Batı Cephesi`nde Savaş

YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Millî Mücadele’de Kuvayımilliye
Paris Barış konferansına dayanarak yunanlılar İzmir’e
asker çıkarmıştı. Hemen katliamlara başlayan yunanlılar
karşısında İstanbul Hükümeti hiç bir şey yapmamıştı.
İstanbul Hükümetinin olaylara kayıtsız kalması üzerine
bölgede kuvayımilliye kurulmuş düşmanın ilerlemesine
karşı koyulmaya çalışılmıştır.
Kuvayımilliye birlikleri düzenli birlikler değildi.
Birbirinden bağımsız hareket ederlerdi. Bu nedenden
ötürü düşmanı kesin olarak durduramıyorlardı.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş
Kuva-i Milliye Nedir?
Düşman işgalleri karşısında yurdun çeşitli yörelerinde
ortaya çıkan milli direniş teşkilatlarına Kuvayı Milliye denir.
İlk direnişler, güney cephesinde Fransızlara karşı
başlamıştır. Kuvayı Milliye, teşkilat olarak aslında BalıkesirAlaşehir Kongrelerinde ilan edildiği gibi batıda Yunan
işgallerine karşı atılmış bir düşüncedir.
Ayrıca, İstanbul Hükümeti'nin işgaller karşısındaki
çaresizliği, Mondros Ateşkes Antlaşması ile orduların
dağıtılması Kuvayı Milliye'nin ortaya çıkmasına neden olan
diğer etkenlerdir
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Millî Mücadele’de Kuvayımilliye
Kuva-i Milliyenin Özellikleri Nelerdir?
 Bölgesel amaçlıdır. Kendi bölgelerini korumak amacıyla kurulmuştur.
 Disiplinli ve düzenli birlikler değillerdir.
 İşgallere karşı vatanı korumak amacıyla kurulan birliklerdir. Milliyetçilik duygusu hâkimdir.
 Askerlik bilgi ve teknik bakımından eksik birliklerdir.
 Belli bir merkeze bağlı değildirler.
 Düzenli ordunun temelini oluşturmuşlardır.
 Düzenli ordu kuruluncaya kadar düşmanı oyalamışlar, TBMM'ye
karşı çıkan ayaklanmaları başarıyla bastırmışlardır.
 İhtiyaçlarını halktan karşılamışlardır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Millî Mücadele’de Kuvayımilliye
Kuva-i Milliyenin Yararları Nelerdir?
 Düşman ordusunun ilerleyişini yavaşlattılar
 Düzenli ordunun kurulmasına kadar askeri boşluğu
doldurdular.
 TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmaların bastırılmasında
önemli katkıları oldu.
 En önemli yararı; ulusal bilincin uyandırılmasını sağlamak
olmuştur.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Millî Mücadele’de Kuvayımilliye
Kuva-i Milliyenin İlk Mücadelesi
İlk Kuva-yi Milliye kıvılcımı (ilk silahlı direniş) Güney
Cephesi'nde Dörtyol'da 19 Aralık 1918’de Fransızlara karşı
başlamıştır. Bunun en önemli nedeni, Fransızların işgallerine
Ermenileri ortak etmeleridir.
İkinci etkili silahlı direniş hareketi (örgütlü
ilk Kuva-yi Milliye hareketi) İzmir'in
İşgali'nden sonra; Kuva-yi Milliye hareketini,
milliyetçi ve yurtsever olan bazı subaylar halkı
örgütleyerek Ege Bölgesi'nde resmen
başlatmışlardır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Millî Mücadele’de Kuvayımilliye
Kuva-i Milliyenin Düzenli Orduya Dönüştürülme Sebepleri Nelerdir?
Belli bir otoriteye bağlı olmayışları
Askeri teknik ve bilgi bakımından eksik oluşları
İhtiyaçlarını karşılamak için halka baskı yapmaları
Düzenli orduya sahip olan Yunanlılara karşı tam olarak başarı sağlayamamaları
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Kuvayımilliyeden Düzenli Orduya
Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Paşa, 24 Ekim
1920’de Gediz’de bulunan Yunan tümeni üzerine
taarruza geçti. Ancak Kuvayımilliye birliklerinin
düzensizliği nedeniyle başarılı olamadı. Gediz
Muharebesi’nde uğranılan yenilgi üzerine düzenli
orduya geçiş süreci hızlandırıldı. Ali Fuat Paşa
Ankara’ya çağırılarak Moskova Büyükelçiliğine
atandı. Bundan sonra Batı Cephesi, Batı ve Güney
olmak üzere ikiye bölünerek Batı Cephesi
Komutanlığına Albay İsmet Bey, Güney Cephesi
Komutanlığına ise Albay Refet Bey getirildi. Bu
atamalardan sonra Kuvayımilliye birlikleri süratle
düzenli ordu bünyesine alınmaya başlandı.
Karşımızdaki düşman
düzenli birliklerden
oluşuyordu. Düşmanın
ilerleyişini durdurup yurttan
çıkarmamız gerekiyordu.
Batı Cephesi Komutanlığını
ikiye ayırarak Batı
Cephesine Albay İsmet’i
Güney Cephesine de Refet
Beyi atadım
Bazı kuvayımilliyeciler, düzenli orduya girmek istemedikleri için TBMM’ye karşı isyan etmişlerdir.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Birinci İnönü Zaferi (6 - 10 Ocak 1921)
BİRİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
1
Yunanlıların, kuruluş aşamasında olan düzenli orduların güçlenmeden yapılan bir saldırının
yararlı olacağını düşünmesi,
2
Anadolu’da ulusal güçlere saldırma planını yapan ve bunun için müsait bir anı ve yeri tetikte
bekleyen Yunan askerlerinin Çerkez Ethem isyanının ardından bu topraklarda yaşanana buhran
ve karmaşadan yararlanmak istemeleri,
3
4
5
Sevr Antlaşması’nın Türkiye Büyük Millet Meclisine kabul ettirmek,
Yunanlıların, İngilizleri memnun etmek ve İtilaf Devletleri’nin desteğini sağlamak,
Eskişehir’i işgal etmek ve demiryolunun geçtiği bu yerleri kontrol altına almak,
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Birinci İnönü Zaferi (6 - 10 Ocak 1921)
I. İnönü Savaşı, tüm güç üstünlüğünün Yunanlılarda olmasına rağmen Türklerin başarısıyla
sonuçlanmıştır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Birinci İnönü Zaferi (6 - 10 Ocak 1921)
BİRİNCİ İNÖNÜ SAVAŞININ SONUÇLARI
1
Türk ulusunun moralini yükseltmiş ve onlara umut aşılamıştır.
2
Düşman ordusuna karşı yapılan savaşın düzenli bir şekilde oluşturulan ordu sayesinde
başarıya ulaşabileceği kanıtlanmıştır.
3
Düzenli ordu ile kuvay-ı milliye arasındaki atışmalar sona ermiş, Çerkez Ethem Ayaklanması
bastırılmıştır.
4
Bu galibiyet meclisin otoritesini arttırmış, saygınlıkları güçlenmiştir.
5
Bundan sonra halktan vergi alma ve askere çağrılma işleri düzenli bir şekilde yürütülmeye
başlamıştır.
6
İtilaf devletlerini Sevr Anlaşmasını imzalatmak amacıyla bir takım maddeleri hafifletme ve
bunu da Londra’da yapılan bir görüşmede gözden geçirmek mecburiyetinde bırakmıştır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Londra Konferansı (21 Şubat - 12 Mart 1921)
İtilaf Devletleri savaşla elde edemediklerini, masa başında yapabilmek için Sevr Anlaşmasını küçük
değişikliklerle kabul ettirmek için I. İnönü Zaferi’nin ardından Londra konferansını toplamıştır.
İtilaf Devletleri, TBMM ile İstanbul Hükümeti arasındaki
oluşabilecek anlaşmazlıklardan yararlanarak Sevr’i kabul
ettirmek için ikisini de çağırmışlardır.
M. Kemal toplantıda herhangi bir sonuç alınamayacağını
bilmesine rağmen, İngilizlerin “Türkler barış yanlısı
değil” propagandasını çürütmek ve Misak-i Milliyi tüm
dünyaya duyurmak için katılmaya karar vermiştir.
Tevfik Paşa toplantıda
“Türk Milletinin asıl temsilcisi TBMM Heyeti’dir”
diyerek sözü Bekir Sami Bey’e bırakmıştır. Bu yüzden
İtilaf Devletleri amacına ulaşamamıştır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Londra Konferansı (21 Şubat - 12 Mart 1921)
Londra Konferansının Sonuçları
1. Londra Konferansı’yla TBMM Hükümeti, İtilaf Devletlerince ilk kez hukuken
tanınmış oldu.
2. Sevr Antlaşması'nın uygulanamayacağı anlaşıldı.
3. İtilaf Devletleri tarafından öne sürülen “Türkler barışa yanaşmıyorlar,
savaşı uzatıyorlar..." vb. propagandaları etkisiz hale getirildi.
4. Ankara Hükümeti, bu antlaşmadan bir sonuç alamayacağını bildiği
halde toplantıya barıştan yana olduğunu ispatlamak için gitmiştir.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Türkiye - Afganistan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
Afganistan Kralı Amanullah ile M. Kemal arasındaki mektuplaşmalardan sonra 1 Mart 1921 de
dostluk anlaşması yapılmıştır. Buna göre taraflardan birisi saldırıya uğrarsa diğeri ona yardım edecek,
her iki ülkede birbirlerinin bağımsızlıklarını tanıyacak ve kültürel işbirliği yapacaktır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / İstiklâl Marşı’mızın Kabulü
Osmanlı Devletinin bir marşı yoktu. Batıda milliyetçilik
hareketleri gelişmeye başlayınca her millet yüceliğini ve
sonsuza kadar yaşama isteğini aktaran milli marşlarını
yapmıştı.
1921 başlarında, Milli Eğitim Bakanlığı bir yarışma açtı.
Bakan Hamdullah Suphi Bey, marşı ünlü şair Mehmet Akif
beyin yazmasını istiyordu. Ankara’da bulunan Mehmet Akif bey
ise, yarışma sonucu ödül istemediğinden, şiiri yazmıyordu. Bu
arada yapılan yarışma sonuçlanmış, kazanan olmamıştı. Bunun
üzerine yeniden Mehmet Akif’e başvuruldu.
TBMM, İkinci İnönü Muharebesi’nden önce, İstiklal Marşını
kabul etti. İstiklal Marşı , Türk’ün bağımsız yaşama azminin
üstün sembolüdür.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
Rusya’da Bolşevik ihtilali çıkınca Çarlık Rusyası yıkılmış yerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
kurulmuştu. Bu yeni hükümet I. Dünya Savaşı sırasındaki gizli anlaşmaları açıklayınca İtilaf devletleri ile arası iyice
açılmış düşmanlıklar başlamıştı.
16 Mart 1921’de ortak düşmana karşı birlikte hareket etmek için SSCB ile Moskova Antlaşması’nı imzaladık.
Moskova Antlaşmasına sebep olan diğer durumlar ise;
1
Güney Cephesinde Fransızlara karşı başarılı olunması
2
Batı Cephesinde I. İnönü Savaşı’nın kazanılması
3
Mustafa Kemal’in diplomatik çalışmaları
4
Sovyet Rusya’nın boğazları kullanmak ve güney sınırını güvenlik altına almak istemesi
5
TBMM’nin mücadelesinde güçlü bir devletin desteğini almak istemesi
6
Sovyet Rusya’nın İtilâf Devletleriyle olan siyasi sorunları
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
MOSKOVA ANTLAŞMASININ MADDELERİ
1
Bir tarafın kabul etmediği antlaşmayı diğer taraf kabul etmeyecek.
Sevr’i reddeden ilk Avrupalı devlettir.
2
Çarlık Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan bütün anlaşmalar geçersiz sayılacak.
Osmanlı Devleti ile ilişkisini kesen ilk Avrupa devletidir.
3
Sovyetler Birliği Misak-ı Milliyi tanıyacaktır.
Misak-ı Milliyi tanıyan ilk Avrupa devletidir.
4
Kapitülasyonlar kaldırılacaktır.
Kapitülasyonların kaldırılmasını kabul eden ilk devlettir.
5
Kars,Bu
Ardahan
ve ile
Artvin
TBMM’ye,
Azerbaycan’a,
Batum ise
anlaşma
doğu
sınırımızNahcivan
kesinlik kazandığı
için buradaki
tümGürcistan’a
birlikler Batıbırakılacak.
Cephesine
kaydırılmıştır.
Batum’un verilmesiyle Misak-ı Milliden ilk taviz verildi.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / İkinci İnönü Zaferi (23 Mart - 1 Nisan 1921)
İKİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
1
2
3
Londra Konferansı’ndan bir sonuç alamayan İtilaf Devletlerinin Sevr projesini Türkiye Büyük
Millet Meclisi’ne kabul ettirmek amacıyla Yunanlıları kışkırtması,
Yunanlıların, Birinci İnönü Savaşı’nda uğradıkları yenilginin ezikliğinden kurtulmak, İtilaf
Devletlerinin güvenine layık olduğunu göstermek istemesi,
Yunanlıların, Türk Ordusunun güçlenmesine fırsat vermeden harekete geçip, Eskişehir ile
Kütahya’yı ele geçirdikten sonra Ankara’ya kadar ilerleyip, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni
dağıtmak ve Sevr Antlaşması’nı yürürlüğe koyma isteği,
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / İkinci İnönü Zaferi (23 Mart - 1 Nisan 1921)
II. İnönü Savaşı, tüm güç üstünlüğünün Yunanlılarda olmasına rağmen Türklerin başarısıyla
sonuçlanmıştır.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / İkinci İnönü Zaferi (23 Mart - 1 Nisan 1921)
BİRİNCİ İNÖNÜ SAVAŞININ SONUÇLARI
1
İkinci İnönü Savaşı, Yunan kuvvetlerinin sayıca ve silah bakımından üstün olmasına karşın, Türk
Ordusunun zaferi ile sonuçlandı. Yunan ilerleyişi bir süre için de olsa durduruldu.
2
Mustafa Kemal Paşa, bu zaferin sonunda İsmet Paşa’ya çektiği kutlama telgrafında, “Siz, orada, yalnız
düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz.” diyerek, kazanılan zaferin büyük önemine dikkati çekti.
3
Kazanılan zafer, Türk tarafında coşkuyla karşılandı ve büyük moral elde edildi.
4
İngilizlerin Yunanlılara olan güveni azalmaya başladı.
5
İngiltere, TBMM ile ilişki kurabilmek amacıyla, Malta’da tutuklu bulunan kırk Türk’ü serbest bıraktı.
6
İtalyanlar, işgal ettikleri bölgeleri boşaltma kararı aldı.
7
Anadolu’daki mücadelenin gün geçtikçe güçlendiğini gören Fransızlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi ile
temasa geçtiler ve işgal ettikleri Zonguldak’tan çekildiler.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Kütahya - Eskişehir Savaşları (10 - 24 Temmuz 1921)
Yunanlılar İnönü Savaşları’nda kaybettikleri prestiji
tekrar kazanmak için İngilizlerin de desteğini alarak
Ankara’yı alabilmek amacı ile tekrar Kütahya
tarafından saldırıya geçmişlerdir.
Kütahya Eskişehir Savaşları Yunanlıların istedikleri
gibi sonuçlandı ve İsmet Paşa komutasındaki Türk
ordusu bu savaşı kaybetti.
Kütahya-Eskişehir savaşlarında yenilince M. Kemal, daha fazla kayıp vermemek için orduyu
Sakarya Nehrinin doğusuna çekilmesini istedi.
YA İSTİKLAL YA ÖLÜM / Batı Cephesi’nde Savaş / Kütahya - Eskişehir Savaşları (10 - 24 Temmuz 1921)
1
Türk ordusu başarılı olmamış
ve Mustafa Kemal’in emriyle daha uygun
savunma hattı kurmak için Sakarya
Nehri’nin doğusuna çekilmiştir.
2
Kütahya, Afyon, Bilecik, Eskişehir
Yunan işgaline uğramıştır.
3
Kazanılmış başarıların yarattığı
iyimserlik kayboldu. Heyecanlı ve tartışmalı
bir ortama girildi.
4
Ankara’nın işgal edilebilme tehlikesi
nedeniyle TBMM’nin Kayseri’ye taşınması
fikri ortaya çıkmıştır.
5
Mustafa Kemal, Meclis’in tüm yetkilerini
kullanmak koşuluyla üç ay süreyle
başkomutanlığa getirildi.