Soru 4- Koni üzerindeki bir parçacığın klasik ve kuantum mekaniksel özellikleri. M kütleli bir parçacık yere dik olarak konumlanmış 𝜽 tepe açılı bir düzgün koninin yüzeyinde sürtünmesiz olarak hareket edebilmektedir. Yerçekimi ivmesi g olarak verilmiştir. (Sürtünmesiz dondurma külahının içinde bir noktasal parçacık hayal edebilirsiniz.) z g 𝜃 A1) Merkez eksenden R kadar uzaktaki noktalardan oluşan bir çember çizecek şekilde hareket eden parçacığın hızı nedir? Koninin en alt noktasındaki yerçekimi potansiyel enerjisine sıfır dersek böyle bir yörüngeye sahip parçacığın toplam enerjisi nedir? A2) İlk anda merkez eksenden 𝑹𝟎 kadar uzaktaki bir noktadan z yönündeki bileşeni sıfır olacak şekilde bir 𝒗𝟎 hızı ile atılan cisim genelde karmaşık bir yörünge çizecektir. Bu karmaşık hareketi boyunca eksene en yakın gelebileceği uzaklık ve yer seviyesinden (koninin uç noktasının seviyesi) yükselebileceği en büyük uzaklık ne olur. (İlk hızı ve konumunun dairesel olmayan bir yörünge verdiğini kabul edin.) A3) Bu parçacık koni üzerinde R yarıçaplı dairesel yörüngesinde dönerken koninin açısı çok yavaş bir şekilde arttırılıyor. Açı 𝜷 olduğunda parçacığın üzerinde ne kadar iş yapılmıştır? (Yörüngenin değişim boyunca hep dairesel kaldığını kabul ediniz) B) Bu parçacık yeterince küçükse kuantum mekaniğini hesaba katmamız gerekir. Cevaplarınızı semiklasik Bohr yaklaşımı ve/veya Heisenberg belirsizlik ilkesi çerçevesinde verebilirsiniz: B1) Parçacığın enerji seviyeleri nelerdir? Parçacığın yerden yüksekliği en az ne kadar olabilir? B2) Elektron için ve g=9.82 𝑚/𝑠 2 kullanarak 30 derece tepe açılı bir koni için bu yüksekliği hesaplayın. 𝑚𝑒 = 9.11 10−31 𝑘𝑔, ℏ = 1.05 10−34 𝐽𝑠, 𝑒 = 1.60 10−19 𝐶 B3) Parçacığın yükü q ise ve z yönünde bir B manyetik alanı uygulanırsa yeni enerji seviyeleri ne olur? Açısal momentumu ℏ ve −ℏ olan seviyeler arasındaki enerji farkı ne kadardır. Bu enerji farkını elektron için ve bir önceki şıktakı parametlerle 1 teslalık manyetik alan altında bulup elektronvolt olarak ifade edin.