KASTAMONU KANSER ERKEN TEŞHİS,TARAMA VE EĞİTİM MERKEZİ 1-7 NİSAN KANSER HAFTASI “KANSER NEDİR?, RİSK FAKTÖRLERİ VE KORUNMA YOLLARI” KANSER Vücudumuzda tüm organlar hücrelerden oluşur. Hücreler bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Ölen hücrelerin yenilenmesi ve yaralanan dokuların onarılması için bu yeteneklerini kullanırlar. . Sağlıklı her hücre hayatı boyunca belli bir sayıda bölünebilir. Buna karşın kanser hücreleri,kontrolsüz bölünüp çoğalırlar. Kanser hücreleri tümörleri (kitleleri) oluştururlar, tümörler normal dokuların içine sızabilirler yada tahrip edebilirler. Kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan yada lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler.Bu olaya metastaz (yayılma) adı verilir. TÜMÖRLER GELİŞTİKLERİ YERDE SINIRLI KALANLAR ÇEVRE DOKU VE ORGANLARA YAYILAN İYİ HUYLU KÖTÜ HUYLU KANSER KANSER, görülme sıklığı ve öldürücü olması nedeniyle dünyada önemli bir halk sorunudur! KANSERDE RİSK FAKTÖRLERİ Çevresel Faktörler Sigara Alkol kullanımı Kimyasal maddeler (katran, benzen vs) Uzun süre güneş altında kalma Bazı virüsler (HPV, HBV, retrovirus) Çevre kirliliği (hava, su, toprak vs) Radyasyona maruz kalma Yanlış beslenme KANSERDE RİSK FAKTÖRLERİ İçsel Faktörler Hormonal Bağışıklık bozuklukları Aile öyküsü Genetik nedenler Yaş Cinsiyet 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. İNATÇI ÖKSÜRÜK YA DA SES KISIKLIĞI MEMEDE YA DA BAŞKA BİR YERDE KALINLAŞMA, KİTLE BARSAK VE MESANE BOŞALTIM DÜZENİNDE DEĞİŞME HAZIMSIZLIK YA DA YUTMA GÜÇLÜĞÜ İYİLEŞMEYEN YARA ANORMAL KANAMA, AKINTI SİĞİL VE BENLERDE DEĞİŞME BU DEĞİŞİKLİKLER GÖRÜLDÜĞÜNDE BİR HEKİME BAŞVURMAYI İHMAL ETMEYİNİZ !. BULAŞICI BİR HASTALIK DEĞİLDİR EN SIK GÖRÜLEN KANSER TİPLERİ Meme kanseri Akciğer kanseri Prostat kanseri Deri kanseri Mide kanseri Kalın barsak kanseri Rahim ağzı kanseri AKCİĞER KANSERİ Uzun süre devam eden öksürük Öksürürken kan gelmesi Nefes darlığı (Akciğer kanserini önlemek için sigarayı bırakın ve sigara içilen kapalı ortamlardan kaçının!) SİGARA İÇENLERDE GÖRÜLEN KANSERLER AKCİĞER AĞIZ BOŞLUĞU HAVA YOLLARI (Larinks) YEMEK BORUSU İDRAR KESESİ (mesane) PANKREAS RAHİM AĞZI (Serviks) BÖBREK SİGARAYI BIRAKTIKTAN SONRA KANSER RİSKİ NEDİR? Yaklaşık 20 yıl günde bir paket sigara içmiş birinin akciğer kanserine yakalanma riski sigarayı bıraktıktan sonraki 10 yıl içerisinde ancak yarıya inmektedir ! SİGARA İÇEN BAYANLAR İçmeyen bayanlardan 15 yaş daha fazla ihtiyarlamaktadır. Sigara içen hamilelerin düşük yapma riski çok yüksektir Hamile iken sigara içen annelerin doğan bebekleri, içmeyen annelerin bebeklerine göre yaklaşık % 10-15 eksik kilolu ve aynı oranda zeka eksikliği ile doğmaktadır. Sigara içen kadınlarda kısırlık 10 kat fazladır. SİGARA İÇEN ERKEKLER Sigara içen erkeklerin çocuklarının ileri yaşlarda kanser olma ihtimali hiç sigara içmemiş bir babanın çocuklarına göre 5 kat fazladır. KALIN BARSAK KANSERİ, Makattan gelen kanama ve dışkılama alışkanlıklarının değişmesi Karın ağrısı Karında kitle Kilo kaybı (Sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edin.Az yağlı bol lifli(sebze, meyve,kepekli unla yapılmış yiyecekler )besinleri tercih edin. KANSERE KARŞI KORUYUCU BESİNLERİ SIRALAYACAK OLURSAK ; Bazı sebzelerin (lahana, brokoli, salatalık, maydanoz, biberiye, soya fasulyesi) içerdikleri bazı maddelerle kansere karşı koruyucu etki gösterdiği bilinmektedir. Antioksidanlar (C vitamini, E Vitamini, Betakarotenler, Selenyum, Çinko) kansere karşı koruyucudur. Kalsiyum ve lifli-posalı besinler bağırsak kanserlerine karşı koruyudur. KANSERE NEDEN OLAN PİŞİRME YÖNTEMLERİ Proteinli gıdalar, 100 C üzerinde pişirildiklerinde kanser yapan maddeler oluşur. Aşırı ısıtılan yağlarda kızartılan yiyecekler kanser yapıcıdır. Yağı yaktıktan sonra yemeklere katmak kanser riskini artırmaktadır Dumanla tütsülenerek pişirilen et, balık vs. kanser yapıcıdır Etleri pişirmede yeterince iyi yanmamış mangal ateşi kullanılması da bazı kanser yapıcı kimyasal maddelerin oluşmasına neden olmaktadır CİLT KANSERİ; İyileşmeyen yara Ben ve siğillerde şekil, renk değişikliği Ani oluşan ben ve siğiller (Tehlikeli saatlerde güneşlenmeyin, mutlaka yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanın.) PROSTAT KANSERİ Sık sık (özellikle geceleri) idrara kalkma Kesik kesik, ağrılı ve sızılı idrar yapma· İdrar kesesini tam boşaltamama hissi· İdrar tutmada güçlük· İdrar akış gücünde azalma (Hiçbir şikayeti olmasa da 45 yaş üzerinde her erkek, senede bir defa, PSA (prostat spesifik antijen) kan testi yaptırmalıdır. ) RAHİM AĞZI KANSERİ Genelde ‘ilerlemiş evrede’ bulgu verir. Tarama ile ‘erken evrede yakalanma olasılığı’ vardır. Standart tarama yöntemi olarak ‘PAP smear’ kullanılır. RAHİM AĞZI KANSERİ BELİRTİLERİ Menopozdan sonra olan kanamalar Nedeni belli olmayan akıntılar Bir aydan fazla devam eden adet kanaması, düzensizlikler veya anormal kanamalar Cinsel ilişki sırasında ağrı,sonrasında kanama olması MEME KANSERİNİN ÖNEMİ Meme kanseri, kadınlarda ‘en sık görülen kanser türüdür’. Kadınlarda kansere bağlı ölümlerde ‘birinci sırada yer almaktadır’. Kadınlarda meme kanseri ile mücadele de en etkin yöntem ise ‘mamografi ile tarama’dır. MEME KANSERİ Kitle Meme başında akıntı Meme üzerindeki deride şişlik Portakal kabuğu görünüm Deride yaralar ve su toplanması Meme başında çekilme Komşu lenf bezlerinde büyüme Memenin üst kısmındaki kanserlerinde meme başının kitleye doğru çekilmesi KİTLE Hareketsizdir Genellikle ağrısızdır Geç dönemde ağrı görülebilir 1-2 cm büyüklüğündedir Tek taraflı ve süreklidir Sınırları kısmen belirlenebilir MEME KANSERİNDE KORUNMA DÜZEYLERİ Öncelikli Korunma Yağdan fakir liften zengin diyet Önerilen vücut ağırlığını koruma,egzersiz Alkol kullanılmaması Sonradan Korunma Her ay düzenli olarak kendi kendine meme muayenesinin yapılması Klinik muayene Mammografi KANSERDE ERKEN TANI Tedavi şansını artırır Tedaviyi kolaylaştırır Tedavi giderlerini azaltır Doku ve organ kaybını önler Sakatlık bırakmaz HAYAT KURTARIR! ERKEN TANININ ÖNEMİ Günümüzde, milyonlarca insan kanserli yada kanseri tedavi edilmiş olarak yaşamaktadır. Kanser tanısı ne kadar erken konursa, tedavisi o kadar erken başlar ve kanser tedavisi ne kadar erken başlarsa tedavinin başarıya ulaşma şansı da o kadar yüksek olur. KANSERDEN KORKUP ; TEŞHİS ve TEDAVİYE GEÇ KALMA ! KETEMLERDE YÜRÜTÜLEN KANSER TARAMA HİZMETLERİ Serviks (rahimağzı) kanseri taraması - 30 - 65 yaş aralığındaki kadınlar, 5 yılda bir kez pap smear testi ile, Meme kanseri taraması -50 - 69 yaş aralığındaki kadınlar, 2 yılda bir mamografi filmi çekilerek tarama işlemi yapılmaktadır. KETEM HİZMETLERİ ÜCRETSİZDİR ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR! Teşekkürler…