AYAK BILEĞI VE AYAK Murat Şahin / 110162002 Halluks Valgus Nedir? Bunyonlar(Halluks valgus) cerrahi ve medikal yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bunyon ayakta Halluks valgus deformitesine bağlı ortaya çıkan başparmak etrafında ki şişliğe verilen isimdir. Başparmak eklemi etrafında eklemi korumakla görevli olan yağ yastıkçığı deformite sonucunda ayakkabı içinde basınç altında kalan bölge olur ve buna bağlı olarak reaksiyonel bir büyüme olur. doku büyüdükçe ayakkabı basıncı artar ve şişlik kızarıklık kalıcı bir hal alır. Halluks Rigidus Artitlerin, ayakta en sık yerleştiği yer, ayak baş parmağının merkezidir. Bu eklem metatatarsofalengeal eklem veya MTP eklemi diye adlandırılır. Bu eklem, her zaman her adım attığınızda, eğildiği için çok önemlidir. Eğer bu eklem sertleşirse, yürümek çok ağrılı ve zor hale gelir. Metatarsofalengeal eklem, her hangi bir eklemde olduğu gibi, düz bir eklem kıkırdağıyla örtülmüş kemiklerde sonlanır. Çekiç Parmak - Claw Toe Çekiç parmak; ikinci, üçüncü veya dördüncü ayak parmağında gelişebilecek bir deformitedir. Bu durumda ayak parmağı, ortadaki ekleminden kıvrılır ki bu biçim çekice benzer. Başlangıçta çekiç parmaklar esnektirler ve basit önlemlerle düzeltilebilirler. Fakat, tedavi edilmemiş şekilde bırakılırlarsa sabit hale gelirler ve bu durumda ameliyat gerekir. Sesamoiditler Belirtiler ve semptomlar Ayak tabanının üzerinde, baş parmağın altında odaklanan ağrı. Sesamoidit ile birlikte, ağrı, yavaş yavaş gelişir; kırık sonucu oluşan ağrı ise hemen oluşan ağrıdır. Şişme ve berelenme olabilir veya olmayabilir. Ayak baş parmağınızı bükmede ve düzleştirmede güçlük yaşamanız. Doktorunuz, ayak baş parmağınızı, ayağınızın tepesine doğru bükerek veya düzleştirerek ağrının yoğunluğunu görecektir. Doktorunuz, doğru bir teşhisi garanti etmek için, ön ayağınızın rontgen grafilerini isteyebilir. Metatars Kırıkları Ayakta metatars kırıkları (tarak kemiği kırıkları) ayağın üzerine yukardan yük binmesi veya ani burkulmalar sonucunda oluşur. Bu yazıda özellikle 5.metatars kırığı ( jones kırığı) üzerinde durulacaktır 5.metatars kırıkları ayak bileği burkulmaları sonrasında en sık rastlanan tarak kemiği kırıklarıdır. Özellikle profesyonel sporcularda önem kazanır. Normal anatomy Fifth metatarsal fractures Avulsion fractures Jones fracture refers to a transverse fracture of the proximal shaft of the 5th metatarsal Beware in children the normal unfused apophysis. This should not be mistaken for a fracture, by observing that the apophysis lies longitudinal to the long axis of the metatarsal. A fracture line will run transversely: Stress fractures of the metatarsals Lisfranc fracture-dislocation (tarsometatarsal) Lisfrank eklemi tarak kemikleri ile ayağın orta bölümünü birleştiren bağlarla korunan bir eklemdir. Yürüyüş esnasında ayağın yaylanma fonksiyonuna katkıda bulunur. Ayağın üzerine gelen direk travmalarda bu eklemde bağ hasarı, ya da bağ hasarına eşlik eden kemik kırıkları oluşabilir. Bunun sonucunda ayak orta bölümündeki küçük eklemlerde yer değiştirmeler meydana gelir ve ayakdeforme olur. Naviküler Kırık Naviküler kemik ayağın biyomekaniğin de özellikli yeri olan kemiklerden birisidir. Ayağın iç kavisini oluşturmaya destek veren en önemli adale tibialis posterior tendonudur. Bu tendon naviküler kemiğe yapışır. Naviküler kemik kırıklarında hastada doğru tedavi yapılmadığı takdir de bu tendonun çalışmaması ayak kavisinin çökmesine, düz tabanlık, içe basma gibi çeşitli deformitelerin oluşmasına yol açar. Naviküler kemik problemleri ayak bileğinin içe doğru dönmesi sonucunda oluşur. İzolenaviküler problemler de hastanın kliniğin de çok şiddetli ağrı olmasına rağmen, düz grafiler de kemiksel bir patolojiye rastlanmayabilir. Bu gibi durumlarda tomografi ve MRI yardımıylanaviküler bir kemikteki kırık ortaya konacaktır. Topuk Dikeni Topuk Dikeni, sabahleyin yataktan kalktığınızda, ilk birkaç adımınız, ayak topuğunuz içinde, şiddetli ağrıya neden oluyorsa, sizde plantar fassitis mevcut olabilir. Bu durum tabanınızın veya ayağınızın fleksör yüzünün (plantar) fazla kullanılmasından kaynaklanan bir incinmedir. Bir Topuk Dikeninin teşhisi, sizin topuk kemiğinizi ayakparmaklarınızın taban kısmına (alt kısmına) bağlayan dokunun(fasya) fibröz bantlarının çok kötü bir inflamasyonu anlamına gelir Haglund Hastalığı Ayak bileği eklemini oluşturan kemiklerden bir tanesi de topuk kemiğimizdir. (kalkaneus) Topuk kemiğinin arka üst köşesine aşil tendonumuz yapışır. Aşil tendonu topuk kemiğinin arka üst köşesine yapışır. Bu tendon ayak bileğimizikendimize doğru çekmekle görevli olan tendondur. Haglund hastalığında, topuk üst arka ucunda kötü ayakkabı giyme, geçirilmiş kırık veya doğumsal olarak oluşmuş olan bir aşırı büyüme ayak bileğinin her hareketi esnasında aşil tendonu üzerine bir bası uygular, bu basıya bağlı olarak aşil tendonuödemli, hassas bir dokuya dönüşür. Hastalar özellikle sabah yataktan kalktıkları birkaç adımda ciddi bir ağrı şikayeti ile karşı karşıya kalırlar. Genellikle birkaç adım sonra hastaların şikayetleri geriler. Hastalar gün içerisinde uzunca bir süre oturmalarını takiben ilk kalkış anlarında aynı şikayetler tekrarlar. İlerlemiş vakalarda şikayetler, yürüme ya da istirahat anında da oluşmaya başlar. Hastalığın tanısını koyarken çekilen röntgenlerde ve ileri görüntüleme yöntemlerinde (MRI ve Tomografi) topuk üst arka ucunda bozulmuş alan ve aşil tendonu üzerinde çeşitli düzeylerde izlenen yaralanmalar tipiktir. Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonu Tendonlar, kemiklere kaslarla bağlanırlar ve bir yandan bir yana sizin eklemi yönetmenize imkan tanıyarak eklemleri gererler. Alt bacaktaki önemlitendonlardan birisi de posterior tibial tendondur. Bu tendon, baldırda başlar, ayakbileğinin arkasının iç tarafına aşağıya doğru uzanır ve ayağın ortasındaki kemiklere bağlanır. Posterior tibial tendon, ayak kavsinin yukarı kalkmasına yardım eder ve yürürkenayak parmaklarınız adım atmadan ayrıldığında ayağınızı bastıktan sonra kaldırdığınızda, destek sağlar. Posterior tibial tendon disfonksiyonunun belirti ve semptomları: Ayak bileğinin iç tarafının üzerinde ağrı ve şişme, Ayak kavsinin kaybolması ve düz tabanlığın gelişmesi, Ayakta veya ayak bileğinin diğer tarafı üzerinde yavaş yavaş gelişen iğnelenme, Ayak parmakları üzerinde durmada zayıflık ve yetersizlik, Özellikle, aktivite esnasında ve baskı altındayken orta ayak üzerinde hassasiyet. . Doktorunuz, ayağınızın rontgen grafilerini, ultrason ve manyetik rezonans görüntülemesini isteyebilir. Peroneal Tendon Problemleri Peroneal tendonlar ayak bileğinin dış yan kenarında seyreden ayak bileğinin dışa doğru dönmesini engelleyen önemli yapılardan birisidir. Peroneal tendonların asıl görevi kasıldıkları zaman ayak bileğinin içeriye doğru dönüşünü sağlamaktır. Romatizmal hastalıklarda, ayak bileği burkulmalarında, ayak bileği kırıklarında peroneal tendonlar hasar görebilir. Hasarın oluşması ile beraber çeşitli farklı klinik tablolar ortaya çıkabilir. Tendinit olarak adlandırılan tabloda tendonun kılıfı üzerinde hasar meydana geli Ayak bileği hareketlerinde ağrı, dış yan kenarda ödem ve kızarıklık gelişebilir. Tendon yırtıklarında bu tabloya ek olarak fonksiyon kaybı gelişir. Tendon yeterli tedaviyi görmediğinde kronik hasar oluşur. Kronik hasarda tendonun ayak bileği dış yan bağlarına vermiş olduğu destek kaybolur, bu tabloda da ayak bileğinde tekrarlayan burkulmalar meydana gelir. Hastalıkların ayırıcı tanısında fizik muayene, özel çekilmiş röntgenler ( stres grafisi), MRI gerekli olabilir. Yeni gelişen bir teknikle artroskopik yöntemle tendonun yüzeyinin bir kamera yöntemi ile incelenmesi de tanı koydurucu yöntemlerde birisi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Talus Lezyonları Talus, ayak bileği eklemini oluşturan en önemli kemik yapıdır. Kaval kemiğinin alt ucu ile beraber oluşturdukları eklem yüzeyi ile ayak bileği ekleminin hareketini sağlarlar. Talusta var olan kıkırdak katman ayak bileği eklemi için en önemli yüzeydir. Kemik üzerinde var olan kıkırdak tabakalar salgıladıkları eklem içi sıvı sayesinde eklem hareketliliğinin ideal bir ortamda gerçekleşmesini sağlar. Kıkırdak dokuyu kemik dokudan ayıran en önemli özellik, iyileşme kapasitesinin olmamasıdır. Kıkırdak hasarları en sık olarak ayak bileği travmalarından sonra görülür. Ancak travma hikayesi olmayan hastalarda da karşılaşılan bir sorundur. Özellikle kortizon kullanımı, ailevi bazı kan hastalıklarında ve de romatizmal hastalıklarda görülebilirler. Kıkırdak sorunlarında hastalarda eklem hareket kısıtlılığı, ağrı, boşalma hissi, takılma duygusu gibi şikayetler gelişir. Sorun ilerledikçe yürüme mesafesinde azalma ve şişlik gibi sorunlarda ortaya çıkar. Tanıda röntgen, MRI ve Tomografi gibi tetkikler kullanılabilir. Bu yöntemler hastalığın hangi evrede olduğunu tespit etmekle beraber aynı zamanda tedavi planlamasının yapılması içinde gereklidir. honiiswriting.blogspot.com emedicine.medscape.com http://www.ajronline.org/doi/full/10.2214/ajr.17 5.3.1750627 http://bjr.birjournals.org/content/81/970/826.full radiologycases.blogspot.com sumerdoc.blogspot.com http://radiographics.rsna.org/content/20/suppl_1 /S153.full radiologyspirit.blogspot.com roentgenrayreader.blogspot.com sumerdoc.blogspot.com www.myfootshop.com radiology.rsna.org www.fighttimes.com emedicine.medscape.com eorif.com