Slayt 1 - Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü

PARKİNSON HASTALIĞI
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE
PROGRAMLAR ŞUBESİ
BU EĞİTİMDE NELER
PAYLAŞACAĞIZ?
PARKİNSON HASTALIĞI
Parkinson Hastalığı Nedir?
Belirtileri Nelerdir?
Kimler Risk Altındadır?
Tanısı ve Tedavisi Nasıldır?
PARKİNSON HASTALIĞI NEDİR?
Beynimizde kimyasal maddeler salgılayarak
hareketlerimizi kontrol eden hücreler bulunur. Bu
hücrelerden salgılanan kimyasal maddelerden birisi de
dopamindir. Beyinde dopamini salgılayan hücre
gruplarının zamanla işlevlerini kaybetmesi sonucu
ortaya çıkan titreme, yavaş hareket etme gibi
bulgularla vücudun dengesinin bozulduğu hastalığa
PARKİNSON denir.
NASIL BİR HASTALIKTIR?
 Beyinde hareket merkezlerini etkileyen hücre
kaybı vardır.
 İleri yaş hastalığıdır. Genellikle 40-75 yaş arasında
sıklıkla da 60 yaş üzerinde görülür.
 Genç yaşlarda(20- 40 yaş) ortaya çıkanlarda
aileden
gelen
faktörlerin
etken
olduğu
düşünülmektedir.
NASIL BİR HASTALIKTIR?
 Belirtiler başlangıçta tek taraflıyken,




sonra bütün vücuda yayılır.
Sinsi ve
yavaş seyreden bir
hastalıktır.
İlerleme hızı ve belirtilerin ağırlığı
değişkendir.
İlaçlarla belirtiler önemli ölçüde ve
uzun süre baskılanır.
Bulaşıcı değildir.
İLK BELİRTİLER NELERDİR?
Sıklıkla ilk belirti elde titremedir.
Nadiren ayak titremesiyle başlayabilir.
Yazı yazarken harflerde küçülme,
donuk yüz ifadesi, bir ayağın içe doğru
dönük halde kasılması ilk belirti
olabilir. Belirtiler genellikle tek bir
beden yarısında ortaya çıkar, zamanla
karşı beden yarısında daha hafif olmak
üzere görülür. Öne eğik durma,
yürürken kolunu sallamama gibi
olağan dışı hareket ve durumlar
olabilir.
TEMEL BELİRTİLER NELERDİR?
TİTREME
DURUŞ VE
DENGE
BOZUKLUKLARI
HAREKETLERDE
YAVAŞLAMA
KASLARDA
SERTLEŞME
TİTREME
 Hastaların çoğunda vardır. Sıklıkla elde ve ayaktadır.
Nadiren çene, dil, dudakta olabilir.
 Başparmakla işaretparmağının para sayar gibi hareket
ederek titremesi tipiktir.
 İstirahatte titreme varken, enerjik hareketler sırasında
ve uykuda hafifler veya kaybolur.
 Titremenin ritmi saniyede 4-6 kez, salınımları geniştir.
TİTREME
 Bazı olgularda titreme ve kas sertliği vücudun yalnız
bir tarafında görülür ya da daha belirgin olur.
 İnce, duyarlı hareketler titremenin belirmesine ya da
artmasına yol açar. Dolayısıyla hasta örneğin el
becerisi gerektiren hareketleri yapamaz ya da zor
yapar.
HAREKETLERDE YAVAŞLAMA
 Hasta sorgulanırsa titremelerden önce belli belirsiz
hareket güçlüklerinin ortaya çıktığı öğrenilebilir.
 Hastalık, hareketlerin gittikçe daha sınırlı hale
gelmesine ve bir hareketten öbürüne geçişin belirgin
şekilde zorlaşmasına yol açar.
 Tipik olarak hastanın yüzü maske gibi ifadesiz,
duyarsızdır.
 Göz hareketleri yavaşlamış, konuşma monotonlaşarak
düzensizleşmiş, mimikler azalmıştır.
HAREKETLERDE YAVAŞLAMA
 Yürürken kollarını sallayamaz, bacaklarını sürür ve
kısa adımlar atar.
 Başladıktan sonra kısa, yavaşlamayan, tam tersine
gittikçe hızlanan adımlarla yürür.
 Hastanın harekete geçmesi gibi durması da zordur; bir
kez yürümeye başladığında bazen bir engelle
karşılaşana kadar duramaz.
 Hasta geri geri yürürken de aynı sorunlar ortaya çıkar.
HAREKETLERDE YAVAŞLAMA
 Hasta günlük işlerini yaparken zorlanır. Yemek yerken,
dönerken yavaşlama söz konusudur ve bunlar güçlükle
yapılır.
 Sık görülen bir durum bradikineziyle çelişkiliymiş gibi
görünen hızlı harekettir (paradoksal kinezi).
 Hasta olağan hareketlerin büyük bölümünü yavaş
yaparken, koşma gibi bazı hareketleri şaşırtıcı bir hızla
gerçekleştirir.
KASLARDA SERTLEŞME
 Parkinsonlu
hastanın gövdesi katıdır. Parkinson
hastalarında kas gergindir.
 Yürümeye başlarken, sanki harekete geçmesi
engelleniyormuş gibi güçlük hisseder.
 Muayenede hareket ettirilen özellikle bilekteki
sertleşmiş kaslar aynı anda değil, aşamalar halinde
gevşer; buna dişli çark belirtisi denir.
 Boyunda da hareketin bütün evrelerinde eşit bir direnç
saptanır.
DURUŞ VE DENGE BOZUKLUKLARI
 Hasta sürekli öne doğru eğik durur.
 Yerleşmiş Parkinson hastalığının işareti olarak dik
duruşu
koruma
ve
vücudu
dikleştirme
sağlanamadığından sık sık düşme görülür.
 Yürürken gövdesi, kendi ağırlık merkezinin ardından
koşuyormuşçasına daha fazla öne eğilir.
DİĞER BELİRTİLER
 Yazı titrek ve genellikle küçüktür.
 Hastanın konuşması belirgin biçimde bozulmuştur.
 Sabit bakışları ve maske yüzü konuşurken değişmez ya
da çok az değişir.
 Sesi monotondur, genellikle zor işitilir, iniş çıkışları
yoktur. Paradoksal kineziye benzer şekilde cümlenin
başlangıcında yavaş olan konuşma gittikçe hızlanır ve
son sözcükler anlaşılmaz mırıltı halinde çıkar.
 Konuşmada bir sözcük ya da cümlenin çok kez arka
arkaya yinelenmesi tipiktir.
DİĞER BELİRTİLER
 Sık
rastlanan belirtiler arasında yağlanma, tükürük
salgısının artması, inatçı kabızlık ve ayak parmaklarında
kramplar yer alır.
 Ruhsal bozukluklar genellikle hafiftir. Kavramada
yavaşlama, dikkatte azalma, bunaltı (anksiyete), hastalık
hastalığı (hipokondri) ve ruhsal çöküntü görülebilir.
 Hezeyan ve bilinç bulanıklığı ortaya çıkabilir.
 Hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü), terleme, yutma
zorluğu, koku duyusunda azalma veya kayıp, uyku
bozuklukları, sık idrara çıkma ve cinsel sorunlar görülebilir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
 Genetik ve çevresel faktörler suçlanmakla birlikte
yeterli veri yoktur.
 Parkinson nedenleri arasında başlıca üç çevresel etken
üzerinde durulur. Bunlar virüsler, travmalar ve
zehirlerdir.
 Aile öyküsü özellikle genç yaşta Parkinson hastalığına
yakalanan kişilerde belirgindir.
 Bazı kimyasalların Parkinson hastalığına neden
olabileceğine dair kanıtlar vardır.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
 Kuyu suyu kullanımı, kırsal yaşam ve tarımda
kullanılan bazı ilaçlara maruz kalan kişilerde
Parkinson hastalığına yakalanma riskinin arttığını
gösteren çalışmalar vardır.
 50 yaşından önce başlaması çok nadirdir. Yaş
ilerledikçe sıklık artar.
 Erkeklerde kadınlara göre yaklaşık olarak iki kat daha
sık olarak izlenmektedir.
 Esansiyel tremorlu hastalarda ileri yaşlarda Parkinson
hastalığı gelişme sıklığı daha fazladır.
KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?
 Parkinson hastalığından korunmak pek mümkün
değildir. Yine de bazı maddeleri daha fazla kullanan
insanlarda Parkinson hastalığının gelişme sıklığının
daha az olduğu bilinmektedir.
 Sigara içenlerde Parkinson hastalığına yakalanma
sıklığı daha azdır. Bu durumun nikotine bağlı olduğu
düşünülmektedir.
 Kafein tüketen kişilerde de Parkinson hastalığı riski
daha düşüktür.
TANISI NASIL KONUR?
ÖZEL BİR
YÖNTEM YOKTUR
LABORATUVAR
YA DA RÖNTGEN
TETKİKLERİ TANI
KOYDURMAZ
UZMAN
NÖROLOG
HASTADAN VE
HASTANIN
YAKINLARINDAN
ALDIĞI BİLGİLER
MUAYENE
SONUCU
TEŞHİS
TEDAVİSİ NEDİR?
AMAÇ OLABİLDİĞİNCE
BAĞIMSIZ YAŞAMAYI
SAĞLAMAKTIR
SOSYAL DESTEK
SEMPTOMLARA
YÖNELİK İLAÇ
TEDAVİSİ
SEMPTOMLARA
YÖNELİK CERRAHİ
TEDAVİ
TAMAMLAYICI
TEDAVİLER(Fizyoterapi,
Hidroterapi, Refleksoloji,
Yoga, Masaj vs.)
ŞİFA YOKTUR