçümleri devredeki dirençleri kullanarak oluşturabileceğiniz farklı bağlantılar için de yapabilirsiniz. -6- Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Lab. Deney 2: KİRŞOF KANUNLARI Gerilimler kanunu 17)Devreye +12 V ayarlanabilir gerilim ana ünite üzerinden gelmektedir ve yine ana ünite üzerindeki potansiyometre ile kontrol edilmektedir. Bu gerilimi +12 V’ a ayarlayın. 18)Voltmetre ile devreye uygulanan kaynak gerilimini ölçün. 19)Voltmetrenin (+) terminalini devrenin 2.1 pinine ve (-) terminalini devrenin 2.2 pinine bağlayıp, R11 direnci üzerinde düşen gerilimi ölçün. 20)Voltmetrenin (+) terminalini devrenin 2.3 pinine ve (-) terminalini devrenin 2.4 pinine bağlayıp, R15 direnci üzerinde düşen gerilimi ölçün. 21)Devrenin enerjisini kesip, bağlantı kablolarını sökün. 22)Ölçüm sonuçlarını tabloya kaydedin. 23)Benzer ölçümleri devredeki dirençleri kullanarak oluşturabileceğiniz farklı bağlantılar için de yapabilirsiniz. Akımlar kanunu ölçüm tablosu I1 I2 I3 V2 V3 Gerilimler kanunu ölçüm tablosu V1 Değerlendirme soruları 1) Akımlar kanunu için yaptığınız ölçümlerde, I1=I2+I3 sonucu elde ediliyor mu? 2) Gerilimler kanunu için yaptığınız ölçümlerde, V1=V2+V3 sonucu elde ediliyor mu? -7-