EMNİYETTEPE 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 9. SINIF DİL ANLATIM SINAVI I. Tüm öğrenciler sınıfta toplansın. 1. Söz, yazı ya da davranışla bilgi gönderilmesi II. Aa, Selin de burdaymış! aşağıdaki kavramlardan hangisini oluşturur? A. Kanal III. Dediğim kitapları okudunuz mu? B. İletişim IV. Sıfatlar, isimleri niteler ya da belirtir. C. İkon V. Burası çok sıcak, klimayı çalıştırın. D. Gösterge 6.Numaralanmış cümlelerde dilin hangi işlevinin E. Belirtke örneği yoktur? 2. Bir çocuğun çevresindekilere "Kimse benim A) Dil ötesi işlev yaptıklarımı beğenmiyor!" şeklinde bir ileti B) Sanatsal işlev göndermesi durumunda kullanılan dil işlevleri C) Alıcıyı harekete geçirme işlevi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? D) Heyecana bağlı işlev A. Şiirsel işlev - dil ötesi işlev E) Kanalı kontrol işlevi B. Göndergesel işlev - kanalı kontrol işlevi C. Heyecana bağlı işlev - göndergesel işlev Kuşlardan öğrendim yuva yapmayı D. Alıcıyı harekete geçirme işlevi - heyecana bağlı işlev Ömrüne beton dökülen adanın içine E. Kanalı kontrol işlevi - şiirsel işlev 7. Yukarıda verilen dizelerde dil hangi işlevde kullanılmıştır? 3. Bir dilin, metinlerle takip edilemeyen, çok eski bir A) Heyecana bağlı işlev zamanda birbirinden ayrılan kollarına-----adı verilir. Bu cümlede boş bırakılan yere, B) Dil ötesi işlev aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? C) Şiirsel (sanatsal) işlev A. Ağız D) Alıcıyı harekete geçirme işlevi B. Şive E) Kanalı kontrol işlevi C. Lehçe D. Argo Ağlamadan E. Jargon Dillerim dolaşmadan Yumruğum çözülmeden gecenin karşısında 4. Kültür, milletin fertleri arasında sosyal akrabalık Şafaktan utanmayıp utandırmadan aşkı bağını oluşturan maddi ve manevi değerlerin tümüdür Üzerime yüreğimden başka muska takmadan ve bu değerler kültürün başlıca unsurlarını oluşturur. Konuşmak istiyorum. Kültür, milletin fertlerini birbirine bağlarken diğer 8. Bu metinde dil hangi işlevde kullanılmıştır? milletlerden ayırır, içeride birleştirici dışarıya karşı A) Göndergesel işlev ayırıcı rol üstlenir. B) Şiirsel işlev Buna göre aşağıdakilerden hangisi kültürün C) Dil ötesi işlevi özelliklerinden biri değildir? D) Kanalı kontrol işlevi A) Kimliği belirleyen unsurlardan oluşması E) Alıcıyı harekete geçirme işlevi B) Maddi ve manevi tüm değerleri kapsaması C) Canlı ve doğal yapısının olması 9. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerde D) Milletin fertlerini birbirine bağlaması hangisinde özelden genele doğru gidilmiştir? E) Evrensel özelliklere sahip olması A)Birçok sanat yapıtı vardır,deneme de bunlardan biridir. 5. Aşağıdakilerden hangisi ayraç içinde verilen B)Tüm sanatçılar gibi o da ölümsüzlüğü yenme sözcükle ilgili değildir? telaşında bir yazardı. A) Bir milletin geçmişten bugüne kadar ortaklaşa C)Savaşlar zordur, Kurtuluş Savaşı da zor bir savaştı. oluşturduğu değerler toplamı, (kültür) D)Gül, sevgiliye verilebilecek en güzel çiçektir B) Bir ağzın zaman içinde bir ülkede resmi dil olarak E)Cümlelerindeki sözcükleri titizlikle seçer. kullanılması, (yazı dili) C) Bir Samsunlu ile Adanalının konuşurken kelimeleri 10. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük terim farklı söylemesi, (ağız) anlamı taşımaz? D) Türkiye’deki insanlarla Azerbaycan’daki insanların A) Yazar, anlatıcıyı üçüncü tekil kişi ağzından dillerindeki farklılıklar, (şive) konuşturmuş romanda E) Konuşma diliyle yazı dili arasındaki farklılıklar, B) Nota bilgisi olmadan beste yapabileceğini düşünenler (lehçe) bile var C) kaleci kurtarışları kadar başarılı penaltı vuruşlarıyla da tanınıyor D) Kostümleri özenle seçilmemiş bir oyundan başarı beklenemez. E) Şiirlerinde yaptığı keskin eleştirilerde ölçüyü biraz kaçırmış. 11. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisinin sesteşi yoktur? A) Köyden kente göç, Türk romanın da sıkça işlenmiş bir konudur. B) Yeni Türk lirasının en büyük banknotu yüz lira olarak basılmış. C) Emeklilik için erken bir yaş değil mi otuz beş yaş? D) Kır saçlı bir adam duruyordu ıssız bir gölgede. Aşağıdakilerin hangisinde abartma yoktur? E) Senin için gül dererim demet demet. 12. Bir arkadaşı Mark Tvvain'e bir olayı anlatıyordu. Konuşma bitiminde yazar sordu: "Bütün bunlar anlattığın gibi mi?" "Evet, bire bir aynı değilse bile, doğruya yakın sözcüklerle anlattım." deyince Mark Tvvain bir anlatanın anlattıklarının, anlattığı şeyin gerçeğinden başka bir şey olduğunu hafifçe gülümseyerek şöyle ifade etti: "Ateşböceğiyle ateş ne kadar farklıdır, değil mi?" Bu parçadaki aitı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Önemli olan anlatılanların nasıl anlatıldığı değil, ne kadar doğru anlatıldığıdır. B) Doğruyu anlatmakla doğru anlatmak aynı şey değildir. C) Birbirlerinin yerine kullanılan sözcüklerin şekilsel benzerliği değil anlamsal ilgisi önemlidir. D) Doğruya yakın söz ile doğrunun kendisi arasında her zaman büyük fark vardır. E) Anlattıklarınızın özü sözü bir olmalıdır. 13. Elimdeki kitap okunması gereken; ama keyifle okunması mümkün olmayan bir nitelikte kaleme alındığı için asla sanat eseri olamaz. Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır? A) içerik açısından zengin; fakat anlatım açısından niteliksiz bir yazı çıkmış yazarın elinden. B) Sanatçının son kitabını okumayı çok istediğim halde bir türlü vakit bulamadım. C) Ülkenin gerçeklerini merak ediyorsanız bu kitabı mutlaka okuyun; ancak anlatılanlara inanmak biraz zor olacak. D) Bu kısacık yazıyı tekrar tekrar okudum; ama yazarın ne demek istediğini bir türlü anlayamadım. E) Şair, son şiirinde hiçbir şey anlatmıyor; ama şiir, ahengiyle okuyucuyu kendisine çekmeyi başarıyor. 14. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi, hem büyük hem küçük ünlü uyumuna uyar? A) horoz B) karpuz C) sera D) serum E) temiz 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aldığı ekten dolayı "büyük ünlü uyumu"na uymayan bir sözcük kullanılmıştır? A) Kitaptaki resimler onu oyalıyordu. B) Durakta saatlerce onu bekledim. C) Doktor hastanın ateşini ölçtü. D) Onu dikkatle dinledik. E) Kardeşim bugün de okula gidemedi. 16. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yazım ve noktalama bakımından doğrudur? A) O büyük düşünür: "Ezilmeyi ve köleliği savunan, büyük bir yazar gördünüz mü?" diyor. B) O büyük düşünür: "Ezilmeyi ve köleliği savunan, büyük bir yazar gördünüzmü?" diyor. C) O büyük düşünür, ezilmeyi ve köleliği savunan, büyük bir yazar gördünüz mü diyor. D) O büyük düşünür; ezilmeyi ve köleliği savunan, büyük bir yazar gördünüz mü, diyor. E) O büyük düşünür: "Ezilmeyi ve köleliği savunan, büyük bir yazar gördünüz mü, diyor." 17. Dönüp baktığımızda ( ) her önemli şair gibi Cahit Külebi'nin de bize büyük bir mıknatıs bıraktığını görüyoruz ( ) Dil ( ) Bir şiire dönüp baktıran ( ) dönüp dönüp baktırtan benzersiz bir sihirdir dil. Yukarıdaki parçada, parantez içindeki boşluklara, sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir? A) (,), (:), (.), (,) B) (,), (:), (,), (;) C) (;), (.), (.), (,) D) (;), (:), (.), (;) E) (,), (;), (.), (,) 18. Türkçe’nin yapı ve köken bakımından dünya dilleri arasında yerini belirtiniz. (15 p) Başarılar… (Türk dili ve edebiyatı öğretmeni) Neslihan BULUT