Kronik Yara Çeşitleri
advertisement
12. Ulusal Geriatri Kongresi Kronik Yaraya Güncel Bakış Eğitim Toplantısına Yara.Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Nihal Karaca İ.Ü. Florence Nightingale H.Y.O Yara Uzmanı Paul Hartmann Türkiye Medical Trainer Yara.Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara Bakımında Güncel Tedavi Yöntemleri Yara.Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Eğitim Akışı I. Kronik Hastalıklarda Deri ve yumşak doku ülserasyonları Cilt tanımı ve görevi Kronik Yara Çeşitleri Diyabetik Ayak, Bası Yarası, Venöz Ülseri Yara Bakımı Tarihçesi II. Kronik Yarada Anamnez ve Güncel değerlendirme kriterleri Yara Yönetimi Geleneksel ve Modern Yara Bakımı Yara Fazlarına uygun Örtü Seçimi III. Vaka çalışmaları IV. Soru-Cevap V. Workshop Yara.Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Cilt Fonksiyonları M T Cilt insan vücudunun en büyük organıdır Doku tabakalarından oluşan bir Örtü sistemi organıdır Cildin Fonksiyonları: Koruma: - Dış etkenlerden koruyan bariyer - Vücudun içersindeki sıvı kayıplarından korur - Kas ve organları korur Vücut Isı ve sıvı dengeleyicisi Duyu organı: (Sıcak, soğuk, dokunma hissi, ağrı, vs.) Arıtma: Ter bezleri ile toksinlerden arındırır Solunum yapar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Cilt vücut alanı: 1,5–2m2 Cilt Katmanları M T Vücudumuzun 1/6 ağırlığını = 1.5 – 2m² lik cildimizin teşkil ettiği alan Dermo-Kozmetiklerin etki alanı Cildimiz 3 katmandan ibaret: Epidermis: Damarsız cildin dış yüzeyi; vücudun dış dünya ile olan bariyer. Epidermis Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar. Dermis yağ bezlerini, duyu hücrelerini ve ter bezlerini barındırır. Dermis Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ hücrelerin, kas liflerine ve periyostta bağlanması Subcutis Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Epidermis M T Epidermis: Dış etkenlerin koruyucu kalkanı. Epidermis tabakasında hücreler bölünür (canlı hücrelerin mitoz bölünmeyle çoğalması) Lipitler ile dolu yeni yapılan hücreler yukarıya Epidermis taşınır. Asit Manto Hücreler zamanla keratenize olur (boynuz katman) ve koruyucu kalkan oluşur. (Keratin* Boynuzlu tabaka hücre bölünmesini sağlar/hızlandırır) Lipit, nasırlaşma sırasında oluşur. Lipitler hücreleri birbirine bağlayarak dış etkenlere karşı fiziksel bariyeri yapılandırır. (Nasırlaşmış cilt katmanı) Canlı Hücreler Yağ ve ter; cildi yüzeyinde koruyucu asitik bariyer oluşturur. Koruyucu asit mantosu cildimizi bakterilerden ve mantarlardan korur. *Keratin: Tırnak, boynuz, kıl gibi üst deri ürünü olan yapıları oluşturan proteinli madde.Tırnak ve boynuzun ana maddesi. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Epidermis M Epidermis derinin en dıştaki tabakasıdır."Keratinosit” hücrelerden oluşur. Kalınlığı vücudun bölümüne, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir 26 yaş 70 yaş Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dermis M T Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar. Daha alttaki deri altı dokusuna bitişik olan asıl deri bölümü ana işlevi vücut sıcaklığı ile kan basıncını düzenlemek olan küçük ve orta boy damarların oluşturduğu bir ağ yapısına da sahiptir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Subcutis M T Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ hücrelerin, kas liflerine ve periyostta bağlanması. Yaşlanma ve ihtiyarlama ile birlikte derinin gelişimi tersine döner. Epidermis ve dermis incelir, melanosit yoğunluğu azalır. Dermisteki damar ağı ve adneksler zayıflar ve elastin fibrilleri kalınlaşır, ileri yaşlarda kıl folikülleri, yağ bezleri, apokrin ve ekrin bezler atrofiye uğrar. Zamanla deri kendisini koruyucu, duysal ve iletişimsel özelliklerini kaybeder. İlerleyen yaşla birlikte, deri, yeterli yağ ve su depolayamaz doğal elastikiyetini kaybeder ve incelir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Cilt M T 65 yaş civarında cilt fonksiyonlarını kaybeder Yaşlı ve hassas ciltlere özel bir bakım gerekir Sebepler: Dış Etkenler: Güneş, sigara, stres, v.s. Genetik Faktörler: Tüm hücreler yaşlanmaya programlanmışlardır < 16 < 65 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info > 75 Yaş Yaşlı ve hassas Cilt Neden daha fazla bakıma ihtiyaç duyar Genç Cilt – genç ve elastik M T 70+ cilt – ince ve kırılgan 1. Asit Mantosu 2. Boynuzlu tabaka 3. Canlı Hücreler 1.Ter bezlerin daha az çalışması: daha az yağ ve nem (Aminoasit) Asit mantosunun yenilenmesi Cilt dış etkenlere daha hassas 2. Yağ asitleri besin maddelerinden eskisi gibi filtrelenemiyor. Cilt incelir, kurur ve kaşınır 3. Hücre metabolizması ve dolayısıyla hücre bölünmesini yavaşlar Koruyucu boynuzlu tabaka incelir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Cilt Bakımı M Esansiyel yağ asitleri (keten tohumu yağı): Hücreler için besin kaynağı, cildin bariyer fonksyonunu güçlendirir ve anti enflamatuar etki verir. Aminoasitler: Cildin doğal nem tutucuları Badem Yağı: Cildin hızlı ve iyi emebildiği doğal, zengin içerikli yağ. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Cilt Bakımı M T Kreatin: Hücre alış verişini (Metabolizasını) uyarır. ÇinkoOksit: Yeni cilt hücrelerinin oluşmasına, onarımına ve bu hücrelerin bakımına yardımcı olur. Antiseptik özelliği ile cilt yüzeyinde bulunan mikropları öldürürken cildin genel görünümünü iyileştirir ve alerjik tepkiler sonucu oluşan cilt tahrişinin azaltılmasına yardımcı olur. Cilde bariyer sağlar. Üre: Cildi yumuşatmayı sağlar. Cildin su tutma kapasitesini arttırarak cildin nemlendirilmesine yardımcı olur. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Kontakt Dermatit M Çinko Oksit+ Üre + Kreatin + Panthenol + Badem Yağı 6 Aralık 2013 26 Kasım 2013 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Kontakt Dermatit M Antifungual Temizleme Mendili + Koruyucu Üreli köpük 3 Günlük Tedavi 18 Ocak 14 15 Ocak 14 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara M Yara; Patolojik bir olay nedeniyle doku bütünlüğün bozulması Primer Yara iyileşmesi: Sekonder Yara iyileşmesi: Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Akut Yara – Kronik Yara M T Primer Yara iyileşmesi; belirgin kontaminasyonun olmadığı durumlarda, yara oluşumundan sonraki birkaç saat içerisinde, yara kenarlarının uç uca yaklaştırılarak kapatılması sonucu olan iyileşmedir. Skar dokusu az oluşan yaralardır. Akut Yara: ilk 24 st Epitel dokusunun rejenerasyonu başlar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara – Kronik Yara M T Sekonder Yara iyileşmesi; doku kaybı bulunan büyük yaralarda, cerrahi girişim olmadan gerçekleşen doğal iyileşme olayıdır. Burada epitelizasyon ve kollajen depolanmasıda olduğu halde, kontraksiyon en önemli fenomendir. Eğer kontraksiyon olmaz ise, yüzey direnç ve esneklikten yoksun epitel hücre tabakası ile kaplanır. Kronik Yara = Granülasyon dokusu daha yoğun, skar dokusu fazladır. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara – Kronik Yara Akut Yara = 3-6 hafta süre içersinde iyileşme gösterir. Kesiler Kesici Delici Alet Yaralanmaları Ezilme,Yırtılma, Basınç Yaralanmaları Yanıklar Sıyrıklar Kopmalar Amputasyonlar Isırıklar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Akut Yara Çeşitleri M T Kesici-Delici Alet Yaralanmaları Dışardan küçük giriş yarasın görünümde İçeriye doğru derinliğine göre bazı yapı (sinir, lif, gibi) ve/veya organlar zarar görmüş olabilir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara Çeşitleri M Ezilme, Yırtılma, Basınç Yaraları Büyük/oldukça büyük doku kayıpları mevcut Düzensiz yara kenarları ve yara cepleri mevcut Yüksek enfeksiyon riski mevcut Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Akut Yara Çeşitleri M Sıyrıklar Dermis ve/veya Epidermis yüzeyel aşınabilir İçinde yabancı cisim varlığı olasılığı büyük İz bırakabilir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Sıyrık Yarası M T Düşme sonrasında merhem tedavileriyle 10 gündür enfekte yara 1 Şubat 2014 2 Şubat 2014 4 Şubat 2014 Tedavi: Gümüş kaplı Tül + Hidrojelli Polimer Yara Örtüsü Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara Çeşitleri M T Kopmalar Tam yada yarı kalınlıkta olabilir Doku kayıpları olabilir Kopmanın derinliğine ve büyüklüğüne göre tedavi değişebilir; deri nakli, v.s Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara Çeşitleri M Amputasyonlar Kemiği içeren amputasyonlar Kemik yada dokuda tamamen kayıp söz konusu olabilir Tam yada yarım olabilir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Akut Yara Çeşitleri M T Özel Durum :Isırıklar Enfeksiyon oranı yüksek İnsan ısırığındaEstetik açıdan önemli değilse, dikiş atılmamalı Hayvan ısırıkları bazen dikilebilir ve primer kapatılabilir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara Çeşitleri M T Yanık Yanık Dört Kategori: 3 sınıflandırma: Termal - Alev, Buhar Kimyasal - Asit yada Baz Elektrik - Elektrik çarpması, şimşek Radyasyon - Güneş yaniği, radyasyon yanığı 1. Derece -Epidermis, minimal dermiş (yüzeyel) 2. Derece - Dermal penetrasyon, büller (kısmi derin) 3. Derece - Dermisten subcutise, kas ve/veya kemiğe kadar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Akut Yara Çeşitleri M Yanık Hastanın yaşı, yanma şekli, yaranın derinliği, genişliği ve derecesi tedavi süreci için önemli Enfeksiyon riski oldukça büyük Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yanlış Pansuman sonucu..... Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Yanık M Buhar Yanığı 2. Derece 4 Yaş Gümüş içerikli Merhem Antibiyotikli merhem Sonucu Maserasyon 27 Kasım2013 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Modern Yara Bakımı süreci: M Gümüş kaplı ve hidrokolloidli tül örtü kombinasyonu 27 Kasım2013 30 Kasım 2013 1 Aralık 2013 2 Aralık 2013 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Akut Yara – Kronik Yara M Kronik Yara = 6 – 8 haftada tamamen iyileşmeyen ya da 4 haftada hiç iyileşme belirtisi göstermeyen yaralardır. Kronik Yaraların %70’i: bası yaraları venöz/arteriyel ülserler Diabetik ülserler (DAS) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Kronik Yara Çeşitleri M Diabetik Yaralar = nöropati + basınç + iskemi Basınç Yaraları (Decübit ülser) = basınç + iskemi Venöz Yaralar = venöz staz + iskemi Arteriel Yaralar = iskemi + travma İyileşmeyen / kronikleşen ameliyat sonrası yaralar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabet Yaralar M Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Yaralar M T Tanımı Diyabetli bir hastanın ayağında oluşan her türlü lezyon ’’Diabetik Ayak Sendromu’’ ilgi alanındadır. WHO’nun tahminleri, dünyadaki diyabetli hasta sayısının 177 milyona yakın olduğu ve 2025 yılında bu sayının 300 milyona yükseleceği yönündedir. Ülkemizde 1999 yılında tamamlanan Dünya Saglık Örgütü destekli Türkiye Diabet Epidemiyoloji Projesinde ( TÜRDEP) % 7,2 oranında diabet saptanmıstır. Aynı nitelikte olan çalışma 2010 senesinde edilip diabet oranın % 13,7 çıktığı ve diabete yakalanma yaşının 5 yaşa gerilediği saptanmıştır. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Yaralar M T . Travma kaynaklı amputasyonlar %60 dan fazla Diabetis Mellitus hastalarnda görülmüştür (2006). Yaklaşık 65700 DM hastalarında amputasyon uygulanmıştır. %15 inde hayatlarının bir döneminde diyabetik ülser gelişmekte Bu hastaların %30’u diz üstü, %22’sinde aynı bacaktan daha yukarıdan tekrar, %10’unda ise diğer bacağın ampute ediliyor Amputasyonların MYB ile %80 oranında düştüğü saptanmış *Uzmanlık Tezi,Dr. Ayten GÜNER İstanbul – 2005 *KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹ Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Sendromu Amerikan Diyabet Derneği (2005); Tip 2 DM için tanı sırasında Tip 1 DM için tanıdan 5 yıl sonra nöropati açısından değerlendirme yapılmasını önermekte (Boulton ve ark. 2005) 8. Nöropati Nöropati sinir hasarıdır Karıncalanma, ayak yanma, uyuşma hissine neden olur Ayak tabanı, bazen ayak yan kısım, ayak sıcak, Pençe ayak, his kaybı Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Diyabetik Ayak Sendromu Anjiopati Arteroskleroz, Kalp, Beyin, Böbrek perifer damarlarında görülür Damarlar da ki basal membran da Mucopolysaccaritler birikir Ayak parmağı, Topuk, Ön Tibia kenarı Cilt Soğuk, atopik cilt, Nabız defisit, hassas ve ağrılı Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Diabetik Yaralar M T Nöropatik ülser gelişiminde Otonomik nöropati özellikle destrüktif deri komplikasyonlarına neden olur. Anormal vazomotor, artmış arteriovenöz şant ve beraberindeki hipohidroz, zayıf perfuze olan kuru bir ayak ile beraber, kabuklu ve çatlamış bir derinin oluşuturur. Abrazyonu veya laserasyonun meydana gelebilir Buna takiben oluşan yetersiz arterioler ve kapiller vazodilatasyon sonucu etkisiz bir inflamatuvar cevap oluşturur. Yaralara karşı hassasiyet artar. Diabetik ayak ülserlerinde tanı koydurucu en erken belirti aşil tendon refleksinin kaybıdır Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülserlerinde Sınıflandırma M Wagner Sınıflandırılması: 1.,2. ve 3. evrede, etiyolojisinde nöropati ön plandadır 4. ve 5. evrede, periferik vasküler hastalık sorumlu olduğu düşünülür Evre 0:Cilt lezyonu yok. Evre 1:Yüzeyel ülser var ve klinik olarak enfekte değil. Evre 2:Derin ülser var sıklıkla enfekte ancak osteomyelit yok. Evre 3:Derin ülser var. apse ve osteomyelit de mevcut. Evre 4:Ayak parmak uçları ve tabanda lokalize gangren. Evre 5:Bütün ayak gangreni. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diyabetik Ayak Risk Faktörleri M T Nöropatik Ayak Dizlipidemi Periferik Damar Hastalığı Temel Ayak Bakım eksikliği Anjiopati Hijyenik eksikliği Ayak Derformitesi Sigara Enfeksiyon Obezite (Fungal/Bakteriyel) 65 yaş üstünde olma Ayakta Ödem Düzensiz glisemik kontrolü Makrovasküler Hastalık Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülserlerini Tetikleyen Nedenler M T Uygunsuz Ayakkabı Travma (ayakkabı içersinde Yeni ayakkabılarda bulunan taş gibi) sürtünme Yanıklar (soba yanığı gibi) Tedavi edilmemiş nasır Tırnak Enfeksiyonları Nasırların bilinçsizce hasta Yatağa bağlı hastalarda tarafından kesilmesi /yok topuk sürtünmeleri edilmesi Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Sendromu M T En iyi Tedavi Önlemleri Erken Teşhis Kan şekeri kontrolü Eğitim Ayak Bakımı Multidisipliner yaklaşım Temel fizyopatoloji bilgisine sahip olmalı Yara oluşumuna neden olan faktörler etyolojik olarak incelendiğinde %11 ile yanıklar, nöropatik ülserler ve travmalardan sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Altındaş ve ark. 2006 Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Sendromu Yanık sonrası DAS Tedavi süresi: 8 Hafta Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Diabetik Ayak Sendromu Travma sonrası DAS Tedavi süresi: 44 Hafta Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Dekübit Ülser M Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M T Tanımı Vücudun, özellikle kemik çıkıntılarının bulunduğu yerlerinde, uzun süreli ya da yineleyen basılara bağlı olarak deri ve derialtı dokularında ortaya çıkan nekroz ve ülserasyonlardır. Tek başına basınç yada yırtılma ile basıncın bir arada sebep olduğu, genellikle kemik çıkıntılar üzerinde ortaya çıkan lokalize deri ve / veya deri altı doku hasarıdır. Bası yarasının oluşum süresi ve derecesi maruz kaldığı basıncın süresi ve yoğunluğu ile ilgili (24 st - 48 st) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Dekübit Ülser M Nasıl Adlandırılır Bası yarası Yatak Yarası Dekübit Ülser Decubitus Basınç Yarası Basınç Ülseri Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M T Nedeni Vücudun kemik çıkıntıların üzerinde basınç altında kalması Yumuşak dokuların basınç altında kalması Kan dolaşımının bozulması Doku hücreleri beslenemesi Dokunun Oksijensiz kalıp doku ölümünün gerçekleşmesi (Zytolyse) İskemik doku kaybının gelişmesi Basınç engellenmezse nekroz ve/veya ülserasyon oluşur Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yatak Ülserin Oluşma Süreci Prof. Dr. Ramazan Kahveci – 2008 Yara Bakım Kursu Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Yatak Ülserin Oluşma Süreci Basınç Sürtünme Yırtılma Isı Nem Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Risk Vakalar M Geriatrik hastalar Retardasyonlularda Komadaki hastalarda Birden çok kırık olan olgularda Pediküllü uzak flep uygulananlarda Felçli hastalarda His kaybı Kuvvet kaybı Spastisite Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Destekleyici Faktörler M Beslenme bozuklukları Protein azlığı Anemi Vitamin eksikliğ Kilo kaybı Hijyen eksikliği Derinin yeterli temizlenmeyerek, koruyucu pH ın bozulması; ıslak ve pis bırakılması Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Destekleyici Faktörler M Davranış hataları Çarşaf değişim sırasında hasta cildin hasar görmesi Hastaya pozisyon verirken ve /veya bir başka yere naklederken kaba davranılması Bakım eksikliği / hatası Yetersiz / yanlış cilt bakım ürünleri Yanlış masaj teknikleri Kas aktivitelerinin kaybı Venöz ve Lenfatik dönüş bozulur Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M T Dekübit Sınıflandırılması EPUAP (Eurpean Pressure Ulcer Advisory Panel, 1998) Kızarma derinin eritemi Epidermisve/veya dermis içeren cilt kaybı; bül, sıyrık gibi Nekroz Subkutan doku, fasya ya kadar içerebilir Evre 3 gibi, fakat doku nekrozu kas,kemik ve/veya destek dokusuna kadar hasar vardır Resim Kaynak: Kompendium, Wunde und Wundbehandlung Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Evrelendirilemeyen Yara M T Tam kalınlıkta doku kaybının olduğu, yara yatağının ölü doku (sarı, gri, yeşil veya kahverengi) ve / veya kabukla (kahverengi veya siyah) dolduğu yaralardır. NPUAP (2009) http://www.npuap.org Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Şüpheli Derin Doku Yaralanması M T Bütünlüğü bozulmamış ciltte mor veya koyu kızıl lokalize bir bölge şeklinde veya alttaki dokunun basınç ve / veya sürtünmeye bağlı hasarlanması sonucu kanlı bül şeklinde görülebilir. NPUAP (2009) http://www.npuap.org Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Görünmeyeni de değerlendirmek Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Dekübit Ülser M Bası .Noktaları • Sakrum, Koksiks, • Topuk ve Aşiltendonu, • Oksipital kemiği, Kulaklar, • Omurga, • Dirsek, Kürekkemiği, • Göğüs kemiği, Kaburgalar, • Pelvis, Büyük trokanter (trokanter majör), • Omuz eklemi, iliak, • Dış diz eklemi, • İç Fibula, lateral malleol Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası - Tedavi Prensipleri Sistematik Tedavi Beslenme desteği M Lokal Tedavi Basıyı ortadan kaldırmak Debridman Dolaşımın artırılması Kansızlığın Tedavisi Enfeksiyonun önleme Ölü boşlukların doldurulması Eksuda kontrolü Nemli yara yüzeyin oluşturma İyileşen yaranın korunması Enfeksiyon tedavisi Doğru Yara Bakımı (doğru yara anamnezi=doğru yara bakım) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M Tedavi Örneği Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Florides ulcus cruris venosum Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Yaralar M T Tanım Dünyada ve ülkemizde alt ekstremite yaralarının en sık karşılaşılan sebebi, venöz patolojilerdir ! Ülkemizde 7 milyon venöz yetmezlik hastası, 150.000 venöz ülser hastası vardır. , Sebebi Venöz Hipertansiyondur Baldır Kas pompa fonksiyonun bozulması Venlerin veya ven kapakcıklarının bozulması Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Yaralar M T Tanı: Sıklıkla iç malleol üzerinde ve ayak bileğinde oluşurlar Kenarları düzensiz ve kalınlaşmıştır Sıcak veya ılık, çevresi ödemlidir Kırmızı granülasyon ve yer yer sarı fibrin ile kaplı kas ve tendon görülmez. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Bacak Ülserleri M T Arterial (% 15) Venöz (% 80) Lemfatik (Elefantiazis) Vaskülit sonucu ( SLE, rh artrit, skleroderma, poliarteritis nodosa) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülseri M T Primer Varis Sebepleri Genetik veya yaşa bağlı ven duvarların bozulması Menapoz, obesite, meslek (ayakta durmak), hormonal değişiklik (hamilelik) Venlerin dilatasyonundan dolayı ven kapakların yetersizliği Venlerin yetersizliğinden, kan rahat dolaşabilmek için farklı yollar arar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Dolaşım M Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler Solunum Sistemi Kalp kapakcıkları Arteryel-venöz bağlantısı Baldır Kas pompası Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Dolaşım M Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler Kas-venöz-pompası (üst bacak kasları) Eklem (diz) pompası Baldır kasları Ayak bileği Taban ve ayak parmak kasları Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Varisler M T Sekonder Varis Sebepleri Doğuştan veya post trombotik ven dilatasyonu, kapak yetersizliği, trans ve intra fasyal venleri de etkiler Yeni yol oluşumu olmuyor, Reflux(kanın geriye doğru akması) oluşur, terminal damar yatağı bozulur Reflux: Kan akımın yavaşlaması, trombozların oluşması Ödem oluşması Venöz ülser sebebi Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Flebolojik Hastalıklar M Varis ödemi Büyük toplardamar varisleri Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Dolaşım M Varis oluşumu Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bacak Ülserleri M Ulcus cruris venosum (venöz ülseri) Post trombotik sendrom (Tromboz sonrası Stasis Sendromu-Venin tıkanması) Peri-ülser hiperpigmentasyon (cilt renginin değişmesi-koyulaşması) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bacak Ülserleri Arteriyel Ülser M Ulcus crurisin sebep olduğu Bazal hücre karsinomu Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Kompresyon Tedavisi Venöz hipertansiyonu azaltır Biriken kanı azaltır, kapillerlerden çekilir Lenf akımını artar Ödemi ve şikayetleri azalır Fibrinolitik aktiviteyi azaltır Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Kompresyon Tedavisi Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Kompresyon Tedavisi – Bandajlama Etkisi M T Ödemi azaltır Venöz çapı ve venöz reflüyü azaltır, Kan dolaşımı hızlanır Toksinlerin ve biriken ödem taşınır Ven kapakları daha fazla kapanır Baldır-kas pompasına katkı sağlar Tromboz-emboli riski azalır 30-40 mmHg basınçlı kompresyon çorapları ile iyileşmiş ülserlerin nüksü önlenmiş olur. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülseri - Tedavi desteği M 4lü Bandaj Varis Çorapları 2li Bandaj Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Ulcus cruris venosum Tedavi süresi: 8 Hafta Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Arteriyel Ülseri M Ulcus cruris arteriosum Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Arteriyel Ülser M Tedavi Risk Faktörlerin uzaklaştırılması Hareketliliğin dolaşımı düzenleyici şekilde artırmak Cerrahi girişim Sekonder tedavi: doğru yara bakımı Arteriyel ülserlerde basınç tedavisi uygulanmaz! Mix ülserlerde hafif basınç tedavisi uygulanabilrir! Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Kronik Yaralar Ameliyat sonrası Yaraları Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Zor iyileşen Ameliyat Sonrası Yaralar Ameliyat Yaraların zor iyileşme Nedenleri Enfeksiyon, Fistül, Abse Dolaşım bozukluğu Hematom Süturların erken alınması Sütur malzemelerine karşı allerji İlaçlar Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Koruyucu Simit Yaraları Sakral simit yöntemi ile korunmuş, fakat............... Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Yara Bakımı Tarihçesi M T Fransa ve Peru’da yapılmış olan kazılarda 7000-10 000 yıl öncesine ait iskeletlerde kafatası kemiklerinde trepenasyon (kafa tasına açılan delik) yapıldığı belirlenmiştir. Eski Mısır’da özellikle Ebers Tıp papirüslerinin M.Ö. 1550 yılında yazıldığı tahmin edilmektedir. Ebers Papirüsleri 700 kadar reçete ihtiva etmektedir. Bu papirüsde hint yağının yaralar ve yanıklarda ilaç olarak dışardan kullanıldığı belirtilmektedir. MISIR ‘ da MÖ 1600 yılında yazılan Edwin Smith Papirüsü en eski cerrahi dökümandır . ’İrrite ise sakinleştir, sert ise yumuşat, sıcak ise soğut, şiş ise söndür, ağrılı ise rahatlat’ Mısırlı cerrahlar yarada küflü ekmek kullanmaktaydılar. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara Bakımı Tarihçesi M Eski Yunan tıbbı Mitolojide MÖ 460 yılında Kos/İstanköy Adası’nda doğan Hippocrate tapınaklarda bulunan zehirsiz cinsten yılanlar, hastaların gözlerini ve yaralarını yalayarak tedaviye yardım etmişlerdir. Hipokrat yaralarda katran kullanmakla, antisepsiyi ilk uygulayan hekim olmuştur. Yarada primer ve sekonder iyileşmeyi ilk defa Hipokrat tanımlamışve BAL kirli yaraların temizlenmesinde kullanmış. Yara iyileşmesi ve iltihapla ilgili bilgileri ve belirtileri bildirmiştir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M Eski Roma tıbbında Celsus (MÖ 25MS 50) "De Medicina" isimli 8 ciltlik bir eser bırakmıştır. 5. kitabında yara iyileşmesinden söz edilmekte ve bu amaçla kullanılan maddeler arasında zamk, güherçile, safran ve susam bulunmaktadır Celsus yara tanımı yapmış ve yeni oluşan yaraların temizlendikten ve yabancı cisimler çıkarıldıktan sonra dikilebileceğini önermiştir Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M T Theodoric de Luca (1205-1298), yaralarda cerahat oluşumunun gereksiz, hatta zararlı olduğunu söylemiş ve pansumanları Şaraba batırdıktan sonra kullanmayı tavsiye etmekle asepsi ve antisepsiyi işaret etmiştir. Fransız Cerrah Guy de Chauliac (1300-1368) yara tedavisinde, basit bir pansuman yerine merhem, alçı ve dağlama gibi yöntemlerin kullanılabileceğini ifade etmiş, yarada bandaj kullanımı ve iyi beslenmenin önemini vurgulamıştır. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info GUY DE CHAULĠAC Yara Bakımı Tarihçesi M 1537 de II Henry’nin ordusuna Cerrah olarak katılan Ambroise Pare; Dokulara nazik davranmanın, yara temizliği ve nemli kapamanın önemini vurgulamış. Yaralara gül yağı, yumurta sarısı sürerek, askerleri rahatlatıp yaralarını iyileştirmiş. “I dressed the wound, and God healed it” Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M Josef Lister’den(1827-1912) önce yarada cerahatin istenilen bir durum olmadığını savunmuş, iltihap, yara iyilşmesi ve kan pıhtısının oynadığı rol ile ilgili çalışmalar yapmıştır. 1827’de yaralarda karbolik asit kullanmaya başlamıştır. Lister’in ortamın temizlenmesi gerektiği fikrini savunduğu yıllarla Luis Paster’un (1822-1895) hastalıkların mikroplarla oluştuğu fikri aynı döneme denk gelmektedir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M Bası yaraları çok eski devirlerden beri bilinmektedir. Fransız cerrah Pierre Joseph Desault (1744-1795) debridman kavramından söz etmişdir. Yara bakımının etyolojisine ait görüşler 19 Yüzyıl’da aittir. 1853 yılında Brown-Sequard paraplejik hayvanlar üzerinde yaptığı çalışmalarda basıncın önlenmesi ve kuru tutulması ile yara açılmadığını belirtmiştir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M İbn-i Sina'nın ünlü kitabı “Kanun" uzun yıllar çeşitli tıp okullarında ders kitabı olarak okutulmuş, 5 ciltten oluşan kitabın 3. cildi deri ve zührevi hastalıkları ile ilgili yazılar bulundurur. 15. Yüzyıl’da Cerrah İbrahim Bin Abdullah tarafından hazırlanan “Alaim-i Cerrahin" adlı eserde bazı bölümler yara bakımı ile ilgilidir. 1. bölüm taze yaralar ve tedavileri, 7. bölüm abse ve tedavisi, Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımı Tarihçesi M Florence Nightingale 1820 de Floransada doğmuş Modern Hemşireliğin Kurucusudur Kırım Savaşında (1853-1856) hasta bakımına, hasta bakımında çevre ve yara bakımı gibi konulara önem vermiştir. Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara İyileşme Fazları M T Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3 ana evresini belirledi İnflamasyon Fazı (Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları, Akut yarada 3.- 4. gün) Proliferasyon Fazı (Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum Akut yarada 1. - 14. gün) Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme, skar maturasyonu, Akut Yarada 3./4.-21. gün) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Modern Yara Bakımın Tarihçesi M T Winter (1962) nemli yara ortamın önemi Eaglstein (1987) en iyi iyileşme ortamın sağlanması Cutting ve White (2002) fazla eksuda iyileşmeyi engeller Schultz ve ark. (2003) TIME yara değerlendirme prensibi Gray ve White (2004) eksuda yara iyileşmesinde anahtar komponent Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara İyileşme Fazları M T Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3 ana evresini belirledi İnflamasyon Fazı (Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları, Akut yarada 3.- 4. gün) Proliferasyon Fazı (Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum Akut yarada 1. - 14. gün) Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme, skar maturasyonu, Akut Yarada 3./4.-21. gün) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara İyileşme Fazları İnflamasyon Fazı Vücudun yenileme mekanizmasını destekler M T Proliferasyon Fazı Remodelizasyon Fazı Doku yenilemesi ve yeni oluşan epitelin korunması Hücre yenilenmei ve hücre bölünmesinin hızlanması * http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Kronik Yara Değerlendirme Kriterleri M T Lokal Faktörler Sistematik Faktörler Yetersiz kan akımı Obesite Derinin aşırı gerilmesi Sigara kullanımı Cerrahi kapamanın yetersizliği Beslenme bozuklukları Yetersiz venöz drenaj İleri yaş Yabancı cisim varlığı Vitamin ve eser element Enfeksiyon odağı varlığı eksikliği Yara bölgesinin hareketliliği Malin hastalıklar İmmün sistemi baskılayıcı ilaçlar Steroid ve antikoagulan kullanımı *Güncel Yönleriyle Kronik Yara, Murat Topalan, Şamil Aktaş Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yarayı Değerlendirirken M T TIME Prensibi T issue Management (Nekrotik doku ve çevre deri değerlendirmek) I nfection – Inflammation (Yara da enfeksiyonu, enflamasyonu değerlendirmek, varsa gidermek, yoksa korumak) M oistur Balance (Nem dengesi sağlanmak, aşırı eksüduda ve maserasyonu önlemek) E dge (Epithelial advancement) (Epitelizasyonu engelleyen faktörleri gidermek, epitelizasyonu hızlandırmak) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yarayı değerlendirirken M T Yaranın değerlendirmesi, ölçüm ve kayıt Fotoğraflı kayıt tutmak (en az haftada bir) Multidisipliner yaklaşım ile yara tedavi yöntemini ve/veya ürünü seçmek (örn. Debridman yöntemi) Hastanın beslenme, ağrı ve aktivite durumunu düzenlemek (örn. Fizik tedavi desteği, masaj, ilave mama) Hasta ve/veya yakınlarını eğitmek İnkontinans eğitimi (ürün seçimi, alt değiştirme yöntemleri) Deri bakımı (Örn. Temizleme ürünleri, Bariyer krem kullanımı, üreli ürünler) Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yarayı Değerlendirken Yaranın lokalizasyonu ve yara iyileşme fazı Yaranın boyutu (en-boy-derinlik) Tünellerin varlığı Yara Yatağının görünümü Granülasyon Ölü doku Eskar Eksuda Yara kenarların durumu Koku Yara çevresi cildin durumu Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Tedavi Prensipleri M Basıyı ortadan kaldırmak Dolaşımı artırmak Anemiyi tedavi etmek Diyabetik hastalarda insülin düzeyini dengelemek Beslenme desteği Enfeksiyonu önlenmek/tedavi etmek Cilt Bakımı Doğru Yara Bakımı ..................................... Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Kronik Yara Tedavisinde Disiplinler Genel Cerrahi Radyoloji Plastik Cerrahi Sualtı Hekimliği Vasküler Cerrahi Fiyoterapi Ortopedi Beslenme Endokronoloji Farmakoloji Enfeksiyon Hastalıkları Hemşirelik Algoloji Sosyal Hizmetler Dermatoloji ............. Nöroloji Koruyucu Aile Hekimliği Yara. Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T İdeal Yara iyileşmesi M Yarada nekrotik doku bulunmamalı Yaraya nemli ortam sağlanmalı Dengeli eksuda olmalı Yara çevresi sağlıklı olmalı Kontaminasyon engellenmeli Enfeksiyon giderilmeli Doğru Evrede Doğru yara bakım ürünü ile Yaralar iyileşebilir Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Modern Yara Bakımı Ürünleri M Islak PA Pansuman Hidrojeller Hidrokolloidler Poliüretan Köpükler Aljinatlar Gümüş iyonu emdirilmiş materyaller Teknolojik gelişimler ile birlikte Kollajen, Büyüme faktörü, protein gibi farklı maddeler içeren bir çok ürün piyasada bulunmaktadır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Yönetimi M Yara İyileşme Fazlarına Uygun Örtü kullanımı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enflamasyon M Enflamasyon Faz Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enflamasyon Fazı M T Hakim hücre: Nötrofil ve Makrofaj Yara İyileşmenin temel fazıdır Yüksek vasküler permeabilite Kan hücrelerin yara ortamına kemotaksisi Sitokinlerin ve Growth faktörlerin serbestleşmesi Hemostaz sağlanır Amaç: Bakteriyel yükü azaltmak Enfeksiyonun kontrolünü sağlamak, enfeksiyonu önlemek Yara duvarının ve canlı dokunun görülebilmesine olanak sağlamak Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enflamasyon Fazı M T Enflamasyon Fazında Debridman yapılımalı (Yaraların üzeri veya kenarındaki canlılığını kaybetmiş, kontamine dokuları ve yabancı maddelerin kaldırmak/uzaklaştırmak) Otolitik debridman Mekanik debridman Enzimatik debridman Biyolojik debridman Cerrahi debridman (Schultz ve ark. 2003; Nelson ve Dilloway 2002) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enflamasyon Fazı M Negatif basınç yara tedavisi Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enflamasyon Fazı M T Enzimatik (Kimyasal) Debridman: Enzimatik ajanın nekrotik dokuya nüfuz ederek, nekrotik dokunun uzaklaştırılmasın da proteolitik ve diğer eksojen enzimlerin kullanılmasıdır Enzimatik ajanların kullanımı dikkat gerektirir ve pahalıdır Papain ya da kollejenaz içeren topikal ajanlar kullanılır. Kollajenaz papaine göre daha yavaş Enzimatik debridmanda kullanılan enzimlerin bazıları selektif debridman grubunda yer almaktadır Enzimlerin uygulanması sırasında enfeksiyon riskine dikkatli olunmalı (parçalanma ürünleri bakterilerin üremesi için uygun ortam hazırlayabilir) Kaymakçı 2004, Black ve ark. 2001, Dowsett, 2002, Anderson 2006, Kirshen ve ark. 2006, Ayello ve Cuddigan 2004,). 16 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enflamasyon Fazı M Biyolojik Debridman (Larval Terapi): Lucilia sericata sineğinin larvalarıyla tedavisidir Tedavi süresince yarayı debride ve dezenfekte eder *Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enflamasyon Fazı M T Biyolojik Debridman (Larva Terapi): Dezavantaj tedavi sırasında ağrı artar 16 saatlik 400-600 maggot, 24 saatte, 10-15 gr nekroze doku tüketebili (10 maggot/cm2) Sağlıklı dokuya zarar vermez Larvalar kendilerini ağızda bulunan çengeller yardımıyla substratlara kenetleyerek küçük partiküller ayırırlar ve yaraya nekroze materyali eriten tükrük enzimleri salar Sekresyonlar yara iyileşmesini hızlandıran fibroblast üretimini uyarır Geniş damarlara ve iç organlara yakın yerleşimi olan yaralarda kullanılmamalı Yumurta, soya fasulyesi ve protein alerjisi olan hastalarda kullanılmamalıdır *Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enflamasyon Fazı M Cerrahi Debridman: Canlı doku kenarlarını da kapsayacak şekilde ölü (nekrotik) dokunun kesilerek (eksize) temizlenmesi Yaygın enfeksiyon, kemik ve ya enfekte doku çıkarılması Ölü dokunun uzaklaştırılmasında en hızlı ve en etkili yoldur (Dowsett 2002,Edwards 2005, Schultz ve ark. 2003). Ağrılı bir işlemdir Debridman esnasında kanama olabilir Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Proliferasyon Fazı M Proliferasyon Fazı *http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Proliferasyon Fazı M T Hakim Hücreler: fibroblast, epitel ve endotel Fibroplazi (kollajen sentezi+anjiogenezis) Granülasyon dokusunun oluşumu Yara kontraksiyonu Epitelizasyon Amaç: Proliferatif evrede fibroblastlar, endotel hücreleri ve monositlerden zengin aşırı bir hücre artışı vardır. Bu hücreler kalıcı ekstrasellüler matriksi oluşturmak üzere geçici matriksin içine doğru ilerler. Sonucunda yara alanında mekanik bir bütünlük sağlanır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı Re-modeling Fazı (maturasyon) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı M T Maturasyon Fazı Kollajen değişimi Fibroblast, fibrin çekilmesi Fibronektin azalması İntermoleküler bağlantıların artması Amaç: Epitel tabakasının yeniden yapılanmasıdır Ekstrasellüler matrikse doğru hücresel bir hareket başlar Epidermis yeniden yapılanır Granülasyon dokusu skara dönüşür Bu süreçte kollajen lifleri normal deridekine benzer bir düzene geçer Ürün seçeneği fazladır : Hidrojeller, Hidrokolloidler, Merhemli Tüller, epitel besleyici çinko oksitli kremler, üreli materyaller gibi Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara İyileşme Fazları M T İnflamasyon Fazı (Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları, Akut yarada 3.- 4. gün) Proliferasyon Fazı (Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum Akut yarada 1. - 14. gün) Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme, skar maturasyonu, Akut Yarada 3./4.-21. gün) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Modern Yara Bakımı Poliakrilat Yıkama Gümüş Hidrokolloid Hidrojel Geleneksel Yara Bakımı Poliüretan köpük Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Aljinat İnflamasyon Fazı (Exsudative Phase) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Enflamasyon Fazı M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enflamasyon Fazı M T Otolitik Debridman: Makrofajlar (Lökosit çeşidi) proteini parçalayarak debridman sağlar Nemli yara koşulları ölü dokuların atılması için gerekli olan eksuda ve enzimlere sahip Hücre aktivitesinin sürdürülmesi için ısı ve nemli çevre sağlar Hidrojel Islak Poliakrilatlı Yara Örtüsü Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Otolitik Debridman M Islak PA Pansumanı 24 saate bir değişim Nekrotik dokuyu çözer, pet içinde hapseder Bol eksudalı, iyileşme göstermeyen yaralarda yaralarda Poliakrilat sayesinde yıkama sağlar MO ları yaradan uzaklaştırır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü M Ringer solüsyonu granülasyonu destekler Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği sağlar Kompresiyon tedavisi ile kombine kullanılabilir Kronik yaralarda (Bası ülseri, bacak ülserleri, diyabetik ülser gibi) endikedir Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü Emici-Durulayıcı Tanecikler (Polyacrylat) Yapışmayan dış Yüzey (Polypropylen) M T Ringer Solüsyonu Taşıyıcı Zar (Zellulose) Poliakrilat ve SAP, Ringer Solüsyonu (Na,K,Cl,Ca) ile birlikte 24 saate kadar yaranın nemli kalmasını, nekrotik dokuyu yumşatıp uzaklaştırır, eksudayı dengeler Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü M T Enfekte yaralar da kullanılır • Yaranın aktif yıkanması • Doku Harabiyetlerin, Eksudanın ve Mikroorganizmaların emilimi • Nekrozlarda, Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği fizyolojik/ otolojik debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü M T Poliakrilatlı Islak Yara Örtüsü enflamasyon evresinde kullanılır • Fizyolojik Yara İyileşmesine MMPs (Matrix-Metalloprotease) in aktivasyonunu baskılar • Mikroorganizmaların Polyacryltanecikleri sayesinde emilimi ve tutulumunu • Fizyolojik pH-Seviyesi sayesinde yara iyileşmesini Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü M T Mikroorganizmaların Polyacrylat’ta tutunması a) b) Kaynak: J Wound Care 2005; 9: 438-442) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Etki Mekanisması M T Kronik ve Akut Yaralar daki MMP-Aktivasyonun kıyaslanması İyileşme zor İyileşme kolay Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Etki Mekanisması M MMP2/MMP9 Aktivasyonu (%) Poliakrilatlı ıslak pansuman– Efekti Süper Emici Tedavi Süper Emici Tedavi ile olmadan Eksuda miktarı Eksuda miktarı Kaynak: Wundforum 03/2008 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Klinik - Tedavi Örneği M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Uygulama M 2000 / 8 / 13 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Tedavi Örneği M 2. gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info 20. gün T Hidrojel ile Otolitik Debridman Hidrojel içeriği: Gliserin Karbomer (Acrylatpolymer) Hidroksil-etil-selülöz Na- Karboksimetilselülöz (CMC) Ringer solüsyon (%90) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Enflamasyonda Enfeksiyon Yönetimi M T Enflamasyon Proliferasyon Re-modeling Antiseptik kullanımı FİBROBLAST lara sitotoksik olduklarından önerilmez. Sibbald at at 2007 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enfeksiyon Yönetimi M Antiseptikler Povidon iyot Klorheksidin Alkol Sirke Hidrojen peroksit Sodyum hipoklorit Oktanidin dihidroklorür Fenoksietanol Antiseptikler kontaminasyonu azaltır Doku da toksisite problemi görülür Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Enfeksiyonda Gümüşün Etkisi Gümüş kaplı tül – Bakterisit etki Yara üzerindeki Bakterilerin direk teması ile etkileşmeye başlar Örtü eksuda ile birleştiğinde Gümüş iyonları (Ag+) aktifleşir Bakterisit etki sağlar 7 güne kadar etkili Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Gümüş kaplı Tül M T Etki Mekanizması Hücremembranların ve protein hücrelerin yıkımı Enzim fonksiyonların yıkımı Gram-positif Bakteriler (St. aureus, MRSA ) öldürür Gram-negatif Bakteriler (Klebsiella pneumoniae)öldürür Mantarları öldürür Virüsleri hapseder Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Enfeksiyon Yönetimi – Gümüş kaplı Tül M Endikasyonlar Kontamine, Kolonize, Kritik Kolonize, enfekte yaralarda İmmünsistemi zayıf olan hastalarda Profilaktik amaçla kullanılır Merhem yapısı maserasyonu önler Tüm yara iyileşme evrelerinde sekonder örtü altında kullanılabilir Kontaminasyon Kolonizasyon Kritik Kolonisayon Lokal Enfeksiyon Sistemik Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Laboratuvar Çalışması M 1. Gün – 7. gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Gümüş kaplı Tül – Profilaktik Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Klinik – Tedavi Örneği Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Enflamasyon / Granülasyon Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü Eksuda miktarına göre 24-76 saat arası pansuman Bol eksudalı yaralarda Emiciliği yüksek 3.4.derece yaralarda endikedir. Tampon ve kompres şeklinde sunulur. Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü Tampon ve kompres şeklinde sunulur. Kimyevi madde içermez. Otolitik debridmana yardımcı olur Hemostatik etkili Derin, bol eksudalı yaralarda eksudayı içinde tutar Granülasyonu destekler Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü M T Ca2+) Na+ Ca– Aljinatlar Sekresyon ve kan ile birleştiğinde, yarayı tamamen kaplayan, yapışmayan hidrofillik jele dönüşür. Derin yaralarda, tünellerde, çepleşmelerde, kavitelerde Bakterileri jelin içinde hapseder Enfekte yaralarda da kullanılır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Uygulama Önce M Jele dönüşmüş hali Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar M T Kist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara; Doğal Kalsiyum aljinat ile 3 hafta sonunda.... Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Klinik – Tedavi Örneği M Tedavi süresi: 6 Hafta Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Granülasyon Fazı (Proliferative Phase) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Proliferasyon M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Granülasyon Fazı M Poliüretan Köpükler Eksuda miktarına göre 1 haftaya kadar kalabilir Orta ve bol eksudalı yaralarda Emiciliği yüksek Gaz geçirgen PU dış yüzey Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Granülasyon Fazı M Poliüretan Köpükler Nekrozu olmayan, 2. 3. derece yaralarda Granülasyonu destekler Bası koruyucusu Enfekte yaralarda Gümüş iyonulu tül ilave edilir Tampon ve kompres şeklinde Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Poliüretan Köpüklü Yara Örtüsü Artan Kapiller etkisiyle, Eksuda yatay şeklinde dış yüzeyin paralelinde toplanır. Gözenek Boyutu PU-Zar PU-Matrix Yara Yüzeyi Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Tedavi Örneği M T 5 gün sonra ki granülasyon Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Granülasyon – Epitelizasyon Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Hydrotac M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük M T Ağ görünümlü Hidrojel tabakası: Su içeren poliüreli/hibrit poliüretan polimer ‘İnitial Tack’ ile kolay uygulama Poliüretan Köpük: orta ve hafif sekresyonlarda; yüksek emme ve hapsetme kapasitesi; yumşak ve elastik Poliüretan dış yüzey: hava ve buhar geçirgenliği; bakterileri ve su geçirmez Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük M T Granülasyon ve Epitelizasyon Fazında Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda Bilinen herhangi bir kontrendikasyonu yoktur Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük 03.06.10 10.06.10 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T 02.07.10 Epitelizasyon Fazı M T Hidrokolloidler 2-7 günde bir pansuman değişimi Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda Granülasyonu hızlandırır, Epitelizasyonu destekler Yarayı nemli tutar Kendinden yapışkanlı Eksudayı ve Mikroorganizmaları tutar Deri döküntülerini yaradan uzaklaştırır Kontamine, enfekte yaralarda tek başına kullanılması önerilmez Doygunluğa ermeden pansuman değişimi önerilmez Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Hidrokolloid – Uygulama Uygulama M Pansumanın değişim zamanı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Hidrokolloid – Tedavi Örneği DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında 5 ci gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Epitelizasyon Fazı (Epithelisation Phase) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Hidrokolloid emdirilmiş Merhemli Yara ÖrtüsüM Hidrokoloidpartikülleri: Yara eksudanın emilimi nemli yara kenarları (trigliserit içerikli jel) Optimum yara iyileşmesi Yapışmaz Diğer merhemli yara örtülerinden daha uzun süreli kullanım Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Hydrotüll – Endikasyonlar M Yüzeysel akut yaralar Yanıklar (3. derece yanıklarda hekimin orderi ile) Granülasyon ve Epitelizasyon Fazındaki Enfekte yaralardada kullanılabilir Eksuda dışarıya aktığından Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Klinik – Tedavi Örneği M T Hidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara kenarlarını besler DAS; Hiperkeratoz Tedavi süresi: 7 gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Klinik – Tedavi Örneği M T Hidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara kenarlarını besler 06.05. Venöz ülseri Tedavi: Hidrokolloidli tül + Kompressiyon Bandajı Tedavi süresi: 3 gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info 09.05. Hidrojelli Yara Örtüleri M Yara Örtüsü olarak Hidrojeller Hydrosorb/Hydrosorb comfort Tüp içinde Hydrojel Hydrosorb Gel Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Hidrojel – Nedir ? M T Ringer solüsyon Emici, Besleyici Gel Jelatin,Gliserin Karbomer Acrylatpolymer) Hidroksil-etil-selülöz Karboksi-metil- selülöz (CMC) Ringer solüsyon (% 90) Jel (Polyurethan-Polymere) •Yaranın etkili nemlenmesi. Nekrotik dokunun yumşaması ve çözülmesinde • Otolotik süreçleri destekler • Ringer solüsyonu granülasyonu destekler •Derin yaralarda, derin kaviteli yara kesitlerini doldurmak •Başka hidroaktif ürünler ile kombinasyon olanağı •Enfekte yaralarda tek başına kullanılmamalıdır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Tedavi Örneği Hst 20 yaşında bayan 2. derece yanık 5. gün M Hydrosorb kullanımı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Tedavi süresi: 20 gün Epitelizasyon M Poliüretan Film Örtüler Eksuda yok ise kullanılır Gaz geçişine izin verir Buhar geçişine izin verir Su geçirmez Mikroorganizma geçirmez Ciltte / yarada uzun süre kalabilir Hipoallerjenik Poliakrilat yapıştırıcılı Hastaya Pozisyon verilirken sürtünmeyi engeller PU olmayan film Sprey ler de koruyucu olarak kullanılır Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Özet M T Kuru, nekrotik yaralarda = Debridman Bol eksudalı yaralarda = Eksuda yönetimi Kokulu, enfekte yaralarda = Enfeksiyon Yönetimi Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı yaralarda = Epitel doku beslenir, korunur Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Yara Yönetimi Enflamasyon M Granülasyon Epitelizasyon Poliakrilat Islak P. Örtü Kalsiyum Aljinat Poliüretan Hidrokolloid Hidrojel İyonize Gümüş Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Özet M T Kuru, nekrotik yaralarda = poliakrilat yıkama ile Debridman Bol eksudalı – çepleşmiş- tünelleşmiş yaralarda = Kalsiyum Aljinat Kokulu, enfekte yaralarda = Gümüşlü Tül Bol eksudalı, yüzeyel, temiz yaralarda= Poliüretan Köpük Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı yaralarda = Hidropolimer Köpük Nasırlı topuklarda = Hydrokolloid Yanıklarda = 1. Bül patladıysa Hidrokolloidli merhemli tüller 2. Bül patlamadıysa = Hidrojelli petler Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info MOLA....... M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Vaka Çalışmaları Enflamasyon M Granülasyon Epitelizasyon TenderWet active Sorbalgon PermaFoam Hydrotac Hydosorb Gel Atrauman Ag Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ülser M Almanya Vaka Çalışması İyileşme süreci 44 hafta Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T DAS M Topuk bölgesi 3. Derece bası yarası 8. Ağustos - 2 Ekim (7 hafta) TenderWet uygulama Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T DAS M Topuk bölgesi 3. Derece bası yarası 2 Ekim - 15 Ocak (13 hafta) Hydrocoll uygulama Sorbalgon uygulama Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ayak Ülseri M • • • • İstanbul H.Y. 43 yaş Diabetis Mellitus 13 Aralık 2011 İstanbul Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ayak Ülseri M T Yapılan Tedavi: • Cerrahi Debridman • Negatif Basınç Tedavisi = Komplikasyon oluşumu 6 Hafta sonra Sonuç: • Nekroze Kemik 8 Şubat 2012 Cerrahi Debridman sonrası NBT Tedavi Önerisi: • 1 ay sonra Diz altı Amputasyon Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülseri M Yara Yatağı • • • • Kokulu Kuru kara nekrotik kemik Fibrin Eksuda ++ Yara Kenarı • Sağlıksız Skar oluşumu Tedavi 8 Şubat 2012 Cerrahi Debridman sonrası NBT • Otolitik Debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ayak Ülseri M Poliakrilat Islak Pansuman ile Otolitik Debridman 1 hafta sonra Sonuç: • Kemik nekrozu çözülmüş Koku = Enfeksiyon Tedavi: • İyonize Gümüşle kaplı Tül Preparatlar 16 Şubat 12 TenderWet+Hydrosorb Gel+ Atrauman Ag + Hydrotul Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Hasta – Travma sonrası Topuk Yarası M 2. Hafta Sonuç: • Fibrin azalmış • Granülasyon dokusu 20 Şubat 2012 TenderWet+Hydrosorb Gel+ Atrauman Ag + Hydrotul Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ayak Ülseri M T 3. Hafta Sonuç: • Granülasyon dokusu belirginleşiyor • Fibrin doku yok • Koku yok Yara Kenarı Tedavisi: • Çinko Oksit + Kreatin • Bariyer + Hücre yenilenmesi • Hidrokolloidli tül 2 Mart12 TenderWet+Hydrosorb Gel+Hydrotüll • Besleyici , daha hızlı iyileşme Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülseri M T 4. Hafta Sonuç: • • • • Granülasyon dokusu belirginleşiyor Fibrin doku yok Koku yok Kemik üzeri epitel oluşum Yara Kenarı kapanıyor Gümüş Profilaktik kullanılmaya devam 9 Mart 12 TenderWet+ Atrauman Ag + Hydrosorb Gel+Hydrotüll Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülseri – Ürün Uygulaması 16 Mart12 TenderWet+Hydrosorb Gel+ Atrauman Ag + Hydrotüll Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Diabetik Ayak Ülseri M T 6. Hafta Hidrojel kullanımı • Besleyici • Tünel ? • Kemik + Granülasyon doku • Dolgu maddesi 23 Mart 12 TenderWet+Hydrosorb Gel+ Atrauman Ag + Hydrotüll Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülseri M T 6. Hafta Hidrokolloidli Tül kullanımı • Besleyici • Sıhatli Skar oluşumu • Epitelizasyon 23 Mart 12 TenderWet+Hydrosorb Gel+ Atrauman Ag + Hydrotüll Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Diabetik Ayak Ülseri M ÖNCESİ – SONRASI Modern Yara Bakım ürünleri ile Tedavi süresi = 6-7 Hafta SONUÇ: Amputasyon edilmeden YaraTEDAVİ süreci tamamlandı. Hasta greftlenmek üzere Hekimine gönderildi Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Diabetik Ayak Ülseri M Bugün : Greftlenmiş hali Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Almanya Vaka çalışması Sakral bölge 4. Derece bası yarası TenderWet uygulama Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Almanya Vaka çalışması Sakral bölge 3. Derece bası yarası TenderWet uygulama Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M • • • • • • T İstanbul S.A. 38 y Yüksekten düşme sonrası Hemipleji Enteral beslenme Şuur kapalı 2 Temmuz 12 TenderWet Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Dekübit Ülser M Yara Yatağı • Kuru kara nekrotik doku • Eksuda Yara Kenarı • Sağlıksız , masere Tedavi • Otolitik Debridman 2 Temmuz 12 TenderWet Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Dekübit Ülser M T 3. Gün Yara Yatağı • Eksuda + • Granülasyon + Fibrin -/+ • Polliüretan Köpük Yara Kenarı 5Temmuz 12 TenderWet • Çinko oksit + Kreatin • Bariyer + Epitel oluşumunu desteklemek Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Dekübit Ülser M T 2. Ay Granülasyon – Epitelizasyon • Hidrokolloidli Tül • Epiteli beslemek • Poiüretan Köpük • Eksudayı uzaklaştırmak • Yara yatağını nemli tutmak • Basıyı azaltmak 9 Eylül 12 Hydrotul + PermaFoam Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Dekübit Ülser M 3. Ay Epitelizasyon • Çinko Oksitle koruma • Kratin ile deriyi besleme 8 Ekim12 Menalind Çinkolu bariyer krem Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M İstanbul Yara Yatağı • • • • Kuru kara nekrotik doku Eksuda ++ Tünel ? Koku + Yara Kenarı • Sağlıklı 2 Temmuz 12 TenderWet + Hydrosorb Gel Tedavi • Otolitik Debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M 3. Gün Yara Yatağı • • • • • • Enlamasyon Fazı Fibrin + Eksuda ++ Tünel = yok Çepleşme + ; derinlik + Koku + Tedavi 2 Temmuz 12 PermaFoam • Gümüşlü Tül • Poliüretan Köpük Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M 2. Ay Yara Yatağı • • • • • Granülasyon Fazı Fibrin -/+ Eksuda ++ Çepleşme 1 cm ; derinlik + Koku - Tedavi 9 Eylül Atrauman Ag + Sorbalgon + PermaFoam • Gümüşlü Tül (Profilaktik) • Kalsiyum Aljinat • Granülasyonu destekler, çepleşmeleri doldurur • Poliüretan Köpük Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M T 3. Ay Yara Yatağı • • • • Granülasyon Fazı Eksuda ++ Çepleşme 0,5 cm Koku - Tedavi 8 Ekim Sorbalgon + Hydrotul + PermaFoam • Hidrokolloidli Tül ( Yara kenarı besler) • Kalsiyum Aljinat • Granülasyonu destekler, çepleşmeleri doldurur • Poliüretan Köpük Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Bası Yarası M T 4. Ay Yara Yatağı • • • • Granülasyon - Epitelizasyon Fazı Eksuda -/+ Çepleşme kapandı Koku - Tedavi 11 Kasım 12 Hydrotul + PermaFoam • Hidrokolloidli Tül • Epitel oluşumunu hızlandırır, besler • Poliüretan Köpük • Bası koruyucu Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Bası Yarası M T 5. Ay Yara Yatağı • Epitelizasyon Fazı • Skar oluşumu tamamlandı Tedavi • Kreatin ile besle ve çinko ile koru 2 Aralık 12 Menalind Çinkolu Bariyer krem Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Bası Yarası M • • • • • • Kayseri M.T 68 y CVO atağı sonrası hemipleji Enteral beslenme Şuur kapalı 17 Mart 14 TenderWet Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Yara Yatağı • Sarı - kara nekrotik doku • Eksuda + Yara Kenarı • Sağlıksız , masere Tedavi • Otolitik Debridman 17 Mart 14 TenderWet Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Yara Yatağı • Nekroz • Fibrin • Eksuda + + Yara Kenarı • Sağlıksız , masere 25 Mart 14 TenderWet 8. Gün Tedavi • Otolitik Debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Yara Yatağı • Fibrin • Eksuda + + Yara Kenarı • Sağlıksız , masere Tedavi 31 Mart 14 TenderWet 14. Gün • Otolitik Debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Yara Yatağı • Fibrin • Eksuda + Yara Kenarı • Sağlıklı Tedavi 6 Nisan 14 TenderWet 20. Gün • Otolitik Debridman Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Bası Yarası M Yara Yatağı • Fibrin • Eksuda + + Yara Kenarı • Sağlıklı, • Skar Maturasyonu 12 Nisan 14 Sorbalgon Atrauman Ag 26. Gün Tedavi • Granülasyon desteği • Eksuda yönetimi • Enfeksiyon Yönetimi Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar Eskişehir Kist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara; Sorbalgon ile 3 hafta sonunda.... Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Klinik – Tedavi Örneği M Almanya Vaka çalışması Trafik kazası sonrası iyileşmeyen ameliyat sonrası yara Sorbalgon ile iyileşme süresi: 6 Hafta Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser + Lenf Ödem • • • • • Trabzon M.D. 57 y Kronik Venöz Yetmezlik Obesite 14 Ocak 13 TenderWet + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T Venöz Ülser M Yara Yatağı • • • • Nekrotik doku Eksuda +++ Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt Koku + Yara Kenarları • Mantar görünümde Tedavi 14 Ocak 13 TenderWet + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Veno 4 • Otolitik Debridman • Kompresyon Tedavisi • Cilt Bakımı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Yara Yatağı • • • • Nekrotik doku Eksuda +++ Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt Koku + Yara Kenarları • Mantar görünümde Tedavi 14 Ocak 13 TenderWet + Atrauman Ag + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Veno 4 • Otolitik Debridman • Kompresyon Tedavisi • Cilt Bakımı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M Yara Yatağı • • • • Nekrotik doku Eksuda +++ Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt Koku + Yara Kenarları • Mantar görünümde Tedavi • Otolitik Debridman • Kompresyon Tedavisi • Cilt Bakımı Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Venöz Ülser M T 1. Ay Yara Yatağı • Enflamasyon • Eksuda ++ • Koku + Tedavi 25 Şubat 13 TenderWet + Atrauman Ag + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Veno 4 • • • • Otolitik Dbridman Gümüşlü Tül (Bakterisit) Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır) Kompresiyon Tedavisi (Venöz yetmezliği destekler) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülser M T 1. Ay Yara Yatağı • Granülasyon • Eksuda + • Koku + Tedavi 25 Şubat 13 Atrauman Ag + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Veno 4 • Gümüşlü Tül (Profilaktik Bakterisit) • Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır, Granülasyonu destekler) • Kompresiyon Tedavisi (Venöz yetmezliği destekler) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülser M T 1. Ay Yara Yatağı • Granülasyon • Eksuda + • Koku + Tedavi 25 Şubat 13 TenderWet + Atrauman Ag + Hydrotul + Menalind Üreli Köpük Veno 4 • Gümüşlü Tül (Profilaktik Bakterisit) • Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır, Granülasyonu destekler) • Kompresiyon Tedavisi (Venöz yetmezliği destekler) Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülser M T 4. Ay Yara Yatağı • Epitelizasyon Tedavi • Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum Yağı • 1 ay daha Kompresiyon Bandajı • Sonra Varis çorabı ile koruma 8 Mayıs 13 Menalind Üreli Köpük + Menalind Sprey Yağ Veno 4 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülser M T 4. Ay Yara Yatağı • Epitelizasyon Tedavi • Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum Yağı • 1 ay daha Kompresiyon Bandajı • Sonra Varis çorabı ile koruma 8 Mayıs 13 Menalind Üreli Köpük + Menalind Sprey Yağ Veno 4 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Venöz Ülser M T 4. Ay Yara Yatağı • Epitelizasyon Tedavi • Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum Yağı • 1 ay daha Kompresiyon Bandajı • Sonra Varis çorabı ile koruma 8 Mayıs 13 Menalind Üreli Köpük + Menalind Sprey Yağ Veno 4 Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info Parazit sonucu cilt deformasyonu M 24 Haziran14 Atrauman Ag + Hydrotul 30 Mayıs 14 Atrauman Ag + Hydrotul • İzmir • Tavuk dan bulaşan bir parazit sonucu • 20 senedir tedavi görmeyen 92 yaşında hasta Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Parazit sonucu cilt deformasyonu M 24 Haziran14 Atrauman Ag + Hydrotul 30 Mayıs 14 Atrauman Ag + Hydrotul • İzmir • Tavuk dan bulaşan bir parazit sonucu • 20 senedir tedavi görmeyen 92 yaşında hasta Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Hydrocoll – 5 Gün Tedavi DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında 5 ci gün Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Sorularınız... M Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info T Yara Bakımında başarılar dilerim... Nihal Karaca 0506 700 88 28 nihal.karaca@hartmann.info Yara Uzm. Nihal Karaca 05067008828 - 05306125446 nihal.karaca@hartmann.info M T
