MATERNAL SEPSİS Prof. Dr. Yaprak ENGİN ÜSTÜN 1991 & 2001 American College of Chest Physicians and the Society of Critical Care Medicine Bone et al. Chest. 1992;101:1644 ESKİ YENİ SEPSİS Şüpheli enfeksiyon + Şüpheli enfeksiyon + SIRS qSOFA ≥ 2 Ya da SOFA skorda ≥ 2 artış CİDDİ SEPSİS Sepsis + Hipotansiyon, hipoksi, laktat düzeyinde artış Sepsis + Sıvı resüsitasyonu sonrası hipotansiyon SEPTİK ŞOK ÇIKARILDI Sepsis + Vazopresör + Laktat > 2 Sepsis 3, 2014 Sepsis related organ failure assessment Quick SOFA Acil ve yataklı servis Glasgow Koma Skoru<15 Solunum sayısı>22/dk Sistolik kan basıncı<100 mmHg ESKİ YENİ SEPSİS Şüpheli enfeksiyon + Şüpheli enfeksiyon + SIRS qSOFA ≥ 2 Ya da SOFA skorda ≥ 2 artış CİDDİ SEPSİS Sepsis + Hipotansiyon, hipoksi, laktat düzeyinde artış Sepsis + Sıvı resüsitasyonu sonrası hipotansiyon SEPTİK ŞOK ÇIKARILDI Sepsis + Vazopresör + Laktat > 2 Sepsis 3, 2014 Mottling score Septik şokta mikrosirkulatuar disfonksiyon Enfeksiyon Hastalıkları YILLAR 2012 2013 2014 2015 n (%) n (%) n (%) n (%) Doğrudan Enfeksiyon 5 (2.6) 9 (4.0) 14 (6.6) 4 (2.2) Dolaylı Enfeksiyon 8 (4.2) 28 (12.5) 21 (9.9) 25 (13.7) TANI Obstetrik Sepsis En sık rastlanan enfeksiyon bölgeleri Üriner Sistem (Pyelonefrit) Pelvik yapılar (koryoamnionit* endometrit) Cerrahi yaralar (C/S, perineal laserasyon) Mastit Diğer nedenler IV giriş enfeksiyonu Rejyonel anestezi (spinal epidural apse) Pnömoni (viral, bakteriyel) IU ölü fetus Septik abortus Akut appendisit Akut kolesistit Pankreatit Nekrotizan fasiit OLGU • • • • 33 y, 5G, 4 P, 24 hf gebe 3 gündür ateş A: 38.4 °C TİT: 90 lökosit, 3-4 erit, Nitrit: (+) • Hb:8.7, Plt: 54.000, BK:8400, nötrofil %92.3 CRP:130.9 • Sistit tanısıyla 2 g yatış: RL, parasetamol, metoklopramid, seftriakson, sonra taburcu Qsofa? SOFA>2 • 33 y, 5. gebelik, 4 doğum, 24 hf gebe • 3 gündür ateş • A: 38.4 °C • TİT: 90 lökosit, 3-4 erit, Nitrit: (+) • Hb:8.7, Plt: 54.000, BK:8400, nötrofil %92.3 CRP:130.9 • Sistit tanısıyla 2 gün yatış: RL, perfalgan, primsel, novasef, sonra taburcu • 2 gün sonra başka merkeze başvuru • Bilinç bulanık • Ateş: 36.2 °C • Nabız:110/dak • TA: 90/60 mmHg • Hb: 7.6, BK: 4570, Plt: 12000 • INR: 1.76 PT:20.8, aPTT 57 • Kreatinin 1.8 • AST: 521, ALT:131 • CRP:200 • YBÜ, dializ, transfüzyon, ex Qsofa=2 SOFA>5 İlk trimester tarama Ajan Fosfomisin Nitrofuran. Güvenilir Asemptomatik bakteriüri Doz 3g 2x100 mg Süre Tek doz 3-7gün Veriliş Oral Sepsiste Sağkalım Kampanyası 1 saat Havayolunu değerlendir Entübasyon ihtiyacı Solunumu değerlendir 1.saat 1 2 3 Oksijen 1. Kültür al 2. Laboratuvar testleri (Hemogram, laktat) 3. İdrar çıkışı Antibiyotik tedavisi IV sıvı bolusu başlat Kristaloid 20 ml/kg 1. saat (İlk 500 ml 15-30 dk) Oksijen Yüksek akımlı Pulse oximetry Kan kültürü Serum laktat, hb SEPSIS SIX Iv sıvı Geniş sp ant AÇI takibi Oksijen SEPSIS SIX Kan kültürü Serum laktat, hb Iv sıvı Geniş sp ant AÇI takibi Kristaloid 500 ml 15 dk, Hedef 20 ml/kg 1 saatte Oksijen Kan kültürü Geniş sp ant Iv sıvı Serum laktat, hb AÇI takibi SEPSIS SIX İlk 1 saatte başla En az 7-10 gün ver Amoksisilin-Klavulanat + metronidazol VEYA Sefuroksim + Metronidazol VEYA Sefotaksim + Metronidazol Gentamisin +klindamisin+penisilin (Gentamisin 80 mg 8 satte bir + Ampisilin 2 gr, 6 saatte bir 1 gr+ Klindamisin 900 mg 8 saatte bir) veya Vankomisin + piperasilin-tazobaktam (Vankomisin 1 gr 12 saatte bir + Piperasilin-tazobaktam 4.5 gr 8 saatte bir) OLGU 29 yaş, G: 4, P:3, A:0 ve Y:3 10.01.2016 Acil servis: 22 hf, öksürük, 38 C, akut sinüzit tanısı ile 1000 cc SF + parol tx 17.01.2016 yüksek ateş, GD bozukluğu ve nefes darlığı, santral siyanoze, solunum 50/dak, SPO2 %75, entübe edilmiş, WBC:1.4, HB:10, CRP: 126 H1N1 sürüntü + Oseltamivir, meronem, azitromisin 05.02.2016 GD kötü, arrest, Tanı: Pnömoni (H1N1 (+)) ARDS, Sepsis eks Gebelik + Ateş • Ekim-Nisan • ≥ 38 C • Öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik, diare, baş ağrısı, burun akıntısı KONSÜLTASYON Oseltamivir 75 mg 2X1/g AŞI • • • • • • İnaktive edilmiş virüs EKİM-KASIM Gebeliğin herhangi bir döneminde yapılabilir Yenidoğanı 6 aya kadar korur Etki 2-3 haftada başlar Koruyuculuk süresi 1 yıl İnfluenza mevsiminde gebe olan herkes aşı yaptırmalı (CDC, ACOG, ACIP) OLGU 35 y, G: 1, IUI gebeliği, çoğul gebelik 12. haftada servikal serklaj + 27 hafta ara ara su gelmesi, yatış, kabul etmemiş 2 gün sonra acil servis ağrı, TA: 100/70 mmHg, TİT: bol lökosit, nitrit negatif, CRP: 18.2, Lök: 10.800, Plt: 55 bin, Hb: 13.7, Her iki fetüs ÇKS (+), mayi ted ile tab Ertesi gün solunum sıkıntısıyla acil servis TA: 90 / 40 mmHg, N: 64/dk, Ateş: 36.3 SEVK TA: 80/62 mmHg, N: 134/dk, Ateş: 36 C, solunum 28/dk, USG’ de her iki fetüs ex ve acil C/S. Gözlemde kötü kokulu uterus Postop ateşi 40.7 C ve hipotansif, arrest, ex OLGU 35 y, G: 1, IUI gebeliği, çoğul gebelik 12. haftada servikal serklaj + 27 hafta ara ara su gelmesi, yatış, kabul etmemiş 2 gün sonra acil servis ağrı, TA: 100/70 mmHg, TİT: bol lökosit, nitrit negatif, CRP: 18.2, Lök: 10.800, Plt: 55 bin, Hb: 13.7, Her iki fetüs ÇKS (+), mayi ted ile tab Ertesi gün solunum sıkıntısıyla acil servis TA: 90 / 40 mmHg, N: 64/dk, Ateş: 36.3 SEVK TA: 80/62 mmHg, N: 134/dk, Ateş: 36 C, solunum 28/dk, USG’ de her iki fetüs ex ve acil C/S. Gözlemde kötü kokulu uterus Postop ateşi 40.7 C ve hipotansif, arrest, ex OLGU 35 y, G: 1, IUI gebeliği, çoğul gebelik 12. haftada servikal serklaj + 27 hafta ara ara su gelmesi, yatış, kabul etmemiş 2 gün sonra acil servis ağrı, TA: 100/70 mmHg, TİT: bol lökosit, nitrit negatif, CRP: 18.2, Lök: 10.800, Plt: 55 bin, Hb: 13.7, Her iki fetüs ÇKS (+), mayi ted ile tab Ertesi gün solunum sıkıntısıyla acil servis TA: 90 / 40 mmHg, N: 64/dk, Ateş: 36.3 SEVK TA: 80/62 mmHg, N: 134/dk, Ateş: 36 C, solunum 28/dk, USG’ de her iki fetüs ex ve acil C/S. Gözlemde kötü kokulu uterus Postop ateşi 40.7 C ve hipotansif, arrest, ex OLGU 35 y, G: 1, IUI gebeliği, çoğul gebelik 12. haftada servikal serklaj + 27 hafta ara ara su gelmesi, yatış, kabul etmemiş 2 gün sonra acil servis ağrı, TA: 100/70 mmHg, TİT: bol lökosit, nitrit negatif, Lök: 10.800, Plt: 55 bin, CRP: 18.2, Hb: 13.7, Her iki fetüs ÇKS (+), mayi ted ile tab Ertesi gün solunum sıkıntısıyla acil servis TA: 90 / 40 mmHg, N: 64/dk, Ateş: 36.3 SEVK TA: 80/62 mmHg, N: 134/dk, Ateş: 36 C, solunum 28/dk, USG’ de her iki fetüs ex ve acil C/S. Gözlemde kötü kokulu uterus Postop ateşi 40.7 C ve hipotansif, arrest, ex KORUNMA PPROM’da profilaktik ant Az sayıda vajinal muayene <8 Grup B strep. kolonizasyonunda ant Penisilin G GBS kültür + GBS’li yd öyküsü Eylem başlangıcından doğuma kadar GBS bakteriüri İntrapartum ateş < 37 hf doğum ≥ 18 s membran rüptürü IV 5 milyon U Sonra 3 milyon Ü 6X1 SEPSİSTE HEDEF • CVP 8-12 mmHg • SvO2 sat ≥ %70 • MAP≥ 65 mmHg • İdrar çıkımı ≥ 0.5 mL/kg/hr Ks Vazopressörlere refraktör olgular hariç TDP Kanama hariç HCO3 ES Trombosit Stres ülser profilaksisi Hb < 7 g/dl < 10 bin < 20 bin + kanama riski Proton pompa inh Tromboprofilaksi H2 blokör SON SÖZ ENFEKSİYONA BAĞLI ANNE ÖLÜMLERİNİ ÖNLEME Asemptomatik bakteriüri tarama ve tedavi İnfluenza aşısı Grup b streptokok profilaksisi Sağlık Bilimleri Üniversitesi Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi