Slayt 1 - files.eba.gov.tr

FELSEFE
KONU: FARABİ
HAYATI
SÖZLERİ
FELSEFİ DÜŞÜNCESİ
EL-FARABİ ÖĞRETİM
BİLİMLERİ
EPİSTEMOLOJİSİNDE AKIL
BUGÜNKÜ TÜRKÇE ADLARIYLA
ESERLERİ
Türk-İslam
düşünürüdür. İslam
disiplini içinde
yetişmiş Türk
düşünürlerinin en
büyüğüdür.
Batıda kaynaklarında
Alpharabius ismi ile geçer o
Türk asıllı İslam felsefecisi
Farabi (Ebu Nasr Muhammed
Bin Tahran Bin Uzlug) (870 –
950) dir.
FELSEFİ
DÜŞÜNCESİ
Felsefenin Müslümanlar
arasında tanınmasında ve
benimsenmesinde büyük görevler
yapmış olan Türk filozoflarının ve
siyaset bilimcilerinden Fârâbî'nin,
fizik konusunda dikkatleri çeken
en önemli çalışması.
Boşluk Üzerine adını verdiği
makalesidir. Fârâbî'nin bu
yapıtı incelendiğinde, diğer
Aristotelesçiler gibi, boşluğu
kabul etmediği
anlaşılmaktadır.
Fârâbî'ye göre, eğer bir tas, içi
su dolu olan bir kaba, ağzı aşağıya
gelecek biçimde batırılacak
olursa, tasın içine hiç su girmediği
görülür; çünkü hava bir cisimdir ve
kabın tamamını doldurduğundan
suyun içeri girmesini
engellemektedir.
Buna karşılık eğer, bir
şişe ağzından bir miktar
hava emildikten sonra
suya batırılacak olursa,
suyun şişenin içinde
yükseldiği görülür. Öyleyse
doğada boşluk yoktur.
1. Hava esnektir ve bulunduğu
mekânın tamamını doldurur;
yani bir kapta bulunan havanın
yarısını tahliye edersek, geriye
kalan hava yine kabın her
tarafını dolduracaktır. Bunun
için kapta hiç bir zaman
boşluk oluşmaz.
2. Hava ve su arasında
bir komşuluk ilişkisi
vardır ve nerede hava
biterse orada su başlar.
Aristoteles’in ortaya
attığı madde ve suret
kavramını hiçbir değişiklik
yapmadan benimseyen,
eşyanın oluşumunda, yani
yaradılışta madde ve sureti
iki temel ilke olarak gören
Farabi’nin fiziği de,
metafiziğe bağlıdır.
Buna göre, evrenin ve eşyanın
özünü oluşturan dört öğe
(toprak, hava, ateş, su) ilk
madde olan el-aklül-faalden
çıkmıştır Söz konusu dört öğe,
birbirleriyle belli ölçülerde
kaynaşır, ayrışır ve içinde
bulunduğumuz evreni (el-alem)
oluştururlar.
Farabi, ilimleri sınıflandırdı Ona
gelinceye kadar ilimler trivium
(üçüzlü) ve quadrivium (dördüzlü)
diye iki kısımda toplanıyordu
Nahiv, mantık, beyan üçüzlü
ilimlere; matematik, geometri,
musiki ve astronomi ise dördüzlü
ilimler kısmına dahildi.
Farabi ilimleri; fizik,
matematik, metafizik
ilimler diye üçe ayırdı
Onun bu metodu, Avrupalı
bilginler tarafından kabul
edildi.
Hava titreşimlerinden ibaret
olan ses olayının ilk mantıklı
izahını Farabi yaptı. O,
titreşimlerin dalga uzunluğuna
göre azalıp çoğaldığını deneyler
yaparak tespit etti.
Bu keşfiyle musiki aletlerinin
yapımında gerekli olan kaideleri
buldu. Aynı zamanda tıp alanında
çalışmalar yapan Farabi, bu
konuda çeşitli ilaçlarla ilgili bir
eser yazdı.
Farabi insanı tanımlarken
“alem büyük insandır; insan
küçük alemdir” Diyerek bu iki
kavramı birleştirmiştir İnsan
ahlakının temeli, ona göre
bilgidir; akıl iyiyi kötüden
ancak bilgiyle ayırır.
FARABİ’NİN SÖZLERİ
"Hiç bir şey kendi kendisinin nedeni
olamaz. Çünkü nedenin kendisi, oluşandan
öncedir."
İyi bir insan öldüğünde ona ağlamayın. Asıl
onu kaybeden topluma ağlayın.
Erdemlerin en
büyüğü bilimdir.
İnsan bazen bir tesadüfle güzel işler yapar.
Bazen de bu güzel işleri isteyerek değil,
herhangi bir baskı altında yapmış olur.Böylece
yapılan işler mutluluk getirmez.
Bir eylemin ahlaklı olduğunu bilip de ona
uygun davranmayan kişi, o eylemin ahlaklı
olduğunu bilmeden ahlaklı davranan
kişiden daha üstündür.
Sevginin kurduğu devleti adalet devam ettirir.
Önce doğruyu bilmek gerekir, doğru
bilinirse yanlış da bilinir. Önce yanlış
bilinirse doğruya ulaşılamaz.
Hiçbir şey kendiliğinden yok olmaz,
böyle olsaydı var olmazdı.
FİLOZOF FARABİ
Hekim ve hakim (doktor ve filozof)
olmasına rağmen, onun bütün sıfatları
felsefe ile ilgili yönü için kullanılır.
Felsefeyi öğrendikten sonra,
görüşlerini Aristo felsefesi
doğrultusunda geliştirdi ve
bunları bir temele oturtarak
kendine özgü bir okul kurdu;
olgun eserler yazmaya koyuldu.
Psikoloji, metafizik,
mantık, zekâ, madde, zaman,
vahdet, boşluk, mesafe ve
sayı gibi kavramlarla ilgili
görüşler ileri sürdü. İyi bir
matematikçi oluşu ile de
ünlüdür .
EL-FARABİ ÖĞRETİM
BİLİMLERİ
SAYI BİLİMLERİ (TEORİK
VE PRATİK)
GEOMETRİ
SEYİR BİLİMİ
ASTROLOJİ
AĞIRLIK BİLİMİ
FARABİ
EPİSTEMOLOJİSİNDE
AKIL
Bu çalışmada, Antikçağla batı Ortaçağı
arasındaki geçişi gösteren düşünürlerden
biri olan Farabi’nin “akıl anlayışı”, daha
çok onun epistemolojisi içinde ele
alınmıştır.
Akıl anlayışında Farabi, her ne kadar
Aristoteles’in etkisinde kalırsa da,
Aristoteles’ten farklı olarak bir takım
belirlemelerde bulunur.
BAZI ESERLERİ
El-Medinetü'l-Fazıla
Es-Siyaset-ül Medeniyye
Risale fi Ma'anii'l-Akl
İhsa el-Ulûm musiki el-Kebir
Kitâb El Mûsikî El Kebir
Kitâb Fi’l Mûsikî
El Müdhal Fi’l-Mûsikî
Kitâb Ustukısat
İlm El-Mûsikî
İhsa’el-Ulûm
Kitab Fi’lhsâ’el-İkâ
Kitabü’l-Mûsiki
Kitâb At Advar
BUGÜNKÜ TÜRKÇE
ADLARIYLA ESERLERİ
İki Felsefeci Arasındaki Düşüncelerin
Uzlaştırılması
Ele Alınan Kaynakların Kaynakları
Hikmetlerin Özleri
Erdemli Toplumun İlkeleri Üstüne Kitap
Aklın Anlamları
Bilimlerin Sayımı
Büyük Müzik Kitabı
Müziğe Giriş