Elektrik iletim Sistemleri

ELEKTRİK İLETİM SİSTEMLERİ
İLETİM SİSTEMLERİ (DEVAM)
STANDART GERİLİMLER (TS83)
1- Alçak Gerilim Grubu:
100 – 1000 V arası gerilim seviyesi (220/380V)
2- Orta Gerilim Grubu:
3; 6, 10, 15, 20, 25, 30, 31.5, 33, 34.5 kV gerilimleri
3- Yüksek Gerilim Grubu:
45, 60, 66, 80, 110 kV gerilimleri
4- Çok Yüksek Gerilim Grubu:
154, 220, 380, 400, 750 kV gerilimleri
HAT YAPIM MALZEMELERİ
İki tür hat yapımı sözkonusudur: Havai hat; ve Yeraltı hattı
Havai Hat Yapımında kullanılan malzemeler:
1- Direkler
2- Konsol ve Traversler
3- İletkenler
4- İzolatörler
5- Klemensler (Ek malzemeleri)
Yeraltı Hattı Yapımında kullanılan malzemeler:
1- Tüneller, kanallar
2- Kablolar
3- Döşeme malzemeleri (raflar, tuğla, ..)
DİREKLER
Kullanılan malzemelere göre:
1- Demir direkler: Daha çok yüksek gerilim hatlarında kullanılır
2- Beton Direkler: Orta ve Alçak gerilim seviyelerinde kullanılır.
3- Ağaç Direkler: Nadiren alçak gerilim seviyelerinde kullanılır.
İşlevlerine göre:
1- Taşıyıcı direkler: İletkenleri taşıma amaçlı kullanılırlar. İletkenlerin tutturulmasında
mesnet izolatörü yada askı zincir izolatörü kullanılır.
2- Durdurucu direkler: Hat, bu direkler aracılığıyla bölümlere ayrılır. Hat açı ile
ilerlediği durumlarda kullanılan direklere köşede durdurucu direk denir. İletkenlerin
tutturulmasında mesnet izolatörü yada gergi zincir izolatörü kullanılır.
3- Nihayet direkleri: Hat başında ve sonunda kullanılırlar. İletkenlerin tutturulmasında
mesnet izolatörü yada gergi zincir izolatörü kullanılır. Germe Kuvveti tek yönde etkir.
4- Branşman direkleri: Ana hattan bir veya daha çok hattın ayrıldığı yerde kullanılan
direklerdir. İletkenler taşıyıcı veya durdurucu bağla bağlanabilir.
Kısaltmalar: T; KT, D, KD, N, Z (Açı, zaviye) , M (Müşterek direk AG+OG)
Demir Direk: Sol:Durdurucu (4 devre) ÇYG, Sağ: Taşıyıcı
Demir Direk: Sol:Trafo Direği OG+AG, Sağ: Sigortalı Ayırıcı ve OG direği
Beton Direk: Sağ:Durdurucu, Müşterek (AG+OG), Sol: Taşıyıcı, Müşterek (AG+OG),
Alt: Durdurucu; müşterek devam eden hat.
Nihayet direkleri
Ağaç Direk: AG seviyesinde
Genelde küçük yerleşim
birimlerinde ve köylerde
kullanılır. ABD de OG için
kullanılıyor.
KONSOL VE TRAVERSLER
Travers ve konsollar izolatörler üzerinde iletkenleri direkten ve birbirlerinden belirli
uzaklıkta tutmaya yarar.
Traversler direğin her iki yanında eşit kolludur, Konsollar ise direğin bir tarafına
uzanır ve tüm iletkenler direğin yalnızca bir tarafında bulunur.
İZOLATÖRLER
Hava hatlarında işletme güvenliği yalıtıma bağlıdır. İzolatörlerin görevi hem
iletkenleri taşımak hemde metal aksama karşı yalıtım yapmaktır. Malzeme olarak sırlı
porselen veya sertleştirilmiş cam kullanılır.İzolatörün yüzey kaçak yolu uzun
yapılarak toprağa kaçak akımların oluşması önlenir.Sol:Mesnet; Sağ: Zincir izolatör
KLEMENSLER
İLETKENLER
Kullanılan iletken malzemeler:
TS3 : Hava hatlarında kullanılan örgülü bakır iletken
TS490 : Çelik özlü Alüminyum iletkenler
TS730 : Çelik özlü alüminyum iletkenlerde kullanılan çinko kaplı
çelik tel
İletkenlerde aranan başlıca özellik, iletkenliğin iyi ve çekme
dayanımının büyük olmasıdır.
Bakır pahalı olduğundan çoğunlukla alüminyum iletken kullanılır.
İLETKENLERİN YAPISI
ÖZEL İLETKENLER
İLETKENLERİN DİRENCİ
DİRENCİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1- Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça iletken direnci artar
DİRENCİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
2- Deri olayı (Skin effect): Bir iletkenden geçen akımın
merkezdeki fazla endüktif reaktans nedeniyle dış yüzeyde
daha çok akması olayıdır. Efektif manada direnç artmış
olur.(AA direnci-frekansa bağımlı)
3- Örgülü yapı: İletkenler tek bir iletken olmayıp örgülü
yapıdadır ve sonuçta belirli bir uzunluk için iletken uzunluğu
daha fazladır ve sonuçta dirençte fazladır.
4- Kesitten direnç hesabı:Kesitten direnci hesaplarken
iletkenin anma kesidi kullanılırsa yanlış hesaplama yapılmış
olur. Çünki anma kesidi ile gerçek kesit arasında fark vardır.
İLETKENLERİN ENDÜKTANSI
İLETKENLERİN ENDÜKTANSI
İLETKENLERİN ENDÜKTANSI
Üç fazlı iletim sistemlerinde iletkenlerin
yerleştirilişi çoğu zaman eşkenar üçgen
oluşturmadığı için her bir fazın endüktif
reaktansları birbirine eşit olmaz. Bu nedenle
uzun iletim hatlarında belirli mesafelerle
hatlarda çaprazlama işlemi yapılır.
İLETKENLERİN KAPASİTANSI
İLETKENLERİN KAPASİTANSI
HATLARIN MODELLENMESİ
KISA HATLAR (KAPASİTANS İHMAL 80KM YE KADAR HATLAR)
ORTA UZUNLUKTA HATLAR (80-240 KM YE KADAR HATLAR)
ORTA UZUNLUKTA HATLAR (80-240 KM YE KADAR HATLAR)
UZUN HATLAR (240 KM DEN BÜYÜK UZUNLUKLU HATLAR)