SİSTEMATİK RİSK

RİSK VE YÖNETİMİ
RİSK
• Beklenmeyen sonuçlarla karşılaşma olasılığı
olarak tanımlanır.
• Finansal açıdan ise risk, Bir getirinin geleceğin
alternatif durumlarına bağlı olması ve bu
durumlardan en az birinin negatif yada pozitif
bir getiriyle sonuçlanması durumudur.
RİSK
• Finansal açıdan risk, beklenen değer ile
gerçekleşen değer arasındaki olumlu yada
olumsuz fark olarak ta tanımlanabilir.
BELİRSİZLİK
• Belirsizlik, riskin bir bileşenidir.
• Finansal piyasalarda “belirsizlik” ve “risk”
genelde birbiri ile karıştırılmaktadır.
• Risk, belirsizliğin ölçülebilen kısmıdır.
BELİRSİZLİK
• Geleceğe ilişkin olasılık tahmini subjektif
olarak yapılıyorsa belirsizlikten, objektif olarak yapılıyor
ise riskten söz ediliyor demektir.
• Örneğin, bir hisse senedinin gelecekteki fiyatı, o hisse
senedinin geçmiş fiyatların analizi sonucu tahmin
ediliyor ise riskten, aynı hisse senedinin geçmiş fiyatları
ile ilgili bilgiler yoksa, gelecekteki fiyat tahminleri
birtakım varsayımlarla yapılıyorsa belirsizlikten söz
edilir.
Riskin Sınıflandırılması
1- SİSTEMATİK RİSK
• ÇEŞİTLENDİRİLEMEYEN RİSK.
• Sistematik risk, tüm yatırımların getirilerini
etkileyen risk olarak tanımlanır.
1- SİSTEMATİK RİSK
• Yatırımcı açısından kontrol edilemeyen risk
türüdür.
• Sistematik riskin kaynakları, sosyal, ekonomik
ve politik çevredeki değişmelerdir. Bu
değişmeler piyasadaki tüm menkul kıymetleri
ve işletmeleri aynı anda etkiler.
1- SİSTEMATİK RİSK
a- Piyasa Riski
Ekonomide meydana gelen bir
durgunluk, tüketim eğiliminde
meydana gelen bir değişme,
ani bir savaşın meydana
gelmesi gibi etkenler menkul
kıymet pazarlarını yakından
etkilemektedir. Bu etkilenme
beklentilerin değişmesinden
meydana gelmektedir.
b- Politik Risk
• Dünyada veya yatırımın yapıldığı ülkede oluşan
siyasi bunalımlar, ekonomik krizler birer belirsizlik
unsurudur ve yatırım kararlarını etkiler.
• Siyasi otoritenin istikrarsız bir görünümü varsa,
bu doğrudan olarak finans piyasalarını etkileyecektir.
Çünkü yatırımcı bir yatırım kararını gerçekleştirirken
aradığı önemli kriter siyasi istikrardır.
c- Enflasyon Riski
• Enflasyonun sözlük anlamı, paranın değerinin
ani, hızlı bir şekilde düşmesi, fiyatlar genel
seviyesinin yükselmesi, dolayısıyla dolaşımdaki
para miktarının artmasıdır. Enflasyon oranı bir
belirsizliktir ve yatırımları olumsuz yönde
etkiler.
d- Faiz Oranı Riski
• Faiz riski, faiz oranlarında
ortaya çıkan değişimlerden
dolayı karşılaşılan risk olup, bu
risk; herhangi bir yatırımdan
beklenen getiriyi olumlu veya
olumsuz etkiler veya şirketlerin
yaptığı borçlanmalar üzerinde
etkili olur.
• Tahvil gibi sabit yatırım araçları
piyasa faizinin yükselmesinden
dolayı kaybedilmiş birer fırsattır.
• Hisse senetleri ise faiz oranından
yüksek kazanç sağlama olasılığı
olduğu için daha riskli sayılabilir.
e- Kur Riski
Yabancı paraların değerlerinde meydana gelen
değişme ile ortaya çıkan risktir. Yatırımcıların
yabancı paralar üzerinden yatırım yapması ve
yabancı piyasalarda yatırım yapması gibi
durumlarda kurlarda meydana gelebilecek
değişiklikler yatırımların getirilerini etkiler.
2- Sistematik Olmayan Risk
• ÇEŞİTLENDİRİLEBİLİR RİSK.
• Portföy çeşitlendirilmesi ile azaltılabilen, belli bir
sektöre yada belirli işletmelere ait risklerdir.
• Sistematik olmayan riske çeşitlendirilebilir risk denmesinin
nedeni, yatırımcının farklı menkul kıymetlere yatırım yaparak
yani portföyünü çeşitlendirerek bu riski azaltma olanağının
olmasıdır.
2- Sistematik Olmayan Risk
• İşletme yönetimi, işletmenin ürünlerine
yönelik tüketici tercihleri, işletmenin reklam
kampanyasının başarısı ve hatta iklim koşulları
gibi birebir işletme ile ilgili unsurlar sistematik
olmayan riskin kaynaklarıdır.
2- Sistematik Olmayan Risk
a- Finansal Risk
• İşletmenin finansal sorumluluklarını
yerine getirememe olasılığıdır.
• İşletmenin gelirlerinin sürekliliğini
yitirmesi sonucu, borçlarını
ödeyememe, çevresel koşullara ayak
uyduramama, faiz ve kar payı
ödemelerini gerçekleştirememe
olasılığını ifade eder.
• İşletmenin borçlarının artması, satışlarında
düşüş, grev, rekabetin artması, yönetim
hataları finansal riski artırıcı etki yapar.
b- Endüstri Riski
İşletmenin içinde bulunduğu endüstride
oluşabilecek olumsuz değişmeler, işletmenin
karlılığını etkileyebilmekte ve menkul
kıymetlerin fiyatlarında değişiklikler
yaratabilmektedir.
• Tekel olunması,
• Rekabet koşulları,
• Arz-Talep dengesi.
c- Yönetim Riski
• İşletmelerin yönetim kadrolarının
yeteneklerine bağlı olarak ortaya
çıkan risktir.
• Yönetim kararları,
• Uygulanma gücü,
• Yönetim anlayışı.
İşletme yönetiminin yapacağı hatalar işletmenin
karlılığını, satışları, menkul kıymetlerin
fiyatlarını etkileyeceğinden yönetim riski
yatırımcılar açısından önemli bir risk unsurudur.
SİSTEMİK RİSK***
• Finansal sistemin herhangi bir aşamasında ortaya
çıkan ve finansal piyasada yaygın ve riskli bir
ortamın oluşmasına neden olan risk türüdür.
• Potansiyel domino etkisi yaratırlar.
• Bulaşma etkisi.
Risk Yönetimi
Risk yönetimi; bir işletme veya örgüt
tarafından karşılaşılan değişik kayıpları ve
kayıpların azaltılmasında örgütün amaç ve
hedeflerine uygun en iyi yöntemleri,
sistematik olarak tanımlayan ve analiz eden bir
süreçtir.
Neden Risk Yönetimi?
• Finansal piyasalar arasındaki sınırların kalkması,
• Finansal ve ekonomik kaynaklar için rekabetin artması,
• Finansal ürünlerin artması,
• Finansal sistemde teknolojinin ilerlemesi,
• Finansal piyasalarda volatilitenin artması,
• Merkez bankası baskılarının azalması.
Risk Yönetimi
•
Risk yönetimi, risklerden doğacak zararların minimize
edilerek kar sağlanması sürecidir.
1.
Risk kaynaklarının belirlenmesi,
2.
Riskin ölçülmesi,
3.
Belirlenen riskin finansal amaçlara olan etkinliğinin
belirlenmesi,
4.
Riskin üstlenilebilir olup olmamasına karar verilmesi,
5.
Risk yönetim tekniğinin seçimi ve zamanında uygulanması.
FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA TEKNİKLERİ
• Risk yönetimi için üç farklı yöntem
kullanılmaktadır.
1. Sigorta,
2. Aktif – Pasif Yönetimi,
3. Hedging.
1- Sigorta
Tam olarak finansal risklerin yönetilmesinde
kullanımı mümkün olmamakla birlikte, birden fazla
kişinin yada işletmenin karşı karşıya kalabileceği
fakat aynı anda gerçekleşme olasılığının düşük
olduğu sigorta edilebilir riskler için kullanılır.
1- Sigorta
• Yangın, hırsızlık, doğal afetler vb.
• Sigorta yöntemi sigorta yapılacak olan finansal aktörlere
dağıtım yoluyla ve aynı anda olasılığın azaltılması
yöntemiyle uygulanır.
• Fiyat değişimlerinin farklı işletmeler için aynı anda gerçekleşme
olasılığı yüksektir, bu durum sigorta şirketleri tarafından zarar
karşılanmasını güçleştirir.
2- Aktif-Pasif Yönetimi
• Aktif ve pasiflerdeki kalemlerin uygun birleşimini
sağlamaya çalışarak, bu yolla kar hedeflerine
ulaşılması yöntemidir.
• Likidite ve Emniyet.
3- Hedging
• Riskten korunma işlemi.
• Hedging, gelecekteki faiz, fiyat ve döviz kuru
dalgalanmalarından kaynaklanan kayıplara
dayalı riskin, kârı en az etkileyebilecek şekilde
azaltılmasını sağlayacak korunma yöntemlerini
ifade eden genel bir terimdir.
İşletme İçi Riskten
Korunma Teknikleri
İşletme Dışı Riskten
Korunma Teknikleri