idrar kaçırma

İDRAR KAÇIRMA
Hazırlayan: Dr. Zekeriya ÜLGER
İdrar kaçırma sorunu bir hastalık mıdır?
İleri yaştan hastalarla ilgilenen hekimlerin günlük klinik pratiklerinde en sık karşılaştıkları
sorunlardan birisi de idrar kaçırmadır. Üriner inkontinans sıklığı yaşa bağlı değişikliklerin
predispozisyon yaratması nedeniyle yaşla beraber artmakla birlikte, bilinmesi gereken
yaşlanmanın getirdiği fizyolojik değişimlerin bir parçası olmadığı, her yaşta patolojik
olduğudur.
Hastalar
tarafından
sıklıkla
saklanmakta
ve
sağlık
profesyonelleriyle
paylaşılmamaktadır. Ciddi morbiditeye sebep olduğu için yaşlı hastanın değerlendirilmesinde
mutlaka sorgulanmalıdır.
İdrar kaçırma yaşlılarda ne gibi sorunlara yol açar?
Üriner inkontinans belirgin fiziksel ve psikososyal morbidite ve sağlık bakımı maliyetine
neden olmaktadır. Bu durum rahatsız edicidir ve yaşlı hastalarda cilt problemlerine ve tuvalete
yetişmeye çalışırken düşmelere yatkınlık oluşturur. Hastada hijyen kaybına, komşu bölgelerde
cilt problemlerine, bası yaralarına, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, psikolojik
sıkıntılara, sosyal izolasyona, kendine güven ve saygı yitimine, düşme riskinde artışa, yaşam
kalitesinin düşmesine ve bakımevine yerleştirilme riskinde artışa, bakıcıda ise tükenmişlik ve
depresyona neden olmaktadır. Sosyal bir damga ve utanma, izolasyon ve depresyona neden
olur. Üriner inkontinans uzun dönem bakımevine yerleştirmeye karar vermede kolaylaştırıcı
rol oynayan önemli bir faktördür. Üriner inkontinans ile ve komplikasyonlarıyla başa
çıkmanın yıllık maliyetinin 20 milyar dolardan daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. En
düşkün yaşlıda bile çoğunluğu tedavi edilebilir, tam şifa sağlanabilir. Yaşlının üriner
inkontinansına yaklaşım gençlerinkinden farklı olmalıdır. Bu sebeplerden dolayı üzerinde
durulması gereken bir problemdir.
Yaşlılarda idrar kaçırma nedenleri nelerdir?
Hastanede yatan hastaların 1/3’ünde, ayaktan başvuranların ise yaklaşık %50’sinde üriner
inkontinans geçicidir. Bu nedenle üriner inkontinanas tespit edildiğinde öncelikli olarak bu
geri döndürülebilir sebeplerin tespiti gerekmektedir. En sık görülen geçici üriner inkontinans
nedenleri DİAPPERS baş harfleri ile akılda tutulabilir. Bunlar; deliryum, infeksiyonlarözellikle üriner sistem infeksiyonları, atrofik vajinit-üretrit, psikojenik ilaçlar, idrar çıkışında
artış, mobilitede kısıtlılık ve fekal impakttır. Geçici üriner inkontinans sağlıklı toplumdaki
inkontinansın %30’u, bakımevi ve hastanelerdeki inkontinansın %50’sidir. Tedavi edilmezse
kalıcı kronik inkontinansa dönüşmesi açısından tespit edilip tedavi edilmesi önemlidir. Kalıcı
üriner inkontinans nedenleri ise, mesane kası hiperaktivitesine bağlı gelişen urge inkontinansı,
kadınlarda özellikle çok sayıda doğuma bağlı çıkış direncinde azalma sonucu oluşan stres
inkontinansı, erkeklerde özellikle prostat hastalıklarına ikincil gelişen cıkış direncinde artışa
bağlı obsrüktif tip inkontinans ve mesane kası hipoaktivitesine bağlı gelişen nörojenik
mesanedir.
İdrar kaçırma sorununun tedavisi var mıdır?
İdrar kaçırma tedavisi olan bir hastalıktır. Ancak, hastalar tarafından sıklıkla saklanmakta ve
sağlık profesyonelleriyle paylaşılmamaktadır. Bu nedenle ileri yaştaki tüm hastalar, doktora
başvuru nedenleri ne olursa olsun, idrar kaçırma yönünden ayrıntılı bir şekilde
sorgulanmalıdır. İdrar kaçırmanın tedavisi tamamen altta yatan nedenle ilişkilidir. Stres
inkontinansı ve ileri prostat hastalıkları dışında çoğu zaman cerrahi girişim ihtiyacı
gerektirmemekte, ilaçla veya yaşam tarzı değişiklikleri ile olumlu sonuçlar alınabilmektedir.