ekonomik serencam

11.07.2012, İstanbul
•Para bulunmadan önce insanlar gereksinimlerini takas
yoluyla karşılıyorlardı.
•Değerli metallerden deniz kabuklarına ve hatta
sigaraya kadar pek çok eşya veya mal para işlevi
görmüştür.
•Dünyada ilk kez altın ve gümüş sikke kullananlar ve
malların değerini para karşılığı olarak hesaplayanlar
Batı Anadolu’da yaşayan ve M.Ö. 2. bin yılın ikinci
yarısında hüküm süren Lidyalılar'dır.
•Çin’in Tunç Devrinden bu yana Avrupa ile ticari
bağlantıları mevcuttur.
•Bu ticaretin genişlemesinde İPEK YOLU adı
verilen ticaret ağının büyüklüğünün payı vardır.
•İpek Yolu’nun güzergâhı ile ilgili ilk belgeler Antik
Yunan ve Romalılara dayanmaktadır.
•İpek Yolu üzerinde baharat, ipek, cam ve porselen
gibi malların takasları uluslararası yapılmıştır.
•Uzunluğu 6.000 km’yi bulmaktadır.
•Talas Savaşı 751 yılında bugünkü Kırgızistan
sınırları civarında Abbasiler ve Çinliler arasında
yaşanmıştır.
•Bu savaş sırasında Abbasilerin yanında yer alan
Karluklar savaşın kaderine etki etmiştir.
•Bu muharebe ile birlikte matbaa ilk defa Çin dışına
çıkmıştır.
•Bunun yanı sıra Araplar da kağıt, pusula ve barutu
öğrenmişlerdir.
•Endülüs Emevileri, İslam egemenliğini İspanya'ya
yayan Arap hanedanıdır.
•İspanya Hıristiyan Avrupa'nın da ilgisini çeken bir
bilim ve kültür merkezi oldu.
•Endülüsün bu durumu ekonominin ağırlığının
müslümanlara geçmesini sağlamıştır.
•29 Mayıs 1453 tarihinde Fatih Sultan Mehmed Han
ile Osmanlı Devleti İstanbul’u fethetmiştir.
•Fetih ile Doğu Roma İmparatorluğu sona ermiş, Orta
Çağ kapanıp Yeni Çağ açılırken, bir çok bilimadamı
İstanbul’dan Avrupa’ya kaçarak rönesans hareketini
başlatmışlardır.
•Coğrafî keşifler15.yy ve 16.yy Avrupalılar tarafından
yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla
başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların
bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşiflerdir.
•Bir ekonomik model olarak yakın çağ döneminin
dünyadaki en başarılı sistemidir.
•Osmanlı Devleti’nin siyasi ve ekonomik başarısının
temelinde yatan esas unsurlardan biridir.
•İstihdam sorununa yönelik geliştiren modellere
bugun bile örnek teşkil etmektedir.
•16. yüzyıl boyunca GüneyAmerika zenginliğinin
İspanya'ya taşınması, Akdeniz coğrafyasının ekonomik
üstünlüğünün sürmesini sağladı.
•Osmanlı traihindeki en büyük enflasyonlardan biri bu
dönemde gerçekleşmiştir.
•Feodalizm karşılaştığı ikilemleri; iş bölümünü coğrafi
olarak dağıtarak aşmıştır.
•Dönem sonunda Kuzey Batı Avrupa yarı-çevre
konumuna gelirken Kuzey Avrupa sistemin esasçevresi olmuştur.
•16. ve 17.yy’da Osmanlı yönetiminde bulunan
Anadolu topraklarında toplumsal ve ekonomik
düzenin bozulması sonucu isyanlar ortaya
çıkmıştır.
•Bu isyanların genel adı Celali İsyanları olsada
isyan edenler arasında medrese öğrencileri, çiftçiler
ve leventler de yer alıyordu.
•İspanya 16. yüzyılda Amerika kıtasından gelen altın
ve gümüşler ile ekonomik ve siyasi olarak altın
çağını yaşadı.
•Portekiz, Hollanda ve Fransa dönem içerisinde
ekonomik üstünlük sağlayan diğer ülkeler olmuştur.
•Deniz aşırı ticarette okyanuslar aşılarak daha büyük
zenginliklere ulaşılmış, büyüyen ekonomiler yeni bir
sistemin temellerini atmaya başlamıştır.
•Sömürgecilik dünya haritasında artık daha yaygın
bir hal almaya başlamıştır.
•Fransa Napolyon döneminin sonuna kadar siyasette
ve ekonomide bir çok devrim gerçekleştirdi.
•Waterloo Savaşı (1815)
•İşsizliğin artması ile Fransa ekonomisi yeniden
buhrana düştü.
•Savaş sonrası dönem İngiltere‘nin sömürgecilik
mücadelesinde rakipsiz kalması na sebep olmuş,
güneş batmayan imparatorluk dünyanın başat gücü
haline gelmiştir.
•Avrupa, savaş öncesindeki ekonomik gücünü yitirmiş,
bu güç A.B.D. ve Japonya’ya geçmeye başlamıştır.
•Avrupa’da ekonomide devlet müdahalesi dönemi
başlamış ve savaş sonrasında yüksek enflasyon
yaşanmıştır.
•Savaşın gerçekte bir galibi yahut mağlubu olmamış,
bu netice büyük buhran ile birlikte kıta Avrupa’sının
yıkımını artırmaktan başka bir neticeyle
sonuçlanmamıştır.
•Yeni dünya düzeninde yeni bir sermaye yapısının
doğmasına yol açmıştır.
•1929'da ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden
ekonomik buhrana verilen isimdir. Buhran, Kuzey
Amerika ve Avrupa’yı merkez almasına rağmen,
dünyanın geri kalanında da (özellikle de
sanayileşmiş ülkelerde) yıkıcı etkiler yaratmıştır.
•Bunalım dünyada 50 milyon insanın işsiz
kalmasına, yeryüzündeki toplam üretimin %42
oranında ve dünya ticaretinin de %65 oranında
azalmasına neden olmuştur.
•ABD akıllı ve stratejik manevrası sayesinde savaştan
dünyanın yeni süper gücü olarak çıkmıştır.
•Klasik iktisadın en önemli gücü olan görünmez el
(invisible hand) ekonomileri dengeye getirememiş,
“Her arz kendi talebini oluşturur” temel felsefesi
geçerliliğini yitirmiştir.
•Ülkeler ekonomik geleceklerini silahlanmaya ve
hammaddeye bağlamışlardır.
YENİ FİNANSAL SİSTEMİN KURULUŞU
•Savaş sonrası “BM sistemi” galip çıkan 5 daimi üye üzerine
kurulmuştur.
•Dünya savaşları sonrasında Bretton Woods toplantısı ardından IMF ve
Dünya Bankası’ nın yer aldığı ikili sistem kurulmuştur.
•Altın Standartizasyonu getirilmiştir. ABD MB(FED) para karşılığı altın
vermeye başlamıştır.
•Uluslararası Finansal kuruluşlar kurulmaya başlanmıştır.
•Tek kutuplu dünya düzenine kadar çeşitli zorluklarla işleyen sistem
akabinde global iklimde en rahat dönemini yaşamıştır.
•15 Ağustos 1971’de ABD altın borsasında tek
geçerli değişim birimi olan ABD doları olarak
belirten Bretton Woods‘dan çekildiğini açıklar ve
süreç biter.
•15 Ekim 1973 tarihinde Petrol İhraç Eden Arap
Ülkeleri Birliği’nin Yom Kippur savaşında ABD’nin
İsrail Ordusuna destek vermesine karşılık olarak ilan
ettiği petrol ambargosudur.
•Soğuk Savaş Doğu Bloku Ülkeleri ile NATO
arasında 1974 çıkar 1991’e kadar siyasi gerginlik
olarak devam eder.
•İki kutuplu dünyada, iki kampın çekişme süresinde
yaşanan ‘soğuk savaşı’ 1989-1990’da ABD
emperyalizmi kazandı.
•Amerikan kültür emperyalizminin zirveye ulaştığı
bu dönemde dünya kültürleri inanılmaz bir hızla
etkilenmiştir.
•Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından
dünyamız yeni bir sürece girdi. Bu dönüşüme,
güvenlik ve savunma boyutu yönüyle ‘Tek Kutuplu
Dünya Düzeni’ veya ‘Yeni Dünya Düzeni’ gibi
tanımlamalar getirilmiştir.
•Öncesi – Sosyal Güvenlik Reformu ve Türkiye’ye
maliyeti
•Aralarında; Egebank, Türkbank, İnterbank,
Esbank, Yurtbank, Yaşarbank, Sümerbank,
Osmanlı Bankası vb. yirmiden fazla banka battı.
•Bugun bu batık bankaların maliyeti $50
Milyar’dan fazla tahmin edilmektedir.
•Bu sürecin toplam Türkiye ekonomisine maliyeti
ise $250 Milyar aşmıştır.
•Yeni ve zorba bir süreci başlatmıştır.
•Irak savaşıyla birlikte emtia fiyatları durdurulamaz bir
yükselişe geçmiştir.
•1999 yılının Ocak ayında $10 olan petrolün varili
2008 yılının Temmuz ayında $148 kadar ulaşmıştır.
•Büyüyen borç stokları ülkelerin finansal yapılarında
sürdürelemiz bir hal almıştır.
•ABD merkezli Konut krizi tüm dünyayı derinden
etkilemiş, bir çok ekonomist tarafından dünya tarihinin
en büyük ekonomik krizi olarak adlandırılmıştır.
•Eylül 2008'de yatırım bankası Lehmann
Brothers'ın çöküşü süreci tetikleyen il unsur
olmuştur.
•Gelişmiş Ülkeler krizin yükünü çekerken,
Gelişmekte olan ülkelerde kriz ilk aşamada “teğet
geçmiştir”.
•Üretimin ve büyümenin yavaşladığı bu yeni
dönemde ekonominin temel teorilerini tartışılırken,
reel ekonomi tekrardan ehemmiyet kazandığı yeni
bir döneme girmekteyiz.