Ön Çalışma ► Deneyin 2. ve 3. adımında kurulacak ve ölçümü alınacak devreleri simülasyon programında kurarak istenilen ölçümleri program yardımıyla alınız. ► Deneyin 3. adımındaki devrenin simülasyonu sırasında giriş işaretinin arttırarak çıkışı gözleyin. Çıkışta distorsiyon oluşmaya başladığı anda durarak giriş işaretinin genliğini kaydedin ve distorsiyonun nedenini belirleyin. ELEKTRONİK DEVRELER-I LABORATUVARI DENEY-4 BJT’li Gerilim Kuvvetlendirici Dr. Koray GÜRKAN Kuvvetlendirici ? - Mikrofon çıkışındaki ses 1 mV - MP3 oynatıcı çıkışı 10 mV - EKG, EMG işaretleri 1 mV...1 mV - Çeşitli sensör çıkışları 4...20 mA Av=Vo/Vi AI=Io/Ii GM=Io/Vi RM=Vo/Ii İdeal Kuvvetlendirici - Giriş direnci ? - Çıkış direnci ? İdeal Gerilim Kuvvetlendirici: - Giriş: Vi Gerilim (ideal voltmetre) - Çıkış: Vo Gerilim (ideal gerilim kaynağı) İdeal Akım Kuvvetlendirici: - Giriş: Ii Akım (ideal ampermetre) - Çıkış: Io Akım (ideal akım kaynağı) İdeal Gerilim Kuvvetlendirici Vi Ri A v Vo Ro Giriş: (ideal voltmetre) Ri = sonsuz Çıkış: (ideal gerilim kaynağı) Ro= 0 İdeal Akım Kuvvetlendirici Ii Io A I Ri Giriş: (ideal ampermetre) Çıkış: (ideal akım kaynağı) Ro Ri = 0 Ro= sonsuz BJT’li Gerilim Kuvvetlendirici Av Av ? Vo Vs Ro Ri DC Analiz ZC=1/(jwc) DC w=0 Zc sonsuz DC Analiz VC IB IE DC Analiz VTH RB 2 VCC . RB1 RB 2 RTH RB1 // RB 2 RB1 .RB 2 RB1 RB 2 IC IB VBE IE VTH IB.R TH VBE IB.(β 1).R E VTH VBE IB (β 1).R E R TH IC βI B VB VTH IB.R TH IE (β 1)I B AC Analiz ZC=1/(jwC) f= 2 kHz |Zc|= 8 W (küçük direnç) C=10 mF -Yeterince büyük sığalı kondansatörler kısa devre -DC Gerilim Kaynakları kısa devre -DC Akım Kaynakları açık devre AC Analiz AC Eşdeğer ib 26 (mV) re I E ( mA ) b.re b.ib RC // RL AV b 1 re RE b Deney Malzemeleri ► BC547 (Genel Amaçlı Transistör) ► 470 kW, 220 kW, 1 kW, 100 W direnç ► 2 adet 10 mF kondansatör ► Multimetre ► ETS-7000 Deney Seti ► Bağlantı kabloları ► BNC-BNC kablo ► Osiloskop probu 1. Transistör Testi ???? 2. VC VB VE VB=....... VC=....... VE=....... Transistörü çıkartın ve Vth gerilimini ölçün; VTH=....... Aşağıdaki değerleri ölçüm sonuçlarınıza göre bulunuz. VTH RTH IB IC hFE re 3. |AV|=? Osiloskopta görüntüleyin 1 kHz 100 mV (tepe) ►Gerilim 4. kazancını gerekli formülü kullanarak hesaplayın; |Av(hesap)|=……. ►Devrenin girişindeki işaretin genlik değerini artırarak çıkış işaretini osiloskopta gözleyin. ►Çıkışta distorsiyon oluşmaya başladığı anda durarak giriş işaretinin genliğini kaydedin ve devrenin kuvvetlendirme aralığını belirleyin. ►Distorsiyonun nedenini belirleyin. Rapor ►Simulasyon sonuçları ile deneysel sonuçları tablo halinde vererek kıyaslayın. ►Devrenin giriş ve çıkış direncini teorik olarak hesaplayın. ►Gerilim kazancı ifadesini elde edin ve teorik kazanç değerini hesaplayın. ►hFE=150 olan transistörün kullanılması durumunda VB,VC,VE değerlerini; gerilim kazancı, giriş, çıkış direncini hesaplayın, parametrelerin hFE’ye bağımlılığını yorumlayın.