1 8. SINIF 1. ÜNİTE HÜCRE VE KALITIM FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ : MELTEM UTKU 20120905019 2 HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre, belirli bir büyüklüğe geldiğinde yaşamını sürdürebilmesi için bölünür. 3 MİTOZ BÖLÜNME Canlılarda üreme ve büyüme hücre bölünmesi ile meydana gelir. Canlılar aleminde mitoz ve mayoz olarak adlandırılan iki farklı hücre bölünmesi görülür. 4 MİTOZ BÖLÜNME Hem bir hücreli hem de çok hücreli canlılarda görülen bir bölünme şeklidir. Mitoz bölünme sonucu iki yeni hücre oluşur. Oluşan yavru hücreler tıpatıp ana hücreye benzer. 5 Mitoz bölünmenin aşamaları aşağıdaki şekillerde verilmiştir. İNTERFAZ PROFAZ METAFAZ ANAFAZ TELOFAZ 6 MİTOZ BÖLÜNME Kromozom takımlarının ikisini de taşıyan hücrelere diploit hücre denir ve 2n ile gösterilir. 2n kromozomun n tanesi anneden, n tanesi babadan gelir. 7 MİTOZ BÖLÜNME Aşağıdakilerden hangisi Mitoz bölünme için yanlıştır? A) Sonuçta tıpatıp ana canlıya benzeyen iki yeni hücre oluşur. B) Canlılar arasında çeşitliliğe yol açmaz. C) Canlının tüm hücrelerinde görülür. D) Mitoz bölünme çok hücrelerde büyüme ve yenilenme olurken tek hücreli ilkel yapılı canlılarda çoğalma olur. 8 MİTOZ BÖLÜNMENİN ÜREME İLE İLİŞKİSİ EŞEYSİZ ÜREME Eşey hücrelerine bağlı olmadan gerçekleşen üreme şekline eşeysiz üreme denir. Eşeysiz üremenin temeli mitoz bölünmeye dayanır. 9 A .Bölünerek çoğalma PARAMESYUM’ UN BOYUNA BÖLÜNMESİ Bir hücreli canlıların çoğunda görülen bir üreme şeklidir. Bu üreme şeklinde ana hücre eşit iki hücreye ayrılır. 10 B. Tomurcuklanarak Çoğalma Bir hücreden oluşan canlılarda görülür. Ana hücrenin üzerinde küçük bir tomurcuğun gelişmesiyle başlar. Mayalar, süngerler, hidra ve bazı çiçeksiz bitkilerde tomurcuklanma ile üreme görülür. 11 C. Rejenerasyonla (yenilenme) Üreme Erginleşmiş bir bireyin ; çeşitli nedenlerle yaralanan ya da kopan vücut parçasının yerine yenisini oluşturma özelliğidir. 12 D. Vejetatif Üreme Bu üreme şekli ile ; ana bitkinin kök ve gövdesinden alınan bir parçası ya da bir yaprağı toprağa ekilerek, o bitkiyle aynı yapıya sahip yeni bitki yetiştirilebilir. 13 D. Vejetatif Üreme Patatesin yumrusundaki gözlerden yeni bir patates bitkisi oluşturulabilir. PATATES YUMRUSU GÖZ PATATES 14 MAYOZ BÖLÜNME Türlerin birbiri ardınca gelen nesillerinde türe özgü kromozom sayısının sabit kalması mayoz bölünme ile sağlanır. Mayoz bölünme üreme ana hücrelerinden üreme hücrelerini meydana getirir. Üreme ana hücreleri diploittir. 15 MAYOZ BÖLÜNME Diploit hücredeki kromozom sayısını yarıya düşürür. Başka bir ifadeyle mayoz, 2n kromozomlu hücreden, n kromozomlu dört hücrenin oluştuğu özel bir bölünmedir. Oluşan n kromozomlu hücrelere üreme hücresi (gamet) denir. 16 Mayoz bölünmenin aşamaları aşağıdaki şekilde verilmiştir. PROFAZ 1 METAFAZ 1 ANAFAZ 1 PROFAZ 2 METAFAZ 2 ANAFAZ 2 TELOFAZ 2 OLUŞAN HÜCRELER 17 MAYOZ BÖLÜNME İLE İLGİLİ ANİMASYON 18 Mitoz ve Mayoz Bölünmenin karşılaştırılması MİTOZ BÖLÜNME MAYOZ BÖLÜNME Vücut hücrelerinde görülür. Eşey hücrelerinde görülür. Sonuçta iki hücre oluşur. Sonuçta dört hücre oluşur. Kromozom sayısı değişmez. Kromozom sayısı yarıya iner. Oluşan hücrelerin genetik Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücre ile aynıdır. yapısı ana hücreden farklıdır. 19 MAYOZ BÖLÜNMENİN ÜREME İLE İLİŞKİSİ EŞEYLİ ÜREME Döllenme olayı ile gerçekleşir. Eşeyli üremede erkek ve dişi bireyin üreme organlarındaki üreme ana hücrelerinden mayoz bölünme sonucu üreme hücreleri üretilir. Erkek ve dişi üreme hücrelerinin çekirdekleri birleşir. Bu olaya döllenme denir. EŞEYLİ ÜREME 20 Döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Zigot, 2n kromozomludur. DÖLLENME YUMURTA SPERM ZİGOT (DÖLLENMİŞ YUMURTA) 21 İNSANDA ÜREME Canlıların nesillerini devam ettirmek için kendine benzer bireyler meydana getirmelerine üreme denir. İnsanlarda üreme hücreleri : dişilerde yumurta hücresi , erkeklerde ise sperm hücresidir. 22 İNSANDA CİNSİYET BELİRLEME İnsanda dişi üreme hücresi X , erkek üreme hücresi Y ile gösterilir. Dişi üreme hücresi XX , erkek üreme hücresi de XY’ dir. DİŞİ SEMBOLÜ ERKEK SEMBOLÜ 23 DNA VE GENETİK KOD DNA’nın yapısının nükleotit adı verilen birimlerin bir araya gelmesiyle oluştuğunu görürüz. Bir nükleotit organik bir baz, deoksiriboz adı verilen şeker ve fosfat grubundan oluşur. 24 DNA MODELİNİN YAPISI DNA yapısının 4 tane organik bazı vardır . Bunlar adenin , timin , guanin ve sitozindir. 25 DNA kendini eşleyebilir. Adenin=Timin ile Guanin=Sitozin ile eşleşir. 26 ADAPTASYON Canlılar yaşama şanslarını arttıran çevre şartlarına uygun kalıtsal özelliklere sahiptirler. Bu özelliklere adaptasyon ( uyum ) denir. 27 KAYNAKÇA http://www.sanalokulumuz.com/mitoz-bolunme/14 http://www.bilgiustam.com/mitoz-bolunme-nedir-evreleri-nelerdir/ http://www.biyolojisitesi.net/tum%20uniteler/Genetik%20Bilgi%20 Tasiyan%20Molekuller/dna27n131n_kendini_eslemesi.php http://fenogrencisiyiz.blogcu.com/mayoz-bolunme-nedir-veevreleri-nelerdir/11977623 http://ureme.nedir.com/ https://www.youtube.com/watch?v=6tBZykdjhLI https://www.youtube.com/watch?v=vHnZN4GiE0Q