Slayt 1

HEMODİNAMİK
MONİTÖRİZASYON
DOÇ. DR. DİLEK AYGİN
1
Hemodinami: Kalbin pompa mekanizmasının
kanın hareketi ile ilişkisidir
Yoğun bakım gereken hastalarda;
 5 vital parametre (kan basıncı, kalp hızı,
solunum hızı, arteryel satürasyon ve sıcaklık)
ve
 Solunum, dolaşım, renal, hepatik, serebral
gibi End–Organ fonksiyonların daha yakından
izlenmesi gerekmektedir.
2
Hemodinamik Monitörizasyon
• Fizyolojik parametrelerin izlenmesi,
• Problemlerin erken belirlenmesi,
• Tedaviye verilen yanıtı görebilmek, gerekirse değişiklik
yapılması
• Girişimsel işlemlerde kolaylık,
• Organ disfonksiyonlarının izlenmesi. Organ ve dokularda
perfüzyon, oksijenasyon durumunu izlemek
• Kalp debisinin belirlenmesi
İdeal Monitör Özellikleri
• Hastada fizyolojik veya psikolojik değişiklik
yapmamalı
• Güvenilir, kolay anlaşılabilir
• Kullanımı, kalibrasyonu kolay
• Taşınabilir, ucuz, bakımı kolay
• Hasta üzerinde yapılacak işlemleri
güçleştirmeyen özelliklerde olmalıdır.
MONİTÖRİZASYON KRİTERLERİ
• Hastanın durumu
• Ameliyat tipi ve tekniği
• Mevcut araç, gereç ve personel
olanakları
• Hastanın pozisyonu
Monitörizasyon Riskleri
Aletin iyi çalışmaması (hiç veri vermeme, yanlış
değerler verme)
Elektrikli aletler olması nedeniyle hasta için
tehlike oluşturabilir (intrakardiak kateterizasyon
ve defibrilatör kullanımı sırasında)
Hasta ile temas yerindeki riskler (elektrik, yıkama
sıvıları ile enfeksiyonlar, alerjik reaksiyonlar, hava
embolisi, kırılma, kopma vs.)
İnvaziv Olmayan Hemodinamik
Monitörizasyon
•
•
•
•
•
•
EKG
Transtorasik Empedans Kardiyografi
Transtorasik Ekokardiyografi
Transtorasik Dopler Ekokardiyografi
Transözofajiyal Dopler Ekokardiyografi
NIBP (Non invasive Blood Pressure; Osilometrik yöntem;
Manşonlu otomatik TA ölçümü) ve oskültasyon yöntemi gibi
• Nabız oksimetresi (Pulse Oksimetre; SpO2)
• End tidal karbondioksit (ETCO2)
• Vücut sıcaklığı izlemi
İnvaziv Hemodinamik
Monitörizasyon
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İnvaziv Arteryel kan basıncı (İAKB)
Periferik venöz basınç ölçümü
Santral venöz basınç ölçümü (SVB)
Pulmoner arter kateterizasyonu
Kardiyak output (KO) ölçümü
Karışık (mikst) venöz oksimetre
İntrakraniyal basınç (İKB) monitörü
Juguler venöz O2 monitorizasyonu
Mesane kateterizasyonu gibi yöntemleri kapsar.
Kan Basıncının Yorumlanması
OAB (ortalama arter basıncı)
Organ perfüzyonunu verir.
Artefaktlardan en az etkilenir.
DAB (Diyastolik arter basıncı)
Koroner perfüzyonu gösterir.
SAB (Sistolik arter basıncı)
Kalbin oksijen tüketimini gösterir.
Santral Venöz Basınç (CVP)
• Vena kava süperior veya sağ atrium girişinin
basıncı olarak tanımlanır.
• Normal değeri: 3-10 cmH2O
• Kateter sağ atrium girişine kadar ilerletilmeli
• Sağ vetriküle girildiğinde aşırı yüksek değerler
görülür
• İnspiryum ve ekspiryum ile hafif ossilasyonlar
görülür
Pulmoner Arter Kateteri
Swan-Ganz kateteri
11
Pulmoner Arter Kateteri
12
X-Ray (Röntgen filmi, tele) görüntüsü
13
Sağ kalbe yeterli kan gelip gelmediği
(santral venöz basınç – sağ atrium basıncı)
Sol kalbe yeterli kan gelip gelmediği
(PCWP – sol atrium basıncı)
Kalbin periferik ve pulmoner damar yatağına yeterli
kanı pompalaması
(kalp debisi)
Kanı pompalamak için ne kadar sol ventriküler güce
gereksinim olduğu
(PCWP ile kalp debisi arasındaki ilişki)
End tidal karbondioksit (ETCO2)
End tidal karbondioksit (ETCO2)
•Ventilasyonun yeterliliğinin göstergesi olarak
kullanılan bir monitorizasyon yöntemidir.
•CO2 ’in kızıl ötesi ışığı absorbe etmesi esasına göre
çalışan kapnograf ile CO2 ölçümü yapılır.
•Özafageal entübasyonu belirlemede çabuk ve
güvenilir bir metoddur.
15
Pulse oksimetre
Oksijen Saturasyonu ?
• Oksijene bağlamış hemoglobinin, tüm hemoglobin
miktarına oranı, oksijen saturasyonu olarak
isimlendirilir
• Kandaki oksijen parsiyel basıncı ne kadar artar ise
hemoglobinin oksijenasyonu da o kadar artar.
• Normal oksijen satürasyonu %95-99 arasındadır.
• %90’ın altındaki değere sahip olan hastaların
ventilatör desteğine gereksinimi vardır
Hemoglobin Bileşikleri
 Oksijen ile birleşirse = Oksihemoglobin
 Karbondioksit ile birleşirse = Karbaminohemoglobin
 Karbonmonoksit ile birleşirse = Karboksihemoglobin
 Serbest ise = redükte hemoglobin (kanda %3 gr)
 Fe3+ile bağlı ise = Met-Hemoglobin
Pulse Oksimetre ?
• Oksimetre arteryel
oksihemoglobin (oksijene bağlı
hemoglobin) satürasyonunu ışık
dalgalarını seçerek ölçen
noninvaziv bir yöntemdir.
• Nabız sayısını da ölçerler. Nabız
oksimetresi (pulse oksimetry)
Purobun Yerleşim Alanları
• El ve ayak parmağı
• Kulak memesi
• Burun kanatları
• Alın
• Çocuklarda topuğa ve anteriyor aksiller bölge.
Not: Burun probu, ışık kaynağı burun kanatlarına gelecek şekilde
yerleştirilmelidir. Alın probu ise ışık kaynağı iris ile ortalanacak
şekilde sağ veya sol kaşın hemen üstüne yerleştirilmelidir. El
veya ayak parmağından ölçülen saturasyonlarda ışık kaynağının
tırnak üzerine yerleştirilmesi gerekmektedir. Kulak probu ışık
kaynağı kulak memesine gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
Hangisinin performansı daha iyi?
• Parmak problarının performansı diğer probların
performansına göre daha iyidir. Fakat dolaşım
bozuklukları, vazokonstrüksiyondan daha çok etkilenir.
• Kulak probları ölçüm yaptıkları alanın hassasiyeti
nedeniyle hipotansiyon ve vazokonstriksiyon periyodu
boyunca en hızlı ve kesin sonuç verir. Kulak probları
saturasyon değişikliklerini parmak problarından daha
erken verir.
• Burun ve alın problarının performansı oldukça zayıftır.
• Yenidoğanda ayak problarının kullanılmasını
önerilmektedir.
Pulse oksimetre endikasyonları
• Genellikle hastanın cilt renginde bir değişiklik olmadan ve Oksijen
saturasyonu %80-%85’in altına düşmeden önce hipoksi
belirlenememektedir.
• Pulse oksimetre kullanımı hipoksik durumların erken dönemde
belirlenmesinde müdahale edilmesinde önemlidir.
• Terapötik girişimlerin veya tanılama işlemlerinin arteriyel
oksihemoglobin satürasyonuna etkisini belirlemede (bronkoskopi
işlemi ve ventilatör desteği ile oksijen tedavisi gibi).
• Anesteziden çıkan hastanın post operatif monitörizasyonunda
• Solunum problemi olan hastalarda (oksijen terapisi gören), kronik
obstrüktif akciğer hastalığı yada asthması olan hastalarda ve
sedatize edilen hastalarda.
• Hasta solunum depresyonuna neden olabilen sedatiflerin gerektiği
endoskopi gibi prosedürlere maruz kaldığında.
Pulse oksimetre endikasyonları-2
• Arteryel kan gazı analizi ihtiyacını azaltmada.
• Hastaların mekanik ventilatörde iken oksijenasyonlarının takibi ve
ventilatörden ayrılma aşamasında ve ventilatör paremetrelerinin
değiştirildiği durumlarda.
• Kardiyak ve solunumsal risk taşıyan hastaların transportu sırasında.
• Dolaşım bozukluğu olan hastalarda arteriyel kollaterallerin
değerlendirilmesinde
• Entübasyonlu kritik hastaların tetkik için radyoloji bölümlerine nakli
sırasında ve orada kaldığı süre içinde oksijenasyonlarının
değerlendirilmesinde.
Pulse oksimetrenin sınırlı olduğu veya
güvenilir olmadığı durumlar
•
•
•
•
Arteriyal oksijen saturasyonunun %70 ‘den düşük olması
Hemoglobin miktarının 5gr/dl’nin altında olması
Anormal hemoglobin varlığı (methemoglobin, orak hücreli anemi)
KVS’de; düşük perfüzyon, düşük kardiyak out-put, artmış venöz
pulsasyon, aşağı sarkan ekstremitedeki venöz staz, periferik
vazokonstrüksiyon ve ödem
• Mekanik nedenler; aşırı hareket, eksternal ışık kaynakları, tırnak
cilası, ekstremitelerin kan dolaşımı engelleyecek kadar sıkı tespiti,
probun ölçüm yapılacak alana tam yerleştirilememesi, ölçüm yapılan
ekstramitede arteriyal venöz hat olması sıvı tedavisine devam
edilmesi, ölçüm yapılan ekstremitede tansiyon manşonunun
bulunması
• Hipotermi, cildin rengi (siyah ırk, metilen mavisi, cilt pigmentasyonu)
Komplikasyonları
Probun takıldığı bölgede aracın yanlış kullanımına
bağlı olarak ; yanıklar, basınç ülserleri, elektrik şoku
meydana gelebilir.
Bu durumda enfeksiyon riski ve maliyet artar,
hastanede kalış süresi uzar. Probun yeri 2-4 saatte bir
kontrol edilmeli, gerekirse değiştirilmelidir
TEŞEKKÜRLER
26