TORAKS DUVARI ANATOMİSİ (Kemik yapılar ve yumuşak dokular) Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir Özet: • Göğüs duvarı anatomisi • Kesitsel anatomi • Varyasyonel görünümler Toraks Duvarı • Toraks duvarı hava geçirmeyen, genişleyebilen, koni şeklinde bir kafesdir. • Toraks duvarının ön duvarını sternum; yanlarını ilk 10 kot kaplar. • Arka göğüs duvarı, 12 torasik vertebra, bunların transvers çıkıntıları ve 12 kostadan oluşmaktadır. • Torasik kafesin üst ön kısmı klavikula ve subklavian damarlar, lateralde omuz ve aksilla, sinir ve damarlar; dorsalde skapula tarafından çevrilir. Kemik yapılar • Kostalar • Vertebralar • Sternum • Klavikula • Skapula Kostalar • 12 çift kosta var. • İlk 7 kosta arkada vertebralarla, önde de kostosternal kıkırdak yapılarla sternumla birleşir. Bu kostalara gerçek ya da vertebrosternal kosta denir • Sonraki 3 kosta önde diğer kostaların ön bölümlerine yapışır: vertebro-kondral kosta • Son iki kosta boştadır ve vertebral kosta denir Kostalar -3 segmentten oluşur: baş,boyun ve gövde bölümü. Kosta tüberkülü gövdeden orijin alır. -Alt iç yüzde ‘kostal oluk’ var ve buradan sinir ve damarlar geçer. Kostalar -Vertebra ile 2 sinoviyal eklemi var: Kostovertebral eklem (baş ile vertebra korpusu aynı ve bir üst seviye) Kostotransvers eklem (tüberkül ile aynı seviye vertebra korpusu) Kostotransvers eklem Kostovertebral eklem Kostalar • Nörovasküler demet: -Ven, arter ve sinir kostanın alt ve iç kenarı boyunca seyreder. -Eğer girişim yapılacaksa kostanın üst kenarı tercih edilmelidir. Kostalar • Nörovasküler demet: -Her interkostal boşlukta 2 adet anterior interkostal arter bir adet posterior interkostal arter seyreder. -İlk 5-6 anterior interkostal arter internal torasik arter dallarından sonraki alt alanlar ise muskulofrenik arter dallarından beslenir -Posterior interkostal arterlerin ilk ikisi süperior interkostal arter dallarından sonrakiler inen aortadan dallanır. 1 Th1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 2 3 3 4 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 4 4 5 5 Vertebralar • Kostalara eşlik eden 12 vertebra vardır. • İçinden spinal kord geçer. • Gövde, transver çıkıntı ve arka elemanlardan oluşur. • Torasik 1. vertebra spinöz çıkıntısı dıştan palpe edilebilen en çıkıntılı ikinci vertebra (en çıkıntılısı C7 vertebra spinöz çıkıntısı) Sternum -Manubrium, gövde ve ksifoid bölümlerinden oluşur. • -Sternal açı: İkinci kostal kartilajın sternuma yapıştığı nokta. Kalp oskültasyonu için kullanılır. • Sternal çentik /juguar çentik is manubriumun klavikula ile eklem yaptığı üst kenar Manubrium Manubriosternal eklem Gövde Kostal kartilaj Ksifoid Skapula • Gövde iskeletine yalnız kas ve bağlar yardımıyla tutunmuş üçgen bir kemiktir. • Arka yüzünün 1/3 üst bölümünde “Spina skapula” denilen ve dış yana uzayan bir kemik çıkıntısı vardır. Bu kemik çıkıntının ucuna “Akromion” denir. • Akromion klavikula kemiğinin dış ucuyla eklemleşir. • Üst dış köşesinde humerus başıyla eklemleşen bir eklem yüzeyi vardır. Bu eklem yüzeyine “glenoid” denir. • Üst kenarı, dış yanda “Korakoid çıkıntı” denilen bir çıkıntıyla sonlanır. Klavikula Yumuşak dokular • Süperior sulkus • Kaslar • Meme • Cilt ve ciltaltı Süperior sulkus • Akciğer apikal göğüs duvarında yeralan içinde subklaviyen damarlar, stellat ganglion ve brakial pleksusun sinir köklerinin geçtiği alan • 3 skalen kas ön, orta ve arka olmak üzere 3 kompartmana ayırır. Süperior sulkus • Anterior kompartmanda SUBKLAVİYEN VEN • Orta kompartmanda SUBKLAVİYEN ARTER ve BRAKİAL PLEKSUS DALLARI • Arka kompartmanda da STELLAT GANGLİON ve BRAKİAL PLEKSUS kökleri yeralır HER APİKAL TÜMÖR SÜPERİOR SULKUS (PANCOAST) TÜMÖR DEĞİLDİR Yumuşak dokular • Parietal plevradan itibaren dışarı doğru katmanlar: - Endotorasik (subplevral) fasya - Derin (innermost) interkostal kas - İnternal interkostal kas - Eksternal interkostal kas Endotorasik fasya • Toraks duvarını örten ekstraplevral seröz membran • Parietal plevrayı göğüs duvarı ve diyafragmadan ayırır Visseral plevra Parietal plevra Endotorasik fasya İnterkostal kaslar - Derin (innermost) interkostal kas - İnternal interkostal kas - Eksternal interkostal kas BT kesitlerde, kostanın iç kenarında visseral plevra, parietal plevra, normal plevral sıvı ve endotorasik fasya ve en içte derin interkostal kas kalınlığı 2 mmden incedir Toraks duvarı kasları • Bu kaslar hem inspiryuma hem de ekspiryuma katkısı olan kaslardır. • Omuz , kol ve boyun ve batın ile de ilişkilidirler. Toraks duvarı kasları İnspirasyon kasları ekspirasyon kasları Diyafragma (%70) m.intercostalis interni m.intercostalis externi m.pectoralis major m.pectoralis minör m.sternocleidomastoidus m.scalanius anterior m.serratus anterior m.latissumus dorsi m.rectus abdominis internus m.quadratus lumbarum m.transversus abdominis m.obliquus abdominus m.serratus posterior inferior Pektoralis major kası Pektoralis minör kası Subskapularis kası Latissimus dorsi Romboid kas İnfraspinatus kası Trapezius kası VARYASYONLAR Romboid fossa: Kostoklavikuler ligaman Episternal kemik