10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ I. DÖNEM I. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI KONU: HÜCRE DÖNGÜSÜ A. Aşağıdaki açıklamalardan, doğru olanların karşısına (D), yanlış olanların karşısına (Y) harfini yazınız. 1. ( ) Bir hücre ancak bir defa mitoz bölünme geçirebilir. 2. ( ) Hücre bölünmesinin nedenlerinden biri de sitoplazma/çekirdek oranının azalmasıdır. 3. ( ) Hücre bölünmesi, hücre döngüsünün bir parçasıdır. 4. ( ) Gelişmiş bitki hücresinde sentrozom eşlenmesi interfazda gerçekleşir. 5. ( ) Tek hücrelilerde hücre bölünmesi büyümeyi sağlar. 6. ( ) İnterfazdaki DNA eşlenmesi hücrenin kromozom sayısını iki katına çıkarır. 7. ( ) n, 2n ve 3n kromozomlu hücreler mitoz bölünme geçirebilir. 8. ( ) Mitoz sonucu oluşan hücrelerin organel sayısı, sitoplazma miktarı ve büyüklükleri farklı olabilir. 9. ( ) İnterfazda, kromatin iplikleri kısalıp kalınlaşarak kromozom halini alır. 10. ( ) Mitozun anafazında homolog kromozomlar ayrılarak zıt kutuplara çekilirler. B. Aşağıdaki tabloda verilen kelime ve tanımları eşleştirerek doğru harfi parantez içine yazınız. a Kardeş kromatitlerin birbirleri ile bağlandığı bölge M ( ) Kromozomların, hücrenin ekvator düzleminde tek sıra halinde yerleştiği b Mikroflamentlerden ( ) mitoz evresi c Kromozom sayısının iki katına çıktığı mitoz evresi G2 ( ) Bazı hücrelerde karyokinez sonunda sitokinez gerçekleşmeyip, birden d Anafaz ( ) fazla çekirdek içeren hücre oluşturan bölünme şekli Hayvan hücresindeki sitokinez sırasında halka oluşturup sitoplazmanın e Metafaz ( ) boğumlanmasını sağlayan protein iplikçikler İnterfazda DNA eşlenirken hata veya hasar oluşmuş ise bu durumlar f Sentromer ( ) düzeltilinceye kadar “dur” sinyali verilen kontrol noktası Kromozomların iğ ipliklerine tunup tutunmadığının denetlendiği kontrol g Endomitoz ( ) noktası C. Aşağıdaki soruların cevaplarını altlarındaki boşluklara yazınız. 1. Bitki ve hayvan hücresinin sitoplazma bölünmesindeki farklılığın nedeni nedir. ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………..…….………. 2. Bölünme yeteneğine sahip bir hücrenin hücre döngüsündeki evreleri gerçekleşme sırasına göre yazınız. ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………….…….….……... ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………..………..………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………….….……………. 3. I. Golgi cisimciği etkinliği ile sitokinezin gerçekleşmesi Yanda verilen bitki ve hayvan hücrelerinin bölünmesi II. Sentriyollerin eşlenmesi sırasında gerçekleşen olayları başlarında verilen numaraları III. Kardeş kromatitlerin ayrılması kullanarak aşağıya yazınız. IV. Sitoplazmadaki mikrotübüllerin iğ ipliklerini Hayvan hücresinde gerçekleşenler : oluşturması ………………………………. V. Sitokinezin boğumlanma ile gerçekleşmesi Bitki hücresinde gerçekleşenler :…………………………………. 4. Aşağıda hücre döngüsü sırasında gerçekleşen olaylar verilmiştir. Bu olayların gerçekleştiği evreleri tabloda karşılarına yazınız. Gerçekleşen olay Gerçekleştiği evre Kardeş kromatitlerin ayrılması Sentrozomlar arasındaki iğ ipliklerinin kaybolması Çekirdek zarı ve çekirdekçiğin oluşması Kromozomların kromatin iplik haline dönüşmeye başlaması Kromozomların hücrenin ekvator düzlemine dizilmesi DNA nın yarı korunumlu eşlenmesi 5. Aşağıdaki şekle göre soruları cevaplayınız. a. Hücre mitoz bölünmenin hangi evresindedir? ……………………………………………………….. b. En son hangi kontrol noktasından geçmiştir? …………………………………………………….... c. Bölünmeyi geçiren ana hücrenin diploit kromozom sayısı kaç olmalıdır? ……………………………………………………….. d. Bu evredeki kromozom sayısı kaçtır? ………………………………………………………….. e. Gerçekleşen olayı yazınız. ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………….. 6. Yanda eşlenmiş bir kromozomun şekli verilmiştir. Numaralı kısımların isimlerini üzerinde belirtiniz. …………………………………... ……………………………..……. …………………………………….. ……………………….. 7. Bir hücre metefaz evresini geçip anafaz evresine başlayamıyorsa; a. Hücre döngüsünün hangi kontrol noktasının denetimi altındadır? Cevap: …………………………….. b. Bu noktada hücrenin hangi durumu kontrol edilmektedir. Cevap: ………………………………………………………………………………….. 8. Mitoz bölünme sonucu oluşan iki hücrede farklı olabilecek 3 özellik yazınız. -……………………………………………. -…………………………………………… -…………………………………………… 9. Bitki ve hayvan hücresinde sitokinezin başladığı evrelerini yazınız. -Hayvan hücresinde; …………………………………………………………… -Bitki hücresinde: ……………………………………………………………… 10. Yandaki her bir şekil hücre döngüsün bir evresini göstermektedir. Bu şekilleri gerçekleşme sırasına göre altlarındaki rakamları kullanarak aşağıya yazınız. …………………………………………………………………………….. I II III IV V 11. DNA miktarı 6.10-9 olan bir hücrenin hücre döngüsü evrelerindeki DNA miktarının değişimini bir grafik üzerinde gösteriniz. ………………………………………………………… D. Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız. 1. Belirli bir büyüklüğe ulaşan hücreye bölünme emrini, …………………………………… verir. 2. Biri anneden diğeri babadan gelen aynı özelliğin genlerini taşıyan büyüklük ve şekilleri aynı olan kromozomlara …………………… ………………………………….. denir. 3. Sentromerlerde bulunan iğ ipliklerinin bağlandığı özel proteinlere ……………………………………………… denir. 4. Kromozomların şekil ve sayı olarak en net görüldüğü mitoz bölünme evresi ………………………………….. evresidir. 5. Mitoz bölünmede kromozomların nitelik ve niceliğinin değişmemesini sağlayan, …………………………… evresidir. 6. Hayvan hücresinin sitokinezinin boğumlanma ile gerçekleşmesini sağlayan hücre iskeleti elemanı …………………………….………. dir. 7. Hücre döngüsü kontrolünün bozulmasına bağlı olarak oluşan hücrelere …………………………………… hücresi denir. 8. Yeterli büyüme faktörünün olup olmadığını kontrol eden hücre döngüsü kontrol noktası …………….. kontrol noktsıdır. 9. Mitotik evrelerden …………………………. ve …………………………………. evreleri bir birinin tersi olayların gerçekleştiği evrelerdir. 10. İki mitoz arasında gerçekleşen, bölünmeye hazırlık evresi ………………………………………………… dır. 11. Mitoz bölünmenin ………………………………………. evresinde hücrenin kromozom sayısı iki katına çıkar. 12.Bitki hücrelerinde sitokinez, ………….. …………………… oluşumu ile olurken, hayvan hücrelerinde …………………………… ile olur. 13. Mitoz bölünmesinde sentromer bölünmesi ……………………………………………. evresinde gerçekleşir. 14. Gametlerinde 23 kromozom bulunan bir canlının deri hücrelerinin mitoz bölünmesinin anafazında ………………. tane kromozom sayılır. 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ I. DÖNEM I. YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI CEVAPLARI KONU: HÜCRE DÖNGÜSÜ A 1.Y 2.Y 3.D 4.Y 5.Y 6.Y 7.D 8.D 9.Y 10.Y B. Aşağıdaki tabloda verilen kelime ve tanımları eşleştirerek doğru harfi parantez içine yazınız. a Kardeş kromatitlerin birbirleri ile bağlandığı bölge M Kromozomların, hücrenin ekvator düzleminde tek sıra halinde yerleştiği b Mikroflamentlerden mitoz evresi c Kromozom sayısının iki katına çıktığı mitoz evresi G2 Bazı hücrelerde karyokinez sonunda sitokinez gerçekleşmeyip, birden d Anafaz fazla çekirdek içeren hücre oluşturan bölünme şekli Hayvan hücresindeki sitokinez sırasında halka oluşturup sitoplazmanın e Metafaz boğumlanmasını sağlayan protein iplikçikler İnterfazda DNA eşlenirken hata veya hasar oluşmuş ise bu durumlar f Sentromer düzeltilinceye kadar “dur” sinyali verilen kontrol noktası Kromozomların iğ ipliklerine tunup tutunmadığının denetlendiği kontrol g Endomitoz noktası C. Aşağıdaki soruların cevaplarını altlarındaki boşluklara yazınız. 1.Bitki hücrelerindeki hücre çeperidir. Hayvan hücrelerinde gerçekleşen boğumlanmayı engeller. 2. İnterfaz-Mitotik evre[Karyokinez(Profaz-metafaz-anafaz-telofaz)]-Sitokinez 3. Hayvan hücresinde gerçekleşenler : II-III-V Bitki hücresinde gerçekleşenler : I-III-IV 4. Kardeş kromatitlerin ayrılması →ANAFAZ Sentrozomlar arasındaki iğ ipliklerinin kaybolması→TELOFAZ Çekirdek zarı ve çekirdekçiğin oluşması→PROFAZ Kromozomların kromatin iplik haline dönüşmeye başlaması→ TELOFAZ C Kromozomların hücrenin ekvator düzlemine dizilmesi→METAFAZ DNA nın yarı korunumlu eşlenmesi→İNTERFAZ 5. a. ANAFAZ b. M KONTROL NOKTASI c. 2n=6 d. 2n=12 e. KARDEEŞ KROMATİTLER AYRILARAK ZIT KUTUPLARA ÇEKİLİR. 6. (g ) (e) (f ) (c) (b) (a) (d) Kinetekor İğ ipliği Kardeş kromatit Sentromer 7. a. M KONTROL NOKTASI b. Kromozomların iğ ipliklerine tunup tutunmadığı kontrol edilmektedir. 8. -Organel sayıları (Sentrozom hariç) -Sitoplazma miktarları -Hücre büyüklükleri farklı olabilir. 9. -Hayvan hücresinde; ANAFAZ -Bitki hücresinde: TELOFAZ 10. II-V-IV-I-III 11. DNA miktarı 6.10-9 olan bir hücrenin hücre döngüsü evrelerindeki DNA miktarının değişimini bir grafik üzerinde gösteriniz. D 1. ÇEKİRDEK 2. HOMOLOG KROMOZOM 3. KİNETEKOR 4. METAFAZ 5. ANAFAZ 6. MİKROFLAMENTLER 7. KANSER 8.G1 9. PROFAZ ve TELOFAZ 10. İNTERFAZ 11. ANAFAZ 12. ARA (ORTA) LAMEL – BOĞUMLANMA 13. ANAFAZ 14. 92