finansal

05.11.2015
FİNANSAL
PİYASALAR VE
FİNANSAL
KURUMLAR
N. CEREN TÜRKMEN
cturkmen@sakarya.edu.tr
1
05.11.2015
FİNANSAL SİSTEM
Bir ekonomide fonları talep edenler, fonları arz
edenler bunlar arasındaki fon akımlarını
düzenleyen kurumlar fon akımını sağlayan araç
ve gereçler piyasanın işleyişini düzenleyen
hukuki ve idari kurallar oluşturur.
FİNANSAL PİYASALAR
Fon arz edenlerle talep edenlerin bir
araya geldiği ve karşılıklı değişimin
meydana geldiği yerlerdir.
2
05.11.2015
DOLAYLI
FİNANSMAN
FİNANSAL
ARACILAR
Tasarruf sahipleri
1-Hanehalkı
2-Firmalar
Borç alanlar
FİNANSAL
PİYASALAR
3-Yabancı yatırımcılar
1-Firmalar
2-Devlet kurumları
3-Hanehalkı
DOĞRUDAN
FİNANSMAN
4-Yabancı borçlular
*1. Para Yaratan Finansal Kurumlar
-Merkez Bankası
-Kamu Mevduat Bankaları
-Özel Mevduat Bankaları
*2. Finansal Kurumlardan Fon
Talep Edenler:
-Hane Halkı
-İşletmeler
-Kamu Kesimi
*3. Finansal Kurumlara Fon Arz
Edenler:
-Hane Halkı
-İşletmeler
-Kamu Kesimi
3
05.11.2015
*4.Para Yaratmayan Finansal
Kurumlar:
-Yatırım ve Kalkınma Bankaları
-Sosyal Güvenlik Kurumları
-Sigortalar
-Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
*5.Sermaye Piyasasında
Hizmet Veren Kurumlar:
-Menkul Kıymetler Borsası
-Aracı Kurumlar
Mevduat Kabul Eden Kuruluşlar
Ticari Bankalar,
Katılım Bankaları,
Tasarruf Sandıkları,
Kredi Kooperatifleri.
Sözleşmeye Dayalı Kuruluşlar
Sigorta şirketleri (her turlu)
Ozel Emeklilik Şirketleri, SSK
Yatırım Aracı Kurumları
Yatırım Bankaları birincil piyasada
şirketlerin ilk halka arzı sırasında (IPO)
hem hisselere satış garantisi verir, hem
de danışmanlık sağlar.
Finans Şirketleri -- genellikle başka bir
şirket ya da holding bünyesinde kurulup
o şirketin mallarını satmaya yardımcı
olur (Koç Finans gibi)
Para ve sermaye piyasası Ortak Fonları
(mutual fund)
4
05.11.2015
PİYASANIN UNSURLARI
Alıcı
Alım satıma konu olan
Satıcı
ekonomik değer
Mali Piyasaların Gelişmişliğinin
Ölçüleri
5
05.11.2015
İşlem maliyetlerinin azaltılması
Ölçek ekonomileri: fonların bir havuzda
toplanması ve çeşitlendirme yoluyla riskin
dağıtılması daha kolay hale gelir.
Likidite hizmeti: Bankalar likit olmayan
(uzun vadeli) varlıkları (aktifleri) likit
yükümlülüklere (kısa vadeli ya da vadesiz
mevduatlar) dönüştürürler (ya da tersi).
Şirketler ve hanehalkı bankanın bu hizmetine
ihtiyaç duyar çünkü gelecekte belirsiz
zamanlarda likiditeye ihtiyaç
duyacaklardır. Mesela bir tarlayı ya da evi
ihtiyaç anında yüksek kayıpla satmak zorunda
kalma riski vardır. SİGORTA gibi
Riski azaltma
Riski paylaşma: Mevduat sahipleri,varlıklarını
kayıpla satma riskinden kaçarak bankayla
çalışır. Bunun karşılığında da varlıklardan gelen
getiriyi bankayla paylaşırlar.
Çeşitlendirme.
6
05.11.2015
7
05.11.2015
ALIM SATIMA KONU OLAN EKONOMİK
DEĞERE GÖRE PİYASALAR
 FİNANSAL
PİYASALAR
 REEL PİYASALAR
Mal ve hizmet arz ve
talebinin karşılaştığı
piyasalardır.
Fonları talep
edenler ile
fonları arz
edenlerin
fon
akımlarını
sağlayan araç
ve gereçlerin
karşılaştığı
piyasalardır.
FİNANSAL PİYASA TÜRLERİ
 FON ARZ VE TALEP SÜRESİNE GÖRE
 PİYASANIN ÖRGÜTLENME BİÇİMİNE GÖRE
 PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL VARLIĞIN
İŞLEM DURUMUNA GÖRE
 PİYASANIN YÖRESEL OLUP OLMADIĞINA GÖRE
 PİYASADA İŞLEM GÖREN FİNANSAL
VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE
8
05.11.2015
FON ARZ VE TALEP SÜRESİNE
GÖRE FİNANSAL PİYASALAR
SERMAYE PİYASALARI
Bir yıldan daha uzun
süreli orta ve uzun
vadeli fon arz ve
talebinin karşılaştığı
piyasalardır.
PİYASANIN ÖRGÜTLENME BİÇİMİNE
GÖRE FİNANSAL PİYASALAR
ÖRGÜTLENMİŞ
PİYASALAR
Fonların el değiştirdiği
finansal varlık alım
satımlarının yapıldığı
kapalı bir mekânın
bulunduğu belirli ilke ve
kurallara bağlı olarak
işlemlerin yapılığı
piyasalardır.
ÖRGÜTLENMEMİŞ
PİYASALAR
Fonların el değiştireceği ya da
finansal varlık alım ve
satımının yapılacağı belirli bir
mekânın bulunmaması
durumunda oluşan piyasalara
denir.
9
05.11.2015
BİRİNCİL PİYASALAR
Özel ya da kamu kurumlarının
fon sağlamak amacıyla menkul
kıymetlerini ilk kez ihraç
ettikleri ve fon arz edenlerle
karşılaştıkları piyasalardır.
Menkul kıymetler ilk defa bu
piyasalarda alınıp satılarak
işlem görürler.
ÜÇÜNCÜL PİYASALAR
Borsaya kote edilmiş
menkul kıymetlerin
borsa dışında alınıp
satılmasıyla oluşan
piyasadır.
İKİNCİL PİYASALAR
Daha önce işlem görmüş finansal
varlıkların tekrar işlem gördükleri
piyasalardır.
İkincil piyasaların en önemli
kurumları menkul kıymetler
borsaları ve finansal aracı
kuruluşlarıdır.
DÖRDÜNCÜL PİYASALAR
Menkul kıymetlerin
aracısız alınıp
satılmasıyla oluşan
piyasadır.
10
05.11.2015
Birincil ve İkincil
Piyasalar
 BİRİNCİL
 İKİNCİL
 Finansal varlıkların
ilk piyasaya ihracı
 Finansal varlıklar
fonların el değişimi
gerçekleşir
 İhraç edene kaynak
 Daha önceden
piyasaya çıkan
varlıkların ticareti.
 İhraç edenler için yeni
bir kaynak oluşturmaz
 Satıcıya likitide sağlar.
sağlar.
ULUSAL PİYASALAR Finansal piyasaların
alım ve satımında belirli bir bölgeyle sınırlı
olmaması tüm ülkeyi kapsaması durumunda
oluşan piyasalardır.
ULUSLAR ARASI PİYASALAR
Bir ülkede değil başka ülkelerde
çıkartılmış ülkelerde alım ve
satımının yapıldığı piyasalardır.
YÖRESEL PİYASALAR
Yalnızca belirli bir yöreye ait menkul kıymetlerin
alım ve satımının yapıldığı piyasalardır.
11
05.11.2015
HİSSE SENEDİ
PİYASALARI
DEVLET
TAHVİLLERİ
PİYASALARI
ÖZEL SEKTÖR
TAHVİLLERİ
PİYASALARI
TÜREV FİNANSAL
VARLIK
PİYASALARI
Organize - Tezgah
üstü piyasalar
 Organize
 Tezgah üstü
 Görünen bir piyasa
 Dealarlar (işlem
 Üyeler alım satım
 Merkezi fiziki bir yer
yeri
yapar
 Varlıklar

listenmiştir. (Kote
edilmiştir)
New York Stock
Exchange, IMKB
yapanlar)
birbirlerine bağlı
yok.
 Bütün varlıklar
kurumsal bir yapının
dışında yapılır.
12
05.11.2015
Yatırımcının yeni bilgileri
değerlendirmesi
İktisadi koşullar
Endüstri
koşulları
Gelecekteki
nakit
akımlarına
etkisi
Varlığın
değerinin
belirlenmesi
Yatırımcının
alım satıma
karar
vermesi
Firmaya özgü
bilgiler
13
05.11.2015
Sabit Ve Değişken Getirili Menkul Kıymetlerin Risk Farklılıkları
Nedeniyle;Yatırımcının Tercihlerine Göre Sınıflandırma

Portföydeki
Menkul Kıymet
Oranları
A-% 100 Tahvil
B-%50 Tahvil,%50
Klasik Hisse
Senedi
C-%75 Klasik Hisse
Senedi,%25
Tahvil
D-%100 Klasik ve
Değer Artışı
Sağlayan Hisse
Senetleri
E-%100 Hızlı Değer
Artışı Sağlayan
Hisse Senetleri

Yatırımcının
Tercihleri
Verim –Emniyet
Verim-Değer Artışı
Değer
Artışı,Verim;Az
Risk
Sınırlı Riskle Değer
Artışı
Fazla Riskle,Fazla
Değer Artışı
14
05.11.2015
15
05.11.2015
Finansal Piyasaların etkinliği
 Hisse Senetleri bütün bilgiler yansıtır.
 Yeni bilgi çok hızlı bir şekilde fiyatlara
yansır.
 Yatırımcı likitide, risk ve getiri arasında bir
denge kurar.
16
05.11.2015
Neden Hükümet Düzenlemesi?
Finansal Piyasaların
Düzenlenmesi
Neden Hükümet Düzenlemesi?
 Finansal piyasalarda istikrarı sağlamak
 Piyasalarda oluşacak krizi önlemek
 Enflasyonu önlemek—Para politikası
 Finansal kurumların aşırı risk almasını önlemek
17
05.11.2015
Finansal Piyasaların
Düzenlenmesi
Neden Hükümet Düzenlemesi?
 Tüketiciyi korumak için
 Yeterli bilginin sağlanması
 Ticari hayata kurallar koymak.
 Sosyal politikalar oluşturmak için
 Gelir ve servet transferi
 Tasarrufları sosyal olarak istenilen alanlara kanalize
etmek
 Ev
 Öğrenci kredileri
18
05.11.2015
19